Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 16, 18 April 1868 — Ke Ahi Pele Nui ma Hawaii. NA OLAI KUPINAI. KE KAI HOEE NUI! NAKE WELIWELI MA KAU! Na Palapala a na Makamaka mai Hawaii mai, eia iho malalo: [ARTICLE]

Ke Ahi Pele Nui ma Hawaii. NA OLAI KUPINAI. KE KAI HOEE NUI! NAKE WELIWELI MA KAU! Na Palapala a na Makamaka mai Hawaii mai, eia iho malalo:

REV. L. H. KULIKA; Aloha oe: I keia kakahiaka Poakolu, ua hele au i Kau, a ma Kaohe halawai au me kekahi poe o Kahuku i Kau i auhee mai i ka pau ana o Kahuku i ka pele; ma ka lakou olelo mai, ua hoomaka ka puka ana he mau mile elua a oi paha mai ka hale aku o Balaunu kahi i hoea mai ai ke ahi, a ua kahe a hiki i Kalae i Kahuku; hookahi no la o ke kahe ana mai kahi i puka ai a hiki i kahakai. Oia kahi mea hou. Aloha kaua. J. W. KUPAKEE. Kona Hema, Aperila 9, 1868 Ma ka hora 3 o ke ahiahi Poaha, oia ka la 2 o Aperila nei, ua hiki mai kekahi olai nui ikaika, aole e hiki i ke kanaka ke ku iluna, pela na holoholona. O ka lepo o ka honua, ua pii aku i ka lewa me he uwahi la o na puu ua hoohioloia; o na laau nui ua hina, a o kekahi mau awawa ua hoopihala, a o na hale ua pau i ka hina, o ka nui o na hale i hina 30 a keu aku, 3 luakini i hiolo, ka luakini o Kahuku a me Waiohinu, a me Punaluu, a hookahi lua nui ma Kahuku, o kona anapuni 80 anana, o ka hohonu 350 kapuai a oi aku, a mai loko mai o keia lua, ua pii mai ka mahu e like me ka mahu o Kaluaopele, o ka loa mai ke awa ku moku o Kaalualu a hiki i kahi o keia lua 6 mile a oi; a he nui aku no na mea a ke Akua i hana ai. He 15 minute mahope iho o ke olai ana, ua pii mai ke kai nui, a ua make kekahi poe i ke kai, o ka nui o ka poe i make i keia kai 46, a o ka poe e ola mahunehune nei aole i heluia, ua loaa aku ke kino kupapau o kekahi poe, a o kekahi poe kino kupapau

ai mai kahi i lana kahiko ai a hiki i kahi i pau mai ai he 167 anana. Elua no pii ana o ke kai a o ka pau no ia, i ka maloo ana o ke kai, ua ike ia iho na ia he nui waie, a elua no ia aohe i ike ia o ke kohola a me ka mano. Ua hoomaka ka naueue liilii ana o ka honua i ka po o ka Poalima a hiki i ka la i olelo ia ae la maluna, o ka lima ia o ka la a me eono po i ikeia ai keia olai nui, o na kanaka a pau o Kau nei, ua haalele i na hale, aia kahi noho o na kanaka iloko o na mauu me na hale moena, o ko na haole he mau hale lole. Ke kumu nae i naueue pinepine ai ka honua, no ka paa loa o ka mahu iloko o ka honua, a i ka pau ana o ke olai, ua ikeia aku ka pele e a mai ana ma ke Komohana o Maunaloa. Ekolu manamana o ua ahi la e a ana, me ka ikaika o ka a ana mai ka la 28 o Maraki a hiki i keia kakahiaka o ka Poakahi o ka la 6 o Aperila. Ke mau nei no ka naueue ana o ka honua, nolaila, ke hoopau nei au i ko'u kakau ana. Me ka mahalo. C. J. WAIALOHA. Kiao, Kau, Hawaii, Aperila 6, 1868. Ma ka la elua o ka malama o Aperila nei, ma ka auina la, ua hoonakulu ia ka mokupuni o Keawe e ka mea nona kela mau hua maluna. Eia iho kona mau ma ko'u ike ana ; ua oi aku ka ikaikā o ke olai a'u e olelo nei mnmua o na olai a pau mamua i hala, ho nui ka poe e olelo nei o ka make koe ike ike olai nui. Oka nui paha ia la, ku ka elemakule a pooiuoiu, holo i kahi o ka laau e paa ai, ku ka luahine a poniuoiu ! a hina ilalo, a poluea e like me ka poe ee moku, a he nui ka poe i pakele i na pohaku o na pali kahakai, pelu mai ko'u lohe, a he mau waa kekahi i pau i ka no haha i na pohaku, a he nui na pali i hoohanee ia ; o ka loihi o ka manawa o ka hana ana a ke olai elua minute me ka hapa. J. Maunahoano. Hamakua Hema, Hawaii, Aperila 7, IS6S. Akahi au a ike i ka mahuahua o ke olai ma ka mokupuni o Keawe. Ua hoomaka , ma ka la 3 o Maraki, hora 4 r. n., a naueue j hou no ma ka la 31 oia malama, pela mau mai no a hiki i ka la mua o Aperila, hora 4 ahiahi, ua oi aku ka naueue ana a hiki i 45 secona, e kawelewele ana ka naueue a ano piha ke 60 secona paha. Uoko o keia ikaika o ke olai ann, naha ae la a hiolo ka ohuku pali o Honokane, a halulu hoi a nei ka aoao Komohona o Pololu, mimiki hoi a ahu wale ka ae one o Pololu, nahaha hoi a hiolo ka huina kaupoku o ka hale kula o Makapala, hrlelei hoi a hiolo na noho lio o ka halekuai o Dr. J. W. Wight ma Halawa, kulanalana hoi a helelei na poki kini o ka halekuai o ka poe Hui mahiKo o Hnlaula, haale hoi a aleale ka wai o na loi puluwai o makou nei, haa hoi a haimalule ma j- 0 hale. Ain ma ka noiu ik., ua uuonaue hou ia makou ekolu naue ana i aneane 1S secona paha. Pela a ao ae ia la, kamailio na mea hou o keia olai ana. Ke pilikia nei paha ka puka uahi o ka enekini mahu o Kilauea ma na aoao o Maunaloa (luaopele) a kahi okoa ua naueue mau o makou nei, ke hana hou nei paha ka wahine o ka lua i kana hana, wahi a ka Palapala, "no oukou na pele na ahi ai honua, na olai haalulu i naue ai ke kai." He oi o Maraki o ka malama nno e, nui ka mo, ka ua, makani, a me ke'kaikoo a me ka naueue olai ana. Akaka no hoi o Ikiiki, ikiiki i ka make, ikiiki i ka ino—" Nani ka nui oka lehova mau hana.*' E aloha auanei. C. H. Kulūwaimakalani. Kohala Akau, Aperila 7, IS6S.

Ke hoouna aku nei au i na mea hou o ka aina panoa i ka 1», oia ma ka la 2 o Aperila nei. Ua kuu pau ia inai ka ikaika o ke olai, ua kapalili launn ole ka honua, ua haalele na kamaaina ia Kau, eia lakou ma ka aina i holo ke mele i Kauakanilehua o Hilo. Aoie hala eiua minute, kui iho no kui iho no ke olai, ua pau na knnaka i ka make ma Honuapo « ma Kapapala, a ina kekahi wahi e kokoke mai nna. O kahi e noho ia ana e na kanaka, ua li!o i awawa, i mau pali, i mnu puu, o kekahi wahi maloo o ka aina, ua holo ia mai e ke kai a maloo hou aku, ona hale noho o •na kanaka ua lilo i inea ole. Ala ka la 3 o Aperila, hora 2, ua haalele aku ka Lunakanawai Apana o Kau i kona haie a me na pono kino a pau, & me ka wuiwai, ua hele mai i Hilo nei a me kana wahine, a me na keiki a rae na kanaka paahana malalo ona.

Aole ma Kau wale keia olai ana, eia ma I Hilo nei kekahi, ua hoohanee ia na hale pujhiko, o ka Hale Puhiko ma Kaiwiki ua haij hai na puka uahi, a pela ma Amauulu a me j Onomea. | E hana mau ana ke olai [ kela la keia Ja, I i ka po, ua pau na kanaka i ka haalele I i oa hale, ua hele i waho e moe ai no ka | makau i ka hoohanee ia o ka hale. i Noiaila, nui ka mea hou o Hawaii nei i ! keia mau la. Ke hoano e mai nei ke Akua ; ī kaoa hana i keia mokupuni. 0 ke alanui ma ka Luaopeie aole aianui . malaila, aia raa kahi e aku ke alaoui e heie 'ai i Kau a i Hiio nei. | Nolaila, ke hoopau nei au i ko'u polima i ;ke kakau ana. Owau no o J. A. K. Hullnokanu. ; Puoeo, Hilo, Aperila 6, lS6a

Ma ka 1« 27 o M&mki i h&la iho iiei, oia ko mikou !• ī iiee ii i nt hoaiiooa weliweii i ki Haku oia ke olai, mai it la ka hooniu HRI mai o L*#» nl»i ■ ki<ri ; U u n . 1 -1

keii aoo, aoa lawe pn akii no hoi i ko*o kiiliaaahiiK īioko o k* opo hohooo o ke kai, o koo» iooa o Lukia Kahiou, a e» me makoa ke aloh* t me ke kaainaha kahi i waiho ai, o ka. nui o km poe i nalowale he (>O, ipela ko'u lohe laoahea aoa mai oei, ao» le wie i maopopo I**a. ui ka poioo o ka poe i kaoooono ka nohu ann, aole wahi mea a koe, ua lawe ke kai ia mau mea, a ke mihi nei ka aaau no ia maa mea i lawe ia aka e ka Haku, aka, he heailooa ia no ko ke ao nei. i ike ai ka

poe hoomaloka a me ka poe hewa no keia; hana kupanaha a ke Akua ma ka Apana o Kaa oei, aia iloko o keia nau haoa kapanaha, ua loahaha na hale laau ma Waiohinu a me ka haiepule, aoie nae malaila wale keta pilikia, aia ma na wahi a pau o Kau nei keia pilikia ksbi i waiho ai. O ke kuma o keia nahaha ana o keia mau hale o ke olai no, a mai ka la 27 i hai ia maluna a hiki i keia la a'u e kakau nei i keia ieta, ua like ia me 10 ia ka iiī ana o keia poino ia makou, aole nae i pau ka enemi o ke Akua, ke hoonaueue nei no. Owau no kau wahi kauwa haahaa. Me ka mahalo. R. K. Pahf.e. Kamaoa, Kau, Hawaii, Aperila 6, IS6S.