Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 45, 9 November 1867 — Ke Kaao o Hesana. [ARTICLE]

Ke Kaao o Hesana.

HKLU 20. I ko Menia manawa i ike mai ai i Le auo kupilikii o ko Dasi ku'ana, lele mai !a ia me kona poe koa e kokua mai iaia, ala. i ko Itai ike ana, ua nele o Hesana ma i ka poe nana e malama i kona maluhia, haa« lele nku 5a oia i ka hakaka ana me Dasi ma, iele mai la oia a me kekahi hapa o konn poe koa e pepehi niai ia Hesana—lke mai la o Hesana i ko Ilai haate!e ana aku i na hoa hakaka ona ma kona alo. manao iho !a no oia e lele mai ana oia e hakaka pu me ; ia, nolail?., oielo ae U oia ia Soda, i ka i i ana " E ka hoahannu, ua kokoke mai ka i manawa e hoouka aku ai oe i ka enemi me . kahi ikaika i loaa ia oe." Olelo ae Ia no : liui o Soda, M Ma ka ikaiku a me ka mana |o ka'u pahi.aole loa au e hoihoi inai ana i ! kuu lima a hiki i ka manawa e īke ai au I i ka haule nna o ko hai poo ilalo, a i me kona poe Haku hana ino. Hooma- ! kaukau ae la o Hesana e o aku i kana pahi- \ kaua—Kahea mai la o Itai me kn leo nui, ! " E hopu a paa i ke kino o keia kipi hooE honpa\ i kona mau iala e na I koa inakau wale, no ka mea, aoie e pono i • keia koko kanaka ke hoopumehana hou i | k<»na kino, oiai ua awnhia kona koko i na j hewa nui ana i hnna ai. Ua pepehi wale | oia i na poe kanaka pono e noho ann ma na , mnuna o Kaaimia, a ua hoohaunaele wale ! oiu i na wahi a pau o keia ao!" Nanu ne | la o Hesana, aia hoi, e iho mai ana he mau I haneri eheu mnluna iho ona, hoani ae la ! oia i kana pahikāua ; a mamna ae hoi o i kona manawa i hoomaka ae ai e hnhau, ua hnmo e oe la he ahi ano e i iWe ole ia kona ; wahi i puka mai ai, a ua ikaika loa ka wela | o ke ahi maluna o ko lakou mau kino, noj Inila, ua haalele iho Inkou ia Hesann, a ho- ; Io nui nku la iloko o ke kai, aka, i loa no a j komo nku lakou iloleo o ke kai, o ko Inkou j manawa no ia i miki ia aku ai e na poe e ! noho ana iloko o ke kai, a pau loa iho la la- | kou i ka make. | O ltai hoi, i kona manawa i lele mai ai ; me ka paokiki nui maluna o Hesana,aia hoi, j ua haka pono loa ne la ko Soda mau niaka | iai»,a lelemua aku la oia mekana pahikoua e hou aku ia Itai—l ko ltai ile ana niai ia i Soda, hoomohaia pono loa ae I«i ia i kona I eheu e poi pu iho maluna o Soda, aka, i ko- ! na manawa i liahau iho ai t kona eheu, ua ! moku koke ae la kona mau wawae a i eloa, ! a mamua ae hoi o ka mamiwa i hanle iho i ai o kona elieu, ua moku e ae la no ia i ka ! pahi a Scd:i,a haule iho la oia i ka honua. : Aole no i hoohakaiia iho o Soda i ka pepej hi ana aku i kona hoapaio, no ka mea, holo j wikiwiki aku no oia a ooki iho i kona poo . mannmana i na apana eha, a hou iho la oia { i ka welau o kana pahikaua iloko o kekahi , apana a owiliwili ae la iloko o ka lewa, me ke kaena ae, *• E like me ka'u i oklo ai pe. | la no au e hooko ai." i I ko na uhane akua ike ann mai ua make ' ko lukou alii, luluini nui mai ia iakou ma ■! kahi a Hesnna ma e ku ana, aka, ua noke 'aku la o Mema me kn iuku nui ia Inkou, a | o Dasi hoi hoomuha iki ue la ia no ka po- '! luluhi iki i loaa mai iaia. i O Menia mai mahope a o Hesana ma nku ' hoi ma ke alo, O na manao kanaka, a me na kaua ma ka ikaika kino iho, aole malaila k;\ ! hoouka nna. aka, inaluna iho o ka mana kupua o na pahikaua, a me na uhnne kupua o |! loko o ke Komo, a me ke pine gu!a. He nui na mea make i kiola ia mai e na , ' poe kipi e pono ole ai ke kanaka. Ua hoo- ! pihaia ke ea e ka hohono pakui o na luai ; pele, a me na lohea inoino o na hanu o keia • poe akua. Ua hoounaia mai na ihe we4a, a . me oa pua, pana, na pahi, he mnu wai au|au wale no nae ia no Hesana ma. | He mno hora bo keia hoouka kiiin ana, a | ike ia aku U ka waiho moknki mai o na enemi, i paa i ka nakinakiia, a va aneane no hoi e pau ioa i ka lukuia. I I Mahope iho o ka wa i auhee aku ai o na r . hapa uuku iho i koe o ka poe enemi, holo aku la lakou a komo iloko o ka moana lipoi lipo, aka, i 4oa no a komo ak\» ko lakoo mao >. poo iioko o ke kai, ua hamu koke ia mai la | lakou e ko ke kai poe. Pela iho la ke ano i hoopau ni o Hesana ma i keia kaoa ana i me na enemi, aohe ahailono i koe, ua noke ia a pau loa, a o ka poe e koe ana ko lakou ,o!a, ua pMI pio lakou, a halihaii ia ako i na 1 nna o na mnuna o Kasitnia. t Hc mau ininote mahope iho o keia ma- . nawa, ua ike ia aku la ka malino o ke kai, a roe ke kalae o oa wahi a pau, aoke inau . ao hoomalumalu i ike ia aku e pii ae aoa mai ka hoioa aouli mai, aohe hoi be kupi- > kipikio i ikeia ako no ke kai, a oa like kona waiho halaoa ana me he orai la o ka loko, o koon malino ana pela, aole ia i mao a hala ka hapalua hom, aia oa hoomakm niai ia ke pohi ikaika aoa o ka makaoi mai •|ke Komohana m«r, a ea mni-Ia nn ale ka-

waaawaha o kn rao-ani n me* he nnu ; kimh'.wi nunui la, ao!e i kanamai. Hemau ! Uiani ale kai pakui mai mahope o kekahi. a I mo he papa iaiani koa !a ko iakou heie a;u ; mai. | Lalau mai !a o Meuia ia Hesan& toa Uua, j o Soda, a iawe aku la īa laua iloko o ka le- i wa iu anoano. Kauoha ae hoi o ī m Uhane Kupua e wahi iho i ka honua a hamama i wahi oo ke kai e kapoo iho ai i o!e e ha'.aoa pn ia ka aina. la inanawa, ua hooko koke la mai ia ke kauoha a na kupua. Hamama ae U ka ho nua i koua waha a moni pu ia aku U ke kai i uhi mai iiuna o ka aina, a ia roanawa , no hoi i hoea pu mai ai me na poe kohuia o ke kai, na hookalakupua ) koe aku me keU Alii kai Kupua. Hoomaka ibo (a ka haka ka hou aoa o ua Kupua nei o ke k«i me oa poe ma ko aoao e noho aoa iloko o ke kai, a ua iuku ionia oa eneini a pau i ka i mnke, pualena ae la ke kai i ka uia i ke ko- : ko, a mai ia manawn mai ke kapaia ana o : ua kai U o ke Kai UU. I ko Menia ma ; hoomnopopo ana iho ua pau loa na enemi o ke kai i ka Inku ia, ouhi ae U oia i ka o!e, a akoakoa mai U ko lakou poe a pau i o lakou U. Kauoha nku ia oia ia lakou e heie mua aku iakou a hoomoana iho ma na oekai o ke aupuni Uhaue, a hiki i ka wa e hi- : ki aku ai o H?sana ma. lloko o keia ina* nawa, he haohao nui ko Mujo ma uo ko ; [eai nalowale ioihi mai ko iuua maka mai, ' Hoouna ae U oia i kekahi elele e hele uiai : e maknikni i ke kumu o ko Itai ma lelii loa ; ana, akn, i ka hiki nna rna» o keia elele i nn kupa kahakai o ka mokupuai wnho lon f j o na mokupuni Uhane a pau, aia hoi, he poe e wale no ke hoopuni ana i ua mokupuj ni nei. Ike pu mai la no hoi ia, ua hooula- ■ ulaia ka moana holoo'uoa e ke koko. lioi i wikiwiki aku la oia e hai ia Majo n me ko« na poe i kana mau mea i ike ai. 1 ko Mnjo lohe ana i keia mea, hoouna ! koke uku la oia i ku Elele i o Ancjao la ke i A!ii nui nuna na mokupuni Uhaue, oiai oia ; e noho ana i kona mokupuni Ain, oia hoi ke kikowaena o na mokupuni a pau, a . knoi o ka ikaika o na mea Kilokilo. 1 ko Anejao ike ana mai i ka ohaioielo a kona Kuhi-; | na Nui e hele aku ann, nla ae Ia oia a k;iuo- ; ! ha ue li i in poe kupua ikaika ona e hoomakaukau ia lakou iho, a o ko lakou mana- 4 ; wa koke no hoi ia i hoa lalapa ae ai i ke ahi j 1 ennena, h ua nowela ka lani i ke okooko., | Hikiaku la ka elele, a hnhai aku la i na j • oielo a pau ia Anejao, no ka hiki ana inai. ; o na enemi, a ma iukou ke hooinoana la ina i nu ae kahakni o ka mokupuni waho loa Oj ! na mokupuni a pau. Ia maaawa, hoomaka j ! mai la ko Anejao mau helehelena e haikea,| | e ike ia aku la he mao manao hana nui ka>) I na e hana ana ia manawa, ' I Oiai o Hesana raa e ku ana ma na kapa j I kahakai o Kasimia, aia hoi, hoea hou uiai i ! h o Baji mai loko mai o ke kai, kahea aku| ' la o Hesana iaia i ka i ana aku, e hana rnai 1 1 lakou i kekauwahi waa e holo aku ai a pae] | i kekahi o na mokupuni Uhane. I mai la j ! o Baji, ua makaukau kou inoku e holo aku; ai oe a pae i na mokupuni o ke kai, a eia ae| | ia ke holo mai nei i ka moana. 0 ka'u ij i hele mai net e hai aku ia oe, oiai hoi, e no*j i ho iki oe i mau U elua, a e hoomaainaa iaj i oe i ka au ana a me ka luu aua iloko o kaj ! hohonu o ke kai, i hiki ai ia oe ke luu mej ! ka poino ole ke hiki aku oe i na mokupunil ; Uhane, no ka niea, oia ka oi o na raea paa- j ! kiki a pau au e kii aku ai. A i hou mai U j | no hoi ia. Ua pau loa na kupua o ke kai i i ka lukuia, a o kela Nunui Deragona wale ! no i koe, ua holo aku la oia i ka mokupum ' Uliuli, kahi i nohoia e na Upu hooweliweli I o ka po. Napoo hou aku U o Baji iioko o ka opu o ka moam, a ia inanawa koke no, • unuhi ae la oia i ke pine Uaimana a hooluli, | ae la iaia, a iaia i hana ae ai pela, ain hoi, | hoea mai !a o Dasana me ke kuiou u»ai imua o Hesana, a hohoU ae U i kona mou j ( iiina aie ka i mai, " E hoomaikai īa ka inoa | o kuu Huku, a e aloha ia mai hoi oia e ko ? ka honua a pau, no ka inea, ke ike nei ou, ' ua hooiilo iho oia i kooa poe eneoai i puu! | hooleina moka iioko o ka honua, a ua ' kauliilii aku hoi oia ia iui a me kona pu*li i mau opala ina ka laoi. Aoie e hoi mai ! ka ikaika o kona lima, aole hoi ka mana o ! kaoa pahi-koua a hiki wale i ka wa e hoo--1 puehu loa ia aku ai kona poe eoemi mai ka , ili a*kU o ka hooua. A imua o oa Hanao* ' na a pau e hiki mai aoa, aole ioa e nele ka hoomaoao ia o kona inoa." £ ka hoomaha ana iho o Dasana, aia hoi» olowalu like imiii la na leo hooho he lehulehu, i ka i ana, I4 E ola! E ola!.' ko kakou H%ku! " A ikeia aku ia ka hookeke ana o na poe koi inaUlo o ; Da6aoa, me ko lakou kaloo like iho i Im lepo, a o ko Ukou linaa hema i ka lani kahi i kuhikuhi ai. OUIo hoo mai U o D«sana ia He*ana, e hookou mai oe ia makou e hele e hooukaaku i keU poe." " E hele aku, wahi a Heaana, oo ka mea, < eia ka wa e hoouka aku ai oakoo i oa ene- = mi. * Haaieie mai la oia ia Hesana ma, a< ! lele aku U lakou i ka lewa, oiai aohe mea! naoa e hoomaka'uka'o mai i ko Ukou lele j ■ aoa iloko o ka lewi. A e ane ako ana i • keahiahi, hiki aku la lakou i ka mokupani' )

a I>as ;mt nobo ant. n halawn; .iWo aku U a hooiu.ika koke mo U no ia o ia« toa e knua liWe tku i na eneini o u* mokuptmi !a. L*a hooauhee īai akru ns poe ku. pua a pau o lun* o ka mokupuni, a ua liio holookoa ae la u& mokupuni Ut u\ lXist su, a me Men:*. \Aole i puu.\