Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 3, 18 January 1868 — NU HOU KULOKO. [ARTICLE]

NU HOU KULOKO.

Oabo. p t7" Ua haawi ia mai ia wnkoa na inoiK o na inea e manao ana e hana Baiola no k* apona o Honoiulu nc>, penei: Lunamakaainana oo ka Akaolelo Kau o IS6S. J. W. Austin (Aukina.) A. F. Judd (Alapaki.) W. Pinehas* Wood (Pmehaka,) J. Kahai. E hoomaamaa ac«a i ka Hoo\am Ogaica. Ua ike iho makou, ke hoomaamaaia nei kekahi mao keik» o ka Papa Himeni o Kawai* ahaa i ka hookani ogana, a o na kumu nana e uleie inao nei ia lakou, mai ka piano a i ka oia no ke Kamnlei Haku Aiii Lia me ka haole opi«»pk) komo n in pui aT»I 1* nL• k>t «n« tkit « lf« «•« • mau keiki e uniki a>, aohe makou i ik«. uka, he manawa loihi rm rme. — Ma # ka P<Akahi ua \yeheia ka Aha Jure hnole o Honuluio nei, no ka hookolokolo ana i kn hihia o ka pake o Wahkahnuki ma Nuuanu, manao e kii a e p« pehi malu haku hana. Ua hookolokoloin keia pnke i ka Ah* Hoomalo, a tm waihoia a ke jure iho nei. Ma ka noonoo maikai ann a i>a jure haohe r keia hihia nui »a hooholo Inkoo, e hanhewa nna i ka mea i Iwopiiin. He mau hihia e ae no keknhi. Ke KŪ ANA MAI OK E KIAU'A KaMKHAMF.HA V.—Ue Poalua iho nei, ua komo m«i kela kinlon ma Honolulu uer, iloko o nn 1« he 30 mni Punkaiiimn mni,me na knmakahiki, kannkn, he 35. omi ua pau ko lakoo mnnnwn > hnnn ni mn keln mokupuni, mnlalo o kn pniapnla hooliniaiima. Ua hoihoi pu in mni hni mnlunn o kein kinlua he 37 inan haole, na alii moko n me na iuinn o na moko ili elon i hoikein mn keka* hi kolainu oka pepa o keia fa. Ua koe aku ma kn nina he hooknhi hanen Wanuka hnnn r e lawelawe no kn hnna ana i ko kn ninn hann iho. — Na hua kele am* ka olelo. — Un ike iho mnkou, ua hoonohom » ua pnn ka hua mele 0 ke meie "Kahuhipa maikai" roe nn hun oielo i knknnia iho milnlo ponoonn hun me* ie, a e hoopukaia ann maloko o ka nupepa kamalii Alauh inaka mulamaoenei oFeberuari. Noiaila ke pnipni e nku nei mnkou 1 ka poe puni mele, n me na knmnlii puukn* ni, n me ka lehulehu okon no a pau, e lawo nui i ua wahi nupepa la i ka pt\u nnn o kona Buke Elua mn ka mninina o Mnmki, n e puka ana ka helu mua i kn mulama o Aperila, ke ole makou e kuhihewn.

Ahaaiha Hiklm ma Kaakopua.—Mn ka po Poaono ako nei i haki, wa haanwiia h« ahaainn poeleele mnloko o ka hale hnlawa» o Kaakopua, e ko luila mau keiki papa a lalo no ka papa himeni malaila. la lakou e lunna ana, a e paina nna, ine ka maluhia, ain hoi, ua hokae aku kekahi poe mawaho nie ko lakou mau kino i hoohehenaia e keia inea he waiona. O keia poe a pau, ua ikeia, he mau kanaka naauao, i ike i ke kanawai, a ua hookolokolo aku i ka lehulehu no kela hewa, aka, ua haule pu nae lākou a pau i poe lawehala ia po hookahi.

Ka mokuahi Idaho .—Ma ka auina la Poalua iho nei, ua ku mai ka Idaho ma Honolulu nei, iloko ona la 10 me 23 hora. (Ja hoi mai maluna ona o Mrs. Pogue, ka wahihine a Rev. J. F. Pogue o Kau ; a o ke kaikamahine a Kuakua a me T. H. Davis, ka haole Pelekane nana i hai nmi ia kakou no ko Naipualehu noho ana ma Enelani, oiai oia ma kona huakai hele hoikeike i hele aku nei. O iakou ekolu na muka'loha muno Ha» waii nei, a he mau ohua e iho no kekahi ; i hele mai nei paha e hooluolu. E haalele hou ana ka Idaho ia Honolulu nei, ma ka la 20 o keia malama, oia ka Poakahi e hiki mai ana, ma ka hora 4 ponoi o ke ahiahi.

HE PŪA 1 MOHALA AE A MaE AKU LA.~MO ke kakahiaka nui poniponi o ka Poaono aka nei i hala, ianaari 11, ma Lanihuli, Honolulu nei, laweia aku la mai Leia honua aku, kekahi o na kaikamnhine opiopio ui e ke Kula Kaikamahine o Makiki, o Susana Ka* ulumoku kona inoa. He 14 makahiki o kona ola ana ma keia ao, a kuu aku la kona luhi. He pokole lua na la o kona waiho ana ma kahi moe o ka inai, no ka mea, i ka Poalua koke no o ia pule ka loaa ana i ka mai piva ma ka Halekula, a kiiia aku e hoihoi mai mawaho nei, aka, ma ke kakahiaka no 0 kela la, lawe koke ia ako la oia e kona Makua Lani, ka mea nana i haawi mai a kii mai la. He mea mau mawaeoa o oa mala kanu pua a pau, o ka pua oi o ka maikai ke ako e ia ; a me he mea )a paha, pela kona akoia ana aku la eka make. Ma ka hora 4 ahiahi, ua laweia kona kino kupapau ma ka luakini o Kawaiahao, a oa akoako« mai kona mau hoa kola, kana kumu, na haumana Kula Sabati a me na pilikana. A pau ka haipuleia ana, a lawe ia aku la a ma kona haie lua, waiho ia aku la me ka maluhia. Oka inua p«ha keia ona haumaoa 1 make sna ke Kula Kankamahine o Makiki, malalo o ke alakai ana a Mi Ogana wahine. Aia maluna o ka makuahine i hooneleia i ke kama ole ko makou aloha nui.

E pa Hotf —Ua ike iho makoo, e uhauia ana i k» pa pohaku akoakoa kahi o kn muiiwai o Apu«kehau roa Waikiki e kokoke mai ana i na hale o ka Moi, no ka po o loa mai o ka wai a kokoke i na h»le. j

(T7* Ua kukaliiia ma Honolulu nei na wa* hi mea i pakele mai ka moku Lizzie Oak• ford i ili ai roa kekahi ona mokupuni hana »no, ma ka Poalai iho nei, aoa lilo no kumukaai haahaa loa.

Loa ko —Ua hiki ae ka loihi oka paha hne hou o ka Moi e ku !a ma Apuakehau i Waikiki-kai, e like me ka loihi o na kumu niu e ku la.aka, me he mea ia nae paha, u.i pakeo iki ae no ua pahu hae U.

Z~F I ka mokapani aku nei o Kamalalawnlu. ka Mea Hanohano Col. D. Kaiakaua, i kela pu<e akn nei i hala, a i ka huli boi »n® mai no a ke Kilauen i kela Poaono aku nei, ua hoi pu mai no ia. Hoomanao ae no ua hutkiu kanaka o Kou.

Hoi MAI iKA HO.ME.—Ua ku mai ke kuna San Diego mai Ulukou mai, i keia Poaono nku nei i hala, a ua hoihoi pou loa mai la i na kuinnknliiki o ia Mokupuni, oia hoi, he 37 kn nui o lakou. Ua waihoin aku la ma«Wlu m«n kanaka Hawaii, a haokahi haoie, i poe kiai oo ka aina.

Loliloli KA ea, —I kela mau la aku nei i hala,. o krU pule, un ano loliloli ae ke ea, a ua huihui r».iikai niai ke kokolo *na o ke ea o ke huknhiaka, n o kn poe i n»aa ole ia ano oa' knnaka Kawaii, »a pue nui lakou ina Inkou mau w«bi pupupu b»le roe nn kwiua paupau. —

He imu aiii i ka la Sabati. —Ma ke awasva uliuli o Manoa i kela Sabati iho nei i halu, ua ikeia'ku e kolnila poe hele pule, he imu ohi e a mai nna ma kekahi o na paii hauliuli onn. Ua mannoia e kekahi poe, he kiiu lanuhu kolohe nu ka poe manao ole i ka inaluhm oke S-«bati. Kupannha no ke ka«aka Waihi, nui ke kolohe Sabali—la hoano Aku'i kela.

Ka Moku lolam. —Ma ka Poaono akn nei i hnla. ua huli hoi aku ke kalepa Hawaii Joluni inn kona nlanui hele mouna, ma ke ula pololei e holo ai iNu Pepeki. Ua hoopihain iho nei oia i na pahu aila a me nn waiwai e ae i kupono i ke kalepa ona um ko ita mokunina hikina makeke. Oke kapena naua i hookele aku Ia iain, he keiki kupa no ke kai, ua aloia nn ale nui a me na ale liihi.

(£7" Ma ka Ponono, la 11 o lanunri nei, ma ka heluia ana aku i ka nui ona eke ai i hirfi ac mn ke knhua kuai ai ma Manamana, mni Manoa a rne Wnikiki mai, ua hiki nku ka huina nui o na eke ai i ka 164. Aohe no i kae mai ua mea he ai. Ke ninau nei hoi makou, ehia la hoi ka nui o na eke ai ma ke knhua kuai ai o Kaopuaua n me huinn a Kule ma ke Alanui Maunakea a me Alunui Alii ma ia la ?

Ahaaina la lIANAU.—Ma ka Poalima aku nei i haln, lonuari JO, ua malamaia he ahaaina la hanau no kekahi o na mamo alii a A. Keohokalole, oia o W. P. Kalahoolewa. lJn haawiia ka ahaainn ma kahi o kona makuahine hanai, ke 'lii wahine Kiaaina o Hawaii, K. Keelikolani. Ua hoohanohanoia ka lu ohaaina, ma na hele ana aku o na kaikuahine alii o ke kama nona ka la hanau, e ai pu ma kana papa aina, a e luana pu hoi ine ia i(oko o ka la o kona hoomanaoia ana, no konn puka a maka ana mai i keia ao. H7* Ua hoopaiia ma Honolulu nei imua o ka Aha Hoomalu, he eliina hanen da)a maluna o kekahi haole Pukiki nana i haawi i ka waiona i kekahi wahine Hawaii. Ua puu ka lae o ke Pukiki i kela mnu poiiaku he elima haneri, aka, ua uku koke aku no nae oia, a puehu aku la. I kela pule la 11, ua hoopaiia kekahi haole he $]00, nie n& koina, a i ka la 14 iho nei, ua hoopai hou ia kekahi he $600, no na kumu hoopii elua. Mai wkhu ka hoi ka Kob Koy.—Ma ka po Poaha iho nei, ua iii mawahoae o kuaau o Kalia ina Waikiki, ke kuna Hawaii holoholo pih aina Rob Roy, a e paa lo« ®na paha oia malaila. Aohe inoino oke awa, i hou hewa ai ma kuaau, a no ke aha no la hoi ka mea i kalewa ole ai a puka ka mahina hookomo mai, me he moku malihini la hoi. Aka hoi me ka loea no nae o ka hooponopono ia nna ua hemo mai (a. Aohe io hoi okm pa* kele mai puehu ua wahi moku nei. Hao ka noi ka usi"o. —i K« Poalua iho oei, aohe i kana mai ua mea he lepo, koele mai ina (uaka, powehiwehi ka ike. Oke kumu o ia lepo, ua hoala ia mai e kekahi makani ikaika mauka iho oka aina. Oi hoomanawanui wale aku makou a aohe no mea a akakuu iki iho ua mea he iepo, e liia iho ana na wahi pea o ko makou wahi hale nei, a hookahi wale no wahi puka e nana aku ai. Hana nui hoi ka keia makani. Ina nae o ka pa ana a keia makani a o ka wa kikina, o ka olelo ae la no ia o kekahi poe, "he makani inoku keia."

Ke Kamalei Aui Lilia Loloku Kamakakha.—l ke kakahiaka Poakihi iho nei, ua holo aku maluua o ke kaa iio kela Kamalei Aiii maluna, i ka aina nooa lea inoa knuiana„ u Lepo Ula o Ewa," a i kukaiia hoi e kahi lalani mele, "Ka i-a hamau leo o Ewa." E noho iki ana malaila e hooluolu ai a hala ae kekahi mau la o ka noho ana ikiiki o Honolulu. Ua ukaliia ka huakai e kona kaikoeke Aiii Kapiolaoi, a ano no makou i lohe mai )n, ua ukali aku ia no kana poe hnumana iaia inehinei aku la, a e hoi mai ana i keia ahiahi. Uleu no hoi na haumana i ka uhai i ka lakou kumu. O.ka hau« mana la hoi i pono ua like ia me kai,) kumu.

(C7* lke kakahiaka o nehioei, oa komo m»i ma ke awa o Honoiula kekahi moku abi kaua Farani. Ua hookohn ia oJ. Ili e ke Kuhina Kalauina, ma ka la 13 o ianuan IS6S, i Lu* na Haawi Palapala Ae Marc no ka Ap«tta o Puna, Hawaii. e?" Ala ka Aha Jure Haolf o Honolulu nei i ka Poakahi o keia pule. ua hoopiia kekahi pake no ka hoao ana e lawe i kona oia iho, a oa kanaiua ia. Ua kuai kudaiaU ma ka ia 11 aku nei i hala. hookahi wahi kuna e C. S. 6ato, a ua iiio no na dala he 92.500, a ua lilo ae no ikd haoie. E hoioana paha ma Hawaii nei aoie paha. Zy Ua hookohu ia no hoi o J. H. Coney E?q. o H<lo. 1 Agena, imua ona na luina kanaka maoli e kepaia ai. a e ukuia ai, a hookuuia paha, no ke Atra o Hiio, Hawaii. Na ke Kuhina Kalaiaina i hookohu aku.

£7* E kuai kodaiaia ana na aina o K. C. Wale i inoke, e waiho la ma ke Ahupuaa o Kolon, Kauai ; be aina no hoi ina Manoa, o O.ihu, a elimn mau Apana aina ina Ewa, ma ka lu 29 o keia imlama, imua o ka Hale Hookolokoio ma Honoluiu nei.

HLr Ua kono ne k» Peresidena o ka Ahahui Mahni Aiii, e hele aku ka lehulehu i ka, DQ mea kanu i kukuiuia ma Emmn K'uea, ma Alanui Emma, Honoluiu nei, oiai ua ke pono ia a ua n.aikni, a ua iwa no hoi ke nana aku i kona kahun.

Lei Hulu ua iiaull.—Ua haule ma ke ahiahi Poaha i haln tna Honolulu nei, he lei hulu i pankuia i na ano hulu melemele a omaomao. O kn «iea a mau mea pnha e loaa ai, e hoihoi mni ma keia keena Kuokoa, a i ole ma ka Hale Kula Haole ina Kawaia* hao.

Moko ili hou ma Hanakeaumoe.—Mni kekahi mai o ke kinlua Kamekimeha V, i lo« he ai makou ua ili kekahi moku o Wasinetona kona inoa ma ka wnnaao o ka la 4 o Deke % i hola, ma kainokupuni nona ka inoa Hannkeaumoe. Ua pakele na oln a pau o na kanaka, a ua hiki me ke anoninoni ma kapakahakai.

(L/" Ma ka la 11 o keia malama. ua mare ia ke Kakauolelo a ke Kuhina o na Aina e, M. Fenard me ke kaikamnhine hiapo a Knpena Luika o keia kulanakauhale, na Lui Bihopa Pope a me Rev, G. Mason luua i hoohui ina kn. berita mare. Elua mau kahunnpule nana ihoohui i keia mau mare.

Hook'ipa Aloiīma.—Ua olelo mai ka nupepa a Wini, ua hookipnin ke Kuhina Elele o Hawaii nei, C. C. Hairasi a me kana wa« hine e ka Ahahui o na Haole Hawaii i noho mua ma Hawnii nei. , Ua hookipaia ina ka inoa Generala Maikela i noho mua ai ma Kauai, ame kana wuhine. Mni ka hora 5 o ke ahiahi a hiki i ka hom 10 ka loihi o ka manawa o ka luana ana.

No na nanu r lawkia mai.—He nui ka poe lealea ki mnnu, e nele nna e ki aku i na manu ma ko kakou nei mau kula inanu,aka hoi, e malama nae lakou i na manu ladian Miners, i lawe in mai i o kakou nei inui ka aina e mai, o ki hewa auanei a mnke ia ano manu, aka, he uku hoopai no he $50.00 no kn mea hana pela a kue hoi. Aia nm ka !oko o Maunalua kahi nui ioa o keia ano manu e noho nei, a he kuhihewa kekahi poe mai kahi mamao aku, he manu Crows. E pono e hoomanao, oiai he uku nui ko ke kanaka e ki ana i na manu i laweia mai.

Ka poe lawaia ma Italia.—Eia ma ko kakou kulanakauhale, he poe lawaia Italia i holo mai nei maluna o ke kiapa Koniela, me ka lakou mau lako lawaia a pau mai kaupena a hiki i na waa kuu ia, a i ka lakou enau nmnawa i huao iho nei i ka lawaia, ua uhaiia ka Inkou hiwoia ana e ka pomaikai, ma ka nui o na ia a me na ano iu i hei mai i ka lakou upena. Pomaikai loa ko kakou makeke kuai ia ke noho paa loa lakou mnanei, 0 ka lakou hana ka iawaia,& koele mai \ ko kakou nei makeke heaha la ia, he manuahi paha no ke kuai ana ī ka ia, aohe hoi e kaukai aku a na wahi amaama e iomiia mai ai 1 ka lio a melumelu, hiki mai ua paluhe. Ma ke Au Okoa o ka Poaha iho nei, ua ike iho makou, ua aeaku ka Moi o keia aupuni i ua poe Inwaia nei, e lawaia wale ma kona mau kai. ■ Maui. E7* Ma ka ia 15 o keia malama, ua malamaia ma ke kulanakauhale o Wailuku, ka haiawai o ka Ahahui Lunakahiko o na mokupuni o Maui, Molokai, a me Lanai. E | ikeia ana ka iakou mau hana ma na nupepa o keia mau pule ae, ke makemake lakou e hoouna mai. 1 hoi paha i Kumukula haolk no Wailukv. —Ma ka holo ann aku o ke kuna Moi i; kela pule, ua hoi aku o loane Kaahaihanu i, kela wahi kaona maluna, ua mahui wnle | mai makou, i hoi aku nei e malama i ke ku-1 la olelo haole malaila. fna pela, loaa io ko | Waiiuku kumokula haole o ko kakou aina ; i ponoi iho. i Hoikē Kola Sa«ati oLahaima.—Ua loaa! mai ia makou ma Im la 11 o keia malama, he eha mau paiapala e hoike ana no kela j poo enaluna, mni a Hoalawehana mai, Ke?. | J. H. Moku, M. Makalun, a me J. M. K.| mai. O lakou a pau no ka nualo Ulu wale| no o Leie. No ka hiki ole ia makoa ke boo-! laha pau i keia mau palapala, nolaila, ke la«j we nei makou i ka palapala a Honlawehana , a hoolaha ma ka pepa o keia la» aoao mua., Ke mahalo nei makou i ka poe i palapala ; mai ia makou no keia mea t ine ke aloha pu j aku hoi. '

Ahiaim Mase Kala— Ma \e KuU Kie- ' kie o Lahains!ona. po o Wa )% 9 o leia mi* | lama, oa makiniaia he ahaaioa hoomaoao oo ka ioaa aoa o kekahi maa makahiki loīhi o ki ooho aoa o keW">hi maa makna oia kula me ka oluolo maikai, a me ka maiuhn o ka ooho ana mafoko o ka berita hemoieie o ka i m»re. Ua poioai ia aku krkahi mao haoi mana he 12 o ke kuia e komo pa mai e nana a e iuana ma ka papa ai hoomaoao o ka i noho ana maeinae o keia mea he mare. Ma- [ iia o ike inkou i ka hana a ka poe naaoao, a I hoohaiike ko iakou noho maiu ana roe ka !a--i kou mau wahine ke mare aku.

Pepehi KA.\AWi »a Hamakūapoio.—Ua iohe mai makou mai ke Kapenamaioke Kuna Mamiokawai. ma ka po o ka ia 12 o keia maiama. ua powa a pepehiia a make loa kekahi kanaka o Napua ka inoa ma ke* la wahi malana, na kekahi mao pake eha mai Hniko mai. O Nnpua a ms kekahi eiemakule iho o Kaauwaeaina kona inoa, e moe ana laoa ma ko iaoa haie ku mehameha t a heie mai ia keia poe pake, a pepehi mainoino iho la me ka houhou ana i ka pahi ia Napuo. Lele aku hoi kekahi mau pake maiuna o kekahi eiemakuip, a uiupa iho ia iaia a kauo aku ia nie ka poaio i kona mau maka, a hikiiki ) ke kauia, a hoopaa iloko o ka ha> ie, me ko na pake manao ua make ioa. Pupuhi ae ia i ka haie i ke ahi me ke kinoumke o Napua mnioko, a hoin aku l.i iakou ma ko lakou aia. Ika hoio ;ma mni ona kanaka e kinai i ke ahi, e waiho makeana o Napua, aua iapniapa mai ke ahi ma kekahi o kona mau iala. (Ja malama ia ae kona wahi okoa no ke kanu ana. Ua iohe wale mai

inakou, ua ike mua na pake i ua kanaka nei e pau mau ana me ke eke daia, a nolaila prvha ke komo o ke kuko ino no keia eke da!a a kii keia poe pake e pepehi ma!u. He hanai hipa, kao, ka keia knnnka i noho ai maiaila. oka elemakule boi no ka loihi oke kaula i hikiikii ia ai, pau e kahi i p;ia i ka haie i ke ahi a pnkeie mahunehune mai io, a e make ana no. pela ka ikeia. Ua loaa ekolu pake i ko makou lohe hope ana. IKawaii

Na Mea Hou o Hamakua —CJa palapala mai o G. Kaapuni o Waipio ia makou, ma ka la 19 o Dekemaba i hala, ua kaa i ka pali o Waipio elua mau holuhoiona nw na holoai inaluna e lawe ana e piepiele i Waipio. Ua pakele no nae na holoholona, a o ka ai ua lilo i mea o!e. ———

—Ma ka la 30 o ia malama no, kaa hou kekahi lio i ka pali a inake loa aku la, a o ke kanalea e kau ana maluna ona, pakele mahunehune mai oia a ke kainau loa la no kona ola a hiki i keia \va. LUiNAMAKAAIiNANA NO KoN'A HEMA.— Da lohe inai nei makou, ua holo aku nei o Kapahukula i Kona Hema e hooikaika ai ka balota o ka Aeto Amerika. (W. C. Jones) Pomaikai no oukou ke koho ia ia, a he pono no hoi ke koho i ko oukou keiki papa, ka mea i hooeweia ma ia mau kaiaulu. Ahaaina Komo Luakini. —Ua hooholo iho na hoahanau o Laupahoehoe Hilo, o ka ia 17 a me 18 o keia malama, e haawi ana lakou i ahaaina no ke koino ana o ko lakou luakini a ine ka hoolaa ana i ko lakou hale no ke Akua Kahi-kolu. (Ja makaukau na mea hooluolu kino a me kekahi mau mea kupono e ae no ka hookipn ana, a ke kali wale la no lakou o ka hiki mai o ka wa e hookoia ni. He wahi lulu hapawalu no ko lakou aie kahi inai oia la. £ pau mai ana na Kahu o Hilo a me ka inakua o Kohala, pela wale ko lakou manao tana.