Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 4, 25 January 1868 — Page 3

KE KUOKOA, HONOLULU, IANUARI 25, 1868.

Ka Aha Himeni o Kaumakapili.

Ma ka po Poaha iho nei, ua mele hou mai ka Ahahui Himeni a makou i hoike aku ai i kela pule i hala. A no ko makou anoi loa i na leo mele i uwalo ae maloko o ka luakini o Kaumakapili ma keia po, nolaila he pono ia makou e hoike pakahi i na leo a lakou i mele mai ai. O ka lakou mele mua i himeni ai, he
LEO HUI.—Ierusalema Ko'u Home Nani.
            Ua meleia keia e like me ka mau o ka himeni ana i na leo pule Sabati, a i ka pau ana ae, a nalo aku ka nui maka, puka mai la he ehiku mau keikikane a mele mai la he

LEO HUI NA KAMALII—"Ua hala e ka Puulena."

Mohala maikai na leo o ka iho ana iho, a oia no oe i ke kaukaulele lua ; a o ka makou mau wahi lalani mele i mahui aku ai
                "Ihea no la oe
                I lohi apaapa ai."

A pau aku la ko lakou himeni ana, me ka hoomau o ke anaina i ka hehihehi a paipai e ake e puka hou mai, aka ua poho wale. Ia alo ana aku o lakou la, hoea mai ana eha mau kaikamahine me na keikikane eha i maka like ma ka nana aku, a kuu pau mai la i keia
LEO KU PAPA WALU—Voices of the night.

                He haohao ko makou i ka mehele loa o keia poe i ke onamunamu haole, a i ka haka pono ana aku, o ka nui o lakou, he mau keiki no ke kula o Kehehuna i ka wa i au wale ka la. Ua mahalo hoi ka haole i ka lohe i ko lakou olelo iho, a hokukuli iho la hoi kana a, aka ma ka mahalo ana, ua like loa. Nalo aku la lakou, a puka mai la ka ahahui himeni holookoa a mele i keia leo mele. PUANA PAKAHI A PUALU MAI—Wai Piula.
            Iloko o ka wa a na leo e pualu ana, lohe koliuliu aku la makou i na wahi lalani pokole penei:

" O ka wai puolo
                Ka wai o Kemamo,"

A he nui wale aku, aka, ua hauoli ka manao i ke kani o na leo Hawaii. Kuu aku la kona leo kupinai, a aohe i upu iho, puka mai la eha mau Lede o ka aoao palupalu a me elua Keonimana, a mele mai la me ka nahenahe ma ka olelo haole i keia

LEO MELE KU PAPA KOLU—Oh wrap the flag around me bogs.

He mele olelo haole keia na ke keiki Ame rika i loko o kona wa pilikia o ke kaua, aka ua miki e na keiki Hawaii a ia lakou ke mele i mua o na haole he lehulehu i akoakoa mai i keia po. Ua meleia no keia ma ka Hoike po Hope loa o ke Kula Alii, i ka wa o Bekue ke kumu, a he nani okoa no ka lakou, a he okoa no hoi keia. I loko o ke kupinai o na hehihehi me na paipai no ka mahalo i keia, pupupu mai ana luna o kahi e himeni ai i na keiki kane ehiku, a hookahi wahi Pua Pikake opiopio, a kulu iho la keia LEO PAPA WALU—He wahi keiki Holokahiki.
                Iloko o ka hoehoene a ka leo wahine, o kahi keiki, a me ka waiwai a ka leo tenora o kahi keiki uuku, a me ka halulu o na leo kane, aheahe malie ae la ka leo Aledo o Miss Luaehu, a lohe akaka loa ia aku la keia mau lalani mele :

"Ua hoi mai nei o Bila
                He wahi keiki holohua
                I ke kai aku nei oia
                Akahi no a hoi mai
                Namu mai walawala
                Pakake launa ole
                Wahi ana me know how
                Hi no-luea a i nolea
                Speak me you below."

Hu ka aka a haalele wale o ke anaina no ka lealea o ka lakou hana ana. Pau aku la ia, a haualaoa mai ana o luna o ka papa himeni, a puana mai la ka Papa Himeni holookoa i ka LEO HUI—Ka Noe.
            He nahenahe na leo o ka puana ana mai, a he hoalohaloha na huaolelo i ka hoolohe aku, aka e mahalo ia no ka haku mele. PAU keia hoomaha iki, a hoomaka hou ma ka puana iike ana i ka

LEO HUI—Le t Others sing the Warrior's praise.

I ka pau ana o kela leo mele, puka koke mai la na alakai elua o ka Papa Himeni a ulele kekahi ma ka pila, a mele hoi o P. K. Kalaikini ma ka

LEO MELE KU PA-KAHI—Robin Redbreast ( Robina Poli Helohelo.)

Ua maikai no ke mele ana, aka i ka pau ana oia mele, emoole a hoea mai la eha mau lede a eha mau keonimana oia aha mele a himeni i keia LEO KU PAPA-WALU—Ko mai Keala.
            Ua kani maoli no hoi na leo wahine, a ua honehone no hoi na leo eha e puana ana i na lalani mele me ke akaka loa, a mahui iki aku la makou i keia
            "Ke ko mai nei ke ala,
                Ke ko mai nei ke ala huihui."

a pau aku lakou me ka hiwahiwa nui a me ka haawiia o ka mahalo, aia hoi pii koke mai la elua opua o na puukani kelakela loa oia aha mele, ka Mrs. Mile ta Kiha, a me Miss. Luaehu, a hooho mai la me ke kauaheahe lua ole a pohala maikai mai i keia LEO KU PAPA-LUA—When stars are in quite skies.
            Iloko o ko laua wa e mele ana, ua komo loa aku ka i ini iloko o kela a me keia puuwai no ka maikai lua ole o ka leo wahine, a me ka leo kolonahe o ka Aledo o Mi ss. Luaehu, a makou e akena nei i na he poe e ae kekahi e mele ana ia leo hookahi i kaulana i ke akamai, alaila, aole he ukali ana aku mahope o olua. Ke puana ae nei makou, ola no ka inoa o ke kula o Kahehuna ia olua. Ua halukuluku ka hale, a ua wawalo ae la na leo mahalo, a pau aku la ka ike ana no laua, hoea mai la ewalu a mele i keia LEO KU PAPA-WALU—Call John.
            Ua like no kona nani me ko ke mele mua ia ana ai. Pau ia hoe mai ka Aha holookoa, a mele he

LEO PAKAHI A PUALU MAI—There' s a good time coming.

Oia ano no e like me ko ka po mua i hala, aole i u iho hoea mai ana he puulu kamalii a pa-ko-li mai ana ia
            " Johmy Schmoker." Nana aku wiwowiwo ole iho kamalii, i kuu pau wale ia no a pae anu i kula. Hoi aku la, aka no koi loa ia, puka hoi mai ana a mele hou, i ka hukihuki no i Bumu Bumu ? Pila winiwini hu hou ka aka; a pau aku la.
            O ka leo hope loa, na ka aha mele holookoa i mele, oia ka

LEO HUI—Ha! Ha! We've stememed the stream.

Pau na hana o ia po, a ua pomaikai na pepeiao i ka lohe, a ua olioli na manao i ka lakou hana, ke hoomanao nei makou i ka olelo a ke Poo nona ke Aupuni i ka hoopuka ana i keia :
            "Ina wa a pau a'u e lohe mai aie hoomahui ana kekahi o ko'u lahui ma keia hana, e hauoli mau ana au."
            Ke mahalo nei makou i na alakai elua o ka Papa Himeni, oia o Miss Emma Kamika a me P. K. Keawehawail, no ko laua hooikaika nui e holo ka laua hana himeni, a ua hooiaioia pela ma ka ike o ka lehulehu, a o na momi i loaa mai, ua hookaokoa ia no na hana ana i na pilikia o ka halepule o Iehova, kahi a ua Papa Himeni nei e luana mau ana i na Sabati a pau. O na loaa o ia po, he $307.00.

La Hape Nuia o na Pake.

O keia la 25 o Ianua ri, e malama ia ana e na Pake a pau, ma ke ano la mua o ko lakou makahiki hou.
            I kekahi manawa e hoomaka ana ka la mua o ko lakou makahiki hou iloko o Ianuari, a i kekahi manawa iloko o Feberuari, no ka mea, o ko lakou helu makahiki aia ma na kaapuni ana a na mahina, a nolaila i kekahi makahiki o lakou ho umikumamalua mahina, a i kekahi he umikumamakolu, a i ko lakou makahiki he umikumamakolu mahina, ua ane like iki mai me ko kakou helu ana.
            Ua haiia mai makou, ma na kulanakauhale o ko lakou Aina, i ka la mamua iho o ka mahina hou o ka makahiki hou, he huakai nui hoikeike ko lakou e hele ai ma na alanui a ma ka Puka pa ma ka Hikina, kahi a ka La e puka mai ai, no ka mea, o ko lakou mau kulanakauhale, he paa i na pa pohaku kiekie. Ma kahi a na kanaka e akoakao ai mawaho o ka pa, hana lakhu i kuahu, a maluna ona e kau ai i na mohai, na kuikui a me na maina—a o ke Alakai o ka Huakai kukuli iho la ilalo i ekolu manawa, a kuikui ae la i kona poo i eiwa manawa a me kekahi mau hoomanamana e ae a lakou? oia iho la ko lakou hauoli no ka makahiki hou.
            O ka lakou mau hana no na makahiki hou, ua maheleia i elima ano:
            O ka mohai i ka La a me ka Honua—ka hoomana i ke akua i pili i na ohana-ka hoomana i ka poe i make a me na kupuna-o ke kulou ana i mua o na makua e ola ana a me na makua e ae a me ka hauoli ana no ka makahiki hou.
            O ka poe kanaka makua, i ko lakou wa e kipa aku ai ma ko lakou mau hoalauna, hoohainu ia mai la ke ti a me ka ho-ai ia mai i ka anoano ipu haole. Aole ai na Pakei na io ma ka la mua o ka makahiki, a o ka mea mau o ka ai i na mea ulu mai ka honua mai i hoonani ai i ka lani a me ka honua. A o ka poe ilihune, i ka wa a lakou e komo aku ai ma kela a ma keia hale, a haawi aku i ko lakou aloha, alaila nonoi pu aku la i mea ono, a me na mea ai e ae. Pani paa lakou i ko lakou mau hale Kuai no kekahi mau la ma ko lakou Aina iho. I ka wa a na Pake e hele ai ma na Aina e, a o ka poe ilihune, hoomau no lakou i ka hana i maa i ko lakou mau makua, a aole loa lakou e hoohaule i ka hoohanohano ana i ka makahiki hou.
            Eia mawaena o kakou ma Hawaii nei, he lehulehu wale o ia poe, a o ko lakou la nui keia. He lahui hoomana ole keia ia Iehova ke Akua oiaio hookahi, aka he nui wale ko lakou mau akua, e puhi ai i ke ahi i na pepa he nui ia lakou, oia iho la ke ala e hapaiia ai ka lakou pule.
            O keia mau pake he lehulehu wale e noho nei me kakou, he nui wale ko lakou mau ano ma ka papa like ole.
            Ke lana nei ko makou manao e hoomaopopo koke ana keia mau Pake i ka oiaio, ma ke ao ia a me ka manaoio iloko o na Lahui Karistiano, a e ku like lakou i luna ma ke ano mau kamaaina maikai mawaena o kakou, aole e kokua i ka poe e uhai ana i na kanawai o ko kakou aina.
            Ke Hape nuia nei ia oukou, a e loaa ia oukou ka makahiki hou maikai.

Ua mau ke Ea o ka aina i ka pono.

Pela ka mea i kakauia ma ke poo o ko kakou mau Nupepa o ke kau i hala, a me keia kau a kakou e noho nei: Nolaila hoi e na makamaka mai Hawaii a Niihau e makaala, oukou no ka mea, ua kokoke mai nei ka Mone ce mua o Feberuari, ka la e koho ai i na Luna makaainana no kakou, i waha olelo no kakou, i kau i na kanawai maikai no ka Lahui holookoa o kakou, i hoohioloia na kanawai hewa. E nana pono o komo mai ka mea hookamani mawaho he ino maloko.
            O ke kanaka pono, oia ka mea pono kuokoa i ka hewa, i mau ai ke ea o ko kakou aina i ka pono, i ole lanakila ka hewa.
            E hookae loa i ka poe hana hewa a pau, hehi i na kanawai o ka aina malalo o ko lakou mau wawae. N. K.

 

No na Luna makaainana.

M R. LUNAHOOPONOPONO; Aloha oe :—
            Ke nonei aku nei au i kou ahonui e ae mai ia'u e kamailio i waena o ka lehulehu, no na mea pili i na huaolelo kauia maluna. A ke nonoi pu aku nei no hoi au i kou mau keiki ulele hoa kepau e hoohui pu iho i ko lakou mau puuwai a me na manamanalima pu, ma ke kokua pu ana iho i ka hoolaha ana aku iwaena o ka lehulehu, no ka la koho balota e hiki mai ana
            Auhea oukou e ka poe ku i ke koho balota a pau ma ka apana koho o Kona nei. Ke kokoke mai nei ka monede mua o Febe ruari ae nei, oia hoi ka Poakahi la 3, aia ma ia la oe i ae ia ai ma ke Kumu Kanawai o kou one hanau nei, e koho i kekahi kanaka kupono a naauao au i ike ai, a au hoi i hilinai ai no ka pono o kou one hanau nei, a me kahi hoi i hoopunana ia ai oe. Aia ma ia la e puka mai ana na balota imua ou, elua, a ekolu a oi aku paha ; aka, ke koi aku nei au ia oe e ke kanaka Hawaii i loaa kou kuleana koho ma ia la, e nana oe i ka balota i kau ia ka Hae o kou aupuni ma kona poo, a oia wale no ka ka balota au e lawe ai i ka balota, aia iloko oia balota ka inoa o keia mau kanaka eha, J. W. Austin, A. F. Judd, J. Kahai, a me S. P. Kalama. E hoomaopopo oe e ke kanaka koho i keia mau inoa a pau, a oia kau balota e hookomo ai iloko o ka pahu balota ma ka la i hai ia maluna, mai punihei oe i ka apuhi a mea ma i ka balota o mea ma ua kamaaina oukou e na kanaka a me ka lehulehu i ke ano o ka poe i noho i ka Ahaolelo na kau i hala ae nei, a ma ia ike i loaa ia kakou, ua ike lea no kakou i ke ano o ka balota e hiki mai ana i ka Poakahi la 3 o Feb. ae nei.
            Aia hoi iloko o ka balota a'u i hai ae nei maluna ka inoa o kekahi kamaeu o na kau Ahaolelo i hala aku nei, ke koa ikaika ma na ahaolelo o na kau i hala, ka mea hoi iaia ka puuwai o na kanaka a pau o Honolulu nei i ka manawa i hala, oiai e noho ana malalo o ke Kumu Kanawai mua, oia hoi o S. P. Kalama, he kanaka naauao loa, aole hoopili wale, aole hoi hiki i kekahi ke huki ma kona ihu a alakai wale aku ma kahi ana i makemake ole ai.
            Pela no hoi o J. Kahai, he kanaka naauao a kaulana iloko o ka ahaolelo o 1858, a he kanaka hoopono hoi, imi i ko ka lehulehu pomaikai. Aole au i lohe i na kau Ahaolelo elua ana i komo ai ua hukia kona pepeiao ma kahi ana i makemake ole ai; A aia hoi na haole elua, o Aukina, a me Alapaki, a oukou ka lehulehu i hilinai ai no ka hooponopono pololei ana i ko oukou mau hihia imua o na aha hookolokolo, a me ka malama pololei ana i ko oukou mau waiwai e ka poe mea waiwai. O keia mau kanaka i pai ia ko lakou mau balota a'u i hai ae nei i ko lakou mau inoa, oia ka balota a kakou e paulele nui ai i keia koho ana ke makemake oukou. Me ka mahalo. A. KALAULI. Kamalukiawe, o Kawaiahao, Ian. 22, 1868.

Make i Aloha nui ia.

E KA NUPEPA KUOKOA E ; ALOHA OE:—
                Eia ka mea hai aku ia oe. Ma ka la 15 o Ianua ri, 1868, ma Haliimaile ma Honolulu, make aku la o Mrs. R. Kaanaana, oia hoi ka wahine mare a John Po, o Honokua kona aina hanau ma Kona Hema Hawaii.
            He hoahanau oia no ka Berita o Kawaiahao, i ke au o Rev. E. W. Kalaka; ua kokoke 15 na makahiki i noho ai ma Oahu nei. He wahine aloha kane ia, a paulele hoi i ka puuwai o ke aloha i hoohui ia ai laua. Aka, o ke kane, he wahi aloha kololio kona i hoohalikeia me he makani aheahe la, he wahine malama pono i ka hale, malama i ka ohana, a he opiopio loa no hoi kona ano, he 20 a keu kona mau makahiki.
            I Hawaii aku nei no laua me kona Mama, a me ke kaikamahine a laua i hanau mai ai, aka, ua make aku ke kaikamahine i ka malama o Dek. 31, 1867, a mahope aku la hoi keia i alualu i alualu aku la. Aia no ma Hawaii kekahi o kona ohana; He wahine hele mau no i na la pule, ma Kawaiahao i kekahi wa, a i kekahi wa no hoi o maimai, a hiki wale i kona wa i haalele mai ai i keia ola ana, a hele aku la ma kela aoao o ka lua kupapau, a haalele iho i ka hoa pukui o ke anu he kane, a me ka ohana, e u aku i ke aloha nona ma keia ao.

HE MAU LALANI MELE.

                Haalele i Puna na hoa aloha-e,
                Aloha ke hoa pili la he wahine,
                Hoahele o ke a maka uliuli o Kona,
                Mai ke kai malino a Ehu ka uka,
                Owau ka ke aloha i luaielele,
                Ua kuewa i ke ala me ka waimaka,
                Kuu pua Lilia, aloha ino.

J. B. WAHINEHELELOA.
Haliimaile, Honolulu, Ian. 20, 1868

Pane i ke "Au Okoa."

E KA LUNA HOOPONOPONO O KE "KUOKOA ;"
E LULU-LIMA KAUA:—
                Ma kahi o na hunahuna o hea la hoi i ike ia ma ke Au Okoa Buke III Helu 40, o ka la 23 o Ianuari o keia Poaha i hala iho nei. Ua ike iho wau i kau wahi hunahuna nona ke poo i kakauia'i Imua o ka Aha Hoomalu. Aka ke haohao nei au i ka mea nona keia manao i ke kapa ana mai i kuu inoa o "Elua haneri" Keomoku. A ke ninau nei au. Owai oe e keia Hupo nui o Bawaapae, i kapa mai ai oe ia'u o "Elua hane ri" K. ? Aka me he mea la no nae paha o I. K. Opupunalua no keia e kani muka mai nei kahi waha elawa oe i ke kani a ka waha o ka Hoki la, ka ha'u i ka makani-he makika ka mea loaa.
            A ke i hou mai nei no o ua o I. M. Opuino nei. A o Keomoku he pauhakee mau kana mau hana. Belaka mai o Kaula. No ko ike no nae paha ia oe, o oe wale io no ke kanaka pookela loa o nei mea he pakauakee ole ma ka honua nei. A i mai ka hoi ka Palapala Hemolele aole e loaa ma ka honua kekahi kanaka pono hookahi (koe wale no ke Akua.) Eia aenei ka hoi o ua o I. M. Opuheha ka lua pono io no ua kanaka. Hoohilala ole i na wahi noho kapae i hakaka ai i kai o Kilauea mamua aku nei la. Pakauakee ole i pepehi ku iho ai no hoi i ka Eva ana i ke alanui a ao ia iho nei no hoi, e ua Aha Hoomalu la. U, hoi o ka Ihu ia, manuunuu ua me he hemolele o ua kanaka, heaha la hoi kana, i ola no auanei ka poe hoonohonoho hua o ke Au Okoa la i ko lilo ana i kanaka pakauakee ole. Akaaka mai no hoi ko Fatuhiva poe ia oe. Hui pu mai no hoi me na kauna Aloiloi ka ia nuku iki o kai, palekana loa ua kanaka, aka o i mai paha oe i kuu kapa aku ia oe he Hupo no ka waapae, pela io no. He hupo no oe no ka mea aole oe i ike kau mea i Hoolaha ai i mai o Paulo ma kana Episetole. O na mea i hala mahope ua hala ia a e kikoo aku i na mea mamua, a ia oe hoi keia ke kii nei oe i na mea i hala mahope—aole anei ia o kou hupo ke ae mai nei na manu o ka lewa-oia no.
            Nolaila ke hooki ae nei wau a i pane mai oe e pane aku no wau ia oe.
            "Iorana oe e hoa." NA KEO-MOKU.
Kunawai, Ian. 23, M. H. 1867.

Ke kiaha waina i ka mare ana.

[ Koena mai kela pule mai.]

Haalulu ae la kona makuakane, kulou iho kona poo, a me ka leo ehaeha i pane mai la, "Aole, e kuu keiki, aole no inu hou!"
            Hapai ae la ua wahine la i ke kiaha iluna, a kiola iho la ilalo. Pau na kiaha o na hoa i ka hoihoi ia i ka papa. Alaila, me ka nana ana i na apana aniani e waiho helelei ana malalo, a i iho la oia.
            " Mai keia la aku e na hoa aloha o'u, mai hoowalewale mai ia'u e hoopoino i kuu uhane i ka inu ana i ka waina, nole hoi i kekahi mea awahia e ae. E like me ka paa ana o na mauna, pela ka ikaika o kuu manao, ke hoohiki nei au me ke kokua ia mai e ke Akua, aole e inu hou i ua wai make la. A oia nei no hoi, ka mea i noho pu me kuu kaikunane ma kela aina gula—ka mea iaia au i haawi ai i kuu lima—oia pu no me a'u iloko o keia hoohiki ana. Aole anei pela, e kuu kane ?"
            O na maka alohi o kana kane, a me ka aka iki ana wale no ka mea i pane aku ai. A o ka makuakane pu kekahi iloko o ua manao la.
            E ka mea heluhelu, aole keia he kaao i haku wale ia. Malaila no au, a ua ike me kuu mau maka, a lohe me kuu mau pepeiao i na huaolelo ano like me keia i palapala ia maluna. O keia wahine mare a me kana kane, a me kona kaikunane, ka mea i make ma ka aina gula o Kaliponia, o kuu mau hoa hele i ke kula no lakou. O na hoa i hele pu i ua ahaaina mare la, aole no lakou e poina ana i ua ahaaina la. Mai ia manawa mai, haalele lakou i ke kiaha waina.
            Pau ka olelo a'u i unuhi mai loko mai o kekahi nupepa haole. A pehea la kakou na kamaaina o Hawaii nei ? E inu anei kakou i ke kiaha wai ona ? He pono anei ia kakou e komo iloko o ia ala pakika, e iho ana ilalo o ka lua meki ? Aole, e na makamaka, e ala kakou, me ka hilinai ia Iesu, a waiho aku i na mea ona a pau, a me na mea paumaele a pau. L. L. N.

No ka malama ana i ke kino.

He mea maopopo i na kanaka noonoo, ina he naauao ke kanaka, aole nae he ikaika e ke kino, ua nawaliwali a maimai, he makaukau ole ua kanaka la i ka hana. Aia a kau ke poo naauao maluna o na poohiwi ikaika, i kokua ia e na lima eleu, a me na wawae mama, i hanai ia hoi e ka opu makaukau i ka hoowali pono i ka ai, alaila, e makaukau pono ke kanaka i ka hana. He nui wale ke ano o na iwi, a me na olona, a me na aa, a me na mea e ae iloko o ke kino o ke kanaka, na mea a ke Akua i hana kupanaha ai me ke akamai loa. Kohu pono ka olelo a ka mea haku Halelu; "E mililani aku au ia oe, (e Iehova) No ka mea o kau hana kupanaha no au."
            He nui ka naaupo a me ke kuhihewa iwaena o na kanaka no na mea e pono ai ke kino. Aole ma Hawaii nei wale no ke kuhihewa, aka, ma na aina haole no, he nui ke kuhihewa a me ka pono ole o ka noho ana. Ke hooikaika nei kekahi poe e hoomalamalama mai i ka lehulehu ma na kanawai e pono ai ka noho ana, a e oluolu i ikaika pono ke kino.
            Ke manao nei au e hoakaka i kekahi mau mea e pono ai ka noho ana o ke kanaka. I ole e huikau ke kamailio ana, e mahele au i keia mau mea iwaena o na poo eono, oia hoi,

I. KE EA MAIKAI, II. KA AI KUPONO,
                III. KA LOLE KUPONO,
                IV. KA MAEMAE MA NA MEA A PAU,
                V. NA HANA E HOOIKAIKA AI I KE KINO,
                VI. KA MANA O KA MANAOIO, KA MANAOLANA, KA HOPOHOPO, KA HUHU, KE ALOHA PAHA, MALUNA O KE KINO A ME KONA MAU LALA.
            Ina e malama pono ia na kanawai e pili maoli ana i keia mau mea i hai ia maluna, he mea no ia e kokua nui ai i ka ikaika o ke kino, a e pale aku i ka mai a me ka nawaliwali. He wahi olelo naauao ko na haole o keia ano, " Ua oi aku ka waiwai o ka auneke hookahi o ka mea e pale aku ai i ka mai mamua o ia paona okoa o ka laau e hoola ai i ka mai." Pela io no; ina e hiki i na kanaka ke ao i na mea e ikaika ai ke kino, a e pale aku ai i ka mai, a hahai pono ma na ao ana, ua maopopo, aole e mai pinepine ana lakou. E aho no ia mamua o ka naaupo ma na mea e ikaika ai ke kino, a o ka hilinai ana i na kauka hoopunipuni a me na kahuna lapaau makee waiwai. No ka mea, o kekahi poe kahuna ma Hawaii nei a ma na aina e no hoi, oia ano no, e imi ana i ko lakou waiwai ponoi, aole i ke ola a me ka ikaika o na mea a lakou e lapaau ai. Aole pela kakou a pau; he mau mea naauao no iwaena o lakou, e imi ana i ke ola a me ka ikaika o na kanaka. Aka, oiai na naauao, a aloha kekahi poe, kakaikahi na kauka e imi ana e hoonaauao i na kanaka ma na mea e ikaika ai ke kino, a e pule aku ai i ka mai.
            Nolaila, e na makamaka, e nana mai kakou i ke ano o ko kakou poe mua, oia hoi KE EA MAIKAI.
            O ke ea a kakou e hanu nei, oia no kekahi mea e, ola ai ke kino; oia no ka mea a ke keiki hanau hou e hanu ai. Ina nele ke kanaka i ke ea, o kona make koke no ia. Ua maopopo no ia ia kakou a pau. Aka, i ka nana aku i ka noho ana o kanaka, me he la aole i maopopo ia lakou ka waiwai o ke ea maikai, no ka mea, ke moe nei ka nui o lakou me ke pani ia a paa na puka a pau, a me na puka-makani a pau ; a o kekahi poe no hoi, ke wahi nei i ko lakou mau poo me he mea la ua makau lakou o komo mai kekahi ea maikai, mai waho mai o na laui uliuli o ko kakou mea nana i hana.
            E nana kakou i ke ano o ua ea nei, a i ke ano o ka hanu ana o ke kanaka.
            O ke ea. Ke hoike mai nei na haole naauao, na mea i akamai i ka nana i ke ano o na mea a pau e pili ana i ka honua nei, ua hui ia na ea elua, he kaumaha (oxigen), a he ea mama (nitrogen), a lilo i ea maoli, ka ea a kakou e hanu nei. O ke ea mama, oia no ke ea i hahao ia iloho o na eke nui, i mea e pii ai na moku-ea iluna lilo o na ao ; a o ke ea kaumaha, oia no ka mea e a ai ke ahi. Aole no e a ke kukui iloko o ke ea, ina aole ua ea kaumaha la ; e pio no. Pela no, i ka hanu ana o ke kanaka, komo ke ea iloko o kona ake-mama, a o ua ea kaumaha nei, ua hui ia me ke koko, a lilo i mea e hoomaemae ai i ke koko. No ka mea, elua no ano koko iloko o ke kino o ke kanaka, iloko hoi o ka puuwai.
            Ke holo mau nei ke koko maikai, ke koko ulaula, mai ke ake-mama aku, a komo iloko o ka puuwai, mai laila aku, me he pauma la, ua hooholoia ma na aa koko, a komo loa ma na lala a pau a me na wahi a pau o ke kino o ke kanaka.
(Aole i pau.)

HANAU.

Ianuari 11, ma Kapauhi, hanau o Anelaita, w, na Ululani.
            Ianuari 8, ma Keaalii, Hamakualoa, hanau o Hoomana, w, na Kaulunahele me Hoomana.
            Ianua ri 8, ma Peahi, Hamakualoa, hanau o Kaahukoo, k, na Wanaoa me Huleka.
                Ianuari 6, ma Kaopuaua, hanau o Emalia, w, na Kaaihue me Kaheana.
            Ianua ri 3, ma Papaka, Honuaula, Maui, hanau o Hiue, k, na Kama me Kaai.
            Ianua ri 16, ma Kakaoko, Honolulu, hanau o Kahalelani, w, na Bilauanu me Kanoho.
            Ianua ri 19, ma ia wahi no, hanau o Kana Vararialele, w, he keiki kamahai.
            Ianua ri 7, ma Puunoa, Lahaina, hanau o Lelelue, k, na Hauki me Maa.
            Ianua ri 11, ma Laiewai, hanau o Lyons Kumuhonua Nainoa, k, na Nainoa me Lilia Kamahana.
            Ianua ri 22, ma Palolo, hanau o Keola, k, na Kahopeole me Paakiki.

MA RE.

Ianua ri 10, ma Makawao, mare o Manahiolani me Makaoolea na Rev J P Gerina laua i mare.
            Ianua ri 11, ma Makawao, mare o Nakahuna me Kelohanui, na Rev J P Gerina laua i mare.

MAKE.

Ianua ri 11, ma Puunoa, Lahaina, make o Kahelemoakeala, w. Ma ia wahi no, make o Kuala, k.

 

NALOWALE A AIHUEIA PAHA.

HE WAHI ILIO UUKU HULU ioiole a loloa, ua nalowale, a o ka poe e hoike   mai ana i kahi i hunaia ai a me kahi e loaa ai, e uku pololeiia oia e J. O. CARTER, (Keo Kaaka.)
321 2t Ma ka Hale Kuai Buke o H. M. Wini.

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA MEA A PAU, OWAU, o Keohokii, ke kane mare a Naea, ke hai aku nei me ka oiaio loa, aole au e uku ana i kona aie ma keia hope aku o ka laha ana o keia olelo ma ka Nupepa Kuokoa. Maluna o ka poe ana i aie ai ko lakou poho. KEOHOKII PAILA.
Kiilae, Kona H., Ianuari 13, 1865. 321 1t

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, O maua, o na mea nona na inoa malalo nei, ke hookapu loa aku nei maua i na holoholona, Lio, Bipi, Hoki, Piula, Kao, e hele ana maluna o ko maua aina, o NUU, e waiho la ma ka mokupuni o Maui, aole e hookuu hou ia na holoholona i haiia maluna. O manu ko maua luna nana e malama a hooko hoi i na mea i oleloia maluna. O ka mea huokuli a kue i keia mau olelo, e uku oia hookahi dala ($1.00) no ke poo. A ua kapu loa no hoi na ia ku ma ua aina la. T. HAMUKOKI,
M. KAOAOPA
Honolulu, Oahu, Ianuari 21, 1868. 321 2t*

 

OLELO HOOLAHA.

EIA I KA PA AUPUNI I PAUOA NEI Apana o Honolulu Elua Lio hou mai, Hookahi Bipi kane ulaula ua okiia ka pepeiao hema a muumuu, aole ikeia o ka hao; Lio kane ulaula elua kapuai hao WV hema; Lio kane hulupala wiwi H hema. P. KAAIAHUA,
Pauoa, Ian. 24, 1868. (321-1t*) L. Pa Aupuni.

 

I ka poe kanu Raiki!

KE HOOMAKAUKAU NEI KA MEA NONA ka inoa malalo nei, e hoolimalima i ka aina kanu raiki waiwai nui ma Punaluu, i na kanaka maoli, a i ka poe e paha, e like me ka makemake. O ka uku hoolimalima e ukuia mailoko mai ona raiki me ka ili, (pade) i ka Ahahui Wili Raiki o Punaluu, ma ke kumu hoolimalima kau like. O keia aina ke waiho koke nei no ma kahi o ka Wili Raiki, a he alanui kupono a ke kaa pipi e hele akea ai; ua mahiia no i ka makahiki iho nei i hala. E hoolimalima pu ia aku no hoi ka aina mahi raiki aole i mahi mua ia, no na makahiki hookahi a elima paha, me ka uku oluolu loa o ka hoolimalima i ka makahiki mua. He oluolu ka uku hoolimalima, e ninau ia
LU TA SEVERANCE,
320 tf Wili Raiki o Punaluu.

 

OLELO PAPA.

KE PAPA AKU NEI AU I NA kanaka a apu, aole e oki wale i na laau nui a me na wahie ma ka aina ma KUPULUA Komohana, ma ka Apana hoi o Hamakua a me Makawao, Mokupuni o Maui. A ke kauoha aku nei hoi au, o ka poe a pau i kuai i kekahi kuleana maluna o ua aina la, aole hoi i hooponopono ia, e pono e hele mai e hooponopono ma ka la mua o Aperila 1868 a mamua ae paha i ina i ole, e lilo ko oukou mau kuleana i mea ole.
SILAS CHANDLER.
Makawao, Dek. 16, 1867. 319-3m

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI OUKOU E NA PAKE, A me na haole, a me na keiki kupa o Hawaii; ke kauoha aku nei au ia oukou, o

UILAMA BORABORA,

ka'u kane mare, e nono ana ma Hanalei, Kauai, ua hana pono ole ia i ko'u ola, a me ko'u kino holookoa, ua hapuku pono ole la i na pono kino o ko maua noho ana, a ke haalele mai nei ia i ka pili hookao a loko. Ke hai paa nei ko'u manao, e hiki no ia'u ke hele e aie i na pake, a me na haole, a me na keiki kupa o Hawaii, nana no e hookaa. L. KAHUAI.
Wainiha, Kauai, Ianuari 9, 1868. 320 2t*

 

OLELO HOOLAHA.

KE HOOLAHA AKU NEI KA MEA NONA ka inoa malalo nei, aole loa e uku i kekahi ai o

HALEMOAKUA,

ma kona inoa, a ke papa aku nei i ka lehulehu aole e hoaie iaia. (320 3t) J. DE FRIES.

 

E HOLO MAU ANA KA
Moku Ahi
"KILAUEA "

I keia hapaha Makahiki, e like me keia malalo nei.

E haalele ana ia Honolulu

Poakahi Dekemaba 30
                Poakahi Ianuari 6
                Poakahi Ianuari 13
                Poakahi Ianuari 20
                Poakahi Ianuari 27
                Poakahi Feberuari 3

E hoomaha ana i ka hebedoma elua, e hoomaka ana i ka la 10 o Feberuari, a holo hou i ka

Poakahi Feberuari 17
                Poakahi Feberuari 24
                Poakahi Maraki 2
                Poakahi Maraki 9
                Poakahi Maraki 16

Ma ka hora 4 1/2 ponoi o ke ahiahi, a e ku ana ma
LAHAINA,
KALEPOLEPO,
KEALAKEAKUA,
KAILUA,
KAWAIHAE,
a me MAHUKONA.
Ma ka hoi ana mai, e haalele ana ia
KEALAKEKUA ma ke awakea Poakolu.
KAILUA, make ahiahi Poakolu.
KAWAIHAE & MAHUKONA, ahiahi Poaha.
Ku hou ma HONOLULU i ke kakahiaka Poaono.
E hoopae ia no na ohua o MAKENA.
             Ma ka Poaha, Maraki, la 26, e holo ana i KOLOA a me WAIMEA KAUAI ma ka hora 4 1/2 ponoi, a e ku hou mai ana i ka Poaono la 28.

WALKER & ALLEN
Honolulu, Dek. 21, 1867. NA EGINI.
318-3m

 

NA LOLE MAKEPONO LOA!

AIA MA KA HALE KUAI MAKAI iho o Monikahaae, e loaa nona lole makepono loa, oia hoi na

HALUA,
KALAKOA HOU,
ALAPIA HELU 1,
a me na lole e ae.

E wiki nui mai, o pau e auanei i na wahine o ke kaona nei, a hoka hoi oukou e ko kuaaina.

G RUNDWALD & SCHUTTE.
Ianua ri, 11, 1868. 319 tf

 

HALE KUAI MAKEPONO.

AIA HE HALE KUAI MAKEPONO loa o na lole, ma kai iho o Kapahulu. Aia malaila na

KIHEI PAPAMU,
HULU HIPA,
KALAKOA HOU,
ALAPIA HELU 1
KALEPA,

E loaa no na lole kane me na lole wahine maikai no ke kumukuai makepono loa.

G RUNDWALD & SCHUTTE.
Ianua ri 11, 1868. 319 tf

 

PAPA
PAPA
PAPA
MA KE KUMUKUAI MAKE PONO LOA
OIA HOI NA UKANA O "JANE FALKINBURG."
NA PILI Hale ulaula,
NA PAPA Noweke 1 a 1 1/2 iniha
NA KAOLA HALE O KELA ANO KEIA ANO
NA PAPA palahalaha
NA PAPA hele a me na
Papa Paina oolea, Paina keokeo a me ke Koa
Na PENA a ae ka AILA
Na PEPA Hoonani Hale
AILA Hoomalo a AILA
Hoowali NA KUI a me

NA LAKO HALE NO A PAU E PILI ANA i ke kukulu hale o kela a me keia ano, a e kuaiia ana ma ke kumukuai haahaa loa e

L. L. HULIPAHU (TORBERT,)

Ma ke kihi makai o ua huina o Alanui Moiwahine a me Papu
3 18-3m

 

HALE MU !
HALE KUAI MEA AI !

HE OLUOLU LOA KE KUAI ANA O NA mea ai ma keia hale, i lohe oukou e na makamaka Hawaii a pau!

RAIKI no Waimea, Kauai mai,
PALAOA maikai loa,
KAMANO io ula no Keamolewa mai,
BIPI uahi no Kaleponi mai,
KOPA keokeo— KOPA ulaula,
AILA Honua! AILA Kohola,
KOPE—PAAKAI,
AI no na Lio me na Moa,
Na mea ono he nui wale o kela ano keia ano.
PIA NO HAWAII MAI,
PIA AI—

A he nui loa no na mea ai maikai e ae.

Nolaila la ea, e na makamaka, e hele mai no me kahi dala e ike maka ae oukou i keia mau mea i haiia ae la maluna. Me ka mahalo.
L. BATALETA.
316-3m

 

S. MA GNIN
MEA KUAI LOLE MAIKAI
-A ME-
NA ANO LOLE HOOHIE A KA MANAO,
Na Kamana, Buti, na Papale Kapu a me na ano Papale.

                E hele mua maanei mamua o ka heleana aku i na hale e, a e kuai makepono aku no wau. Aia makai iho o ka Roiala Hotele ko'u Halekuai Lole. E wehe ia ana ka puka i keia la.
Honolulu, Ian. 4, 1868. 315 6m

 

OLELO HOOLAHA.
HAO BIPI! HAO BIPI !!

E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU. owau, o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke makemake nei au e kuai me oukou i ka hao bipi, elima keneta o ka paa hookahi o ka hao bipi maikai.Eono dala o ke tona no na iwi bipi. E lawe nui mai oukou ma ko'u hale kuai ma "Aienui."
AHUNAKO, (CHUNG HOON )
Honolulu, Dek. 4, 1867. 314 3m

 

Hale Hoomoa Palaoa ma Hilo!!

KE HAI AKU NEI NA MEA NONA NA inoa malalo nei, i na kanaka a pau o Hilo nei, ua wehe ae nei maua i Hale Hoohainu Kope a Hoomoa Palaoa Hou, kahi hoi e hoolakoia ai na ohana i na palaoa i kela a me keia la, a me kahi e hana ia ai ka mea Ono ki i na aluna ahiahi a pau. Na mea Ono a me na Pai o kela a me keia ano. Ehanaia no na mea Ono a me na Berena make kauoha. He wahi no e paina ai i na hora a pau. Owau no o
312-6m L. SEBASTAIN a me J. C. BLACK.

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI OUKOU E NA PAKE, A me na haole, a me na kanaka maoli, mai hoaie mai oukou i ka'u wahine mare, ia

K. KEAUPUNI,

o Wainiha, Kauai. Ina e hoaie kekahi mea, a mau mea paha, iaia, e ili no ia poho maluna ona, aole e ili ke keiki puukani o Honolulu. GEO. KAAIMAIA.
Wainiha, Kauai, Ianuari 11, 1868.
320-1 t*

 

OLELO PAPA.

KE PAPA LOA IA NEI NA MEA A PAU loa, aole, loa ukuia na aie a pau loa ma ko'u inoa, ke ole he palapala i kakauia e ko'u lima ponoi, e kauoha ana pela. WILLIAM HOAPILI KAAUWAI.
Wailuku, Maui, Jan. 4, 1868. 320 3m