Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 14, 4 April 1868 — Page 3
KE KUOKOA, HONOLULU, APERILA 4, 1868.
Hele Malihini ana ia Maui.
-
E KA NUPEPA KUOKOA E; Aloha, oe:
Ia'u i haalele ai ia Honolulu i ke ahiahi Poakahi, la 19 o Maraki, hora 4 1/2, kau aku la au maluna o ka mokuahi Kilauea, ke holo nei ka moku, kupono i ka lae o Kawaihoa, haalele mai ka malamalama o ka la ia manawa, holo aku la ka moku me kona ikaika i ka pakuikui a na ale o ka moana, me ua makani ino mamua pono mai, ke noke nei hoi ka kuila i kana hana o ke kue-kaiue, i ka hora 12 o ka po ike aku la wau i ka lae o Kalaau i ke oni mai i ke kai, i ka hora 5 o ka wanaao ike na ohua i ka pali o Kaholo o Lanai ia; maikai no ia aina ma ka nana ana, i ka hora 7 kakahiaka, ike ia Kula o Lahaina e paa mai ana i ka noe, ninau aku la wau i kekahi o na ohua owai hoi kela aina, hai mai la kela o Molokai, e paa mai ana i ka ohu. Hora 10 1/2 ko makou ma Lahaina, lele na ohua oia wahi, maikai ia aina i ka ike a ko'u maka, hora 1 haalele ia Lahaina.
Ke holo nei ka moku a kupono i Ukumehame, nana aku i ka makani wili ko okai i ka moana, kahea mai ia ke Kapena i na sela e pu-a i na pea, e hao mai ana ka makani pau na pea i ka nahaehae, ke holo nei aohe pea, ke kue nei ka huila e holo i Maalaea a me Kalepolepo, aole nae he hiki aku, ke holo loa nei ka moku i Makena, hora 5 ia o ke ahiahi pae i uka o ia wahi, maikai no, nana aku la wau nui na kanaka, na lio, hoolimalima aku la wau i ka lio, hai ia mai la he $6.00 no ka lio hiki i Wailuku, haalele ia wahi.
Ke hele wawae nei, haalele ka la i kona kulana, hiki mai la wau ma kekahi wahi e mai i ka po, hoolimalima hou i lio he $3 00, hoolimalima i kanaka nana e kuhikuhi he $.50, ke holo nei ma ka lio, hiki i Wailuku hora 12 o ka po, moe ma ka hale kamaaina. Hora 4 o ka wanaao kani mai la ka bela halawai, hele aku la wau, ike au i na hana a ka Uhane malaila, haawi ia mai la ka haiolelo o ka halawai ia'u mai ka Lunahoomalu mai a S.P. Heulu, a pau ka halawai, ike aku la wau i na keiki o ke Kula Kahunapule, lulu lima ke aloha; hai mai la kekahi keiki o ke Kula Kahunapule o J.K. Piianaia ia'u, ua makemake mai o Kaluna ke keiki hoopaapaa o ka aoao Katolika e hoopaapaa me oe no na hoomana oiaio, ae aku la wau ae; i ke ahiahi o ka la 11 halawai au me Kaluna, he wahi kanaka no he wahi moa opuu nae, kamakamailio pu maua ia manawa, hooholo maua o ka hora 1 o ka la 12 ae Poaha ia, a hiki i ka hora i olelo ia, hele aku la wau me na keiki o ke Kula Kahunapule, ike aku la wau i ka welo mai a ka Hae Hawaii me ke kani mai a ka pahu me na ohe.
Ke helu mai nei na kanaka a paapu wale, pii ae la wau iluna o kekahi kaa, pela hoi o Kaluna, ua koho ia ekolu Komite, o Hoapili Kaauwai, o Kuaka, o Poikai, ku aku au me kuu noi aku i na Komite e noi ae ia Kaluna e hoike mai i kana Baibala Katolika i unuhi ia ma ka olelo Hawai, eia nae aole Baibala ua hoka, ku ae la hoi kela e kauoha ana i na Komite e noi mai ia'u i ka'u Baibala, hoole aku la wau me kuu olelo aku, ina aole au Baibala, ua lalau oe no ko ike ole i ka Palapala Hemolele, hooholo mai la nae na Komite e ae aku au i ka Baibala iwaena o maua, ae aku la wau, ae, ua hewa oukou na Komite ma keia mea, mahope iho, hai maua i ke poo o na hoomana o maua, hai kela o Petero ko poo o kona ekalesia, hai hoi au o Iesu Kristo ke poo o ko'u Ekalesia.
Hai aku la wau no Petero ke poo hihia, hoole kela aole hewa o Petero, kuhikuhi aku la wau ma Mataio 66:23, Galatia 2:11, maneo ka pepeiao o ua wahi Katolika la, he nui no na olelo e ae a maua, koi e mai ana hoi na keiki o ke Kula Kahunapule ia'u e hoi ua hoka o Kaluna. Me ke aloha no. S.E.K. PAPAAI.
-
Na mea hou ma Kahuku i ka la 8 a
me ka la 9 o Maraki.
-
E KA NUPEPA KUOKOA E; Aloha oe:
I ka la 8 o keia malama, oia ka la i hooko ai o na Komite i ka palapala noi a kekahi hapa o na hoahanau o ka Ekalesia o Waialua, e noho ana mai Waimea a Kahuku, e noi ana e hoololi ia lakou i Ekalesia kuokoa, a e hoonoho hoi i Kohu Haiolelo no lakou. Na Komite, Rev. O.H. Kulika, Rev. J.N. Paikuli, Rev. H. Kauaihilo, a ua hiki pu mai malaila o Rev. H. Binamu a me Miss Binamu (opio). He ua liilii ko keia kakahiaka, a ua hoopanee ka halawai ana a mamua ae o ka hora 10.
Ua malama ia ka halawai ma kahi o Mr. Kaukaha, ma kekahi lanai i hoomakaukau ia.
Ua hoomaka ka halawai ma ka pule a Rev. H. Kauaihilo, ia Rev. O.H. Kulika ka himeni mua, ia Rev. J.N. Paikuli ka olelo laula, ia Rev O.H. Kulika ka pule, ia Rev. J.N. Paikuli ka lua o ka Himeni, a pau ia, ua ku mai o Rev. O.H. Kulika a hoakaka imua o ke anaina i na mea i hooholoia e ka Aha Euanelio o ka mokupuni o Oahu, a pau kana, ia Rev. Kauihilo ka haiolelo ma Isaia 46:13. "Ke lawe aku nei au i ko'u pono a kokoke," a pau ia, ia Rev. Paikuli ka olelo ao i na hoahanau, a ia O.H. Kulika ka olelo ao i ka haiolelo oia o G. Leleo. A pau ke ao ana i ke Kahu Haiolelo, ua huli aku ka mea ao a ao pu aku i ka wahine a ka mea Haiolelo Mrs. Leleo, e paipai ana ia laua e hoomanawanui i na pilikia e loaa mai ana i ka wa e hapai ai i ka hana a ka Haku. E kauoha ana hoi ia laua e noho me ka puniwaiwai ole, a pau ia, ua ku mai o G. Leleo a heluhelu i himeni hookuu, a ia Rev. J.N. Paikuli ka pule hookuu. A pau ia mau mea, alaila, ua lulu ia ka Mahinahou, ua loaa mai he $14.63.
A maia hope ke Kula Sabati, alaila, hoomaha ka halawai a halawai hou.
I ka aui ana ae o ka la e iho aku ana e huna iaia, a hookuu mai i ka pouli i 12 hora, o ka hora 3 paha ia i ka'u koho, ia wa i malama ia ai ka halawai ahiahi, na kekahi o na keiki a ka makua i lawe mua mai i ka pono iwaena o keia aina pegana, a nana i hookumu i ka malamalama o ka olelo a ke Akua i Hawaii nei, ka mea a kekahi poe e ake nei e kinai, aole nae e pio, ua hookumu ia maluna o ka pohaku. O keia keiki, oia no ke keiki a Binanu makua, a o Kapena Binamu ka inoa o ua keiki la i loaa ia'u. A ua hoike mai no ia i ka olelo i pili pono no na Aina o Maikonisia. "Ua uhi mai ka poeleele i ka honua, a o ka pouli loa hoi i na kanaka."
He nui ko makou hauoli i kana olelo i kona hai ana mai i ke ano o ka noho ana o ka naaupo, a ua lawe pu mai oia i ke kauwahi kii laau, o ka makou mea ia i mino iho ai na wahi papalina i ke kohu wahi wahine no hoi. Kupanaha no hoi na hana a ka poe naaupo, e like me kakou la no hoi i ka wa mamua i na kupuna o kakou, a na ko ia nei makua i hoonaauao, a i keia wa ke kapa nei he "ilio nali iwi." Aole loa! Aole loa makou e ae i keia huaolelo!! O ke ano no ia o ka olelo a ka poe pegana naaupo, ka poe like me ka mea nana ke kii a Kapena Binamu e hoike nei ia makou, a ua piha makou i ka mahalo i ka hoike ia ma Kahuku, a haule ino o Waialua. Ua lohe makou i keia mau olelo ma ka unuhi mai.
I ka la 9 ae, ua komo mai elua mau haumana hou i ke Kula Sabati a Mr. a me Mrs. Leleo, mai manao nae oukou he mau keiki eha makahiki, a i ole ia eono a ewalu paha, aole pela. He mau wahine ua mare i ke kane, ua kokoke kekahi e hanau i ke keiki, he 19 paha makahiki, a o kekahi ua mare no i ke kane. Aole nae laua i ao ia i na hua mua o ka naauao, a nolaila ko laua makemake e hele e ao, aole nae no laua wale ka makemake nui e ao, aka, ua huipu me ka makemake o Mrs. Leleo e ao aku i ka poe ike ole i ka naauao a me ka huli i ka pono. I kuu hoomaopopo ana, he mau mea hou no keia. E like me ke kaikamahine mua no oonei i kapa ia i ka A pilau, pela paha auanei keia mau wahine e olelo ia ai. Na luahine A pilau, aka, na ke Akua e haawi i makaukau no laua.
Ke manao nei au, ina e huipu mai ka manao o na kane me ko na wahine a huipu me na kumu, alaila, e ike ia laua i ua hoike hou ana aku.
E mahalo ia ke Akua lokomaikai i ka hoohuli mai i ka poe naaupo a ike i ke akamai. Me ka mahalo. G.L. IKEPONO.
Kahuku, Maraki 23, 1868.
-
Komo ana i ka Luakini ma Kalapana.
-
Ma ka la 7 o Maraki nei, ua komoia ka luakini hou o Kalapana, Puna nei, o kona inoa i kapaia ai e ku poe kamaaina, "O Maunakea ka inoa." I ua la 7 la o Maraki, he la ua nui ia, aka, ua hiki mai no ka poe keiki a ke aloha i noho ai. O ka loa o keia luakini he 48 kapuai, o ka laula he 24 kapuai, o ke kiekie o ka pae pou he 12 kapuni, mai ka lohelau a hiki i kaupoku he 14 kapuai, mai ka ili honua a hiki i kahi oi o luna o ka puoa he 68 kapuai, o ka nui o na la i kapili ia ai he 16, hoomakaia ke kamana i ka la 9 o Dek. M.H. 1867, paa loa i ka la 27 oia malama no, a ua komo ia i ka la i hai ia maluna, penei ka hooponopono ana:
Ua hoomaka ia ka hana ma ka hora 9 o kakahiaka, aka, aole i hiki mai na kamaaina no ka pilikia i ka hana'i ka waiwai i manao ia no ka Luakini o Iehova, a no ka ua kekahi mea i hiki ole aku ai, ua kali no ke Kahuna a loihi ka manawa maloko o ka luakini, hiki mai na hoahanau aole nae nui loa no ka nui o ka ua. Ua himeni ia ma na himeni pili i ka Hosana ana, Haiolelo ia J. Hanu, aia ma Hagai 2:1—9, no na mea e pili ana i ka luakini, himeni hoolaa ia Rev. T. Koana ma ka himeni 217, pule hope ia J. Hanaloa, lulu dala o na kamaaina ia S. Lainaholo a me B. Palenaba no na malihini a pau o Puna nei. Kaui a no na malihini o na wahi a pau, mai Hamakua a Hilo a me Kau ia J S. Kekoi no Hamakua.
Na kokua. No na kumu $17., no Kalapana $34 1/2; no Kaimu $9.37 1/2; no na malihini o Puna $30., no ua malihini o na wahi a pau $17.38; Puumanuahi $31.25; poe no Hilo i hooili mai ia Rev. T. Koana $13.25; L. Kaina $29. Loaa a pau ma ia la $181.78; oia ka loaa ma ia la.
Pau ka lulu dala, hookuu e paina. Na mea ai i hoahuia na na malihini, 25 puaa a hiki aku i 30 paha, na kulolo he 25, o ka ai aole hiki ke hoomaopopo. Na na Luna no ka ahaaina, J. Ili, S. Lainaholo, Paakaula. Na kumu a me na makai ia J. Ili, na Kahuna a me na haiolelo ia Paakoula, na hoahanau a me na malihini o na wahi a pau ia S. Lainaholo.
Sabati la 8. Ua akoakoa hou mai na mea a pau, piha pono ka luakini, pule a me ka haiolelo, kokua hou ko Kahaualea no ka luakini no he $26.36; Luna no ka manuahi J.S. Kekoi $21., na T. Koana $10., na mea hooulu J.W. Kahoomana a me J.S. Kekoi, na wahine Mrs. Heleluhe a me Miss Keono. Ua maikai na hana ma ia la. O ka nui ua keakea ia ko lakou hele ana mai e ka ua, ka nui o ua Rev., i hiki mai, T. Koana, J, Hanaloa, H.J. Pahio a me T. Pohano, na haiolelo J. Makuakane no Opihikao, J. Kahanu no Puula, Barenaba no Kalapana nei. Ka nui o na dala a pau i huiia $267.70; Mahinahou $55.12 1/2; loaa a pau $322.82 1/2. Owau no me ke aloha.
S.W.K. KANIULALAHU.
Kalapana, Puna, Hawaii, Mar. 10, 1868
Mau Palapala Pili Aupuni.
-
Ua ike iho makou i ka pule i hala, maloko o ka nupepa haole o ke aupuni, i kekahi mau palapala o ka makahiki 1865 i hala, mawaena o Rev. R. Anesona, Kakauolelo o ka Papa Misionari o Amerika ia Hon.Chas. Sumner, he Lala no ka Ahaolelo Nui, a me na palapala i kakau ia e Hon. W.H. Seward, Kuhina nui o Amerika Huipuia, ia C. F. Adams, Kuhina noho o Amerika Huipuia ma Ladana i pili no na mea o keia mau mokupuni. E ike ko makou poe heluhelu ia mau palapala a makou i unuhi ai no keia pule malalo iho nei:
[HELU 1,483]
KEENA OIHANA AUPUNI, }
Wasinetona, Iulai 24, 1865. }
ALOHA :—Ma ka hoomaopopo ana i na hana ma kou aoao i mea e hakilo ai i na hana pili aupuni a Beritania Nui e pili ana i ke Aupuni Hawaii, no ka hoohaiki ana i na pomaikai o Amerika Huipuia a me kona mau makaainana i kamaaina iloko o ia aupuni, nolaila, ke hoouna pu aku nei au i ke kope o ka palapala o ka la 27 o ka malama i hala, i hoounaia aku e Rev. R. Anesona o Bosetona ia Hon. Charles Sumner.
E haawi koke aku no au i ka mahalo ke hai mai oe i keia Keena Oihana i kekahi mau lono e pili ana mawaena o Beritania Nui a me ka Pae Aina Hawaii, e like me kou ike.
Owau no me ke aloha
Kau Kauwa Hoolohe
W.H. SEWARD.
Ia Chas. F. Adams, Esq., &c., &c.
KOPE I HOOUNAIA AKU.
HALE MISIONARI,}
Bosetona, Iune 27, 1865.}
ALOHA OE :—Ua ike iho au ma ka Hawaiian Gazette o Aperila 29, oia hoi ka nupepa Aupuni, o ka Moiwahine Kanemake Emma e holo ike mai ana oia i Beritania; a e ukali ia mai ana oia e Mi. Charles Gordon Hopkins, he Keonimana Pelekane, ka mea i waiho i ka Oihana Kuhina Kalaiaina no ia mea; a ua ukali pu ia no hoi oia e Mi. Synge, ke Komisina a Kanikela Nui o Beritania.
Ma na palapala malu e olelo ana, he manuwa Beritania ka mea nana e lawe ana ia lakou i Panama, a he manawa okoa no kekahi e kakali ana ia lakou ma kela aoao o ka puali. Ma kekahi o kau mau palapala e olelo ana o ka Bihopa Staley kekahi e ukali mai ana i ka Moiwahine, aka, aole nae e hiki loa ia ke hai i ka pololei loa oia mea. Ke ano o ko ka Bihopa Staley hoounaia ana hoi (mission) ilaila, ua hoakaka ponoia ma ka'u moolelo no keia pae aina, he kope hoi oia, ua loaa ia'u ka hanohano o ka hoouna ana aku ia oe.
He mea kanalua ole no paha ia oe ka hoomanao ana ae i ka Mi. Seward olelo, i ka wa e pau ae ai ke kaua kuloko, alaila, e lawe ana ke aupuni i kona malama maikai ana i kona mau pomaikai ma ka Pae Aina Hawaii (Sandwich.) Me he mea la, ma ka hoonohonoho hou ia ana o ko kakou mau aumoku, he mea pono i keia wa ke hoouna ia aku i Honolulu kekahi manuwa (frigate;) a o kona Kapena, aole hoi o ka ike wale no i ke ano hana kuikahi (diplomatic.) a me ke ano hoa'loha kekahi i ke aupuni o ua pae aina la, aka, i ka poe kekahi a me na hana o ko kakou mau misionari; a ia lakou malalo o ke Akua i aie nui ai ua pae aina la i na mea a pau loa; a oia hele'na e ike e hooloihi ia aku. Ke manaoio maoli nei au, oia hoouna pili aupuni hoomana Pelekane ia ana, aole e hana iki ia ana, a aole no hoi e kau iki ko lakou mana i ke aupuni, ina aole no ko kakou kipi (kuloko) i ike ia na hopena.
Aohe no o'u weli kuikawa, o keia hoouna ana a Enelani i kona mau misionari e kau mai ana kona hauli maluna o na pomaikai o ko kakou mau misionari ma ia pae aina, ke ole e malama ia kakou e ko kakou aupuni, a ke ole e hoohaliu ia mai ka manao o ko kakou Kuhina ma Ladana ia mea.
R. ANESONA.
Kakauolelo o na aina e o ka Papa Misionari.
IA HON. CHAS. SUMNER.
[HELU 1,030]
KEENA KOMISINA O AMERIKA HUIPUIA. }
Ladana, Augate 10. 1865. }
ALOHA:—No na mea e pili ana i kau palapala o ka la 24 o Iulai, Helu 1,483, eia wale no ka'u e hai aku, aohe i loaa ia'u ke kumu e manao wale aku ai, he mea pili aupuni ano nui i maopopo ka ka wahine Kanemake a ka Moi o Hawaii e noho nei iloko o keia aupuni. Ua ike au iaia iloko o kekahi mau anaina ma ke akea a ma ka launa maluna ana; iaia i hoolaunaia aku 'ai au e ka Bihopa o Ladana ma kona Hale Alii ma Fulahama. Aohe maopopo e haulehia ole ana oia iloko o na lima o kekahi poe e ake nui ana ma ona la, e hapaiia ai ka hoolaulaha ana i na hana a ka Ekalesia Bihopa ma ka Pae Aina Hawaii. O ka hopohopo ana i keia, me he mea ia, oia ke kumu o ka makau wale ana i hoikeia iloko o ka palapala a Rev. R. Anesona; a o ke kope oia, ua hoouna puia mai me kau palapala, aka, ma ka makaikai ana i ke ano a pau o ka poe e launa pu nei me ia, aole au i ike he kumu nui i hoopiliia aku i kona holo makaikai ana mai, e na lala o ke aupuni.
Owau no me ka mahalo
Kau Kauwa Hoolohe
CHAS. F. ADAMS
IA HON. W.H. SEWARD,
Kuhina Nui o Amerika Huipuia,
Wasinetona, D.C.
KEENA KOMISINA O AMERIKA HUIPUIA }
Ladana, Sept. 14, 1865. }
ALOHA:—I mea e kulike ai me ka palapala Helu 1,523 o ka la 24 o Augate, a me ka'u palapala Helu 1,030 maloko olaila i pane ia aku ai, he mea pono no'u e hai aku, ua ike iho nei ka Moiwahine mua o Hawaii me ka Moiwihine ma ka Hale Alii o Windsor mahope iho o ka hoi ana mai o Victoria mai Geremania mai. Aole i ike ia nawai la i hoike aku iaia (Emma) ia Victoria. Ua hala ka Haku Russell i Sekotia. Aole nae i konoia aku e komo i ka Hale Alii, aka, ke hookipaia nei nae ma ke ano Moi, a hoonohoia ma kekahi Hotele nani malalo o ka lilo o ke aupuni o Enelani.
Eia malalo nei na mea i ikeia ma ka nupepa Post o keia kakahiaka:
"Ua hele aku ka Moiwahine o Hawaii, i ukaliia e kona mau hoa, e ike ia Hon. C.L. a me Mrs. Courtney ma ko laua wahi noho maloko loa o ka Hale Alii Windsor. Mahope iho o ka pau ana o ka luana maikai ana, ua alakaiia aku ka Moiwahine e Rev. Canon a me Mrs. Courtney i ka Halepule Alii o Sana George a me ka Halepule Hoomanao o ke kane Alii a Victoria. Mahope iho, holo aku la ka Moiwahine ma ke kaa lio e makaikai i ka Hale Nui e malama ia ana na Kaikuahine o ka Malu, a i kona hoi ana mai i Windsor halawai haipule iho ia ia iloko o ka Halepule Sana George ma ka noho o ka Moi o Belegiuma ma ke ano Knight o ke Garter. Mahope iho o ka pau ana o ka pule, hele aku la ka Moiwahine i ka Hale Noho o Rev. Canon Courtney, a i ka hora 6 me ka hapa o ke ahiahi, haalele iho la a hoi aku la i ke kaona ma ke kaa ahi. Ua haawi aku ke aupuni o ka Moiwahine i na keena nani o ka Hotele o Claridge ma Alanui Kahawai no ka Moiwahine Emma a me kona mau ukali, ka Hotele i maa mau i ka hookipaia no na alii i hele makaikai mai i keia aupuni. E noho ana ka Moiwahine iloko o ka Hotele i keia malama ae."
Ke manao nei au, he pono ia'u e waiho aku i keia mau mea imua ou e like me kau kauoha ana mai, aka, aole nae au i ike i kekahi kumu ano pili aupuni. O ko'u mau manao ponoi iho e like me ka hoike ana i na palapala aku nei a'u mamua ke waiho nei no me ka loliloli ole. E hooikaika no nae au e hai aku ia oe e like me kau kauoha. Owau no me ka mahalo
Kau Kauwa Hoolohe
CHARLES FRANCIS ADAMS.
IA HON. W.H. SEWARD.
Kuhina Nui o Amerika Huipuia D.C.
KEENA OIHANA AUPUNI. }
Wasinetona, Sept. 29, 1865.}
ALOHA:—Ke hoike aku nei au i ka loaa ana mai ia'u o kau palapala o ka la 14 o keia malama (Helu 1,044) e pili ana i ka huakai makaikai a ka Moiwahine mua o Hawaii i Enelani.
I ka hooiaio ana i kou makaala ma keia kumu, ke noi hou nei au ia oe, e hana oe me kau mea i ike ai he kupono ma ka hoomaopopo ana ia lakou, i ko kakou hiki ole ke nana oluolu i kekahi hoano e ana o ka noho launa ona o ke Aupuni Hawaii me ke Aupuni o Amerika Huipuia.
Owau no
Kau Kauwa Hoolohe
W.H. SEWARD.
IA Chas. F. Adams, Esq., &c., &c.
MARE.
Ian. 1, ma Waialua Oahu, mare ia e Rev. O.H. Kulika o Inaia k. me Hiu w. no Kahuku laua.
Ian. 6, ma Waialua Oahu, mare ia e Rev. O.H. Kulika, o Kauihou k. me Mumiula w, no Paalaa laua.
Ian. 6, ma Waialua mare ia e Rev. O. H. Kulika o Keawe k. me Kahikahi w. no Paalaa laua.
Maraki 21. ma Waialua mare ia e Rev. O.H. Kulika o Manoha k. me Kaoui w. no Kamananui laua.
Maraki 27, ma Waialua mare ia e Rev, O.H. Kulika o Mookoli k. me Kawelo w. ao Paalaa laua.
Maraki 28, ma Waialua mare ia e Rev. O.H. Kulika o Kuaiwa k. me Hanealii w. no Paalaa laua
Maraki 28, ma Waialua mare ia e Rev. O.H. Kulika o Paahao k. me Mahinauli w. no Paalaa laua.
HANAU.
Maraki 8, hanau o Kuhihewa k, na Kapiko k me Keahoaeae w
Maraki 10, ma Puukaea, hanau o Kamainae w, na J.W.G. Kahananui k me Apiki w
Feb. 12, ma Kapalama hanau o Inoaole k, na Paona k me Naukana w
Maraki 3, ma Maleleo hanau o Mahuinaa w. na Kaaiahua k me Mere w
Maraki 13, ma Niupaipai hanau o Kamalii k, na Kiha k me Mileka w
Feb. ma Columbia Tuolumne Co. Califonia, hanau o Debora Kaaiahua w, na C. Kaaiahua k me Mare Kupakoia, he wahine Ilikini.
OLELO HOOLAHA.
KE KAUOHA IA AKU NEI I NA HOA A pau o na Mahele A a me ka B o ka Poali Kaua Lio e akoakoa ma ka Hale paikau, ma ka hora 7 me ka hapa o keahiahi o ka Poalua, Aperila 7, Ma ke Kauoha a C.H. Judd, Major.
W.W. HALL.
331—1t* Adjutant.
OLELO HOOLAHA.
KE PAPA AKU NEI AU I NA MEA A PAU loa, mai Hoaie a mai Hookipi i kuu wahine ia
MRS. HULIMAI.
No ka mea, ua haalele kumu ole mai ia i ko'u wahi moe a me ka'u ai. Aole au e uku i kekahi ai-e ana mahope o keia la.
NIHO.
Halaula, Kohala, Maraki 19, 1868. 331—1t
Wahine Holo Malu.
I KA POAKAHI IHO NEI, UA HAALELE mai ka'u wahine mare o
MRS. INIHA RATHBUN
kona inoa, a ua holo malu aku mamuli o kona manao iho. Nolaila ke papa aku nei au i na kanaka a me na haole a pau, mai hoaie mai oukou ia R. RATHBUN (UILAMA.)
Honolulu. Aperila 3, 1868. 331—3ts
HALE KUAI LOLE HOU!!
UA WEHEIA AE NEI MA KE ALANUI NUUANU, ma o iho o ka Hale o McLIIAN, he Hale Kuai Lole Hou. Malaila e loaa ai na Kamaa a me na Buti o na Kamalii a me na wahine. E kuai makepono ia na lole a me kela mea keia mea.
JOS. DAVIS &Co.
327-6m
Lio Helehewa.
EIA MA KA LIMA O KA MEA nona ka inoa malalo nei he lio kane keokeo kua puka, hao akau P N. hema hao ano e, ina o ka mea nona keia lio, e kii mai oia me ka uku pu mai i na dala ewalu ($8.00) no ko'u poho, a me ka hoolaha ana. E loaa no au ma Alewa, Puanui, a ina e hala na la he umi, lilo loa keia lio ia'u. KEKUNI.
Alewa, Puanui, Maraki 28, 1868. 330-1t*
OLELO PAPA.
KE PAPA LOA IA NEI NA MEA A PAU loa, aole loa e ukuia na aie a pau loa ma ko'u inoa, ke ole he palapala i kakauia o ko'u lima ponoi, e kauoha ana pela.
WILLIAM HOAPILI KAAUWAI.
Wailuku, Maui, Jan. 4, 1868. 320 3m
Olelo Hoolaha.
E IKE MAI NA KANAKA A PAU, UA hookohu ia mai ka mea nona ka inoa malalo e ka mea Hanohano R.A. Lyman, kekahi o na Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Ekolu o Hilo, mokupuni o Hawaii, i Lunahooponopono i ka waiwai o J.B. Mikaele, o Kukuau, Hilo i make aku nei. Nolaila, ke haiia'ku nei i na mea a pau i aie iaia, e pono ia lakou e hookaa mai, a o ka poe a pau ana i aie aku ai, e pono ia lakou e hookomo mai i ko lakou mau bila, me ka hoakaka pono mai i ka oiaio o ia aie.
G.W. AKAO HAPAI,
Lunahooponopono Waiwai.
Punahou, Hilo, Feb. 17, 1868. 326-5t
E HOLO MAU ANA KA
Moku Ahi
"KILAUEA"
I keia hapaha Makahiki, e like me keia malalo nei.
E haalele ana ia Honolulu
Poakahi Maraki 30
Poakahi Aperila 6
Poakahi Aperila 13
Poakahi Aperila 20
Poakahi Aperila 27
Poakahi Mei 4
E hoomaha ana i ka hebedoma elua, e hoomaka ana i ka la 11 o Mei, a holo hou i ka
Poakahi Mei 18
Poakahi Mei 25
Poakahi Iune 1
Poakahi Iune 8
Poakahi Iune 15
Ma ka hora 4 1/2 ponoi o ke ahiahi, a e ku ana ma
LAHAINA,
KALEPOLEPO,
KEALAKEAKUA,
KAILUA,
KAWAIHAE,
a me MAHUKONA.
Ma ka hoi ana mai, e haalele ana ia
KEALAKEKUA ma ke awakea Poakolu.
KAILUA, ma ke ahiahi Poakolu
KAWAIHAE & MAHUKONA, ahiahi Poaha.
Ku hou ma HONOLULU i ke kakahiaka Poaono.
E hoopae ia no na ohua o MAKENA.
Ma ka Poaha, Iune la 25, e holo ana i KOLOA a me WAIMEA KAUAI ma ka hora 4 1/2 ponoi, a e ku hou mai ana i ka Poaono la 27.
WALKER & ALLEN
Honolulu, Mar. 21, 1867. NA EGINI.
318-3m
He Mau Mea Heluhelu
MAIKAI EIA IHO
MAKEMAKE ANEI OUKOU E KUAI
AHINAHINA PELEKANE MAKEPONO,
INA PELA E KIPA MAI MA KA
HALEKUAI O
KAKELA ME KUKE,
KAHI E LAWA AI KA LOLE WAWAE I
KA HOOKAHI DALA WALE NO.
E kuai makepono pu ia no hoi ka
AINAKINI NAO.
KUKAENALO NAO,
KEOKEO, KALAKOA,
HULUHULU, KELEPA,
PALULE, ALAPIA.
A pela aku, a pela aku, a pela aku. 330-4ts
OLELO HOOLAHA.
IKE AUANEI NA KANAKA O KELA a me keia ano, o maua o na mea nona na inoa malalo nei, ke papa loa aku nei maua i ke komo wai ana o na kanaka a me na holoholona ma ko maua mau aina e waiho la i Kula, Maui, no lakou na inoa, KOANAULU, KOHEO, NAALAE, aole e lawe wale a ohi wale na kanaka a mau kanaka paha i ka laau a me kekahi mau mea e ae paha. Ina e loaa i kuu Luna e lawe ana i kekahi mea e ulu ana, e uku oia he $10.00 e like me ke poho. Ina he bipi, lio, hoki, miula ka mea komo hewa, e uku lakou i $1.00 no ke poo, koe na hipa me na kao, e uku ia lakou eono keneta pakahi. Ke hoolilo aku nei maua ia D Kanealii o Waiohuli i Luna nana e hopu a e malama i na waiwai. E lilo keia i kanawai paa, mai ka la 'ku e laha ai ma ke Kuokoa. L. PAAKUKU.
JNO. SNIFFIN.
Kaonoulu, Maui, Mar. 2, 1868. 329-4t*
OLELO HOOLAHA.
E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU loa e noho ana ma Halawa-kai, apana o Ewa, mokupuni o Oahu, ke hookapu aku nei au i kuu kai hewa a oia o K laekao ma Kapuaaikaula, o kahi i hoike ia ae la maluna, a me ko'u mau wahi mahiai ma Halawa-uka, mai hele wale kekahi me Suu ae ole, a mai hookuu wale hoi i na holoholona o kela ano keia ano ma ua wahi la o'u, e hopu no au e hoopii ma ke Kanawai o ka aina no ka mea koe i keia mea a'u e hoolaha nei.
J. KUAILIAHI.
Kalaekao, Halawa, Ewa, Mar. 17, 1868. 328-2t*
Hale Hoomoa Palaoa ma Hilo!!
KE HAI AKU NEI NA MEA NONA na inoa malalo nei, i na kanaka a pau o Hilo nei, ua wehe ae nei maua i Hale Hooohainu Kope a Hoomoa Palaoa Hou, kahi hoi e hoolakoia ai na ohana i na palaoa i kela a me keia la, a me kahi e hana ia ai ka mea Ono ki i na aluna ahiahi a pau. Na mea Ono a me na Pai o kela a me keia ano. e hanaia no na mea Ono a me na Berena ma ke kauoha. He wahi no e paina ai i na hora a pau. Owau no o
318 5m L. SEBASTAIN a me J.C. BLACK.
OLELO HOOLAHA.
O NA MEA A PAU I AIE IA REV. J.S. Emerson ka mea i make aku nei, ua kauoha ia lakou e hookaa koke mai i ko lakou mau aie i ka mea i kakau ia kona inoa malalo iho nei; a o na mea a pau a ua Rev. J.S. Emerson i aie aku ai, he pono i lakou e hele koke mai ia
SAMUELA N. EMERSON.
Luna Hooponopono no ka waiwai o Rev. J.S. Emerson, ka mea i make aku nei.
Waialua, Maraki 23, 1868. 330 4ts
NA LOLE MAKEPONO LOA!
AIA MA KA HALE KUAI MAKAI iho o Monikahaae, e loaa no na lole makepono loa, oia hoi na
HALUA,
KALAKOA HOU,
ALAPIA HELU 1,
a me na lole e ae.
E wiki nui mai, a pau e auanei i na wahine o ke kaona nei, a hoka hoi oukou e ko kuaaina.
GRUNDWALD & SCHUTTE.
Ianuari 11, 1868. 319 tf
OLELO HOOLAHA
-A-
KA LUNA HOOPONOPONO.
-
MA KA WAIWAI O KA MEA KIEKIE}
VICTORIA K KAAHUMANU I MAKE.}
KE HOOLAHAIA AKU NEI E KA MEA nona ka inoa malalo.
KA LUNA HOOPONOPONO WAIWAI HOOKAHI, o ka waiwai i haiia maluna, o na mea a pau e paa ana i kekahi Waiwai Paa, no loko mai o ia Waiwai, ma ke ano hoolimalima, a ma kekahi ano e ae paha, a ua a e no ia mea, a e alie ana paha ma keia hope aku i ua waiwai la no ka uku hoolimalima, a mau aie e ae paha, e HOOKAAIA i ka mea nona ka inoa malalo.
KA MEA WALE NO I HAAWIIA KA MANA, e lawe a e ohi ia mea, me ka haawi aku i palapala hookaa no ia mea. A ua papa ia na mea a pau, aole e komohewa maluna iho, a hokai wale aku, a lawelawe wale aku i kekahi mana mai ka hooponopono ana o ka waiwai i oleloia, a o kekahi apana a mau apana paha o ia mea.
JNO. O. DOMINIS.
Luna Hooponopono Waiwai Hookahi o ka Waiwai o H.R.H.V.K. Kaahumanu.
Honolulu, Maraki 10, 1868. 328 3m
WILI LAIKI HOU!
UA PAA PONO LOA IHO NEI KA WILI Laiki a me ke Kulina a ka mea nana ka inoa malalo nei, e ku la ma ke kihi ilikina Hema o ka pau ana mai o ke Alanui Moi Wahine, ma kai iho o Kawaiahao, a ke makaukau nei e hoomaemae a e ihii na ili o na Laiki me ka ili, a e wili hoi i na Kulina a aeae. Ua makemake au i ka Laiki me ka ili a me ke Kulina e kuai. E ninau ia
JOHN MITCHELL
ma ka Wili Laiki.
Honolulu, Feberuari 1, 1868. 322-2m*
HALE KUAI MAKEPONO!
AIA HE HALE KUAI MAKEPONO loa o na lole, ma kai iho o Lepekaholo. Aia malaila na
KIHEI PAPAMU,
HULU HIPA,
KALAKOA HOU,
ALAPIA HELU 1
KALEPA.
E loaa no na lole kane me na lole wahine maikai no ke kumukuai makepono loa.
GRUNDWALD &SCHUTTE.
Ianuari 11, 1868. 31-tf
No Hilo.
KA MOKU KUNA
"MELE HILO,"
O Ballastier ke Kapena.
E HOLO MAU ANA KEIA MOKU I KE Awa maluna, no na ukana a me na ohua e ninau ia
HULIPAHU, (L.L. TORBERT).
318-tf
HE MOKU HOLO MAU NO KONA
A ME
KAU, HAWAII.
E HOLO MAU ANA KE KUNA
"Kona Packet,"
KAPENA BALAAMA, mawaena o Honolulu a me Kona, Kau, Hawaii. No na ukana a me na ohua, e ninau i ke Kapena ma ka moku, a i ole, ia
PALAIKA (F.S. PRATT)
Honolulu, Aper. 23, 1867. 318-6ms.
HE MOKU HOLO MAU
No Lahaina, a me Makena.
O KE KUNA KALEPA PAA maikai,
"Kate Lee."
O Crane ke Kapena,
E HOLO MAU LOA ANA A HIKI MAI no hoi ma na Awa i olelo ia maluna. No na ukana a me na ohua, e nina i ke Kapena ma ka moku, a i ole ia ia
318-tf C. BREWER &co. (BURUA MA)
KAUKA LAPAAU.
-O-
Dr. Kennedy (Kenede) kona inoa.
AIA NO KONA HALE KAUKA MA ke Alanui Papu, makai iho o ke Alanui Hotele. Honolulu 318-1y
HALE PAI KII!
AIA KO'U HALE PAI KII MA
MONIKAHAAE,
Mawaena o ka HALEKUAI BIPI a me ka HALEKUAI MEA AI o S. SAVIDGE ma ke Alanui Papu. He emi loa ke kumukuai o na KII. H.L. KEIKI (CHASE)
318-ly Mea Pai Kii.
NA LAAU LAPAAU
A DR. JAYNE.
OIA NA
LAAU KUNU,
LAAUHOOPAU NAIO ME NA KOE,
LAAU HOOPAA HI,
LAAU HOOMAEMAE KOKE,
LAAU HAMO-PENIKILA,
HU'ALE OLA.
AIA MA KAHI O
KAKELE me KUKE,
Ma Honolulu. 327-tf
HALE KUAI MANUAHI!
KA HALE O C. BRENIG
MA AIENUI.
E hele mai oukou na hoa aloha a me na makamaka, a e hoao, a e kuai manuahi no au ma ke kumukuai emi loa.
CHARLES BRENIG
Honolulu, Feb. 22, 1868. 325-3ms
S. MAGNIN
MEA KUAI LOLE MAIKAI
—A ME-
NA ANO LOLE HOOHIE A KA MANAO,
Na Kamma, Buti, na Papale Kapu a me na ano Papale.
E hele mua maanei mamua o ka hele ana aku i na hale e, a e kuai makepono aku no waa. Aia makai iho o ka Roiala Hotele ku'u Halekuai Lole. E wehe ia ana ka puka i keia la.
Honolulu, Ian. 4, 1868. 318 6m
Papa Nukama (R. Newcomb),
A ME
Toma Kea (Thomas Cross)
NA MEA HUMU BUKE.
Alanui Kalepa Makai o Hale Luina.
318-3m
HALE MU!
HALE KUAI MEA AI!
HE OLUOLU LOA KE KUAI ANA O NA mea ai ma keia hale, i lohe oukou e na makamaka Hawaii a pau:
RAIKI no Waimea. Kauai mai,
PALAOA maikai loa,
KAMANO io ula no Keamolewa mai,
BIPI uahi no Kaleponi mai,
KOPA keokeo - KOPA ulaula.
AILA Honua! AILA Kohola.
KOPE—PAAKAI,
AI no na Lio me na Moa,
Na mea ono he nui wale o kela ano keia ano.
PIA NO HAWAII MAI,
PIA AI—
A he nui loa no na mea ai maikai e ae.
Nolaila ia ea, e na makamaka, e hele mai no me kahi dala, a e like maka no oukou i keia mau mea i laila ae la maluna.
Me ka mahalo.
I. BATALETA.
318-3m
Na Buke i Paiia e ka Papa Hawaii.
Eia na buke kuai, a me ke kumukuai.
Baibala Ohana, ano nui, me na kii, 2 50
me na Moohana. 5 00
Kauoha Hou, me ka pepa lahilahi o waho, 12 ½
Haiao, 25
Hele Malihini Ana, 25
Wehewehehala, 25
Lira Hawaii, 25
No ko ke Akua Ano, 25
Lira Kamalii, 25
Kumumua Hou, 12 ½
Moolelo Ekalesia, 50
Hoike Palapala Hemolele, 25
Himeni Hawaii me na Leo Mele, 1834, 25
Ninauhoike, 12 ½
Ui Kamalii no na Kula Sabati 12 ½
Kamu Leomele 12 ½
Haawina Kamalii, Buke 1, a me 2, 12 ½
Haawina Kamalii, Buke elua i huiia, 25
Moolelo o Heneri Opukuhaia - 25
Hoike Akua, - - 25
Eia na buke i haawi wale ia.
Ui.
No ka Aoao Pope.
Hoike Pope
Ka Ekalsia Oiaio.
Palapala
Helu 4---Makemake anei oe i ke ola?
Helu 6---E hele i o Kristo la.
Helu 7---Ke hoi ana mai o ke Keiki Uhauha.
Helu 11---No ka hoohiki wahahee i ke Akua.
Helu 16---Ka eehia ana o ka Ahaaina a ka Haku a me ka Papekiko ana.
Helu 17---Mai hana ino i na Holoholona.
Helu 18---No ka mahi ana, kuai ana, a me ka inu ana i ka Awa.
Ka Davida Malo Kumumanao.
Ka Moolelo o Batimea Puaaiki.
L. H. Kulika.
Kakauolelo o ka Papa Hooko o ka Ahahui Euanelio o ko Hawaii Pae Aina.