Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 48, 30 November 1867 — Ke Kaao o Hesana. [ARTICLE]

Ke Kaao o Hesana.

ilKi.l' On'lo po!cc!e aku ia o eu u Ukou. E na'iii, ni kanaka kupa 0 ka atns, nioha ouko j : Uih• ki znsi ko oakou \x e haaoI; at oukou no ka hoihoi hou ia »ua mai 0 ke aupuni iloko 0 ko oukou mana, e uke me ko oukou noho mua ana, aka, o**uu no!e i hiki raai i ka hopena 0 ko'u olioli ana, e hiki at ia'u ke Uwe pu 1 keknhi hapa o Wu oukou oiioli rre a'u, oiai aia he m*u pio 0 na pilikia he nui, ke npo mai U ina!urra 0 ko'u nlanui e hele aku ei, som alina 0 k* make wale no kai ike ia ma ko'u kuamoo, noUiia, e noho oukou me ka lokahi a hikt i ko'u wa e hoi hou oiai i o oukou nei. Honi rnai la na Haku a pau 0 ka «ina i kona mau lima, a hoouna mai la hoi na makaainana i ko lakou leo aloha me k\i owiliwih ae i ko lakou mau uhipoo i!o!;o 0 ka lewa. Wehe ae la »\o hoi 0 Hesana i kona uhipoo a kilepa aku U imua o na tausani o iakou e iiaka pono mai nei iaia mp na puuwai aloha, a pela i haalele mai ai o Hesana m lakou iloko 0 kona hoohanohano ia mo ke aioha pu, a hele aku U ia a hiki i na kupakai ine ka ukali ia e i;a puali koa he lehulehu, a lawe ia aku b e kn moku iluna oke Kai Meiemele ona aina kupua, A 0 kona kaawale ana aku no hoi ia mai keia moku» puni aku. Ua uhi mai la ka po, n ke holo ne; ka moku i ke aheahe a ka makani mai ka hikina mai, a 0 ko Hesana manawa ia i hoi iho ai e hiolani n a ka hope 0 ka moku, a iloko oia wa, hookahi wale no mea nana i hoalaku mai la i kona hiiimoe'nna o ko Soda mau hiohiona nnu i ike lihi uku ai iloko o ka hi* hio. puoho ae la ia a uwe iho la ma ke kae 0 ka moe. Hiki mai la na hahalia aloha ikaika iaia no ko Scda nalowale ana. aole oia i moe pono iki ia po a ao. I kekahi manawa ua ike aku la oia ia Soda e hele ana mamua ona, hopu aku la ka hoi oia ua nalowak e aku la kela. Pela w\ile no oia i apa ia ni a ao ia po, nana aku la oia i ka ili 0 ke kai, im paha he wahi mea kekahi ana e ike aku ai e lana mai ana, me na manao poluluhi i ke aloha oia i holo aku ai i:t la a po. Lawe mai la na kauwa i ka mea ni aole nae oia i ai aku, 110 ku mea, ua ikaika loa kona aloha ia Soda. Ika po ana iho, aia hoi, hiki mai la 0 Bal;ula nv ka haalulu a moe iho la iluna 0 ka papahele o ka muku, " Heaha la keia ?'' wahi a kekahi sela. * * * Holo aku U 0 Hesana a hiki i ona U, ninau aku U oia, "Owni t>e. ? " 1 mai la kela, "Owau no o BaUda i hoouna ia inai nei nu e hai aku ia oe, ua pilikia makou, ua lilo pio aku la 0 Das»i a me kona poe a pau inalalo ona i na kipi." f keia mauawa i lohe ai 0 Hesana, aole oia 1 ekemu iki ae, 110 Ku mea, ua nui loa iho

la kona kupiiikii i ke a!oha no Soda, a ia Dasi hoi, hoopuka ae la iu i kana olelo ia B<ilada, " Ua pilikia au iwaena o na inea eiua." Kauoha koke ae Ki no hoi oia e hookele ia ka moku i ka mokupuni Meiemele. iMa keia wahi e oluoiu paha oe e ka n»ea heluheiu e hoi hou iki ae kakou i hope j ka hoemaka ana mai o ko Soda naiownle ann. laia i kaawale aku ai mai o Hesana aku, ua lunniuini ia aku ia oia e na ale o ka moana .« hiki ilalo o ka papaku, ua aneane no hoi ota e make iloko o ke kai, a ia mannwa koke 110 oia i hoaia ae ai Kkana pahikaua a owiiiwiii ae la, a ia wa koke no i hoakakuu iki mai ai ka pa puhihio ana a ka mnkani, a me ke kupikipikio ana a ke kai, ke kuaiiiii mai la no hoi ka haule ana o ka ua a e hoomaka ana o Soda e ooini ae me he ia make ia i ka holu, a pomaikai ka ioaa ana iam o ke kauwahi laia iaau, a hoomaha ibo ia oia ma» iuna oia mea. A malunn oia mea oia i iana ai a hiki i kona pae ana maiuna o kekahi mokupuni kanakn oie. Ua ahiahi ioa i ko. nn wa i pae aku ia iiaiia, a no ka iuhi i ka au ana mai i ka moana u /ne ke puanuanu, nolaiia, heie aku ia oia a eiieii iho h i ke one a hohonu, a iloko o la wahi oia i moe iho ai a hiki i ke ao ana ae. Ke kiei mai ia ka ia i na kuahiwi, a o koila kukuna kai hoomalamalama mai la i ka mokupuni hoiookoa a pau, ifa maikai loa ke ea, a ua kalae mai ia ka lani, a o na kuiu kehau kai lileliie mai ia me he mau opuo momi !a ilona o na opa weuweu. Hoopa mai la kekahi mea ia Soda a hooluiiiuli ae la iaia nie ka oleio mai, *• £ ala ae a e ai." Ala ae la oo hoi o Soda, aia he bereoa pa* iehu ke waiho ana iluna o ka lanahu a me ka ia pu. ae ia no hoi oia a poni aohe Lanaka i ike ia, aka, ke waiho mai la oae he berena a me ka ta, nolaiia, ai iho ia oia a maooa ae la, a ia maoawa oia i ike aka ai i kekahi omole wai e ka aoa, a kona lalaa aku la no ia a inu ae la, a a* hoi mai ia kona ikaika iaia. Hele aku la oia ma kap* kahakai o oa mokupuni nei, a loaa aku iaia kelctbi komu alanoi e ku aoa e laloa ana kona mao bla » na hua pala, o kona ialao ako la no tm a paa mai ia i kekahi hu« alani me ka poana ae i keia mao hopona olelo u E ka aiani o ka oialaau iipolipo. O kou memele maikai ua like oo ia me ka opua daimaoa malona o Bidia." A i kaoa olelo ana ae pek, aia hoi, ho mai U ka laaa i ka inakaoi, a luhe-

;i t:ui ii nj pua a ua a o nu» .a ito U«»t kekihī *oo \\ t itu; :.iko »nw o k'n u. ibau . k% . ana. •• E kt» hookan*."' aoie t pau pono '*>« mai i\ ieo i hoopuka la nm. in hoi. o»!i m»t h he aku* pupok;i iao o kona mau \\twj a o;aln uo how a Lon« mau twi papaiu-.a u.\ oioi a iolea na twt rcuU. ame kona Soīht p\ioa. I ko« ea manawa i hookr'*oke t:nt at ta Si*h, aia hoi, wehe ae ii oia i kona wnha me kti uwa nui ae, a wawalo aku la i tia kihi a pau o ka att:n. a oia k.t luanawa i puka mai ai he mau lauMni iapn o keU kuo ket» ano. a hopu mni U ia S J.i a paa, iawe īa aku la eia iloko o kekahi hale towera kiekie. a naki-n.-\ki ia ifjo ia a paa t ke kanialno. hoo ia aku ia iloko o kekahi iua |>ouii. Mahope iho o ko iakou ana n»at i n.i puka hao, nana ae U o So*la i kain oaa t hoopanh,o la ai, aia hoi, ho iuawai hohonu tua kekahiuo» ao. a he mauu niaioo hoi ma kekaln :\irao e wwiho aiu, liele uku i.\ ia me ka t*.uttiao iho e m».x? maiaiU a oiuoiu iki. Akn, kuj no hoi i noho iho ai malaila, hookahi ana hana nui he uwe wale no me ke knum iha nui no ka nalowuie nn:\ o Hes.\n:t n.at aku. Hoomu'ui iki iho in oia i k\>n.\ mau lima niaiuna o kana pnhikaua. a lioopna |hmio »lto ia i ke kumu .) ta meu ttij kona iima akau, a ta wa no i puka mai «t koknhi akua mai» lalo mai o ka luawai, a tmna mni ia iaia, a i kona ike pono aua mai ia Soda he kanuka i maoii, aoie hoi noloko o ka hanauna lapu i : no oka po, hole mai la oia i ona la, n uinau mai la iain, " li ke keiki kannka, heaha kou ihala i lawe ia mni ai oe i keia wnhi e hoopaahao ia ai ?'* Nann nku )a o Sod.. inia me :keano hopohopo, a kainailio nku l;t iaia, i" Aōle qu i ike i ko'u hewn i hoopnn ia inai nei ianei, nole nu i hana i kekalu mea i kue ika |>ono o kein nina. Aka, ma kci.t kiikuhlaka nui un nla mai ia nu a jvima iho i.v ;i kekahi inea a'u i manno ni e paina no'u iho, a'u hoi i ike ole i ka mea ti3tia i ho.i* 1 nmkaukau niai, a ke haoliao nei nu nn ia imea. A mahope iho o ko'u pnina aua,iiele •mai la nu n loaa la'u kekahi kumu alani, ia< ilau aku la nu i hookahnhi hun, a iawe mai ■la mai ke kumu mai, akn, !a wa koke tu> i ; iohe nku ni nu i keknhi leo wi n puka mai ,la imua o'u kekahi nkun loihi o kona kino u 'naua au i kena ne i na tausani iapu o ka po ,e halihaii mai e hoopua maanei." ] Olelo hou mai la keia akua iaia, "K ke | keiki kanaka, e hoomanao oe i ke kauoh® a ka iani, ona mea a p.ui, noie nau iu m.ii jhoao oe mai lawelawe iho, no ka inen, heai* jhue ia." ,l Ae," wlihi n Soda, "nka, ina | ua pilikin kekahi no Lona ola iho, e ponQ no ia ke hkwe i ka mea nna i ike ni imua o ko. ;na nlo, aole no kona manao e waiwai oia ma in mea, aka, i mea e puno ai kona oln ; iho."

'• Ua pono oe o ke keiki, akn, henlm la ke kuiiiu o kou hiki ana mai ma keia mau kni, kalii e hiki ole ai i na kanukn ke OUI ?" Ha- | nwu iho hi o Soda no kekahi mau minuto |me k« kamailio ole uku iaia, a mahope iho |pane aku la oia, •• He kumu nui ko'u i htk« ! mai ai, aku, aole loa au e hui iki aku una i ikekahi o la mea ia oe, ke ole o»« heenemi no i kuu ola." la mauawa, neenee mai )a oia a kokoke i ona la, ine ka i mai i&ia me ka . leo haahaa. " Kc minamina nei nu i kou oln, ak*:i, īna hc mea hiki in oe ke hoopakele ji kou ola m«i keia wahi aku mamuii o kou 1 iknika, aiaila, e kokua iki aku no au ia oe i kekahi mea e pakele ai kou ola." Alnila, ialuu mai )a oia i ke kaulahao ma ko Sf>da ; kinoa mokumoku liilii ae la, mahope iho o ■ kona mokumoku liilii ana ī ke kaulahao, kauoha mai la oia ia Soda e uhai aku iaia. oia iaia a hiki i ka iuawoi, Imalaila be wahi pukn uuku, kauoha m»i la , ke akua ia Soda e nana aku iloko oia wahi puka a e ike heaha la ka mea iloko olaila ? Nana aku la o Soda a ike i kekahi mea aa iioko o ua wahi U, alnila, olelo mai ia oia, aia he mea e like me he ipukukui la, no'ai* la, ī hou nini ia ia. Oia hooknhi kau inea e kii ai, a īna * ioaa ia oe ia mea, aiaila, o k& pau no ia o na pilikia a pau maluna o keia mokupuni, a o kooa wa no la i nalowale ko* ke aku ai, a ia wa no hoi i nakeke mai ai na puka a pau o ua haie towera nei, a hoo maka mai la na leo wawa launa ole he jnui. « • • • ' Hoomakaokau ae la o Soda ,e paa i kana pahikaua, a i ka wa i hemo inai ai ke pani |bao o kona rumi i hoopaa ia ai, aia hoi, poe mai la na ieo wawalo mama ano e he nui wa!e. Hoomaka mai |a lakou e lele malunn ■ o Soda, a u ko Soda manawa no hoi ia i unuhi ae ai i kana pahikaua mai koo» wahi ae a kaua ako la i na kaua oka mainoino. : Pua mai la kona mau maka me he ula ia no . ke ahi, a hoomaka iho la boi le kaua ikaika loa ana mawaena o na lapu be lehulehu, a • me Soda hookahi ma kona aoao. Luku aku la o Soda ia lakou me ka luku nui loa ana, a aole oia i hoopakele i kekahi mea hookahi o lakou,a oiai o Soda e iuku ana i kona 'poe enemi, aia hoi. puka mai la kela akua i ikuhikuhi mai ai iaia i kabi e aa ana o ka ipokukui, a olelo mai la iaia i ka i ana, Pomaikai e ke keiki, aole ao * ike f ka ī waiwai nai ilokō ou © like me koa luku aoa iho nei i na eneini he iehulehu, a fee kauoha

•ku nei nu ia oe e pii aku oe i ka weiau o keia haie a c ike oe i kekahi manu keokeo » o kan in e nopu aku ai .» p®a, a e !awe nmi i kek.ihi mea i paa iloko o kou lima a na'u e kuhikuhi";«ku i* oe i kau mea e h->na aku ai mt* »a «»ea." Ae aku Js o &>da. olaila, pii ae !a o;a i ka h»!e maUm-i ko o ua ulmiui auuunuu e ku ma; ana, a i kona hiki ra ike koiu o tv.i bale inr*lu ;i, aia hoi, e kau anft keW^hi hale m*nu uwea. kukalu re la oh i noho mniun» o kokani pakaukau, a wehe aku !a i ka puka o ka hale manu.a i ka \v.i i p?»n ponu ilu» ni ! .a mniri ia 3o'.U, o k.i inanawa no ia i ;uoho ao ni ka manu a leiu loa oku ia i ka lewa, a n:\lowaic ioa aku ia mai ko Sod«i ike ana nku ku.i. li.o iho la o Sudi iiaio a hiki i ka luawni, i.iala'la oia i haiawai hou enai ai rnc kr ;»i»i;a i kublfuhi mai iaia. a hahai inii l'J i kana iwea e hana aku ai. Maiio;:e iho o kona h«hai ana inai in So<ia i ke ano o kana iipu mea e !iann aku ai, aioha nku l.i <»ia i:*t**. a haaiele mai i<i keia ia S ilio nku ia no hoi o Soda ilaio oka ]umvai. a iuki i kahi kuahu i kukuiu ia no ka ipuhiikui r ku ifio ai, kukut»i aku ia oia i ka huiu o k.i inanu iluim o u* ipukului la, a la iy i uo i<"i i aia inni ai na kupua nana v lihi ka mokopum a kuiuu hoomaikai m.ii l i ' « nie ka i mai. • Eola he/ii. ' Anai ae i » no hoi o Soda i ka >pokukui, a hoi ii'-y ?H' la ka aina v me kona mau, a iko ia akn la na ku!ari »k'iuhaie e kapiliia mai ana, a me na kanaka e iii-o mai r.na i

o a i >nf i, a rne ua mnku e It"!cfioio ne ann i pil.;i i n.i tilt;mu mai ka Hiki'ia mai, a me Uo guia mai OjK?ra inai. na nw.*a nla hoi mai ki» ao iu i»t'ma mai o B i. * ► . Ke h.ii huu nku nei (iiakuu ia oukou e ka p<w* h -iuht*lu. ICIII U I I mokupufii ona Aina l'hmu', eiiiku ia mau ipukukni nl»datia, u hf»okahi wale m> ki e heino ai lakou n pau, oia kela iiiami keokeo hookahi, o e like me ka hoonia.kin ti pau i loan ia Heaana ma ka mokupuni mui», jiela no na mra a p*u i loaa aku m Soda ma ka lun ona mokupuni. Klima mokupuni i koe aku ia Hesanu tna laua me JSoda, a ke hoomaka aku la luua e he!e a iialawai pu. 4 * * Mahope iho o ka mnluhia nna o ke nupu* ni mni on o. Kauolui «e la o Soda i inoku nona e holo nku ai i ke kolu o ua mokupuni, aole (u) i hooknulua ia tnai ia kiuohu nnn, no ka men, ua mnknukau loa kekahi inoku nani e lawe nku inia, a nana puali koa nanohano ein i ukali nku t\ hiki tluna o kona moku, p mni la»)a oia i aloha n»ai ai ia I\kou n jtau, ika i nna, Alohn ia oukou ena k'anaka kopa o ka aina, a a»e kn mokupuni neoneo i hoopiha ia e-kn mnnn kupun. Ke hele nei nu, a o ka lani ko'u alakni, nana hoi e hoohui hmi mai ia knkou iloko o kn mnnnwn kupono.'' Holo nku la ka moku ilo—' ko o ke nheahe a kn welelau naulu o ke ano o ko ahiahi, a ia wn hoi o Soda i iho aku ni e hiolani i ua kuineki o hope o ka moku. Mnhope iho o kona hoopoinn nna i rm poino n pau nnn i nlo mai ni, a ine m\ pihkia he nui, ni.i hoi, Innn mai la ko Soda manao no ko Hesana mau hiohionn, a iloko oia niau poluluhi a ke nleha oiu ihoohialnni ihoa hiki wnle i kon.i kaihi ku ia nna nku iloko o na nina inoeuhane. Ua hala ne la na honi o ke numoe, a o ko Soda mnnnwn ia i alu mai m a pii pc la iluun o ka oneki o ka moku e nana aku ana i ka waiho inomoe mai o ka opua i ka ilikai n me kn imoimo mni a na hoku, hooknhi wale no mea i hiki niai iloko

o koiiii mnu hoomnnno ann no ia mnu inoa o Hesnnu wnle no. Me he men la o Hesnna ka iloko o kn opun, n o Hest\nn i ka il\ o ke kai, i o Hesnin iloko o na hoku o ka !u--ni. Aole he men e hiki ke hoolnnnlana i konn innu manao, n uwe nui loa iho la in o hiki ika mnule nnn, Hoihoi in nku la oin a hilīi ilalo o kn moku, a mnlnila oia i hoomnnnwnnui iho ni i kn ehneha o konu nanu n hiki i kri wehe nnn uwii o ke nlnuin o ke ao. Pukn mm la kn lu ikn ilikni, n huli mni la ka mnkuin mn ke komohunn nknu, n o kn \vu ia i hno ne ;ii na pen o kn moku, " kVu!i lun i ke anu o Wmnlenle." (Ao/e i pau.)