Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 9, 29 February 1868 — No Ka Piliwaiwai. [ARTICLE]

No Ka Piliwaiwai.

Hi wahi wa pokoie waie hala «eoei ka hikiieie aoa o na kan«fca 'o kakou net mau mokupuni i ka lohe aittr*ai. ua hoao ia e hooholo kekahi o ko k»ko} mau kuna nani a maikai i kekahi aiflj«.« *ku e ke Kapena moku, me ka ike <Ste £ me ka ae oie o ka ona moku a me ke kue i na kanawai o ko kakou Aupuni.^H l ra a ka moku i holo aku ai ma keaia akokoke e naiowale na piko o na milna o Kauai iloko o ke kai, aiaila, nalu-ihl» ls ka lunaikeha'a o ka maiqp||moku r.nfbūbt iuina e kahe(|joa ia ko iakou pilikia. I ka wa oo e ikeia aku aina.aole paha iakouelnanao e hooleaku i ka inakemake oke Kapena. lna no he iks tnau la ka aina ia lakou e hoio ana, ina no paha ua iana loa no ko iakou inanao e holo i .Kina a Inia paha, aka, ua pii koke makau i ko iakou ike mau aku i ka moana akea e hniii mni ana imua o iakou, a e nui ana na ia a me na po ia lakou ma ka moana mamua o ka ike hou ana aku i ka ama, alaiia, kupu ae fh ko lakou manao kanaka, a pii ioa ae ia maiuna o na hoowalewaie a ke Kapena a me ko lakou makau iain, a puliki aku ia i ke Kapena a hikiiikii iaia, lawe ae ia i kana pu panapnnn a ine na pah»,Jioohuii ae ia 1 ka ihu o ka moku a hoi inai la i ka mokupuni a iakou i noio aku ai i na ia ekolu ma> mua oko lakou holo Hna aku. He hana maikai keia, a ke inahaio aku nei makou i ka inalamamoku a me na iuina no ka iakou hana inaikai. 1 ka wa i hoihoiia inai ai ke Kapana moku i Honolulu nei me ka iilo cfkona mahaioia i mea oie, ninau ae la kela kanaka keia kanaka 'i ke kumu o keia mex i ike oleia a

malihini—a oka puka mai la ia oka haina, Ua lilo aku kona dala ponoi a me na dala a keknhi poe e oe i ka piliwniwniia i Honolulu, n no ia mea, nn mokumokuahua kona manno. Aole oia i manao nui i kana mea i hana ai. O keia poino ame keia hilahila, un puka mai loko mai oka PUiwenwai. 0 keia mau mea i haiia malunn, ua nln mai i mea noonoo a kaniailio nui na ko kakou poe maikai i ke ino lua ole o ka pihwaiwai.

Aole he men hou ka piliwaiwai ma ke ao nei. He mea kahiko loa ia. Aole he mea 'iMii He w» loihi mnmua nku o ka hiki ana mai o na pnpalina keokeo kn hoomakaia • ana o keia hnna. He lehnlehu wale nn ano oko kakou piliwaiwai ana, a kfe hoonanea l4ālea iho no, oka piliwaiwai iho ia noia. Ua haiia mai makou, ke pili ka lahui Hawaii, o kn piii iho ia no ia a hiki i na wahi mea hope loa, na kuina kapa paupnu, ka ai, ke kaio a me na uala e ulu ana ma na aina, na aina ponoi iho, na wahine, na kane, na kaikamahine, a i ka pau ana o keia mau kuinu pili, pili aku la i na iwi o na limn a me na wnwae, ī mea pua a mnknu lawaia na ka men e ko ai, mahope o ka make ana o ke kanaka i pili i na iwi. Mahope iho oka hiki ana niai o na haoh, ua hookomoia mai o na pepa-hahnu, ua hoolnkoia na kanaka o keia mau mokupuni me na pepa-hahnu no na makahiki kokoke pahn he knnaha man»ua o ka hiki ana mai o ka oleloa ke Akua.

Mamua o ka hiki ana mai o ka olelo a ke Akua i Hawaii nei. aole i ikē na kanaka i ka hewa nui o ka piliwaiwai, aka ano, ua ikeia he hewa nui. Ke papa ikaika loa nei na kanawai o ka aina ia mea, aka o ka pepa pili dala a me kekahi mau pepa e ae, ke mau nei no ka pepa ana a puni ka uina. Ina he heihei lio keknhi, e ike »e no kakou ehia la ka nui o ko kakou mau kanaka e makaukau ana e pili a e aneane ana e hoopoho i ko lakou mau dala ma keia hana ! Pela ka nui o ka hewu o ka pili dala ma na heihei lio; a he mau wabi inak*ahiki koke no i ha> la iho nei, papa loa iho ana kekahi Luna Aupuni i ka heihei lio no ka uhai i ka neho ana maikai o na kane a me na wahine e hana ai. oka loaa ana mai o ke dala ma ka piliwaiwai me ka luhi ole ua hoolilo iho na kanaka i na hana maol» i <nea paikiki a kaumaha.

Ua ike iho nei makou ano o ka hopena o ka piliwaiwai, aole oloolu ; he hooulo mai i ke knumnha, ka hilahila a me ke poho, aole nae i ka mea piliwaiwai wate iho no, aka i | kona mau hoaloha a me na kanaka hanu ikn-1 ika i makemake ole i ka piliwaiwai. a oa hnawi aku me ka hoaie i ke dala i ka mea! piliwaiwai a lakou e ike hou ole aku ai.—He pono anei i ke kanaka a i ka wahine e hoopoho wale ana i na dala i kapono no ke kuai lole, a i ka hanai paha i na keiki a i ka hoouna paha i na keiki i ke kula ? He pono anei no kekahi kanaka ke lilo poho aku a ao mai paha i ka po hookahi, na dala no na mnkahiki loihi i hooikaika ai i In hana? He hiki anei i ke kanaka piliwniwai ke hoolohe i lre kauoha, 44 £ aloha oe i koo hoalaaAa e like me kou aloha ia oe īho ?" Aole. Ealakai ana ka piliwaiwai i ke ioo loa aku maroiia o ka aihue. O ka piliwaiwai he hoaloha ia mahope o ke alakai lima ana o ka ona, i kekahi manawa. Ke alakai nei ka piliwaiwai i k-i molowa, i l» pololi a i ka hemahema. O k» piliwai-

wai« oa lawe pinepioe ia ae 0« kaoak» i mua oka Ahahookoiokolo, hoopaaia lakou īloko ka Halepoahao» a o ka hiki 00 ia i kahi hoopai ino !oa i kekahi maoa«ra. O na kane a me na wahine piliwaiwai pinepme ko lakof pupule maoli ana i kekahi manawa no keia kumu. He komo roao no hoi keia a na kan« a me na wahine e pepehi oei ia Ukou me ko lakou mau iima iho 1 Wekahī wa. Oke dala i ioaa mai ma ka pihwalwai* aoie mau ako ka maikai ika mea i eoai a hiki i ka hopena. (oa he piliwaiwai mau keknhi kanaka, e līiilo ana oia i kauwa kuapaa naoa» epuliki paa ioa ia ana oia e keia hewa nui hoowaiewa!e.—E iike me ka inu mau ana oke kanaka ona i ka wai o*l, pela no ke kanaka piiiwaiwa»; o kana mau hoohoiono ka hooponopono hou ana ae, he mea nawaiiwaii ioa 00 m e iike me ka pokaa kauia one. No ia mea, he kumu pono no na kanaka ui a me ka poe opiopio e hookaawaie ioa mai ai ia lakou mai ke aia e alakai aku ai i ka piliwaiwai. Aohe wahi komu iki o ke kanaka piiiwaiwai e inanio iana ai e ike «kii i lee Akua i hooloha nona ma keia aoaoaku ok« muiiwai o ka make.