Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 14, 4 April 1868 — NU HOU KULOKO [ARTICLE]

NU HOU KULOKO

Oahu. Ka Oihana Kaca.— Ke ionolono uiai wei j makou mai keia keena mai, aohe i pQU ka ; ohi ana o »a oihana i hou. O" Ma ka ldaho mehinei, ua kau aku kekahi mau kamaaioa haoohaoo o kakou, P .C. Jones. E. P. Adams, Capt, W. H. Dunond auie na kaikamahiue a Ealuwiua a me kekahi mau ohoa i kamaaina. C7* Ke ike aku nei inakou i kekahi mau anaina pepa ma na uapo a ma oa wahimalu, me he mea la nopaha, he inau pepa pili wu« iwai wale no ua mau aha la. Pela ka ike aku a īna he oiaio ia mnu aha piii waiwmi pono e papa aku ke aupuni» Pili Kino.—Ma ke ku aoa mai a ka rao* kuahi lāaho i ka Poaono aku nei i hala, ua holo hou mai o Kapena H. W. Dimond e uiakaikai hou i kona aina hanau, a maia nei aku paha e hoi ai a noho um Kapaiakiko, ke oluolu ke oia o kona puaii. Kilauea ma Kauai.—No ka nui ioa o ke okaikai o na awa ku moku o Waimea a me Koion, ua hakaiia ka holo ana mai a ke Kilauea i Honoiulu nei; a i ka hor.i ekoiu o ke ahiahi Poaono kona haalele ana k Koioa, a hou mni no me kona huiia a me kona mau pea, ku ma Honolulu nei i ka auina la Sabati. HE OLAI. — Ma ka hora 4 paha o ke ahiahi Poaha iho nei, ua hoonaueaia ae ke kulanakauhale nei e ke olai. A me he mea la ua holo Akau-komohana mai (Northwest,) pela ke ano o ka ike ana iho ma ka naueue ana. He nani ke kupanaha o ka ke Akua mau hana i na mea a pau. NA LAKO PUUKANI. — Ua loaa hou mai nei ia Mr. Wini o keia kulanakauhale, kekahi mau Buke Himeni hou o kela ano keia ano hoolealea pepeiao, a hoonani no hoi i ke Akua Kahi-kolu, ma na luakini a me na wa hoomana, a wa hoonanea e ae no hoi e luaana ai; a e kuai ia aku no ma kona Hale Kuai Buke i ka poe e makemake mai ana. O ka eleu no ka pono i leaa e. O* Ke huli nei o Mr Kalino o Waianae, e loaa kekahi keiki Hawaii makaukau ī ka oleio hnole, e heie ī kumu kul* haole no ia apana. Oka mea makemake, e hele no e kuka pu me >a. Ei » no i \ ina Honolulu nei kahi iau waie ai, oka loaa ae. Ena hoa,; mai ho-a i ke kukui malalo o ke poi, aka e hoao i ka mana o ka naauao, oiai he waiwai j hooiiina oie aku i na pili koko. Aia ika ulu niu o Waialae.— Ua lohe mai makou, ina ka Poakolu iho nei, ua haalele iho ka Mea Hanohano Mrs. Pauahi Bihopa ia Honoiulu nei, a ua nee aku la ma kela ulu niu maluna ae e hoonanea iho ai no keia mau ia, oiai ka makani a me ka lepo e kuekaa nei i ke kuianakauhaie. Hoao e mauuka. —I ka wae hooili nanahu ana ka moku hao Papohaku i ka Poakoiu aku nei i hala, a makaukau oia e holo, e nalowale iho ana kekahi haole paahao e hao nanahu ana. 1 imi ia aku ka hana, ua pee un haoie nei, a i hapa imi ia ae no, ina ua puhaiahio keia i iapana. Hoike o na Kula Kuokoa Oahu.—Ma ka Poakahi iho nei, ua hoikeia na Kuia Kuokoa o Waiaiua, oia na Kuia aia ekaiesia e uku nei. Poaiua ae ua hoikeia na kuia Kuokoa ma Kahuku. i'oaha ua hoikeia ke kuia a J. W. Kauhane o Kailua. 1 nehinei, ua iioikeia ke Kula Eneiani a W. A. Kiha ma Kaumakapili, aka no ka piha e o ka pepa, ke waiho nei makou i ka hai hou ana aku i ke koena, a keia pule ae e hiki mai ana. Keiki piholo i ka wai.—Ma ka Poakolu iho nei, ua pohoio kekahi kaikamahine maioko o ka muiiwai maiaio aku o Kaumakapi» li. Ua ahonui nae na kaikamahine nana i kauo ae a ma knpa wai kahea aku i na kanaka. ika hiki ana mai oka poe kokua, ua ano nawaliwaii loa a nae iki loa. Aka ua maaiea no na kaoaka Hawaiī a ua lu ia ka wai a pau, a ua hoi hou mai kona oia i aneane e pauaho mai i keia ao.

Ka mokl*ahi Kaua Lakawana.—Ala ke ahiahi Poaono aku nei i hal.i, ua komo hou mni keia inoku kaua ma Honolulu nei, ma* hope iho o koni ku ana ma Hilo no kekahi mau pule pokole, ine ka hoohaikiia ana o ka pono o ka lele uwnki aoa, i na luina a me na iii. Aka ia lakou eku aoa, ua makahehi no na kamaaina Hawaii, a ua holo nui aku e makaikai la luna o ka moko. Ina pahi i papaia na makaainana aole holo i iu> na o ka laiaieana, ina ua hopu ia no ke kue i ka olelo papa. He mau maka Aloha.—Ma ka hoio aoa ako o ka ldaho i ke ahiahi Poalima iho nei, ua huluī pu aku oia i kekahi o na maka a!o--ha, Mrs. Sqow a me kana maa keiki eloa, C. K. Kaiaka opio a me kekahi mau hoalauna e iho. O keia Kaiaka opio, e hoi ana oia i Kapalakiko, a e hooiiio ana ia i ua kulanakauhale la, i home aka oona oo ka wa e hiki mai ana. Ke iaoa nei ko makou manao e inaiama a e hoohiki waweia aoa ka holo o keia nioku.

ABA*i.V\ LUtr t»ALA JtA WaILP». ka Poaha la 23 o Apenla e liiki mai ana, e (uiu dala ana ka ekaksia o Wailope no mea e pwi *iui i na han» no ko ke Akua aopuni ma ia kihapai. E halawa* haipv»t€ nna ma i-i {4. a he ahaaina kekahi i hui pui* inai, ao ka lulu daU tho. Nolaila ua kooo >3 (u iti3iiu hulu Jike i komo ia e ke aloha i kew wahi k'hapai muli, e lulu like n»at, * oUhani hke »e i n* wrahi haawrc kauoiaha i koe. Na iru haole xaj Alakaha* Waujcak*ai. Ma ka Poalua iho nei. ua koroo mai kahi kuua Lilm ma Honolulu nei me oa ipu haole i hiki aku i ka akahi tau»m eono hane* ri, » htH>ulu;a e lhrene Holo ma na kula roomona o keia am», a i iaweia mai hoi i Honoluiu nei i mea e kuai aku ai i kalehulehu e ono ipu hawle roai ana. 1 kioohi oke kuai ana aku mai ka hale mii o P»neh»s» he hapaha no huokahi ipu, malia uo paha oo ke kaekae i ka ono a ka ipu, ae 00 lfa mea, he mau hua mua ka hoi. Ua emi n»ai la paha, ae paha aohe hoi he ikeia aku oei.

Pam a.ia ia J. Manūela. —Ma ka Poaha aku nei i hala. he anaioa eehia ka ikeia ma ka apana kuaaina o Kaneohe, oia ka hookahuna ana ia J. Manuela (Pukiki) i kahum* pule. Ma ia anaina ite kihuna mua oia ekalesia. Rev. B. W. P«reka. Rev. H. H. Pareka, Rt*v. H. Kauaihilo, Rev. Z. Poli a me Kev. S. Waiwaiole. He anaina nui kai akoakoa oe e ike i ka hookahuna ana i ke kahu ako laila poe i kuu nui ai. Ua hoomakaia ka hana e like ine k» hoana e ana 1 ka lakou mau hana e lawa like ai lakou. Ua piha loa ka luakmi i ka poe i hele mai e ike 1 ka poniia unn o keia haole o ka aina e, i imi i kona mt>niioio i ka Haku mailokoaku 0 ka Hoomana Euenelio, aole mai ka hoonmna mua mai o kona aina iho. Ua hoo* kuuia na hana 0 ia la, ina ka pule hookuu a ke Kahu hou i poniia. Ua apo iike mai nn eknlesia ia ia i Kahu no lakou mainua iho 0 kona poniin ana. a nolaila, ua iioohauoliia lakou i ku loaa ann o keia Kahu hou e pani 1 ka hakahakn 0 ke Knhu makua i waiho mai no ke onawaliwali. Na mka hou 0 Ewa Waianak.—Ma ka Poalua a me ka Poakolu o ka pule i hula, ua hoikeia na Kula apuni ma ka opana Kula 0 Ewa. Ua helenui aku na makua ame ka lehulehu e ike i ka lakou mau keiki, e hoolohe hoi a wae aku i ke ao ana a na kumu. Ua ike no im keiki ma kahi iao ia aku ia lakou, peli inai ka mea nana i hoike mai ia makou. —Ma ka hora 10 0 ko kakahiakaoka Poaha, ua akoakoa hou mai ke anaina nui a piha ka haie no ia hana. Ua hoikeia he mau hana o ka wa kahiko, a ua hannin no hoi e like me ka Puali Inuwai 0 ka wa i halu. Ua hoomakaukau pu ia e na kamaaina he ahaaina ma keia ia i oleioia, no ke kuomi ana aku i na houpo lewalewa 0 na inakaikai a me ka lehulehu. Ua hoomaha ike awakea, a ua hnomakn hou i ka pau ana o ka paina ana. Pela i hoomau aku ai a hiki ika hora (5 oka liula. Ua oliolia un mnhnlo ke annina i ka ike hou ia nna aia no 0 Ewa ma ka papa hooikaika i luna 0 kn naauao. Ina he oiaio kein iohe. niniia oka hele aku ka pono i mua, aoie ke kuemi hope e iike me ka nui 0 im apana kula e ae. —Ma ke kakahinka Poalinia, ua hoikeia ko Wnianae mau kula. n ua piha no i na makua a me na makaikni i hele aku e ike maka ika ike oka lakou mau keiki. E like no me keln maiuna ae, pela no maiaila. —Ua malamaia ka hana hoolaua innnao, 0 la mau kula, oia na himeni, na hana 0 ka wa kahiko a me ka Punli Inuwni. Ua kuliu no kn lakou mau hann. OS. W. Mahelona, ke Kahukula no keia mau Hpana, aua nui no kona hooikaika nna e holo ka ike.

Ka makuahine Fatuhiva koa a maikai.— He mau pule i hola iho nei, un olelo nui ia e na nup<?pa haole. ka hana lokomaikai a kekahi wnhme alii Fatuhiva, e pili n»m i ka hoopakele ana ia Kapena Whalon ma Hivaoa, he ekolu paha makahiki i hala aenei. O ke kumu i hopu ia ai o keia kapena, no ka ukiuki o na aiii a me na kamaaina i ka iawe malu ia ana o kekahi keiki alii opiopio e ka moku Peru, a lawe loa ia i Cbincha, nka koe nae kana wahine a ine ka laua keiki ma ka aina. Ike ku ana aku o keia moku me ka maopopo ole o ka mea ino i hanaia i kela lahui pegan« e kekahi alii moku Peru, nolaila hopu na kamaaina i kela kapena a hikiikiiia na lima i ke kauln, e kali ona no ka enaena ae oka imu alaila kalua. Aia ua makuahine Fatuhiva nei e hii ana i kana keiki. aka i kona ike ana i kela haole ua paa na lima i ke kaula, a e kali ana no kona wa hope loa, kupu ae la kona aloha auī ia ia, a lawe aku )a i kana keiki a hoonoho maluna oka uha oka haole popilikia. £ like me ka mea maa i ko laila noho ana, ina e noho loihi ke keiki maluna o ka mea e manaoia aoa e make, a kala ia. alaila e loaa auanei koaa pakele. Iko Kekela ame ko Kaukau ma akoakoa anaaku e noho ana no ke keiki, a kauoha aku lakou, pela no e noho ai a hiki IWawa e kala ia ai eke alii. Pela no ia i hoomau ai a hoopakele ia kela hole. Ona Misionan o kakou malaila a me Rrv. A, Kaukau e noho mai nei ma Waimea. ua hooia mai i keia, a he ake nui ko lakoa e haawiiā aku na makana hoomaikai no kana h»nt lokomaikai lua ole. Ua manao o Rer. A. Kaukau e hoouna ana i mau makmna i kein makuahioe alii, a ua hana paha ia peia. Aka, ma ka holo ina aku nei o ka Hokuao, ua oluolu makou a me kekahi poe uuku loa o keia kulanakauhale i ka hoouna ana aku iaia, he eha holuhulu 2koi iipi nunui 1 koi uuku i mc I pahi loihl

No KK KCNA KaTE LEB.—Ua hoopukl po, kole «ko makou i ka pule i hala no ko m*. kou !ono e holo ana kei» kuna i lapana. |a io no «na ka puka ana ae a ka nupepi * Wmi. Ua wehewehe hou ia ae nei kutia mau likini a me kona kia hope, a ua pakui hou <a ibo he kia hou me na knuli likm» paa a me na pono« ae i manaow he p.»a. I keia o.au h iho nei kona hooinakauk.iu ana, aina e paa pouo, alail» holo oia i Makena, a malaiU e hoopihaia ai i na pohu ko maikni be 750, oia i» ko inaikai loa i h»-n. «niemaeia a hoounain paha auanei mai keii aupuni aku. ina ina keia holo ana e weh«. ia ai ke kalepa mawaena o Hawaii neia me lapana, alnila e holo mau auanei keia moku ik»>)a. Ika wra e hiki aku ai la lapana, e hoi roai paha auanei ia me na wai%n»i o I«* pana. £ holo pu ana o Kapena Ki ame kekahi okaoa wau W*ik»m*h»nc i b roakaikai I kela aupuni nana i hiu ka nv>kuhao. Maui. Hoiks Kvla Ssabati.—E hoike ana k«r Kula Sabftti o Lahaina nei nia ka Luakim o Wainee» ma ka U 23 o Mei e hiki mai ana. E pono i na kumu a me na haumana e liu. liu a e hoomakaukau i>o m» hana oia U, <> t kaawale ka man»w;i. (.1. W. P. Hoa K; ua Sabati. Hawaii. Paka kue ia Hakaka.— Ua hu ko makeu aka i ka ike ana iho i ka palapala a S. S. Kailiwailoke o Aamakao, Kohala ia makou. e hai mai ana ma ka la 16 o ka malama i hala, ua hakaka kuikui maoli kekahi mau kanaka ma Kohala, no ke puhi ana o kekahi kannka i ka paka o kekahi kanaka a pau mai ka ipu paka mai. E ole e uwao ia e keia S. S. K. ina ua hele laua i ka nui loa aku, o ko laua ola ka palena. Nolaila ke papa nei makou i ka poe e hoomahui ana i ke puhi paka, e hoopau loa, o hoopiiia auanei o Hakaka e Paka. KA LUA PELE KILAUEA. - Ekolu mau palapala i loaa mai ia makou mai Kona a mai Kawaihae mai, e hoike mai ana ko Kawaihae palapala, ma ke kakahiaka nui o ka la 27 o Maraki, ua hikilele ko laila poe i ka ike ana aku i ka punohu ana mai a ka uahi i luna pono o Maunaloa, a kahe awai mai la ka iho lalani ana a ka pele mai Mokuaweoweo aku a kokoke e hiki aku i kahi uuku o ke kuahiwi. Mai ka hora 6 a hiki i ka hora 9, ua hikiwawe loa ka a ana a ka pele. E iho ana paha i Kau a iho ana paha i Konn. — Eia mai ko Kona palapala."I keia kakahiaka o ka la 27 o Maraki, ua ikeia aku ka punohu ana a ke ao ulaula maluna ae o ka ulu-lanu mai Kaei a Kapalilua. Eia ka auanei he ao pele. Ko kahe mai nei ka pele mai Maunaloa mai. Nu Hou maoli keia. O ka ike ana no i ka 1858 a akahi no a ike hou ia i ka 1868. Ina paha e kahe pololei mai ana i Kona e komo ana paha i Keei me Honokua." Mamuli o ka lono i lohe mai i kekahi kamaaina o Kona, he a nui ana keia a ka pele, a oi ae mamua o ko na pele i ike mua ia He mau olai kekahi i hoonakolo iho ma Kona. NA MEA HOU e Hilo. -He palapala kai loaa mai in mnkou mai a J. A. Kealolin mai 0 Hilo, ma kn In 23 o kn mnhuun 1 hnla, e hni mai ana, ua pia he u'npo pnpn ma Kaipalaoa, ma ka hana ana a kn Makai Nui i kokua pu ia e na haole o ia kaonn. O keia uapo, he wahi e pili mai ai nn wnnpa, a mnlaila mai e lele ai na ohua. Ua lia* la aku ln ka unpo maluna o knhi a na nnlu e poi ana, koino ae la nae mnlalo o kn unpo nnlu la e poi ana. Ia makou e kaknu ana i kela maluna, hiki mai ana he palapnla na Kaneakua, i kakauia i ka la 21 nia mnlama no mnluna ne e hai mai ana penei : " Ke hanaianei mn Knipalaon, he wnhi unpo e pNi mai ni ka waapa, i ole ai e puiu i ku kni, e like me mamua, inn nae e pono ka hnnn n keia inau haole, alnila pnu ke koele wai nna ona wawae." Ke manao nei innkou laole io i pnn ka uapo e like me ka hai a ka palapala mua. —-Ua weho hou ia he inau Hale Kuai lole ma kela knona. me kekahi halehoohainu ki, a hookipa malihini ma ka hanai ana i ka ai ma kn uku oluolu. —He mau la ua nui loa ko ua kulanaknuhale nakukele «a i keia mau ln mai mi, a ua nui loa mai ke kahe ana a na knhnw.n, a puaiaku ka lena o na knhnwni i kni o kn moana. Fela mai kekahi ona malihini i holo aku nei i Hiloa hoi mai.