Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 8, 22 February 1868 — Ka Nupepa Kuokoa KA MOOLELO O NA KAMEHAMEHA. [ARTICLE]

Ka Nupepa Kuokoa

KA MOOLELO O NA KAMEHAMEHA.

: Na S. M. KAMAKAI'. J HELU 61. No KA NOHO AU> A.VA O LiHOUHO WALUNA O KE AL'PCNI.A UA KAPAIA O KAMEHAMEHA 11. | I ka mnkhiikau ana o fca hoihoi niai * na kinn pnhu kupapau o na Mot o k Phc aina Hhw.iu, maiuna okokahi kaua o Berilania ; o kekahi alii ka me nana i hoiiioi mai i na pa!iu kupapau • Lord l»airan;i ka tit(>a. Nolaila, knuolin rnai o Kīni Kwiki IV. ia Boii Knmnuleulu ma e hele e ike, ala ila, liele aku 1* lakou e ike makn, he ina ka no he makn, me ke Kini o Beritiniii Ilookahi wahine o Kuini Lililia, a elim kane, a ku nku !<i lakou imua oni, a ha awi mui la o Kini Gcoki i ka mahalo nu imua o kd iakou innka. Pane inai o Ki ni George i no hunolelo. '-O ka hiki an mai o ka Moi o ko Ilawaii Pae aina, m ko'u nnpuni liia Beritnnia nei, aole nii \ !ohe mun, aka ua lapaau ih<> la no ka pot Duuta akamai, e like me ka lapanu aua i uii 'Lii o Beritauia uei, a ua make iho la noi ia nei, a e lioihoi ia aku no koua kino kupnpau e keknhi moku kaua o ko'u iiupuni, a me kekahi o ko'u poe nlii. E hoi oukou, h o konn kaikaina o ko oukou Moi no ia, a o na f)ilikia kuloki», aole ia*u la. O na piiikia kuwalio, oin ka'u e malama aku ai i ko oukou aupuni, e like me kn wa ia Kamehameha l.'' I ka pau ana o ka olelo a Kini Georgo IV ~ ua unuhi mri la ka mahele oielo o James Kauehoa i na olelo i lohe o Boti Kamauleule ma. I ka pau nun o ike alii, ua hoi niai ia o Boti ma me na pahu kupapau eiua, innluna o ka uinnuwn o Beritnnia, elima i make oia liuakai, hookahi i holo i Fnrani, a eono i hoi m.il; o~Boti Kamauleule, o Kuakini Lililia, o Kekuanaou, o Manuia, 0 Naaiweuweu, a me James Young Kanelioa. A ku ka moku k«ua uiawaho o Mamaia, a iioolei kona heleuma i ka hoh'onii i ka la 4 o Mei, A. D. 1825. He mnu kino maoli ka i holo aku, a he mau kino pahu kupapau ka i hoihoi ia mni i kona aupuni; Aioha ino. I ka iiooiei ia nna o ka heleuma, ua haawi ia mai ka ioiie i na 'Lii o ka aina nei. I ka manawa i lolieai na 'Lii a me na makaainana, ua make ko lakou Moi a me ka Moi wahine Kamehumalu ; alaila, liaawi ae la lakou i ko lukou aloha kumakena i na leo ulono me ka ikuwa i ka lewa lani, a o kekuhi poe, iho nku la na pihe ilalo me ka oni aku i ka lepo, lie nanuauwa a he kumakena olohn i ko lakou mau Moi opiopio i hala i kd mhke. A hocpftte ia inai nn paiiu kupapau me ka niahalo nui ia i na niaka ; Akahi no a ikeia nn pahu kupipau ma ia auo ma.Hawaii nei—He hopipipi uo ke auo o ke aupuni ma ke ano hou. O ka pouo llawaii, he paa nu--1 nununu a he hauhoa kuali. | I ka waiho aha o na paliu kupapnu ma ; ka ainn, ia mnu la iho. Aha<»lelo iho la j na Al«i no ka hooiili ana o ke aupuni, a | nie ku noho nna o ka Moi Lokomnikai 1 Nui Kauikeaouli ma kn Nohonlii o ke Aupqni. Ua hooili no ka Moi Liholiho |i ke aupuni inaluna o Kāuikeaouli, aka, | he opiopio loa no oia, iie oiwa wale no | ona mau makahiki. Nolaila. ua lilo i na Kahu ka hooponopono o ke aupuni a o | Knahumanu ke poo hooponopono aupu- | ni, a inalalo mai na kaikunane a me na ; Lii ; O Lnauuu Kuhoiaia ke kahu alii o I Kauikeaouli ia manawa, o ke kahu alii Imua o Kaikioewa, oia ke alii aimoku o | Kauai. | Iloko o ka Ahaolelo a na 'Lii ilaila i i hai inai ai o Boti Kamauleule i ke kumu i make ai o na Moi, a me ke kauoha a Kini Keoki IV., o Kalani Kauikeaouli uo ka Moi o ke aupuni Huwaii, o ke kaikaina o ka Moi Lihoiiko» o na keiki alii a Kaiuehameha I. 1 ka pau «na o ka Ahaolelo alii, eia ka mea i hooholoia,e kukalain kn olelo ahi mn Hrtnuakafw. I ke kukaln ana o na olela ahi ma Hbkuakaha, o ka M(»i Kaulkeaouli kekah» i hai iwai i kaua olelo Berita paa» i ka wa eakoakoa aua k« anaina o na Kuhiiia, na 'Lii/k me na makaainan» f Alaila ku inni la ka Moi Kauikeaouli, o kn umi paha ia okoua mau makahiki; "Auhe* ouAlin «*n» u hu,;e i«i

fm »kaainana ; Aloha oukou. B hoolohe !mai oukou, o ko'u aupuni, ke haawi nei ike Akua. Ojie afii pono, o ko ? u ia, o na keiki a oa makaainana i maJaaia i ka pono, o ko'u kanaka ia. Oke aill hewa ame ke kanaka hevra, aolie *no*u ia kanaka; O ko'u aupuoi, he au'puniao ko'u. Auhea oukooe īiia'Lii a me na (nakaaīnana,*e āo oukou i !ka pulapala." O Kaahuinanu ame Kailanimoku kekahi i kokua i ko ka Moi 'inanao, n ua hai mai inua i ko laua mnjnaoio i ka mana o ke Akua. ] [ E huli hou kakou i hopte, a e hai īa ka mooielo o Keo|)iiolani a oie ka moolelo o kekaiii poe alii.] Kh inoole|o o Kalanikauikanlaneo Keopuolani, a me ka niookunuliau kupuna >iiiai, i kapain o a me Kun»ulipo. fO keia mau kuniu kuauhnu a nie keia mookupunn, e loaa no innloko o na imele kupuna a Kuaiii ; a o Peleiohnlniii a ine ko Knmahaiia na Moi knpu o Oai iiu ; n no ko iakoii mau pua aiii o!e i koe 'inn i ke ao, noiniin, maioko o keia inau nlii e loaa ai na moolelo o keia a me ke.'ia niii mni nn kupuna knhiko mai o kein !pae aina', a e kuauhauia ma ko Keopuo'lani mau iuookunuiinu kupunn, a puka in.ii ia Kanieiiaiueha 11., a me Kainehainleha 111. Eia kn mooknanhau Kumuuii n me a me Ololo.—O Hulihonua ke knne, o Keaknhiililani ka wahine, ha'nau Jmai o Lnkn ; o Knpapaialeka kn.wahine, jiiannu n Kuinooalewa ; o Olepuuknhojnuaalani ka wnhine, lnmnn o Maiuapo |ke knne, o Lnweakeao ka wahine, iiannu o Kiniinuemnno, o Upoiu kn wnhine, ha ' unu o llalo, o Kiuiewalu. iianau o Kniiianookalani ke kane o Kalaninooho ka J waiiine, hnnau o Knmakaokniani ke kane o Kniiuaokalani ka wahine, honnu o Keohookalani ke kane o Kumooknlani ka wahine hanau o Kaieiokahini ke kan'e o Kaopuahiki ka wahine, hanau o Knialii l o Keaouieie ka wahine Jimwu o liaule ke kiine o Loaa ka waliiiie hanau o Waiea ke kane o Lanea ka waiiine, hnnau o Nananuu ke kane o •>ohanu ka wnhine, liannu o Lalokohn ke kane hanau <; iLalonhuaniani ka wahine hanau o Pukinikini ke kane o Polehulehu ka waiiine, hanau o Pomanomauo ke kane o Pohnkoikoi kn wahine, hanan o Honunpoiiuna ke knne o Honuapoilalo ka wahine, hanau o Kupukupunnuu ke k;»ne o Kupukupulani ka.wahine, hanau o Kanioleokahunua ke kane o Keaaoknhonun kn wahine, hanuu o Kapaiaaokalani ke knne 0 Knnikekiia ka wahine, hnnau o Ohemoku ke knne o Pinninai kn wahine, lianau o Makulukapo ke knne o Hioua ka wahine, hnnnu o Milipomea ke kane o Hanahanaiau ka waiiine, iianau o Hookumukapo ke kane o Hono ka wahine, hannu o Luknhakomi. ke kane o Niauiani ka wahine, hannu o Kukalnniehu a o Kupulunokehau. A o Kahikoiuamea ka 1 noho ia Kupulunakehau iiaiiau mni o Wnkeau O W r nken ke keiki a Kupulunakehau me Kahikoluamea ; o Kahtk<tlaumea ke keiki a Owe me Wulaahihininui ; o Wa- , lauhilaninui ke keiki a Lohnuakijpapa Jme Iwahinakiiaka ke keiki n Wa)uau'thiinapiipapa me Hikuuuakiiakea, ke keiki a Onoahinekiipnpa me Limahinakiiukea, ke keiki a Wahinekiipnpa me Kalunnhinakiiaken, ke keiki n Luahinakiipapa me Kahiahinakiiaken ke keiki a Laheamanu : ine Kenkenui, ke keiki a Hanaiiiunn me | Hanaikini, ke keiki n Keaualaii» me Na'haeilunn, ke keiki a Lanikupa o Knpo ?ke kane, ke kelki a Kaneiakoa, o Hakoakoalaia ke kane. ke keiki a Haakoakoakeau, o Kahikoleiula ke kane, ke keiki a Kanemakaikaleue, o Kaiiikoieiulu ke kane, ke keiki a Kupomakaikaeleue, o Kajhikoleikau ke kane, ke keiki a Lukaua, Io Kahikolupa ke kane, ke keiki a Kapo[haaia, o KaluakaMko ke kane. ke keiki |a Heleilunn, o KaluakDptia ke kane 1 , ke | keiki a Alahaināi, o Kapili ke kaiie, ke Halolena, o Ahukai ke kane, ke i keiki a Halaiho o Kinnuhonua ke kane. [O ka hui ana o na kumu o keia mooku- • aohau, o ka Paliku pakiki keia, o ka imookuauhau o na kupuua kaiūko. |.. . (Aoieifme&u,) !

£3* ka makani puahiobio hope i pa • hope iho oei oia mokupuni o i?aoa Toma, me he niea la e hapaihapai ia aoa k» mokupuoi, a ui uiu ae la iloko okn mahao o kekahi poe ka nune, ina i hoohakalia īki iho o Amenka i ke kuai aoa, ina aohe e līlo u-a kela mau daU.