Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 19, 9 May 1868 — Page 2

 

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

KE KUOKOA, HONOLULU, MEI 9, 1868.

 

            Ma ke noi ia ana mai ua hoopauia ke Komite no ka noonoo ana i keia noi mua.

            Noi mai o Mr. Keawehunahala i $40,000 no ko ka Moi uku.

            Kue ikaika loa mai o Mr. Koakanu, a olelo mai oia o ka poe e koho ana ma keia noi he poe hoopilimeaai lakou.

            Ma ke noi ia ana mai ua hoopauia ke Komite.

Hoopaneeia ka halawai.

Poakahi. Mei 4, 1868.

            Halawai i ka hora mau.

            Peresidena ma ka noho.

            Pule ia a pau.

            Heluheluia ka moolelo a aponoia.

            Heluhelu mai o Mr. Halemanu he hoopii no Hamakua e noi ana i $600 no ke kukulu ana i mouo, heleuma a pela aku ma ke awa o Honokaa. Hoole ia.

            Hoike mai o Hon. Kamakau, Komite Hoo, kolokolo, ua hoomoeia ka hoopii a Honolulu no na luna. Ae ia.

            Hoike mai ke Komite Kalepa i ko lakou manao maikai no ka uku kuala o ke dala.

            Heluhelu mai o Mr. Pinehasa he olelo hooholo e hoolako mai ka Makai o ka Hale i mau kaa lio e holo e nana i na Hale Aupuni.

            Noi mai o Mr. Hikikoki o ke Komite wale no o na Hana Hou.

            Noi mai ke Kuhina o ku na aina e, o na Komite no a pau.  Ae ia keia hoololi.

            Heluhelu mai ka Loio Kuhina he olelo hooholo e kauohaia ke Komite Kalepa, e noonoo no na Haawina i na Laina Mokuahi. Ua kamailio pu mai oia me kana olelo hooholo, a ua waihoia i ke Komite Kalepa.

            Heluhelu mua mai o Mr. Matina he bila e hoololi ai i ka pauku 876 o ke Kanawai Kivila, holo ma ka heluhelu mua.

            Hoike mai ke Kuhina Kaiaiaina i na lilo o kana oihana no ke pai palapala he $227.

            Noi mai o Mr. Laiana e kohoia i Komite Wae e hele e nana i na lilo o ka Hale Pai Aupuni. Eia ke Komite Messrs Laiana, E. Jones. Ailuene, Kaukaha a me ke Kuhina Kalaiaina.

            Hoolaha mai o Mr. Keawehunahala he bila e hooponopono ai no ke koho balota ana a me ke kanawai e haawi ai i ka Lunakanawai Kaapuni o Oahu e hooiaio.

            He kanawai e hoihoi ana i ka Oihana makai a me na Luna Hooko o ke Kanawai i ka oihana Loio Kuhina.  Waihoia i ke Komite Wae.

            He kanawai e hooponopono ai i ke kuai Waiona ana, heluhelu aluaia a waihoia i ke Komite Hookolokolo .

            Heluhelu aluaia ka bila e dute ole ai i na mea piula ke lawe ia mai e na moku Hae Hawaii, a waihoiai ke Komite Kalepa.

            Komite ka Hale no ka bila e hoopakele ai i ke ola kino no na mea pahupahu, pau ia a pela aku, a ua holo ma ka heluhelu alua.

            Ma ke noi a Mr. Laiana ua lilo ka Hale i ke Komite no ka noonoo ana i ka uku panee o ke dala. Noonooia ma ka pauku.

            Noi mai a Hon. Bihopa e holoi i ka 8 hapa haneri a e hookomo i 10 hapa haneri.

            Kokua mai ke Kuhina o ko na aina e i ka hoololi i 9 hapa haneri.

            Kokua mai o Mr. Kaiue i ka hoololi a ka Hon. Bihopa.

            Kamailio mai ka Loio Kuhina ina e hoemiia ka uku hoopanee, alila pii ka pomaikai.

            Ninauia ka hoololi i 9 hapa haneri, a hooholoia.

            He kanawai e papa ana i ka auau i ka wai o Kapena, heluheluia a waihoia i ke Komite Wae.

            Hoopanee ka Hale.

            Poalua, Mei 5, 1868.

            Halawai ka Hale i ka hora mau.

            O ka Mea Kiekie M. Kekuanaoa ma ka noho.

            Puleia e ka Kahunapule.

            Heluhelu ia ka moolelo o ka la i hala, a aponoia.

            Helehelu mai o Mr. Mahelona he hoopii no Honolulu nei e noi  ana e hoopii ae ka uku o na makai (i $60. a $70. no ka malama.) Waihoia a noonoo.

            Hai mai ka Loio Kuhina o ka noi o ka nui o ka lilo no kana oihana no ke pai ana, he $17.50.

            Hoolaha mai o Mr. Kale Kauku he bila kana e hoololi ai i ka pauku 599 a me 691 o ke Kanawai Kivila.

            Hoolaha mai o Mr. Hikikoki he Kanawai e koho ai i Komisina no ka hooponopono hou ana i ke Kanawai Hoopai Karaima.

            Heluhelu mai o Mr. Upa he olelo hooholo e uku ia na makai o Hilo i $25. no ka malama. Waihoia a noonoo.

            Hoolaha mai o Mr. Kaiue he bila e hooponopono ai no ke koho ana i Lunakanawai Kaapuni no Molokai.  He Kanawai e hoololi ai no ka hooloihi aku i na pono o na aina konohiki. He kanawai e hooponopono ai i ke kanawai Hope Lima Hana.

            Heluhelu mai o Mr. Mahelona he olelo hooholo e hoana e ai  i $5,000 no ka pale lepo wai o ke awa o Honolulu nei. Waihoia a noonoo pu me ka bila Haawina.

            Ma ke noi ia ana mai ua hapaiia na hana o ka la.

            Ka bila kanawai e hoololi ai i ka Mokuna 54 o ke Kanawai Hoopai Karaima. Helehelu aluaia a waihoia i ke Komite o na Aha Hookolokolo.

            Ma ke noi a Mr. Laiana ua kapaeia na rula, a o na bila ma ka papa oia ke noonoo mua ia mamua o ka bila haawina.

O ka bila kanawai e hoololi ai i ka Mokuna 38, pauku 2 o ke Kanawai Hoopoi Karaima, heluhelu aluaia a kauohaia e kakau poepoe.

O ka bila kanawai e hoomahuahua ai i ka hoomalu ana o ua moku holo pili aina nei, heluhelu aluaia a kauohaia e kakau poepoe.
            He kanawai e dute ole ai i na mea hooluu ili ke laweia mai, heluhelu aluaia a waihoia i ke Komite Kalepa.

He kanawai e hoomau ai i Haawina mau no ka Moiwahine Kanemake Kalama, heluhelu aluaia a waihoia i ke Komite Waiwai.

He kanawai e hoololo ai i ka pauku 999 o ke Kanawai Kivila, heluhelu aluaia a kauohaia e kakau poepoe.

He kanawai e hoololi ai i ka pauku 876 o ke Kanawai Kivila, heluhelu aluaia a waihoia i ke Komite o na Aha Hookolokolo.

Hoopanee ka Hale.

Poakolu, Mei 6, 1868.

Halawai ka Hale i ka hora mau.

K Peresidena ma ka noho.

Pule ia e ke Kahunapule.

Heluheluia a hoaponoia ka moolelo o ka la i hala.

Heluhelu mai o Mr. Ailuene he hoopii mai, e noi ana e hoopii ae i ka uku. Waihoia i ke Komite Koa.

Heluhelu mai Mr. Hikikoki he olelo hooholo e kohoia i Komite Wae no ka nana ana i na lilo o ka Oihana Kaua, a e hai koke mai.

Kue mai ke Kuhina o ko na aina e, no ka mea he Komite no ko ka Oihana Koa.

Kokua ikaika loa mai o Mr. Kanuka i ka olelo hooholo no ka pono.

Kue hou mai ke Kuhina o ko na aina e i ka olelo hooholo.

Kokua mai o Mr. Kale Kauka i ka olelo hooholo.

Olelo mai o Mr. Hikikoki, i lawe mai nei au i keia olelo hooholo i ike ai na poeikohoia o na makaainana i na lilo o ia Oihana.

Kokua ikaika loa mai o Mr. Kanuka i ka olelo hooholo, a hoole mai i ka hoololi a ke Kuhina.

Kamailio loihi mai ke Kuhina o ko na aina e no ia noi mua ana. Ninauia ka hoololi, a ua ae ia.

Noi mai o Mr. Hikikoki e hoomoe i ka olelo hooholo ma ka papa e like me ka hoololi.

Olelo mai o Mr. Kanuka, he hana pono ole wale iho no keia a ke Kuhina o ko na aina e, e hoololi nei.

Ninauia ka hoomoe ma ka papa, a hooleia.

Hooholoia ka olelo hooholo me ka hoole.

Heluhelu mai o Mr. Hikikoki he olelo hooholo e kanoha ana i ke Kuhina Waiwai i ke ano o na lilo e pili ana i ke Kuikahi Panai Like. Ae ia.

Heluhelu mua mai o Mr. Kuihelani he bila e pili ana i na Palapala Kuleana aina, a holo ma ka helehelu mua.

Heluhelu mai o Mr. Pinehasa he olelo hooholo e kauoha ana i ke Kuhina o ko na aina e, e hai aku i ke Kapena o ka Mohongo e ae mai i na Lunamakaainana e holo aku e makaikai.

Ma ke noi ia ana mai, ua hapaiia na hana o ka la.

Kapae ia na rula, a ua ae ia o Mr. J. W. Keawehunahala e heluhelu mua mai i ka bila no ka Hooiaio Kope. Holo ma ka heluhelu mua.

Ma ke noi a Mr. Hikikoki, ua Komite ka Hale no ka bila e hooemi ana i ka auhau lio. O Mr. Nahaku ma ka noho.

Noi mai o Mr. Laiana e hooholo i ka pauku 1.

Kue mai ka Loio Kuhina, no ka mea e haule ana he puu dala nui.

Noi mai o Hon. Kalakaua e hoopanee loa i ka noonoo ana.

Olelo mai o Mr. Kapena Loke, aole ka ia o ka wa kupono e noonoo ai, aia a hala aku i waena o ka bila Haawina.

Kokua ikaika loa mai o Mr. Laiana i ka bila, a o ka wa kupono keia e noonoo ai.

Kokua mai no hoi o Mr. Waila i ka noonoo ana i ka bila i keia wa.

Kokua mai o Messrs Hopu a me Halemanu i ka bila.

            Olelo mai o Mr. Upa, ina ua makau na Kuhina no ka lawa ole o ke dala, alaila mai haawi i kokua i ka laina holo mokuahi i ke $50,000. E hoole i ka uku o ke Kuhina noho ma Wasinetona he $10,000 ; a e hoo. emi i ka uku o na Kuhina. O ka lilo no ke Kuhina ma Wasinetona, aohe wahi pomaikai no keia aina.

            Hoopanee ka Hale.

 

NO KE KULA SABATI.—He oia mau no ka pii mau ana o na haumana Kula Sabati, o na kumu no ka haule pinepine i na pule a pau, i kekahi pule i kohahe aku nei mahope, o ka huina o na haumana i hiki mai he 445, o ka pule hookahi no ia i hiki aku ai ilaila, i kekahi mau pule no ka nui o ka ua, nolaila, ua emi mai, aole haule malolo o ka 300 haumana, i kuu manao o ka haaheo oi loa aku keia o Kohala nei, oia hoi ke Kula Sabati. i ku like ai me kumumaao “He aina haaheo o Kohala.” O ke kumu o ka holo o ka hana oia no ka puahi o Rev. E. Bona ko makou Kenela, e kahea ana, Imua e no koa opio ! Imua e na koa opio!! Ua hopu aku makou ia leo, a eia makou ke hele nei imua. E o'u hoa pokii o ka pono hookahi, e like me ka`u e paulele nei, e lei i ka pono, e hawele ia oukou iho me ka manaoio, i hoowalewale mai kekahi ia oukou mai puni aku. E ka malu Ulu o Lele, imua oukou e na kaikuaana o makou e hooikaika ana i keia mea maikai he Kula Sabati, e hele aku imua. E Kawaihao a me Kaumakapili, e lalau i ka hana maikai he Kula Sabati, hoe no imua, noi ka makani, ino ke kai, kupikipikio na ale, mai maka'u hoe no imua, alualu iho no ku i ke A-u, aole a oukou nana mai ia Kohala, eia o Kohala la ke lele nei iluna, he hamohamo paha auanei koe i ke kuala o Puna. Me ka mahalo.

W. E. Punahoa.

Kohala Akau, Hawaii, Aperila 22, 1868.

 

E ALA ! E ALA !!

HE AHA HIMENI NUI!

Ekukuluia ana he Aha Himeni ma

KAWAIAHAO.

Ma keia ahiahi POAONO, la 9 o Mei.

A EIA KA MEA HILUHILU LOA,

E haawiia ana keia Aha Himeni e ka

MEA HANOHANO,

LILIA LILIU LOLOKU WEWEHI KAMAKAEHA DOMINIS,

A me kana mau haumana, o ka Papa Himeni o Kawaiahao, i mea kokua i ka poe i hoopilikiaia ma Kau Hawaii !

E KOKUA ANA ! E KOKUA ANA !!

 O ke Kamalei Alii, o A. PAUAHI BIHOPA,

e kokua ana oia i lelele moopu mai na

leo mele, e like me na Kahuli ka-

oi leo lea o ka Waokele, e

koaheahe ana e like me

ka mauu kuku nene hina wale la hina wale la!

E ALA ! E ALA !! E ALA !!!

E na Keiki Aloha Aina, a Aloha Lahui.

E HAWAII IO ! E KOKUA ! E KOKUA !!

E kokua i ka poe o ko oukou koko ponoi i

loohia i ka pilikia nui a weliweli.

E hele mai e ike i ka

HIMENI ma

KAWAIAHAO I KEIA PO POAONO LA

EIWA O MEI.

Malaila oukou e lohe ai i ke kaluhea maikai

loa o ka leo mele, i huipu mai me

ka leo honohone o ka PIANA.

'E halulu ana, e nei iluna o Waialoha.'

A i ko lohe ana i ke mele o WELOULA ma,

e kuupauia mai auanei ka ii, me

ka ola-ola i ka puu !

I ka Iohe ana ma ka aoao hema o ka PIANA

i ka leo o KAUMEALANI ma, e hookuu

maiana i ka leo kolonahe, me

he mau Iiwipolena la ;

alaila, e lawe lilo ia

kou puuwai,, a

e malama

oe o naha, no ka piha i ka olioli.

A i ka huipu ana mai o na leo a pau,

“Nonolo ka leo o ke kai o Hoohila.”

“Hoinainau u mea ipo ka nahele,

Hookokoe ana ka maka i ka moani,

I ka ike i na pua hoomahie luna,

Ua hihina wale i Kawaiahao!”

E hoomanao i keia ahiahi Poaono la 9 o Mei.

E wehe ia ka puka i ka hora 7, a e hoomaka hana ika hora 8.

KA UKU KOMO.

Malolo $1.00, Maluna $.50,

Ka uku no na kamalii, he hapaha.

 

KA LUNA HOOPONOPONO, - - L. H. KULIKA.

KA HOPE LUNA HOOPONOPONO, J. KAWAINUI.

POE HAKU MANO NO KE KUOKOA.

C.J. Laiana, (Lyons,)   S M. Kmakau,

Rev. M. Kuaea,           Rev. C. B. Anelu,

Rev. L. Laiana                                    (Andrews.)

                                    D. Malo,

            (Lyons)                                    (Lokoino.)

 

 

Ka Nupepa Kuokoa.

KE KUOKOA, HONOLULU, MEI 9, 1868.

 

            UA ike iho nei makou ma ka he luhelu ana i ka moolelo o ka Hale Ahaolelo, ua hoomaka koke lakou e hoololi i ke Kumukanawai o ka makahiki 1864.  Ua hooholoia iho nei ma ka heluhelu akolu ana, he Bila Kanawai e hoomahuahua ana i ka uku o na Lunamakaainana, i hoopaaia ma kela Kumukanawai, oia hoi he $150. no ke kau Ahaolelo. He mea kanalua loa ia ka pono o ka hoololi o keia ano i ka wa e pono ai e hoemi i na lilo a pau ma kela a me keia Oihana Aupuni.

            Aka, ina e hoomaka ana ka Ahaolelo e luaiele i ke Kumukanawai o ka makahiki 1864, aia no he mao wahi oi loa ae o ke ano nui mamua o ka uku paa o na Lunamakaainana e hiki ai e hoololiia. I mea e hoopau manawa ole ai i ka imi ana ma o a maanei o ke Kumukanawai no na hemahema liilii e ae, eia ka pono ia lakou. e oki ae me ka wiwo ole me ke koi-lipi i ke aa o na ino a pau e hoopilikia nei i ke Aupuni, e ae aku ia lakou e hoihoi mai ia lakou i ka Hale o na Makaainana.

            O ka Hale kaawale a kuokoa iloko o ka Ahaolelo me ka pono hookahi o ka hookumu ana i na haawina a me ke kau like ana i na auhau a pau. oia no ka puuhonua o ko na makakaainana mau pono. Ua hoikeia mai pela mai na moolelo mai i hala o ka honua nei, o ka hookaawale ana i na Hale Elua, ua hoapono loa ia e oa lahai kuokoa a naauao o keia honua.

            Ke hoakamai nei na Kuhina e hoohalike me Beritania, aka, aohe nae he mau kanaka ikaika e like pu me lakou i ke kue i ka hoomaka ana i na hana maanei i like loa me ko ka Hale o na Makaainana ma Beritania.

            Ua noonoo loihi loa ia a hoopaaia ka noho kaawale ana o na Hale Elua ma Enelani, a oia kumu hoi, ua ae likeia e Canada. Nu Holani a me na Panalaau Beritania e ae, a pela no hoi ma Amerika Huipuia o na mokuaina okoa he 36, a pela no ma na wahi a pau i ike pono ia ka holopono o keia hana.

            O keia noonoo o ka hoohui ana i hookahi Hale, ua hoaoia ma Amerika Huipuia : ma Peniselevania ka hoomaka ana, aka, mahope iho o ka hoao ana ike maka, a ua hoihoi hou lakou i Elua Hale e like me mamua.

            Ma Farani, Sepania a me Potugala, ua hoaoia ua Hale hookahi la, a ua ikeia ka holo pono ole. He hiki no ia makou ke olelo aku a nui, aka, ke kamailio nei makou no Hawaii nei, i ka wa pokole i hoaoia iho nei, a o ka luaiele koke no ka keia .

            He mea kue i ka noonoo maikai o ke kanaka ke kapa ana aku i na Makaainana, oia kekahi o na Mana Kaulike Ekolu o ke Aupuni, a hoole aku i ka noho ana o na Makaainana ma ka Hale kaawale . Heaha kekahi o na mea nui o ke Aupuni kuokoa ? Oia no ka pono o ko na Lunamakaainana noonoo pono ana e kau i na auhau a me ka hooponopono ana ina lilo o ke Aupuni. O ka noonoo ana no ke tausani makahiki i hala no keia mea, a no ka noho ana kaawale o na Hale Elua. ua hoapono loa ia i ole ai e hooweliweliia e na Kuhina na Lunamakaainana.

            O ka huipu ana o na'Lii, na Kuhina a me na Lunamakaainana iloko o ka Hale hookahi, he hemahema loa ke hiki mai i ka wa e hoopaapaaia ai na Palapala Hookohu o na Lunamakaainana.

            O kekahi kumu e pomaikai ai ka hookaawale ana i Elua Hale, o ka pupuahulu ole o na hana a me ke kau aua i ua Kanawai. Malolo o ke Kumukanawai mua, ke hoomanao nei kakou a pau i ka nui o na Bila Kanawai pono ole i hooholoia e kekahi Hale Ahaolelo a pepehiia e kekahi Hale .

            He mea akaka loa ia makou ke hoike ae, he mau Kanawai kupono ole kekahi i hooholoia me ke pupuahulu a loaa ole ka wa e noonoo ai. Ua ike no paha kakou i ko kakou pakele wale iho no mai holo ka “Bild Dala Pepa” i ke kau Ahaolelo i hala. Ina e hookaaweleia ka Hale o na Makaainana, aole loa e hikiwawe i na Kuhina ke onou ae i ka Bila Dala Pepa a me na bila e ae paha o ia ana maluna o ka Lahui.

            No keia kumu e hiki ai e paleia aku ka wikiwiki o ka hooholo ana i na Bila me ka noonoo nui ole o ka Ahaolelo, a eia  o Farani ke noho nei elua ona mau hale, aole hookahi.

            Mai ae aku e kapa mai i ka Poeikohoia e na makaainana aohe naauao e kau pono ai i mau kanawai ke hookaawale i hale kuokoa. Aole loa makou e hilahila i na moolelo o ka Ahaolelo, mai ka makahiki 1852 a hiki i ka makahiki 1864. O kekahi poe naauao o ka hale olalo, he poe noho malie loa, a he poe ake hana lakou mamua ae o na'Lii. O ka hookaawale ana i Hale okoa, he Halekula ia wahi na na makaainana e hele ai e nana a hoomaamaa iho i ka hana ana o ko lakou mau pono, a noho ana kamaaina e like me na lahui Kristiano, a i maopopo ai ia lakou ka noho kuikahi like ana me na lahui nui e ae o ka honue.

            O keia mau haole no e pahenehene nei i ko kakou Hale Ahaolelo kuokoa. a me ko kakou mau pono koho balota, o lakou no auanei ka poe e hoowahawaha ana me keia hope aku i na pono o ka IIookolokolo Jure, a me na pono kuleana aina, a me he la no e hoihoi ana ia kakou i ka noho ana pouli o ka naaupo.

            NO KA AHAOLELO.

            UA MINAMINA loa makou i kekahi mau Lunamakaainana, i ke noi ana e hoopii ae i ko ka Moi dala ponoi. Ua noi mai oia ma o kona mau Kuhina la i $35,000. Ua like ko makou manao me ko ka Moi i manao ai, oia ka kona mau makaainana e hookaawale aku ai nona, me ka ike ana, e loaa mai ana iaia kekahi mau loaa e ae mai kona mau aina mai. Ke manao nei makou, ua oi ae kona manao maikai i ka waihona o ka lahui, mamua ae o na Launamakaainana nana i noi ae e hoopii.

            Ua olioli makou i ka lohe ana mai, aole i hooholo ka Ahaolelo e koho ma ka hoomahuahua ae, a no ia mea e hoemiia ana na Haawina. Oia maoli ka pololei. He pono i keia lahui uuku e hoemi mai i na lilo waiwai ole, a e hoemi iho i na auhau e like me ke kupono. O keia ka pono kaulike i ka Moi a me na makaainana kekahi, aole o ka hoopii wale ae a mahuahua na haawina.

            Ke manaolana nei makou, aole no e haawi ana ka Ahaolelo i puu dala e kokua ana no ka Laina Mokuahi mawaena o Kapalakiko a me Honolulu nei.  E ae aku no ke Aupuni iaia ma ka pili wale ana mai i ka uapo a me ke dute ole ia o na mea like no na makahiki ewalu a he @ni paha e hiki mai ana. Ua lohe mai makou, ke hoohulihuli ikaika loa ia ne kekahi mau Lunamakaainana e hooikaika i loaa ke kokua ia no keia Laina Mokuahi. O na mea e hoaponoia ana i keia wa, e lilo ae ana ia i mea ano nui i ka wa aku e hiki mai ana. E akahele loa kakou.

            Ma ka nupepa haole o ke Aupuni i ka Poakolu iho nei, ua ike iho makou i keia mau mea malalo nei:

            “Ina aole Kuikahi, a oiai ua aneane make na pono mahiai o ka aina, e emi ana ke kumukuai o ka waiwai, a e emi pu ana ke lahua, alaila, ma ko'u manao, aole no e pono e noonooia kekahi kokua haawi wale mamua o ke kokua e haawi ia nei, a ke lana nei ko'u manao, e kaupaona pono ana na Kuhina a me ka Ahaolelo mamua ae o ka hooholo ana. Na na makaainana e uku i keia haawina, aki, aole no e hiki ke uku ia i keia wa a i ka wa e hiki mai ana.”

            Ke lokahi nei ko makou manao ma keia, a ke kau leo aku nei i ka Ahaolelo e kue aku i na haawina i ike ole ia he kupono, a i ole ia he oi loa ae ka pono e hoemiia ilalo loa mamua o ka hoomahuahua ana ae ia mau haawina. Na ka poe nana i koho mai ia oukou e auamo ana i ke kaumaha, ke ae aku oukou e hoomahuahua.

            Aole makou i kahaha loa i ka aeia ana o na Lana o Honolulu nei e noho me ka hoomaopopo ole ia o na kumu hoopii no ia kohoia ana. Ua lohe mai makou, ua kue ikaika loa o Kapene Loke i ka poe Puritana a me ka lakou mau mamo no ke kue i kona kohoia ana. Aka e malama pono ia. E lauakila ana ka pono.

            Ua lohe mai makou, ua hele na Lunamakaainana iloko o kekahi la o keia pule e makaikai i ka Halemai Pupule, Halemai Lepera ma Kalihi, a me ka Halekula Hana Luna. Ua nui na lono i hele ma o a maanei o ke kulanakauhale e pili ana i ko ke Aupuni malama ana i ka Halemai Pupule, he mea pono e huli pono ia; a ke manao nei makou he pono e hooponopono hou ia kekahi mau mea, i loaa ai ka pomaikai i ka poe i hoopoinoia a hoopaaia malaila.

            O ka makou i lohe mai ai mai kekahi mea mai i ike i ke Kula Hana Luna, ke kanaloa ia nei ka loaa ana mai o ka pomaikai mai keia kula mai. He hoonui lilo wale iho no keia Kula ; a ina aole e like ka loaa mai me ka lilo aku, alaila he oi loa aku ka pono ke hooponopono hou ia, a i ole ia, e hooki loa no, i hoapono mai ai ka poe i hoaohauia.

            Ua maikai loa ka lono i pa-e mai, mai ka Halemui Lepera mai o Kalihi ; a mahope iho o ko makou lohe ana no Molokai, ua ike ole makou i ke kumu kupono i hookaawaleia ai i elua Halemai e uha waleia ai ke dala o ka lehulehu.

            I na e hoike ponoia na mea e pili ana no ka haaaiia ana o na Lepera ma Molokai, e ike ia auanei ka nui o ka lilo a me kahi ai i loaa mai, aka, he mea ole wale no paha ia i ka poe e noho ana iloko o na Oihana Aupuni.

           

            O ka Poeikohoia e noho nei iloko o ka Ahaolelo, ua waihoia aku maluna o lakou ka mana nui e na makaainana. O ka lakou hana mua, o ka hoomaopopo i ka hoolilo ponoia ana o na dala a na makaainana i auhauia ai no na hana i hookaawaleia. Mai hooki waleia lakou e ka Lunahoomalu o ka Hale a me na Kuhina, ma ke kohoia ana 'o na Komite e huli ai i kekahi mau oihana, i koho wale ia na mailoko mai o na Lunamakaainana i ikeia ko lakou mau manao e kokua ana i ko lakou mau haku, oia ka aoao Kuhina.

            Ke manaoio nei makou, o na dala i hookaawaleia no ke Pai Palapala, ua hoolei wale ia, a pela no ka manao o kekahi poe e ae. I ke noiia ana e koho i Komite Wae e hele e huli i na lilo o ia oihana, heaha la ke ano o ke Komite i kohoia mai ai, no lakou ka manao e hooponopono aku i na dala auhau a na makaainana.

            Ke manao nei kekahi poe, o na dala o ka Oihana Kaua, ua mauna waleia, a i ka wa i noiia mai ai e koho i Komite Wae e nana aku i na buke o ia oihana, lele e ae la ke Kuhina o ko na Aina E a me ko lakou mau kokua e keelii mai la i ke noi ma ka hoololi ana, na ke Komite Koa no e huli a nana ia oihana.

            Ina ua hoolilo pono ia na dala, heahu ka mea a na Kuhina i keakea mai ai no ka huli ana aku :

            He pono i na makaainana e kiai pono loa i ke ano o ko lakou mau Lunamakaainana, a e nana ina ke mau nei ko lakou hilinai ma ka mana i haawiia aku ia lakou.

 

            I ko makou poe heluhelu i holo i ke o kohola, e maopopo auanei ia lakou ka makou mea i manao ai no ka makou mea e olelo nei, ua hooleiia aku ke tapu i ke kohola. I ka poe i holo ole i ke o kohola ka makou e wehewehe nei i ke ano o keia. I ka wa a ka poe pepehi kohola e hahai ai i ke kohola a hahai mai ke kohola i ka waapa e hakaka, alaila, he mea maa ka hooleiia aku o ke tapu a pahu paha iloko o ke kai ke loaa, i lilo ai kona alualu ana ia mea, alaila pahu ia aku i ke o me ka lana a paa aku a hiki i kona wa e paupauaho ai a make.

            Ke hoomanao nei paha oukou i ka palapala hoopii a na koa i ka Ahaolelo, e noi mai ana e hoopaa i ko lakou uka, a ke hoohalahala mai nei he elima wale no wahi dala e uku ia no no ka malama. Ua kue ia keia palapala hoopii e na Kuhina, aka ua lilo nae ka palapala hoopii i kumu alakai no kekahi mau Lunamakaainana e ninau ai i ke ano o ka hoolilo ia ana o ka puu dala nui i hookaawale ia no ke kokua ana i na koa : a p@ kumu ua maka'u na Kuhina, a ua lohe mai nei makou, ua hopu lakou i ka Lutanela @ Ka a hoopaa no kekahi mau hana ponoi @.

            Ano e noonoo pono kakou, o na mea @ nana a me na Lunamakaainana ma ke K@ o na Kuhina na hoe waapa o ka h@.

            O ha Kuhina, ka poe hoe waapa@ nei lakou i ke kuee o na Lunamakaainana oia ke kohola, no ka hookaawale ana : $@ 000 no ka Oihana Kaua. nolaila, ke @ nei lakou i mau tapu e kiola @ i ke kohola a hahai malaila a ua k@ nei maluna o ka Lutanela a hooleiia aku i noho malie ke kohola, i hele laelae @ kou maluna o na makaainana a @ lakou ma ka hookuu ana i na auhau, oia hoi na hapuni a me na lona. E @no na kanaka hoe waapa.

 

NU HOU KULOKO

Oahu.

            Ua hoopukaia ma Roma @ nei, he wahi nupepa hou, o ka Hae K@ kona inoa.

            Ku aku la ke Kilauea i Lahaina i ka hora 3 paha o ka auina la Poalua, @ mai ka lona maluna o ke Kate Lee.

            HOLO WA LAKAWANA—Ma ke awakea o ka Poakolu iho nei, ua haalele iho ka moku Kaua Amerika Huipuia Lakawana a @ ua holo aku la ma kona ala e hiki aku ai i Kapalakiko.

            KI PU ALOHA.—I ka Pouha iho nei, ua pu mai ka mokuahi Kaua Amerika, ua haawi ana mai i kona aloha i ko kakou aupuni.

            MOKU KAUA BERITANIA REINADIA. - Ma ke awakea Poaha iho nei ku mui la ka moku kaua ma Honolulu nei. Ua hhaa@ ua moku nei i ke awa o Esquimolta ma ka la 15 o Aperila, a ku maanei i ka la 7 o Mei. He kiakolu oia a he moku mahu hoi.

            POHAKU PELE—Maloko nei a ko ma@ keena oihana, kekahi mau pohaku pele: @ mai nei i Kahuku, kahi i hoikeikeia ma @ ia makou e ka mea nana i lawe mai. a @ ike aku, aohe no ia ua mea o ka ninole o ka hoohee ana.

MAKE O PAAHAO—Ma ka wanaao Poa@ iho nei, Mei 5, make iho la ma ka Halemai Moiwahine, o Paahao ka wahine i pepehiia ai e kana kane mare Kaanaana ma Koo@ aku nei. O ke kumu o kona make ana, oia ka hiki ole ke hoola ae i ka eha mamou@ loaa ia ia.

HE MAU KEONIMANA IAPANA—Eia ma ko kakou nei kulanakauhale, he mau Iapana maluna o ka mokuahi Idaho lakou i kau @ nei. Eia lakou ma ka Hale Hiekie @ Waikiki iho o ka Halepule o Polelewa. @ hele mai nei paha lakou e nana i na kinohinohi o Hawaii nei.

HOOPAUIA.—Ma na nupepa a elua e @ aupuni ua ike ia iho, ua hoopauia ko Hon. A. M. Kahalewai lawelawe ana i ka oihana Lunakanawai Kaapuni no ka mokupuni Maui, mamuli o kona hoihoi ana mai i ka Palapala hookohu.

GENERALA MAKUKE.—I ke Kuhina Amerika e makaukau ana e hoi mai i kona Ho@ mokupuni ma Hawaii nei, hiki mai ka l@ ia ia e kauoha ana e huli hou aku ke a@ Wasinetona, aka aole nae i maopopo lea, ua haalele koke iho paha oia, a ua kali pali ka lohe pono loa.

Maluna o na moku e haalele ana i ko kakou nei mau kapakai i keia la no Amerika, e holo ana o Kauka a me kana wahine a me kekahi mau hoaloha e iho i noho a @ pa ia Hawaii nei. E holo ana laua e @ hope i ke one hanau a hohohoi mai no.

NA DALA ILOKO O KA BANEKO O BIHOPA@ Ma ka olelo hoolaha a Bihopa &Co., ma ka pepa o keia la, e ikeia iho, o na huina dala pau i emi iho malalo o ka ekolu haneri dala e waiho la ma ia Baneko malama dala a pau ana ka uku panee ana no ia mau dala ke hiki aku i ka la mua o lune, o keia makahiki.

Ke maumaua loa mai nei hoi moku papa o kakou, nana aku ua hele a @ kea o kai o Ainahou i ua mea he lako ha@. He maalahi wale hoi ka oluolu mai o ke kumukuai, loaa na wahi pupupuhale o ka @ e makaalahia wale ana i halelaau. Aka @ pono no e hooma-oe wale i na pa kuai pe@ “Heaha ka namu o ke kapuai papa.”

HE AHA HIMENI MA KAUMAKAPILI.—Ua @ no kauaheahe mai makou, e haawi ana ka Papa Himeni o Kaumakapili, he Aha m@ no ka pomaikai o ka poe o Kau, i keia Poalima ae e hiki mai ana, maloko o ia Luakini. Na na lono mua no keia Papa Himeni e kono aku i na puuwai o ka poe i hoopal@ ha i na wa himeni i hala, e hele e ike maka.

 

KAU OLE NO KA WELI O KA AIHUE.—I kekahi la o ka pule aku nei i hala, ua komo kolohe ia mai la ka home noho o Kauka Hilipolani ma Waikiki, e ka aihue, a ua lawe malu aku la i kekahi mau mea hoonani ha@. Ka ! weliweli ole no hoi kanaka pau o @ piko i ka iole i ka hana i ka loaa maloko m@ o ka aihue ; e alo alo ai paha na maka. @ ua oki e ke kolohe. Malia o ka hana a@ aku la ia i nalo, hoi hou mai oe, ai io kam@ no ia Kawa, ha'u ko lehelehe nui.