Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 15, 11 April 1868 — Page 3

Page PDF (1.72 MB)

KE KUOKOA, HONOLULU, APE RILA 11, 1868.

PAINA MAHINA KONANE.—Ma ka Ae-kai o Waikiki-kai, malalo iho hoi o kahi a na lau niu e noke halaole ia ana e ka makani. Ua haawi ae la o Welekahau si he wahi paina ma kahi o Okuu, ua nanea iho lakou ma ua wahi papaaina la me ke konane o ka mahina, e hoonuu ana i ka nui o na ono o na kai Kaunu.---------

HE HAWAII MA KA AOAO KIPI.—I ka 1860, e noho ana ma ke kulanakauhale o Batona Rogue, Louisiana, kekahi haole i kamaaina ia Hawaii nei o Vana I., kona inoa. I kekahi kakahiaka, i kona heluhelu ana i kekahi pepa puka la, ike iho la ia maloko o ka pepa he kanaka Hawaii nona ka inoa o Ioane Kaiwi malaila, a ua hopu ia no ka manaoia he nagero aea haukae, aka no kona maamaa ole i ka olelo haole, hiki ole ia ia ke kamailio aku nona iho. Ake nui iho la o Vana 1 e ike aku ia Kaiwi, aka lohe ia mai ana, ua auwana aku la ua Kaiwi la i Nu Bepeki maluna o kekahi moku okohola, a mahope iho loaa hou ke ala ia ia e hoi mai ai i Nu Olina, kahi ona i kepa ia ai i ka mokuahi Muliwai Ulaula. I kekahi kakahiaka, i kona ala ana mai kona lealea lapuwale ana, ua haalele mai kona moku iaia, a aohe hoi he hiki pono ia ia ke kamailio haole, a ua nele no hoi i kahi moni ole, a no ka hiki ole loa ke wehewehe aku nona ponoi iho, hoopaa ia aku ia i ka halepaahao no na malama elua. No ko ka Lunakanawai lono ana ae hoolaha o ua Kaiwi nei no Vana 1, a i mea e maikai'i ua hookolokolo ku i ka wa ia ua Kaiwi nei. Ua lilo i mea hoohauoli i ka lehulehu i ike aku iloko o ka Aha, kona kamailio hou ana ma ka olelo Hawaii me kona kokua, i kona ana i kana olelo ponoi nona malama loihi, a no ka loaa ana ia ia o kekahi hoaaloha maikai, aohe mea nana e hoopau ae i kona hauoli. I kona wa i hookuuia ae ai, kukuli iho la oia a honi aku la i ka lepo malalo iho o na wawae o Vana I. Malama ia iho la ua Kaiwi nei e kela haule a noho pu me he hoa aloha la ma na hana o ka hale. Hiki mai la ke kaua, aka aole nae ia i haalele i kona haku, noho akahi oia e like me ke ano mau o ka Hawaii. Ua lawelawe mau oia no ke kuke ana a no na mea e pili ana i na hale lole o ka poe kaua. Mahope koke no, lalau oia i ka pu a komo i ke kaua. I kekahi wa, hoounaia kona mahele koa i kahi e lele kupinai ana na poka. Ninau aku la kona haku, "Pehea kou manao i kela ?" Pane mai kela, "makemake au ia ia," aka i ka wa a Kanela Stocker i kahea mai ai, "e na keiki e kuemi mai i hope." Eia ka ua Kaiwi nei, "e hina like no au." Ke ola ala no ua Kaiwi nei ma kae o ka muliwai Ulaula ma Lusiana, ua mare nae i ka wahine hapa nika. Aloha ino kahi Hawaii auwana.

Maui.

Ua lohe wale mai nei makou, e hoopii ana na makaainana o Makawao no ko lakou Lunamakaainana, no kekahi kumu a lakou i ike ole ai he kupono kela kohoia ana. Ina pela, o ka liuliu no ka pono a waiho e mai.

UA LAWEIA AKU.—Ma ka la 26 o Ianuari i hala loa aku nei, ma Wailua nui, lawe ia aku la o Paalua Kaniho, he konohiki kaulana no ia pali koolau, he makamaka no ka poe malihini, a he kanaka i kaulana no kona hookipa aloha ana. Ua make aku la oia iloko o na la elemakule o kona ola ana me ka waiho iho i kona nui e uwe pauma aku ma keia kae o ka lua kupapau.

MAI WAILUKU MAI.—Ua loaa mai kekahi palapala ma keia keena mai a Maunakui mai o kela wahi, e hai ana i ka moolelo a me ka hoolewaia ana o Mrs. Hakaleleponi K. Manase, aka, no ko makou hoolaha e ana i kekahi palapala mamua iho nei e pili ana i keia wahine hookahi, nolaila, ke waiho pu noi i kau me ka mahalo aku i kou kakau ana mai. ---------

HALAWAI MAKAAINANA O KA APANA KOHO 3 o MAUI—Ua halawai na makaainana o Kaupo ma Mokulau, a ua kohoia he Lunahoomalu, Kakauolelo a he Komi te no ia halawai ana. O ke kumu nui oia halawai, o ka noonoo i mau kumu hoopii e waiho aku ai imua o ka Hale Ahaolelo. Ua hooholoia kekahi mau kumu hoopii, a e waihoia mai ana o ke Komite imua o ka Hale i ka wa e halawai ai.---------

HOIKE KULA SABATI MA KAANAPALI NEI.— E hoike ana ke Kula Sabati o Kaanapali nei ma ka la 30 o Aperila nei. A ma ia la no, e hoike pu ana me ke Kula imi pono Kristiano a na keiki o Honokowai. A o ke kula olelo haole hoi kekahi a Henry Conant e hoike ana ma ia la. A e nui ana na hana oia ia. Nolaila, e liuliu, a e hoomakaukau e na kumu a me na haumana Kula Sabati o Kauanahua o Kaanapali. A he lana no hoi ka manao, e uleu mai ana no kekahi o na malihini ma ia la. E hoike ana maloko o ka luakini hoolepope ma Kahana.
W. KAHOOKAUMAHA.

WAHI HUNAHUNA MEA HOU.—Eia malalo iho nei, he wahi palapala mai Lahaina mai! " I nehinei la 2 o Aperila, hora 4 me na minute he 25 ahiahi, ua hoopuiwa a hoohikilele ia mai makou e ke Olai e hoonaueue ana ia makou a me ke kino o ka hale. He ano ikaika no, me he mea la, elua minute a oi ae ka loihi o kana hana ana i kana hana. A mawaena o ka hora elima a me ke eono oia la no, ua ike ia aku ke kai mimiki a maloo loa, a mahope kai nui mai. Ua lohe waleia ia mau hana kupanaha a ke Akua mamua loa, akahi hoi ka ike pono ; ke emi aku ke kai a pau pii hou mai." J. H. MOKU.
            Ma kekahi palapala malu mai i kekahi o makou, ua ahu wale na wahi kuau o lakou, a ua hele aku kekahi poe e hopuhopu ia me na papai. O kahi no ia a ka lehulehu o Lahaina i ike ai, he hapa iho ke kai make, i keia hoi ike wale ia na papahele o lalo.

MA HANEOO, HANA, Maraki 13, make iho la ka wahine mare a Rev. D. Puhi, kahu o ka ekalesia o Kipahulu, mahope iho o kona mai loihi ana he elua makahiki.

AHAAINA HAE HAWAII.—Ma ka la 14 o Maraki, ua kukulu ae na keiki kane puukani oia malu hekuawa i wahi ahaaina lulu dala na lakou no ka hoomaemae ana i ko lakou Halepule, ma ka luakini o Waihee, o ka nui o na dala i loaa mai he $89.00, a penei ka mahele ana:
            No ka Hae Hawaii he $8.00; no na lala o ka Ahahui ke $6.00; no na mea ai he $21.00; huina pau he $89.00.
Na G. W. KOLOPAPELA.

NELE PAHA AUANEI LAHAINA.—Ma ka pule aku nei i hala, ua hoomaka hou ia ke Kula Kuokoa Olelo Haole ma kela kaona malalo o J. M. Poli, a he ewalu wale no ka nui i hiki mai ia pule. Nolaila, ke paipai nei makou i na haumana mua oia kula e kulumu hou oe i ke kula a oukou, a i hoopaleha oukou, alaila, e lawe ana na wahi i nele i ke kumu a oukou. He nui wale na apana e noi mai nei i mau kumu kula haole no ka lakou mau keiki. E puliki nui i paa ke kumu a oukou.

Hawaii.

Ua loaa pono paha i ko Hawaii poe kanu uala kahiki ka pomaikai o ka lakou mau uala i kanu ai, no ka mea, ua lono mai ua makena wale na okohola i holo aku ma Kawaihae a ma Kaawaloa e kuai uala a wahie ai. Ina pela, alaila, ua ohi lakou i ka hua o ko lakou luhi.

ALOHA MAOLI.—Ua palapala mai o J. D. Kahoolana o Hilo, ma ka la 24 o Ma raki, ua make poino kekahi luina o ka moku Ane. O ke kumu i make ai, ua holo mai ka waapa mai Hilo mai a ku ma Kaupakuea. Malaila kahi i hoolei ai o ka ukana, a pau hoi aku. I ka hoi ana, ua poi ia e ka nalu, a huli ka waha ilalo a au aku la na kanaka iloko o ke kai. O ua luina nei, o Beni kona inoa, he haole Paniolo, hai iho la kona iwi aoao a me kona kua, a mahope koke iho make iho la oia ma Kaupakuea.

KE AWA O HONOMALINA.— Ua ike iho makou ma ka nupepa haole o ke aupuni, ma ka hoomanawanui ana o Rickare ma ke kupa eli mau ana i alanui e loaa ai mai ke kumu iho o ka pali o Honomalino ma Hamakua a hiki i ke awa, e holo pono ana. Ma kela hana ana i manaolanaia, e weheia ana ka laka nana i hoopaa mau i ko lakou mau aina momona, a i ka wa pokole e hiki mai ana e ike ai kakou i ka hikiwawe o ka pomaikai o na mea i hoouluia malaila. Ua haawi na kanaka o ka apana holookoa i ko lakou aloha i ka hoalauna hana maikai, a ke lana nei ko lakou manao e uku ia ana ko lakou luna i ka uku o ka hana ana.

No Iapana.

O ke Aupuni o Iapana, oia aku kekahi o ko kakou mau hoalauna. Oiai o Kaleponi ko kakou hoalauna kokoke ma ka aoao Hikina, a o Iapana hoi ko kakou hoalauna ma ka aoao Komohana.
            He mau makahiki i hala, aohe hana wale mai o na alii o Iapana i na lahui o na aina e, aole no hoi o lakou ae iki i na moku o na aupuni e, e komo mai iloko o ko lakou mau awa ku moku, aole loa no o lakou hookuu aku i ko lakou mau makaainana e hele i na aina e, a no ia mea, he uuku loa na mea i ike ia no lakou.
            Manao iho nei o Enelani, Farani, Ame rika, Geremania a me na aupuni e ae, aohe pono o keia, nolaila, hoouka lakou i na moku kaua he nui i Iapana, a e noi aku e pono e weheia kekahi o ko lakou mau awa kumoku no ke kalepa ana o na lahui nui. I ko na alii Iapana ike ana aole e hiki ia lakou ke pale aku i ka mana o na aupuni nui, nolaila, ae mai la lakou ia noi, a hanaia hoi he mau kuikahi me lakou.
            Elua a ekolu paha mau awa kumoku i ike mau ia e na moku o na nina e, o Iokahama a me Kanagawa na inoa o kekahi. A ma keia mau wahi, ua holo mai ka poe kalepa o Enelani, Farani, Ame rika, Geremania a me na aina e ae a kukulu i ko lakou mau hale kuai, a kuai aku la i kekahi mau waiwai o ko lakou mau aina iho, a kuai mai la mai na kamaaina mai i na ti-lau, na lole silika a me na mea nani e ae he nui, a hoouna aku la lakou i ko lakou mau aina iho.
            Eia he Laina Mokuahi Ame rika e holo nei mawaena o Kapalakiko a me Iapana a me Kina, a he nui loa o na kanaka e holo makaikai nei ma kela aina paakiki mai na lahui e mai i na makahiki he nui i hala, me he mea la ua lakaia me ka laka puka nui a me ke ki.
            Ma ka halawai hope ana iho nei o ko kakou Ahaolelo ku i ka wa, ua hookaawaleia he puu dala e hoouna ai i Elele ma ka lilo o ke Aupuni Hawaii, e holo ai i Kina e nana, ina he mea hiki ke komo aku kakou i kela aupuni a me ka lahui no ko kakou pomaikai like ma ke ano kalepa, a e makaikai hoi i na he mea maikai ka weheia ana i makeke no ke kuai ana i ko kakou mau ko paa.
            Ua hoi mai nei ka Elele o ke Aupuni Hawaii, mai kana Misiona aku nei i Iapana, i ka malama o Dekemaba i hala, a ua hoike ia ae maloko o ka nupepa haole o ke Aupuni kana mau mea lehulehu i ike ai no kela lahui a me na mea nani ana i ike ai ma kela aina. A no ko ke Au Okoa lawe ole mai i keia hoike a hoikeike mai i ka lahui Hawaii, i ko ka Elele mau ike a hana hoi i hoounaia ai ma ka lilo o ko kakou mau dala, nolaila, ua manao makou he mea pono ke hai aku ia oukou e ka lahui i kekahi o kana mau mea i kakau ai no kona hele makaikai ana i kela aina :
            Ua ku aku oia ma Iokahama, ma ka la 25 o Sepa temaba 1867. Maloko o ia awa, e ku ana na moku kaua he nui wale o Enelani, Farani a me Amerika. A o na haole Enelani a me na Farani, ua kukulu lakou he mau Hale Koa ma kapakai, a ua kokoke paha he 1000 ka nui o na koa o ia mau Aupuni elua ma ia manawa.
            Ua maheleia keia kulanakauhale i elua mau ano, he ano haole a he ano Iapana. O ke alo o keia kulanakauhale e huli ana i kai, ua pakuia i ka papohaku nui, a mailaila aku lae-lae aku la iwaho na uapo liilii, aka, o na moku maoli aohe o lakou holo loa mai a pili i na uapo, a nolaila, ma na waapa a ma na moku liilii e hoomama mai ai i na ukana o na moku.
            O ke kulanakauhale o Kanagawa, he elua paha mile ke kaawale ma kela aoao o ke kaikuono—he alanui nae e moe ana mawaena o kela mau wahi elua, no ka hele wawae ana o ke kanaka, ke makemake ole oia e holo aku maluna o ka waapa. He ololi na alanui, a he hookeke hoi no ka piha loa i na kanaka, aka, he poe maikai loa a akahele ma ka pulama wale ole ana aku kekahi i kekahi oiai e hele ana.
            Ke olelo nei ka Elele, aole oia i ike iki i kekahi hakaka, ma ke alanui no ka hookeke ana a mau wahi mea hoolele hauli la hoi— he mea mau e halawai ana oe me ka makilo, aka, ina hookahi au wahi apana keleawe (o ko lakou dala) o kona waiwai io, hookahi hapaumi o ke keneta, o ka lawa iho la no ia o lakou, oiai hoi e loaa mai ana me na aloha nui me ka olelo aku i ka mea nana i haawi mai, ke lana nei ko'u manao, "e lea ana kou hiamoe."
            O ka poe makaainana o kela lahui, he poe maikai a oluolu loa ma ko lakou ano. O ka poe i hoohanaia, aole no i hoohana kaumaha loa ia. Paapu wale na hale auau o keia papa o ka lahui, a o ka holoi ana i kela a me keia ahiahi, he mea mau ia i kela poe no ka hoopau ana i ka hana o ka la.
            Ma na alanui, he mea nani loa ka ike ana aku i na kamalii e malama ana na kaikuaana i na kaikaina. O ke kaikamahine ewalu makahiki, oia iho la no ka makua o ke keiki hanau hou (baby) e waha ai i ke kua, a me keia kaumaha no i ke keiki, lelele no oia a paani paha ma ke kinikini ma bala ana e like me ka uleu ia lakou.
            O ka aina holookoa, ua paapu loa i na kanaka, o na puulu kamalii, o ka huikau o na kanaka ma na alanui, aole i ike ia ka emi ana o ka lahui o Iapana. Hoomaemae loa na kanaka i ko lakou mau hale noho a nani. Ua ike ia aku kekahi poe mai lepe ra e noi hele ana ma na alanui. (Aole i pau.)

Ka Makani Kona e pouli ai na
maka o S. M. P. Kaleookamanu.

E KA NUPEPA KUOKOA E; Aloha oe :
            Aia ma kou Helu mua, Buke VII., o ka la 4 o Ianuari, M. H. 1868 o kou mau la Hape Nuia, ua ike au i na manao pale o kuu hoa poipoi pulelehua o ka makani Kilioopu, me ka ua hoehu ili, "e kapakahi ana Manuhia o Keokoi ka moku," no ko'u ninau ana, o ke ano make hea la kai kau maluna o keia lahui ? E like me kana hoike ana ma ke Au Okoa o Okatoba 10, M. H. 1867. I ko'u ike ana i kana mau olelo pale, ua hoouna koke no au ma ka lima o kekahi o na hoa, ua kali au aole puka mai, aole no hoi i hoike ia mai kahi hemahema a me ka pono ole, manao ae la au, no ka mea nana i lawe aku ka hewa, ua haule paha iaia, oia ke kumu o ko'u kali loihi loa.
            Nolaila, ke nonoi aku nei au i o'u hoa heluhelu nupepa, e ahonui oukou e hoomanawanui iki mai ia'u i ka hoomaopopo ana i na olelo a S. M. P. Kaleookamanu. Aia ma kona kumumanao i kakau ia ma ke Au Okoa, nona ke poo "Ke kau mai nei anei ke ano make maluna o keia Lahui?" A ua ninau ia e a'u, o ke ano make hea la kana i hoike ai ma ko kumumanao, ua kau mai ia maluna o keia Lahui ? Oiai, ua ike ia ekolu ano make ma ka Baibala, ua wehewehe no au ia mau ano make ma ke Au Okoa, Helu 31, ua akaka lea ia mau mea ekolu ana i makemake ai e ninau ae i ka lehulehu, aole oe i hai mai i ka mea a'u i ninau ai ma kou kulukulu manao hope ana mai, "ua kikaha wale no ka ua ma Hopukoa," o ko'u manao, ua pii oe i ka lapa manu ole, nolaila, ua hoopuka like ae na pake hana a Lui he wahi huaolelo, "Causu oe."
            Ke hoike anai nei kou lalau me kou naaupo ma kau hana, he okoa ke kumu o ka hana, he okoa loa kau e hilikau mai nei. Ke hai mai nei oe, eia mai na hua nioi e maneo ai kuu lehelehe. Aole paha e lilo kau mau olelo lalau i nioi e wela ai au, no ko manao nae paha o ko oukou wahi wale no kahi e ulu ai ia mea, i manao ai oe e hoouna mai, he opala ia mea maanei, he hiki ia'u ke lole a olali ae i kona mau alualu, a hoonuu ae me ka imo ole o na lihilihi.
            Nolaila, ke alakai nei ka makapo o kou manao ia oe a haule i ka auwaha o ke kuhihewa. Ke i mai nei oe, aole pili kuu hoohalike ia me kekahi poe haole kalepa ma Honolulu he mau haole huli waiwai, Uhoi, Pelaka mai ka pili ole. Aole anei ua hai mai oe ma kou kukulu manao ana ma ke "Au Okoa ;" ma kekahi o kou mau manao nui, e i ana, o ka puni waiwai kekahi kumu i emi ai keia Lahui. Ina pela kou hai ana, pehea la ka like ole o kuu hoohalike ana i na aina haole? Aole anei ua holo mai na haole i-o kakou nei e huli waiwai ai, no ko lakou makemake i ka waiwai ? Ua emi anei ko lakou Lahui no ko lakou puni waiwai, e like me kau e ku nei ke ahua o ua mea he lalau? Aole! Aole loa no!!
            Ke pae hou ae nei no oe. Ke hoike mai nei keia hoohalike a'u i kou hupo maoli. U hoi, no ko ike ana anei ua kokolo ia aku ke aniani kilohi o ko mau manao lalau i pee ae ai oe malalo o ka hauhili me ka ho-a-a, e pee wale no oe aole e nalo i ka manu "kiko laau o Maunaalani"
            Ke okalakala mai nei no oe, me ka i mai, "aole ka i kuai aku na haole i ko lakou kino me ka hookamakama, i mea e loaa mai ai ka waiwai." Manomano kahi okuhekuhe pakelo o oe, imua a i hope. Ua hoike no anei oe pela i kou hai mua ana, o ka puni waiwai me ke kuai i ke kina i ka hookamakama ka mea i emi ai keia Lahui? Aole loa pela i lohe oe e ke hoa, he mau manao hou wale iho no ia ou, aia ko alina mua ke paa mai la, aole e hemo ke wehe ae. No ke manao nae paha o ke kumakahiki ka'u hana i ike i manao ai oe e hele wale mai ia nei, i loaa ka makou mea e uwa ai. No kou lalau ma ia mea, e noho iho me ko lalau.
            Ke okalakala hou mai nei no oe, no kuu kaeo ka i ko olelo o ka inu awa kekahi mea e emi ai keia Lahui. Aole au i kaeo, o kau kaeo anei ia o ka ninau aku, o ke ano make hea o na ano make ekolu a'u i wehewehe ai kau i makemake iho e kau iho maluna o keia Lahui ? Aole oe i pane pololei mai i keia ninau, ua maopopo ua hoka paha oe, aole hiki e pane mai i ka mea a makou i makemake ai e ninau aku ia oe, hoopuka oe i ka mea a makou i hana ole ai. He makemake ko'u e akaka ka mea au e hai nei imua o ka lehulehu, i akaka ai oia paha ka mea i emi ai keia Lahui, aole paha. He mea nui no ia, ka mea i emi kaulauna ai kuu Lahui Makuahine, aka, ua ala mai nei oe me ka makahiamoe a hopu no ia Hoolehelehekii ka laau a ke Kuaokalani, loaa kau hana o ka lohi e hamo ai, o pilipili ae ka laau a olua i ka lepo.
            Eia hou no ua lalau ou, he pau ole paha no ko makahiamoe, a i ole ia he ike ole paha i ka mea au e olelo mai nei. Ke i mai nei oe, "Nolaila, ua haalele ou mau lene, ua kimo hewa ka hamare o ka pahu kani o kou pepeiao, nolaila kou hili hu hewa ma kou kukulu manao ana." Aia i ka pepeiao ka manao me ka noonoo ana? Ina pela, i ko oukou ohana wale no o Piula ma.
            Ke noi hou nei au ia oe, e hai mai oe o ke ano make hea kau e ninau nei? "E nihi ka hele ana i ka uka o Puna, o haule oe i muliwaa, aloha ke hoa i ka hoi nele i ke kaha loa la e loa." Aole au e hooloihi me kou hele lalau ana. Me ke aloha no.
HALEHAAHEO MILL.
Kaukaleomanu, Waihee. Maraki. 27, 1868.

HANAU.

Mar 27, ma Moanalua, hanau o Mere w, na Pelekane me Hoopii.
            Mar 25, ma Manoa hanau o Mere na Wahia me Haili.
            Mar 25, ma Honokaupu hanau o Kalawela k, na Kaipo me Ma raea.
            Aper 4, ma Kaakopua hanau o Mere w na Pakuikui me Ahuli.
            Feb 26, ma Waiakea hanau o Haalou w, na Namahoe me Kuamoo.
            Feb 29, malaila no hanau o Makoa w, na Pio me Ana.
            Mar 3, malaila no hanau o Davida k, na Keaupuni me Kuhio
            Feb 2, wa Haleili Kona Hema, hanau o Laahiwa w, na Kanaka

me Hana.
            Mar 26, Nawawa Kona H., hanau o Solomona k , na Petero, me Kekaulike.
            Mar 28, ma Pahoehoe P. Kona, hanau o Kulikeole k, na Kahuakai

me Kala.
            Feb 1, ma Honokaa, hanau o Kahiamoe k, na Kekuawela, me Kanakaole.
            Mar 25, ma Weha Hamakua hanau o Makaleha w, na Kalaihi

me Keola.
            Aper , ma Kapalama hanau o Keoni k, na Keoni Lamakini me Keliiwahanuku.
            Mar 31 ma Iwilei hanau o Kaanaana k na Kukahi me Welo.

MA RE.

Apr 6. ma Honolulu, ma reia e Rev. H. H. Pareka, o Kekaula

k, me Muelani w. No Honolulu nei laua.
            Apr 7, ma Honolulu mareia e Rev. H. H. Pareka, o Mai k, me Lihiole w. No Kaumakapili laua.
            Apr 2, ma Waimanalo, ma reia e Rev S Waiwaiole o Puakoki k me Akaa w. No Kailua laua.
            Feb 15, ma Pelekunu Molokai, mareia e Rev. S. W. Nueku, o Kahihikolo k, me Pailolo w.
            Feb 14, ma Paauhau mareia e Rev S Kamelamela, o Kamuki

k me Keloha w.
            Mar 27, malaila no mareia e Rev J Pikanele o John A-i k, me Wainamoku w.

MAKE.

Feb 11, ma Honouliuli Ewa, make o Kanealai w
            Mar 1, malaila no make o Kanekupuna k
                Mar 2, ma ia wahi no make o
Maalo k
                Feb 9, ma Waikele Ewa make o Kanakaakaa w.
                Mar 12, ma Kapalama make o Hele k
                Mar 30, ma Leleo make o Kulia w.
                Mar 28, ma Laaloa N. Kona, make o Poo k
                Mar 25, ma Paauhau Hamakua make o Nameloaa w
                Aper 8, ma Honolulu make o Kaialiilii w
                Mar 16, ma Pelekunu Molokai make o Kawaelealanui w
                Mar 25, ma Manoa make o Keala w
                Mar30, malaila no make o Kulia w
                Mar 13, ma Waiakea make o Kuamoo w
                Mar 19, malaila no make o Naluai w
                Mar 24, malaila no make o Kalaau k, me Kolii w.
                Aper 3, ma Kapuukolo make o Mokulehua w
                Aper 9, ma Waikahalulu make o Kamalii k
                Aper 8, ma Kaumakapili make o Kaialiilii w.

Olelo Hoolaha.

E IKE AUANEI NA MEA A PAU, O NA mea nona na inoa malalo, na Luna Hooponopono Waiwai o Kahuakainui i make aku nei, o ka poe a pau i aie iau, a me ka poe ana i aie aku ai, e hoike mai lakou imua o maua mawaena o na la he 30 mai keia la aku. LONO.
KAHINUKAWA. Na Luna Hooponopono Waiwai,
Honolulu, Aper. 11,
1868. 332 2t*

AUWANA NO HOI !!

AUHEA LA O KAEO k. O (Niihau) KANE ma re a AUHEA, i mareia ai e Rev G B Rowela ma Waimea, Kauai, iloko o na makahiki he 10 a keu i kunewa aku nei i ke ala hoi hou ole mai. Auhea oe? Ua make paha oe? Auhea la hoi oe e nalowale loa nei. E hoopii ana au ia oe no kou ano pono ole, ke hiki mai ke Kau Hookolokolo Jure o Kauai, o ka makahiki 1868, Poalua mua o Mei.
Mrs. AUHEA. Lihue, Kauai, Mar. 31, 1868. 332-2t

E nana mai e ka Lehulehu!

KE PAPA AKU NEI AU I NA KANAka waiwai o kela a me keia ano mai Hawaii a Niihau, mai hoaie mai i kuu kane mare ia PAUAHI ma ko'u inoa. Ke papa pu aku nei, au i na Borabora, na Pukiki, Pake, Haole, mai haawi mai lakou i kekahi wai ona i ua kane nei a'u ma ke ano aie a ku ike paha. Aole loaa au e hookaa i kekahi aie o keia mau ano. Ina o ka mea kue mai i keia olelo papa, maluna o lakoa ia poho.
LILIA KEEKAPU. Honolulu, Aper. 7,1868. 332-2t

OLELO PAPA.

KE PAPA LOA IA NEI NA MEA A PAU loa, aole loa e ukuia na aie a pau loa ma ko'u inoa, ke ole he palapala i kakauia e ko'u lima ponoi, e kauoha ana pela. WILLIAM HOAPILI KAAUWAI.
Wailuku, Maui, Jan. 4, 1868. 320 3m

HALE KUAI LOLE HOU !!

UA WEHEIA AE NEI MA KE ALANUI NUUANU, malalo iho o ka Hale o McLEAN, he Hale Kuai Lole Hou. Malaila e loaa ai na Kamaa a me na Buti o na kamalii a me na wahine. E kuai makepono ia na lole a me kela mea keia mea.
JOS. DAVIS & Co.
327-6m

E HOLO MAU ANA KA
Moku Ahi
"KILAUEA "
I keia hapaha Makahiki, e like me keia malalo nei.

E haalele ana ia Honolulu

Poakahi Maraki 29
             Poakahi Aperila 4
                 Poakahi Aperila 12
                 Poakahi Aperila 20
                 Poakahi Aperila 27
                 Poakahi Mei 4
E hoomaha ana i ka hebedoma elua, e hoomaka ana i ka la 10 o Feberuari, a holo hou i ka

Poakahi Mei 18
             Poakahi Mei 25
                 Poakahi Iune 1
                 Poakahi Iune 8
                 Poakahi Iune 15

Ma ka hora 4 1/2 ponoi o ke ahiahi, a e ku ana ma

LAHAINA,
            KALEPOLEPO,
                KEALAKEAKUA,
                KAILUA,
                KAWAIHAE,
                a me MAHUKONA.

Ma ka hoi ana mai, e haalele ana ia
KEALAKEKUA ma ke awakea Poakolu.
KAILUA, make ahiahi Poakolu.
KAWAIHAE & MAHUKONA, ahiahi Poaha.
Ku hou ma HONOLULU i ke kakahiaka Poaono.
E hoopae ia no na ohua o MAKENA.

            Ma ka Poaha, Iune la 25, e holo ana i KOLOA a me WAIMEA KAUAI ma ka hora 4 1/2 ponoi, a e ku hou mai ana i ka Poaono la 27.
WALKER & ALLEN
Honolulu, Mar. 21, 1867. NA EGINI.
318-3m

 

He Mau Mea Heluhelu
MAIKAI EIA IHO
MAKEMAKE ANEI OUKOU E KUAI
AHINAHINA PELEKANE MAKEPONO,
INA PELA E KIPA MAI MA KA HALEKUAI O
KAKELA ME KUKE,
KAHI E LAWA AI KA LOLE WAWAE I KA HOOKAHI DALA WALE NO.
E kuai makepono pu ia no hoi ka
AINAKINI NAO.
KUKAENALO NAO,
KEOKEO, KALAKOA.
HULUHULU, KELEPA,
PALULE, ALAPIA

A pela aku, a pela aku, a pela aku. 330-4ts

OLELO HOOLAHA.

 IKE AUANEI NA KANAKA O KELA a me keia ano, o maua na mea nona na inoa malalo nei, ke papa loa aku nei maua i ke komo wale ana o na kanaka a me na holoholona ma ka maua mau aina e waiho la i Kula, Maui, no lakou na inoa. KOANAULU, KOHEO, NAALAE, aole e lawe wale a ohi wale na kanaka a mau kanaka paha i ka laau a me kekahi mau mea e ae paha. Ina e loaa i kuu Luna e lawe ana i kekahi mea e uku ana, e uku oia he $10.00 e like me ke poho. Ina he bipi, hoki, miula ka mea komo hewa, e uku lakou i $1.00 no ke poo, koe na hipa me na kao, e uku ia lakou eono keneta pakahi. Ke hoolilo aku nei maua ia D. Kanealii o Waiohuli i Luna nana e hopu a e malama i na waiwai. E lilo keia i kanawai paa, mai ka la 'ku e laha ai ma ke Kuokoa. L PAAKUKU,
Jso. SNIFFIN.
Kaonoulu, Maui, Mar. 2, 1868. 329-1t*

Hale Hoomoa Palaoa ma Hilo!!

KE HAI AKU NEI NA MEA NONA ua inoa malalo nei, i na kanaka a pau o Hilo nei, ua wehu ae nei maua i Hale Hoohainu Kope a Hoomoa Palaoa Hou, kahi hoi e hoolakoia ai ua ohana i na pahoa i kela a me keia la, a me kahi e hana ia ai ka mea Ono ki i na aluna ahiahi a pau. NA mea Ono a me na PAI o kela a me keia ano. E hanaia no na mea Ono a me na Barena ma ke kauoha. He wahi no e paina ai i na hora a pau. Owau no o
318-5m L. SEBASTIAN a me J. C. BLACK.

 

OLELO HOOLAHA.

O NA MEA A PAU I AIE IA REV. J. S. Emerson ka mea i make aku nei, ua kauoha ia lakou e hookaa koke mai i ko lakou mau aie i ka mea i kakau ia kona inoa malalo iho nei; a o na mea a pau a ua Rev. J. S. Emerson i aie aku ai, he pono i lakou e hele koke mai i a
SAMUELA N. EMERSON,

Luna Hooponopono no ka waiwai o Re v. J. S. Emerson, ka mea i make aku nei.
Waialua, Ma raki 23, 1868. 330 4ts

Wahine Holo Malu.

I KA POAKAHI NEI, UA HAAlele mai ka'u wahine mare o

MRS. INIHA RATHBUN

kona inoa, a ua holo malu aku mamuli o kona manao ihu. Nolaila ke papa aku nei au i na kanaka a me na haole a pau, mai hoaie mai oukou ia. K. RATHBUN (UILAMA.)
Honolulu, Aperila 3, 1868. 331—3ts

NA LOLE MAKEPONO LOA!

AIA MA KA HALE KUAI MAKAI iho o Monikahaae, a loaa no na lole makepono loa, oia hoi na

                HALUA,
                KALAKOA HOU,
                ALAPIA HELU 1,

            a me na lole e ae.

E wiki nai mai, o pau e auanei i na wahine o ke kaona nei, a hoka hoi oukou e ko kuaaina.
            G RUNDWALD & SCHUTTE.

Ianua ri 11, 1868. 319-tf

HALE KUAI MAKEPONO.

AIA HE HALE KUAI MAKEPONO loa o na lole, ma kai iho o Lepekaholo Aia malaila na

                KIHEI PAPAMU,
            HULU HIPA,
                KALAKOA HOU,
                ALAPIA HELU 1

            KALEPA.

 E loaa no na lole kane me na lole wahine maikai no ke kumukuai makepono loa.
GRUNDWALD & SCHUTTE.
Ianuari 11, 1868. 31 tf

OLELO HOOLAHA
—A---
KA LUNA HOOPONOPONO.

MA KA WAIWAI O KA MEA KIEKIE
VICTORIA K. KAAHUMANU I MAKE.

KE HOOLAHAIA AKU NEI E KA MEA nona ka inoa malalo.
            KA LUNA HOOPONOPONO WAIWAI HOOKAHI o ka waiwai i haiia maluna, o na mea a pau e paa ana i kekahi Waiwai Paa, no loko mai o ia Waiwai, ma ke hoolimalima, a ma kekahi ano e ae paha, a ua aie no ia mea, a e aie ana paha ma keia hope aku i ua waiwai la no ka uku hoolimalima, a mau aie e ae paha, e HOOKAAIA i ka mea nona ka inoa malalo,

KA MEA WALE NO I HAAWIIA KA MANA,

e lawe a e ohi ia mea, me ka haawi aku i palapala hookaa no ia mea. A ua papa ia na mea a pau, aole e komohewa maluna iho, a hokai wale aku, a lawelawe wale aku i kekahi mana mai ka hooponopono ana o ka waiwai i oleloia, a o kekahi apana a mau apana paha o ia mea.
JNO. O DOMINIS.
Luna Hooponopono Waiwai Hookahi o ka Waiwai o H. R. H.
V. K. Kaahumanu.
Honolulu, Maraki 10, 1868. 328- 3ea

 

OLELO HOOLAHA.

KE PAPA AKU NEI AU I NA MEA A PAU loa, mai Hoaie a mai Hookipa i kuu wahine ia

M RS. HULIMAI.

No ka mea, ua haalele kumu ole mai ia i ko'u wahi moe a me ka'u ai. Aole au uku i kekahi ai-e ana mahope o keia la.
NIHO.
Halaula, Kohala,
Maraki 19, 1868. 331—1t

No Hilo.

KA MOKU KUNA
"MELE HILO,"
O Ballaster ke Kapena.

E HOLO MAU ANA KEIA MOKU I KE Awa maluna, no na ukana ame na ohua e ninau ia
HULIPAHU, (L. L. TORBERT).
318-tf

HE MOKU HOLO MAU NO KONA
—A ME—
KAU, HAWAII.
E HOLO MAU ANA KE KUNA
"Kona Packet,'

KAPENA BALAAMA, mawaena o Honolulu a me Kona, Kau. Haweli. No ua ukana a me na ohua, e ninau i ke Kapena ma ka moku, a i ole, ia
PALAIKA (F. S. PRATT)
Honolulu, Aper. 23, 1867. 318-6ms

HE MOKU HOLO MAU
No Lahaina, a me Makena.
O KE KUNA KALEPA PAA maikai,
"Kate Lee."
O Crane ke Kapena,

E HOLO MAU LOA ANA A HIKI MAI no hoi ma na Awa i olelo ia maluna. No na ukana a me na ohua, e nina i ke Kapena ma ka moku, a i ole ia ia
318-tf C. BREWER &co. (BURUA MA)

KAUKA LAPAAU,
---O---
Dr. Kennedy (Kenede) kona inoa.

AIA NO KONA HALE KAUKA MA ke Alanui Papu, makai iho o ke Alanui Hotele.
Honolulu 318 1y

HALE PAI KII!
AIA KO'U HALE PAI KII MA
MONIKAHAAE,

Mawaena o ka HALEKUAI BIPI a me ka HALEKUAI MEA AI o S. SAVIDGE ma ke Alanui Papu. He emi loa ke kumu kuai o na KII. H. L. KEIKI (CHASE.)

318-1y Mea Pai Kii.

NA LAAU LAPAAU!
A DR. JAYNE.
OIA NA
LAAU KUNU,
LAAU HOOPAU NAIO ME NA KOE,
LAAU HOOPAA HI,
LAAU HOOMAEMAE KOKO,
LAAU HAMO—PENIKILA,
HU'ALE OLA.
AIA MA KAHI O
KAKELE me KUKE,
Ma Honolulu. 327-tf

 

HALE KUAI MANUAHI!
KA HALE O C. BRENIG
MA AIENUI.

E hele mai oukou e na hoa aloha a me na makamaka ae hoao, a e kuai no au ma ke kumukuai emi loa.
CHARLES BRENIG.
Honolulu, Feb. 23, 1868. 325 3ms

 

S. MAGNIN
MEA KUAI LOLE MAIKAI
—A ME---
NA ANO LOLE HOOHIE A KA MANAO,

Na Kamaa, Buti, na Papale Kapu a me na ano Papale. E hele mua manuel mamua o ka hele ana aku i na hale e, a e kuai makepono aku no wau. Aia makai iho o ka Roiala Hotele Hale kuai Lole. E wehe ia ana ka puka i keia la.
Honolulu, Ian. 4, 1868. 318-6m

 

Papa Nukama (R. Newcomb),
—A ME---
Toma Kea (Thomas Cross)
NA MEA HUMU BUKE.

Alanui Kalepa Makai o Hale Luina.
318-3m

HALE MU!

HALE KUAI MEA AI!

HE OLUOLU LOA KE KUAI ANA O NA mea ai ma keia hale, i lohe oukou e na makamaka Hawaii a pau!
RAIKI no Waimea, Kauai mai,
PALAOA maikai loa,
KAMANO io ula no Keamolewa mai,
BIPI uahi no Kaleponi mai,
KOPA keokeo---KOPA ulaula.
AILA Honua! AILA Kohola,
KOPE—PAAKAI,
AI no na Lio me na Moa
Na mea ono he nui walo o kela ano keia ano.

PIA NO HAWAII MAI,
PIA AI—

A he nui loa no na mea ai maikai e ae.

Nolaila la ea, e na makamaka, e hele mai no me kahi dala e ike maka no oukou i keia mau mea i haiia ae la maluna.
Me ka mahalo.
I. BATALETA.
318-3m

Na Buke i Paiia e ka Papa Hawaii.

Eia na buke kuai, a me ke kumukuai.
Baibala Ohana, ano nui, me na kii, 2 50 a me na Moohana, 5 00
Kauoha Hou, me ka pepa lahilahi o waho, 12 1/2
Haiao, - - 25
Hele Malihini Ana, - 25
Wehewehehala, - 25
Lira Hawaii, - - 25
No ko ke Akua Ano, - 25
Lira Kamalii, - - 25
Kumumua Hou, - 12 ½
Moolelo Ekalesia, - - 50
Hoike Palapala Hemolele, - 25
Himeni Hawaii me na Leo Mele, 1834, 25
Ninauhoike, - - - 12 ½
Ui Kamalii no na Kula Sabati 12
Kumu Leomele 12 ½
Haawina Kamalii, Buke 1 a me 2, 12 ½
Haawina Kamalii, Buke elua i huiia, 25
Moolelo o Heneri Opukahaia - - 25
Hoike Akua, - - - - 25

Eia na buke i haawi wale ia.

Ui.
No ka Aoao Pope.
Hoike Pope.
Ka Ekalesia Oiaio.
Palapala Liilii—
Helu 4—Makemake anei oe i ke ola ?
 Helu 6—E hele i o Kristo la.
 Helu 7—Ka hoi ana mai o ke Keiki Uhauha.
 Helu 11—No ka hoohiki wahahee i ke Akua.
 Helu 16— Ka Eehia ana o ka Ahaaina a ka Haku a me ka Papekiko ana.
 Helu 17—Mai hana ino i na Holoholona.
 Helu 18—No ka mahi ana, kuai ana, a me ka inu ana i ka Awa.
Ka Davida Malo Kumumanao.
Ka Moolelo o Batimea Puaaiki.
L. H. Kulika.

Kakauolelo o ka Papa Hooko o ka Ahahui Euanelio o ko Hawaii Pae Aina.