Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 52, 28 December 1867 — NU HOU KULOKO. [ARTICLE]

NU HOU KULOKO.

* Oahu. * Ke Kilauea i Kauai.—Ma ke nhiahi Poaha iho nei, ua holo aku ka mokuahi Kihuea i Wainie.i ame Koloa. Oka mua paha keia o kana huakai no na makahiki elua ke kaawale. Hoor.\JJA .no ka ona.—Ua hoopaiin o Kahoopii, kumukulii Katolika o Knhaluu, no ka ona ana ma ka la 25 o Dekemaba ma Honoluli). Peln paha auunei ka nui o na kumukula a ka Papi Hoonaauno e ohi nei a hoonollb aku ma na kula aupuni.

E HAALELE ANA 1A KA^ALAKIKO.—M<\ 00 olelo hoolaha e hoolahaia nei, nohe mea kanalua i ka holo ole mni o ka mokuahi ldaho A eiai ua hoopaaia o Ka la 1 o liuiunri kona la e haaiele ni la Kapahikiko. i\le he mea la 0 ua holo Ilape Nuia mai paha. Hoopaapaa ma Waikane.—Ua lohe nmi makou, he hoopaapaa muwaena o S. E. K. Papaai, a me F. W. Peteru, ke hiki nku i ka la pau o Dekemaba nei. 1 ka hora 12 awakea ma Waikane. He pono ina ekale&ia o na noao eiua e hele ae e nnna i ike i ka oiaio, i ole <? kuhihewa, a alapahi wale aku. {H? 5 " Ika Poaha *ho nei, ua hoopuka aku ke kalppa Beritunia nana i lawe inui nei i na dia, mai keia awa aku, a un holo aku oia 1 na aina Guano, kahi a kekahi mau kanaka Hawaii e noho paahana mai la molalo o m haku haole. Maiaila e hoopihaia ai ike guano, alaila lawe aku i Amerika. Oiai i keia manawa iho nei, ua hoopiha mau ii mai ka mukeke o Honolulu nei i na Anae-holo a me na ia e iho, a ua kuai ia me ka make pono, a ina paha no kekahi wahi e ae, ina la ua makapehu loa na kamaaina, aole. o ka noho no a ka ipukai lai, he kii nku no lawe mni ana. Hu wahi kaa iiou.— Ua ike iho makou e holoholo ana ka makua alii i kekahi wuhi kaa ie ano hou i hiki mai nei maanei, oia hoi elua wale no huila, a he lio ka mea nana e kauo. He wahi li3le lole iho ko ua wahi kaa la, a i ka ike nku, ua nani no kona kaa nu hou. Hb ahaa jna Hape Nita.— Un lohe mai makou, e malama ana na haumana o Alau« na-Kiekie he wahi ahaaina Hape Nuia no k» la mua o lanuari e hiki mai ana, maloko o ko hkou Hale Halav*ai ma kela wahi raaluna, a he mau mele, a he mau haipuie a he mau haiolelo kekahi no ia la. E boike ana lakou i ko lakou olioli ma ka hoī hke ana o na maka, alaila paina pu ine ka olioli. He mahalo.—Ua loaa mai ia makou eko« (u mau palapala, na J. H. Kanepuu, Bem, a me J. D. Kamanuwai, nona ke kumumanao "Olela Paipai i na Kanaka Hawaii a roejmi Luna iNupep* Kuokoa no ka makahiki 1868 e hiki mai ana. Ke mahalo aku nei makou no ko oukou hoolalelale ana i na kanaki e lawe nui i ka nupepa o keia makahiki ae, a no ka nui o na manao iike me ia i pnipai inua ia, ua waiho makou ia nnu palanaU me ka maikai.

Ka MaXU«.*A Bi:K!T\MA Ch\NT!rī,KF.K. [ ke kakahmk.n Pt>«kahi iho eei. ur\ holo ak«» keU ro«nu«ra malunn. ma kon.i nf.n holo m»>ana. E h.>!o an.i p.-ih» »>t» ' V:toria ekn ai maiaiU. l'a konj ku ana īho nc« nn kpm |wa, st ua olioli a !ea!*a f«koM k--kahi poe o uka nei. Noiuna o k«pia manii-\%-i kekahi (uma a me ke ki>j i hoopanhaoui ihoo«imaka Hak* Paahao no na malama Eooo n eha o iaw. He HAM*« A HOOllAl"-.nakle - I ki po Po;\ioa iho nei, ua komo ne kekahi m»u haole luina o k» moku kaoa Beritania. n;a kahi c> Hon. J. ma Poieuk». a ua hoo!i;iunaele me ka mnnao hookirkie, me ka o!eL> arw ma>, ua hoouna mai ka Aiiiiiv*ral;i o kt> awa iaia e komo \rale nnlai.'a. Ke hookolo iuai !a 110 ke aweawe o ke koko o L > Keoki i keia haole, a heaha la kona pono ? Aolo \ nalo ka hewa a kefa mati hao'e i hoopaahaoia iho nei. hoomaka hou no kei;» hewa. Na D:a a ka Mol —I ka Poa»>no aku nei i h.«!a. ua iawe iu na dta a ka Moi. inai luna mai o ka imku kaiepa nana i lawe mai. ! nei iiku lapana inai, a iioko o Hu!e Aiii. 1 ka iawe ana aku o ka mea uana e li mai ka iai, e hoai ai i kekahi nmi e ielo mai ;ana kekahi ilia kane, a puka iwaho. a hoh» aku la e lele nm na pa a ma na alanui, a ; >k>ko o ke kai k;<hi i loaa aku ai o ua dia 1», !mainuii o ko kokua ana mai o kekahi nnii i kanaka aloha aln, n ulualu mr ka wanpa. I ! ka paa nna iho i ka bao o ua viia la. e kape» ;ku ae ana kela, a huki akii ia i na kau«tka 1 nana e paa awa, a luu pu aku la iloko o ke ( kai. n. — j No Kamoilih.i.—l'a !ohe mai makou, kv » hoomaamaa mai nei o JS. P. Paiili « kana tnau inele makahiki hou me kana mau hnumana kuU o kela wahi, a o ua mau mele la, e himeni ia ana ma ka la hapo nuin. Aohe no e ole ka makaikaiia o na melo o ua keiki : eiu u uei 0 Kanuiihili. j * | —Ua lohn mai makou e hana mau ana ko . Kamoiliili poe e like me ka hhm t maa ia la« kou i na makalnki i h:\la ; oia ka ahaama iolioli ana o lakou ma kahi hool.ahi, a hui pu | na maka o kela a me keia hoalauna. I ITAl T A Make Loa. — Okv keiki a makou i hoolaha aku nei mniiiiia nona ka inoa Moue, ia i ia e hoomaka ana e kai i k*>kahi mau lio ku | kaula ma Waianae, aka, puiwa e na lio ka |kaula a kauo heleaku la i.» o na ( iaa a me na poh-iku no k \ hapalna mile paj ha. He elua wale no la o kona oia ana maj hope, make aku la oia. Aole oi.i i ekemil ! mai, aolo no hoi i iuli ila a kuu m vi h kon a hanu ola. Ua haiia makekihi i lnla, o hoohei lio ain, ao!ie ii he oni«». Um, ana oia elua lio. Aole o Mene kona inoa, o Beniumina kona inoa ponoi. Eku AUA.\KI KA waiia.— Ca hai akoi au ke -.4« Okua o ka Poaha iho uei, no ke pani ku ia o na hale kuai a pau a koe waleno na ; Ha!e kuai ona pake ame k<t H. M. Wnu. ) E ike auanei ke Au Okon oia ka i hana kuj maka i ua la Karitimnsa la i papa )oa ia ai e iko lakou poo. Iko makou kiei ana iiku \ ka hora 7 a mahope ilio, e kiki ana na hou o na wahi keiki wili pepa.a ua helea hankae kn lima o kalii haole. Eku paha auanei ka nuku. Ke iae nei makou, Ku ika waha la, ka Lolou palie."

Na nvaui KOA maik'ka.— Ua hni aku m«\!<ou i kekahi u»au pule i I>,»U nku noi, i k » holo uinhuka ann o ki'kahi mnu koa (khmm o ka Moi n loaa ina kekahi moku okohula, mawnho o ke awa no laua na inoa o Keoni Haamoa a rne Kimo, Liuek<ma. i ko laua loaa <iim ma ka nioku, ua hoihoiia mai laua a hoopnaia. n m;t ka po o ka la IV) iho a ao ae 17, oia ka wa e hr>oko|okoloi.i ai. ua loan e i;\ Keoni lianmoa, kekahi mea e imi ai i wahi e holo malu ai, a un holo uku me ka makau ole, oia pah.i ka hora 9 o ka po. I ka lainn nna o na koa n huli ia nku la, u.i puhalahio e kela. Ua hoomnnawanui kona pee nnn ina keknhi hnle o ke kaona noi, n nm ke ahiahi Pouono iho nei. la 2J, ua loaa i knpena Kahoohuli ua wahi ko;v nmhuka nei maloko o kekahi wahi hale o ka p\ mauka iho o Ulnkoheo, oia ka pa J. Meek. L T a hao ae ke kapena i kona mann a ina konn mau lima ponoi oia i lawe aku ai a k,i hale inai, a hoopaaia nku la. Ma ka Poakahi ih» nei, ua hookolokoloin mn ke knniwni koa n heaha la ko laua hopena ? E uhni ana ua poino a me na piiikia i na la o ka nuho aua o ka poe lalau. Ka la 25 o Deki:maba ma Ho\oli t lu nki. Ma ka po o ka Ponlua, oia paha ka hora 12 0 ke numoe, ua halawai he mau anaina kanaka īua na Halepuie l'ope a elun o knkou ma Honolulu nel, n ua uui ka hio o kanaka 1 o a ia nei, a ua hookeke nl:u n hookek© mai ; o kekahi poe hoi, ua hele ae me ka ona iloko o ka luakini e hoohikoka ni, n oia ka makou i hoopailua loa nku ai i ka haoa ana a kekahi poe ii hana uko ole. Ia manmva no e pule ann, ua hnawi mai ka puu o Puowina he 21 kani ana a na pu, e hoike ann i ka hanau ana o ke Keiki a ke Akua ma ke ano kanaka ma keia honua. lna hoi ua pololei io o Kona U hanau ia, aka. he m*u miliona pnha o na kanaka e hooiaio ole ana, o ka In hanau in o ke Alii o na Alii a me ka Hnku o r>a Haku. Ua pani ku ia na puka o na Hnlekuai ma >a la, a koe no ko na ft»ke mau Halekuai % aobe wah* mea a paniia. Hana no hoi ka Hale Pai Aupuni ia la. aohe hoi i hooko e like me ke kauoha a ke Kuhina K%laiaaina. "E pani ku »a na ipuka o na Hale Oihana Aupuni." O ke kauwa kue i kona Haku, heaha kona hopena ? Elua inau mea o ia la a makou i meneinene loa ai, oia ka hookui ana o kekahi ho ine kekahi kaa ma kolphi 0 na alauui o

Ho~oii;i,j r.ci. a ua ku-i* nku ka iio a u.i eha loa. Oka nae e h 'o iri niilona o ki lio i fcn»ha aku ai i kfkVr.i ho. ok no krkafn ona k u:rika : ;ke n-ji ii. O fc* !oa, o ka hou ia ana o kekali: w.ih ne ma Ai.inui Moi e kekshj },-;ps tv&h:ne. oiai o? hip- U e he'e w,"ie ana aohe kahu. Au'x r.xe i po.no ke oia o ka u-i peu aku ns£ ke poo o ua hipi n<-i i ka ; O ka honpnapan o ka aoio KatoSika a rne ka noao Hoolepope, nwwoena o Pomuk.ii a rne E. K. Papaai, ua hoka ka aoao o Pomaikai. ma k» hoo!iio «na iaia iho i af>o hehena knna heleheiena. i ka heie ana mai e hoopaapaa imua o ka iehulehu soa kn iujkini Koma. ; Maui. Kb ki-.mu KCL* haoli; o Lahaina.—Ua i iauna ii.»i ke Kua>u kuia haoie o Lahaina i rntf makou, a he ano nawaliwali kooa i ka ! in;ikou ike aku, aka, no kona hooikaika nui i p .ha n, j kana i.ana kekohi kumu. | \ Na Lunam \kaaina.n-a o Wailiki;.—Me ! h#!:»o;i i.i pj«h.i. ua poina kekahi rnnu ma-J kanin=.na o Wailuku no ko lakou koho Lu- 1 namakaainana ana, nka. mn ka m'»a i hoo- ! ho!oi <t cka Ahnoieio īho nei i hala, eiua! iu ju L')!i.tmakaaiiia no Waiiuku. | K\n.\ Sab\ti ma W aiuee,—Uo eiea ke ! Kola S ihiti maanei, ua makaukau na hau-| loaua, a ua niahaio nui iu ke akomai o na ; haumana Pake i ke kaknu a me ke akamui \ ina na mea pili ike hana nke Akua. He | ISO ka nui o na haumann o ia kuia. j Na Ki/la At:rt"M.— i ka he!e ana ema ! knikai i kekahi o na Kula Aupuui ma na ( Wai' ha. aole i niahnloin kn īke ana nku e| ao tnai ana kekahi iiaumana o ioko o ka ha-! I»- kuU u kekaiii kumu i kaua poe hauman»; : a o ke kumu i liea ia kuhi i iiele ai. j i i j Hookohuia i MAU Lahainallna.—Ua pa* ! I«p.«ia rnai o J. W. K. Pukukuikeanuanu o? kela Kuiauui, e iiai' mai ana, ma kn la 1S o j keia malama, ua hookohuia kekaiii mau hau-j mana komo hou i mnu haumnna no ia kuia j imua o im kumu e like me ka ru!;i mau oiu j kuhi. i Ahaaina ( miumi na Waiiikk,—Ua ioaa | ia makou keknhi pai.ipah mai n S. M. P. ; Knieo mai, e iini mai nna i kekahi mau mea ! iiou o na Wnieha a me MalHwao, n ua ia\ve pokole ne nue makou i kekaln mau Hu-j nahunu uiea hou, oia hoi—Ma ka !a 9 o ke- | ia maiama, i liaawi ae ai na kaunka umiumi j o inihi'i nhnoiun lulu elaia uo kaluakiniol Wnihee nme Wniehu. Aole nae makou i J loiie mai i ka nm ona daia i ioaa ia iakou. i i No Makawao.— Ua pii ia o Makawao e nmknikai no knhi hoi i knena ia no ka palaoa a ine ka oiuolu. Ika hiki nna ilaila, ua hele aku e makaikai i ke Kula Kaikamahiue o laila, n ua maliaio kn naau i k.i maikai o ka hoomakaukau ia nnn o keia kuia, e | hoopuiapula » mau makualiine no keia lahui. | Ua hoonaauno kupouo ia Inkou, a i ko lakou | manawa i himeni mai ni, aole no i hooneie i ia ko makou inau popeiao i ka inakemake, «ua leaiea inaoli ka lakou oli ann. He nui no ua mea maikai o Makawao—kela uluku-j kui olukoluii o Liiikoi, a o na mea nani hoi o Piihoioa ene ku ulu naheie o Kokomo,

Kiii.a 13kuitama ma Wailuku,—Ua iolie nmi nei makou inni keknhi mnkainnkn mni o Waiiuku.un hooinakain he kiilu haole a kannka maioko oka Haiekuiu hookaiii ma Wailuku. Oke kumu ma kn olelo haoie, 0 ke Knhu no o ia Ekalesia, oia hoi o Kev. T. 0. Tatina, a o S. Kaheiemauna ke kumu kula kauaka. E noia ana ka olelo nnmu a ka hnole e ke Kahu, a o ka olelo makuahine hoi o kakou, i kahi Kahelemnuna iho, a noiaih, he hnole a he kanaka ma ia halekula hookahi. Ua maikai loa keia hoaia ana 1 kula haole malaila, a ina i hoomakaia mamua ioa aku nei, alaila he oi loa aku ko «uakou mahalo aua. Na Pali Koolau o Maui. — Ua palapala niai o Kev. S. Kamakahiki, o Keanae ia niakou, he nui ke kaikooa me ka naiu o na Koolau o laila, ma ka pule elua iho nei o keia inalmna. Ke hopohopo nei ka poe oia mau apana, v poho ana ka poe mahiaio ia mau Koolau, a e lilo ana pnha i mea wnuwai ole ka ni malaila, oini ua eroi loa ke kumukuai o ka ai i keia mnnnwa, n i ahona iki no ka l ke kii ia inai e kuai waena e ka poe mea aka i keia wa, aohe kiiia mai. Ee hai hou mai nei no hoi keia mea kakau inanao, ua nui loa na halelaau ma ia Pali Koolau, a ua hiki aku ko lakou huina i ka umikumamakahi, a ke makaukau nei iio kt?kahi inau hnle e hoala. No na Pal» Kooiuu ka hoi ka uleu. Ka C*A HANAU 0 KA Moi MA NA WaiKHA.— Ua loa mai ia makou he pilapala loihi, he hookahi anana kn loa, inai a Suneona mai 0 na Waieha, a me ka J. K. Piiana.a ,vila. pala o Wailuku, no laua «a poo like loa me keh muluna. Ke mahalo nei makou ia laua, no ko laua hoike ana mai i ke kulam ana o ua mokonin»"» «'o' 1 » Alii ™ h.innu oko kakouMoi. Ano kn h.k. oie ke hoopuka pau lo* i« <*»• ..ol«.la, ke l#we iki m „i nei n.akou. Ke m.h.10 ne. no boi mnkou i na mea i hoikeia M ka oU.» n«u pnlapalu, a o k. mea . koe. »ol« makou . iko «ko. Ke hoolaha P u ne. no ho. makou 1 ke mele i hakuia mala.la a mele «. • 1. Ke Akua e hoomaikai, j I ko mākou Woi; E mau no Kou Inoa, E m«u no Kou Aloha, J kou lahuikanaka, E olAunu ka Moi.

Cho—E 0',3 nm: v ; M..-. E rri%u nr» Ui; A "oh>. 1 Loa hh'iivm^^ 3 K o!a mau «t M ». 2. Ke nei, -N'» ro3br.ft.mj Ou, K-l i P.i. 0 U HaWu ; 1 Mc<i oo rr.flk -';. E o'i rnau ka Alo». Cho.—E ola mau ki Moi. 3. Ke Akui e hoomiikai. Ka HfH3:Hna Mo . E !Hbu Koa Nor o Aln ; B tr»au Kou .A'ipuni nei, No rji a pau, E ola mi'i ka M .i. Cho.— BoU «i,ju ka Moi. 4. Ke Akua e hoomaikai, l ka ohana A!:», i iohu'iehu u ni, Na Hiku o kn n'na, I ka fn»li.ihia, E o'i; mau ka Mui. Cho.—E oia f?ti(t k». Moi,