Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 21, 23 May 1868 — Kokua i ka Laina Mokuahi! [ARTICLE]

Kokua i ka Laina Mokuahi!

! Ke waiho nei keia nioau imaa oka Hale ; aka ua hookaawaieia nae, o ka Poalua e hi.ki mai ana oia ka ia e noonoo ai ka Hale 1 no ia mea, a no ke ano nui o keia mea i na i kannka Hawaii, nolaila h'e meo. pono no ia I kakou e nana a e noonoo pono i keia ninau. | Ua hai makou inamua iho nei, he make- . make no e kokua iki aku i ka laina inokuahi. Aohe o makou manao pilikino e hoole |me ka manao ino i ke kokua ana aku, aka Ima ko makou ano Hawaii, aole makou ma- | kemake e ikeia ko kakou mau daia e mauna wale ia ana me ka kumu poooole. Ke manaoio nei makou e loaa ana no ia kakou he laina mokuahi me ka uku ole i kera puu dala nui> a noiaiia o ka hookaawale ana i uku e haawi aku ai, he mea makehewa wale no ia. Aole an€i be mau mea e ae i iike loa ke ano oui e like me keia, i mea na kakou e noonoo ai, inamna oko kakoa uha ai aoa aku i na dala elima haneri ona haneri i ka iaiy mokuahi o ka aio* e, e hoio ana malalo o ka Hae o ia aupuni iho.

Ua bana ka Hui nona ktJi Laina Moko** bi, he pa'apaia ae like me ke aopuni o Amenka Huipuia, e hooholoi mokoahi mawaena 0 Kapalakiko, a me ka P»e Aina Hawai» nei no na makahiki he um», a nolaila ua kokuana mai ua Hui la,he Kanahiku Kumamniima Tausnni Dala no ka makahiki. Ua holohnlu ibo nei ua ,-iokuahi la a kokoke e eono malama, a ua oi ae ka loa® mamu.i o ka ka Hu» mea i manaolana wale ai ; aka hou iho nei lakou e pii ae ana ko lakou loaa ina t* hooholoia i elna mokuahi, a ke manaoio ne» makou, e hooboio mai ana lakou i ka lua o ka mokuahi, no ka mea o ko lakou pomaikai ka hana pela. O ka nui o ka pomaikai i loaa iho nei ia lakou, oia ko lakou mea e wiwo ole n*i a pakela ai loa, a ke hanuhana hou mai nei lakou e oi aku ka to*a ia lakou, ma ka hoemi »na iho i na ukana a pau e laweia ana 1 Kapaiakiko a me na mea i kauohaia, ilalo loa, i haale'e mai ai na moku pea i ko kakou »»e» mau kaiaulu ; a ke makemake nei lakou, 0 ke d i!a i lon«i ia kakou, uia ka mea nana e hoemu aku i ko kakou mau hoaloha kamaaina, na moku pea ; a ano ke apuepue »nau mai nei i dala, al.nila hookau ma» iauhau nui no ka kakou mau uknoa ke lawe aku. Ao!e auei keia he mea e kanalu.iia ai ? O keia iho la uo ka hana mua a keia Hui i ua kanaka o Oregona, a he nui ka puu dala i lu aku ai a-ia poe, i »nea e hoopoiolei ai i ka hana a keia Hui. Ano, ina e haawi aku ana kakou i ko kakou ponoi, i mea e kau pale aku ai i ka holo ana mai a na moku pea, n o keia mau mokuahi e ha«»a e like me ka hana nnn mo Oreg:>na, i hea iho ka kakou dala e loaa ai a kokua mai ia kakou. Aoie anei be pono ia kakou e maiama i ko kakou mau daia no kakou iho ? Heaha hoi ka kakou mea e uku aku ai i ka mokuahi elu.i, ke ike pono kakou e holo w.ile mai ana ia moku me ke kokua ole ia ? Makemake anei oukou e lilo keia Hui waiwai, a Mana hoi, i haku no kakou ? Ua heluheiu makou iloko o ka nupeju a Wini o na pule ekolu i hala ae nei, a "ina e kokua ole ia ka Laina Mokuahi, he mea kanalua e loaa ana paha ia kakou ku laina mo* kuahi." Ke hoomanao nei makou, kokoke paha elima malama i hala ne nei, ua honpuka o Wiui iloko o kona nupepa, he makau wale kona o e hookiia ana ka hoioana mii o ka mokuahi, a īa wa, ua huhu loa na Agena o ua moku la, oia o Kale Olelo e »fta ia ia, a ua paneia mai oia maloko o ka nupepa, he mea walaau wale iho no ke k->mailio nna peln. He mea oiaio e holo m;«u ana hookahi mokuahi, a ke manao nei makou, ua ike pono na agena mnmua ae o kahi poe e, i na mea a keia Hui Hooholo Mokuahi i hiina ai. Ua kahaha loa makou i keia, ine ka manao nna, ua oi ka ike o Wini mamua o kela. Ke h»i nei makou i ka Hale Ahaolelo mai puni i keia mau lohe puahiuhio. Un kamailio pu iho nei makou me ka poe nona ia hui, a ua hai mai lakou, iua lakou e hooki wale i ka holo ann o keia niokuahi alaila, e uku ana lakou i ke aupnni o Amerika Huipuia i ka uku kiekie loa, he Elima Hanen Tausani Dala, a no ka mea hoi, aole e nui ana ko lakou poho, a malia no paha aohe e poho, nolaila, e hoomau aku ana no lakou i kona holo ana. Ua lohe mai nei makou, ke haawiia nei ka rama a tne ke dala i kekahi mau Lunamakaainana e hoowalewale ia lakou, i kumakaia ia mai ai na makaainana o Hawaii nei e ka enemi. Pela io nnei keia ? Ke manao nei makou, aohe; ua minamini loa makou i ka lohe ana mai, ke kanuia nei ka akia ino o kekahi mau lahui e inaluna o ko kakou nei mau pae inoku. E ae mni ia makou e kau leo uku ia oukou, ina oukou e ai 1 ka hua o keia laau, a ka poe haole maalea e hapapa mai nei e kanu i keia wahi mahi« naai uuku o ka Pakipika, o na hopena o ko oukou hewa he mea kaumaha loa ke auamo. He hua ia i papaia ; moi ai oukou, o like auanei oukou me ka poe e ae i ai i ka hua i pnpaia, a e kipaku ae ia oukou mai waho ae 0 ko oukou mau mahinnai maikai'ae. E pale aku i,» uku Kipe. A e hoike nku 1 no hoole i kapa mai ai ia kakou i ka ai kanaka, aole e hiki ke kuai ia oe i mea e kumakaia aku i kou one hanau. Mai lalau iki aku, o iiio auanei ia mea, i mea e kulou ai ko oukou mau poo me ka hilahila i ka wa a oukou e hoi aku ai i ko oukou mau makaainana, ka poe i hilinai mai ia oukou ine he mau makua la o ko lakou mau pono. Ano, ua ike iho nei lakou, he 33 na la e hala o ka mokuahl, alaila hoi hou mai, nolaila, malia paha o komo mai na moku pea ia wa, a hao aku i na ukana, mamua o ko Ukou hiki ana mai, a i mea e hooki ui i keia, makemake lakou e hooholo mai i elua mokuahi, i hiki mau mai ai i kela a ;ne keia umikumamaono la, a hoopau aku i ka holo ana mai a na moku pea ma ko kakou nei pae aina, ka poe i noi wahi keneta ole mai ia oukou e kokua aku. Nolaila mai pulwa ookou i na olelo hooweliweli, he oinio loa e holo mau mai aDa 00 hookaki mokuahi, a ina aolelakou e hooholo mai i ka lua o na mokuahi aole mea e ae e poho e iike me lakou iho. n >»l'aikai ana i ka moolelo 0 ka Hale Ahaolelo o ka Poakoln iho nei, oa ike ibo mnkou, o kekahi lnla o ke Komi' te Kalepa no kn noonoo ana i ke kekua i ka Laina Mokoahi Kaleponi i $30,000 oia o Mr. Makalena. ua kakao i kona inoa ma ka a°ao 0 "» hoole, i ka lakoo hoike ponoi ana 1 kakau aku ai me kona pulima akau. N 0 ka mea, ma ua olelo hoike la . ke Komile oa olelo lokahi l.koo, , po„o e hoopanee lna.a I» noonoo ana no ke koku» i ka 4 Moknahi Kaleponi. Aia a hiki mai

i ka !a i haiia maluoa, kaha iho ana ia ma ka aoao hoole, a eia ka mea ktfp*n»hn 1«, ole, o kona kakau inoa ana mnlalo <? ** ft j p> lo hoike» a mahope o hookahi 10, kaiii «e ia i kona inoa, a huki ma kekahi no« 0 me ka paa no nae o kona inoa n.nialo o k* olelo hoike. Aole maknu e kannlua k« lo ae he kanak» naauao o Mr. Alakolena, eia ka ninau, no keaha kona mea i kaka;» ole ai i olelo hoike nana a hoike aku i mUit o ka hale» a e nanaia no knna hoike, no ka mea, he hoike no ia na ka hapa uuku 0 Komitc. Ina uo ua ike mua oin nole he h ; - ki iaia ke hoike i kona m»nao iho iunm 0 ka llale, heaha kona mea i hana ai i bj)oti nona a lilo i Lunamakaainnn.i no ka Apan* o Honolulu ? Ao!e o makou makemakee lilo kekahi lala i Hilu. [ IT7" Iko makou nana ana ina Lunama. kaaioana o keia Kau, he poe hou kekahi i he poe mua kekahi o ke Kau i hula iho nei, O na Lunamakaainona mua a mnkou i hiii. • nai nui ioa ai, oia o Hon. Keawehunahah, ĪLuna o Waialua, Hon. Mahelona, Lun* o Ewa a ine Waianae a me Hon. Keliipio Luna o Lahuina, i ke Kau Ahaok-lo o k.t M t H. 1566, a makou i hoopuka nui ai ma ta ! nupepa oia Kau Ahaolelo no ko lakou aiohi lahui a kokua makaainana, aia hoi, i keia Kau Ahaolelo, me he mea la, e hoopouu nai ana lakou i ka aooo nui nana i koho , nku ia lakou, a ua naue heie aku lakou uia 'kx kuamoo e paweo inai ai i na makMaumna. Ke hooiuaoao nei inukou ika o!t'lo kekahi o keia poe iloko o ka Halo Ahnuio .» okniaKau penei : " Owau kekahi o n,i mea kue loa i k» aouo o na Kulnna i ke K iu 'i hala, aka, i kei» wa. ke ike nei nu ua hi>. Iwa au. f * Ke ike kumaka nei makou i keia poe maiuna no, nole e loaa iki ana he wiln |K>maikai ii kakou mai loko mai o iukou. O ka kakou no ia o ka noho pu aku p.'ia, om ua haia ka wa k upouo no kakou e ioiloi ai a e wae ai i na Luna kupono e koho ai. : Mamake no kakon ia kakou.