Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 21, 23 May 1868 — Ka Haiolelo a T. Puuohau o Lahainaluna ma Wainee. [ARTICLE]

Ka Haiolelo a T. Puuohau o Lahainaluna ma Wainee.

Mei 7, 1868. i Ka poe e pomaiiai ana mahope o ka : - hoonaauao ana. O ka pomaikai ka mea a na kanaka a pau i i iini nui ai, oia hoi na men a pau e ko ai ; na lini a hooulolu ia ka noho nna kino, pe- | la no hoi, ua i iini ka naau o ke!a a me keia j i ka hua o kana hana, ina e nele i ka hua e ! poho auanei kona luhi, pela ka mahiai, ka | lawaia, ke k&mana, ka amara, a pela aku. 1 A peU no hoi ka poe e imi ana i nei | mea ia he naauao, ke iini nei kela a me ke- | ia haumana e loaa kekahi Aana e pomaikai | ai mahope o ka puka ana mai ke kula aku, j nolaila, eia kekahi mau mea e akaka ai ka ; poe e poinaikai ana mahope o ka hoonaauao ■ ana. 1 makepono ai ka luhi o n& kumu a me ke dala hoi a na makua e IHo nei i ka lakou mau kainalei no ka hoonaauao ana. | !. O ko poe hooiohe o malama i na kaS nawai a me na kauoha a na makua ma ka pono. j O na kanawai a me na kauoha a na ma- , kua i ka lakou mau keiki ma ka pono, he i niau mea ia c alakai aoa i oa keiki ota ka

pono ameka oiaio, a me ke «lanui ololi i| mai o poloiei. a he mea boi e hoopo-; [piei ai i ki iakou mau haoa, e hke me ka ; ica ka iima o ke kamana, he mea e po-| iolei ai kana hana, i ole ka rahi e pilipili; (nakekeke auanei ka haie ana i kukulu ai. a: pa mai ka mnknni o ka palaha no ia. Ao- | ; ie oia wale no, akn, ua like me ke panana| iiuna o ka moku, he mea e hiki ai i ke pena ke hookeie i kona moku ma na ale hanupanupa o ka moana iipoiipo. i oie keia imea he panaoa. alaila. e kau auanei ia moku i kapua me he auwaa panana ole ia. oia *kakae no a iii aoa i na pukoa a me na kuaau o na mokupuni iiiiii e ku ana ī ka moana pau i ka weiuwelu iiilii. A peia no keia mau kanawai a me na kauoha a na in*kua a me na kumu ma na kuia i na keiki, be mea e pakeie ai iakou i na pahele a me na upiki a Satana e hoowaiewaie nei iloko 0 ke ao nei, ka enemi nui i oleio la ll ke hoiohoio nei i o a ianei, me be liona u-o ia e imi ana i kana mea e ale ai. n Noiaila, ke noi aku nei au ia oukou e oa hoa opiopio a 1 pau, mat na roses mohaia o ka aoao palupa{u i mohaia i ka ua hoolua a me na kulu hau o'ke kakahiaka, a me na puuknni o ka aoao nana e hoolaie i na ai a ka ui, he wa pono keia e huoiohe a e malama nku ai ka-' kou i na kanawai a me na kauoha a na ma- , kua ma ka pono, i like ai me ka Pauio i kauieo ai i na keiki o Epeso i ka i ana aku, " E na keiki, e hoolohe i ko oukou mau 'makuanoka Haku, no ka mea, he pono keia." I ratioli ke no hoi me ka Solomona i ;kau leo aku ai i kana keiki i ka i ana aku, | 11 E kuu keiki e malama oe i ka'u mau ole-! ! 10, waiho pu i ka'u mau kauoha me oe i ola ' !oe a me ko'u mau kannwai hoi e like me ke ■kii onohi o kou mau maka, E i ne oe i ka ,n»auao, o oe no ko'u kaikuahine, a e kapa jaku i ka ike he hoa launa, I malamaia oe i | ka wahine e i ka malihini i mahmali me ka- , na inau olelo. No ka inea, o na leheleheo : j ka wahine hookamakama he meri ia e kulu ana, oi aku ka pahee o kona waha i ko ka aila, aka, o kona hope ua awahia e like me . ka laau awaawa, a oioi hoi e like me ka paj hikaua oilua, Ke iho la kona mau wawae i , ka lua pa-u a ka make, Nolaila, e hooma-; ; nao e na hoa uhai aholo o ka imi naauao i ka ; ! olelo a ka poe kahiko, 11 he kuli ka make he ; , lohe ke ola." j | 2. O ka poe akahai a ine ka naauhnahaa. ! ! O ke akahai a me ka naau haahaa, eia no ) ia. 0 ka palupaiu o ka manao, aohe uiiani ! a me ka hoole ana o ke kannka iaia iho, a e hana ana a e hooikaika pu ana i ko hai mau } 1 1 pono a me ko hai mau pomaikai a pau me ! | kona iho. A no ka poe o keia mau ano na j pomaikai pookela i oleloia, ,k Pomaikai ka | poe haahaa ma ka naau, no ka mea, no la-| kou ke aupuni o ka lani, Pomaikai ka poe | 1 akahai, no ka mea, e lilo ka honua ia lakou,". a ua olelo ia no hoi, O ka mea hoohaahaa ! ; iaia iho oia ke hookiekie ia ao, a o ka mea i 1 hookiekie iaia iho oia ke hoohaahaa loaia. j i Nolaila, ke poloai aku nei au ia oukou. O | ke akahai a me ka naau haahaa, he mau j '; anuu kupono loa ia e haalele iho ai ke! | kanaka i na palahalii o lalo lilo, " auaheki- i i ka," a onioni ae i ka panepoo o ka hanoha-l no, a he kapena ke hoa e kohu ai. No ia 1 mea, e anoi oukou e na pokii aloha o ka imi | naauao e kau i ka wekiu o na kaiaulu o ka | hanohano, alaila, e hoalu loa oe a o oukou ! ipaha i lalo loa i Keei la o lalo loa aku, a • mahope e onioni mai auanei oe me he aoiopua hiki ahiahi la, ka heie noia a halakau I ana iluna o ke aki o ka pomaikai, me he maunu inaikai la hoi ma ka lima o ka iawaia. mai luna no a lalo aina e ka ia nui he kahala. I I 3. O ka poe miki a hoihoi ma ka imi na- ' auao ana. ■ E like me ka nui o ka iini o ka naau o 1 1 kekahi pela no kona hoihoi ma ia hana, e 'like me ke kanaka pololi a ohakahaka kona ;opu, a o kona puu hoi ua pakao ioa i ka ono i ka wai, aka, aole ia noho waie i pa'i ai i i kona pilikia, ake no ia e ioaa ka ai a pela ihoi ka wai, aka, nole ia e ai a maona a e ' inu hoi a kena alaila iuai aku i kana mea i ni'i, ina pela, e poho auanei ka ai a me ka ' ia iaia, he mea luai wale iho no ka nana, pela ka mea molowa i ka imi naauao, me he | pahu la ua puka ma kona aoao lalo, e noke ■ I wale no \ ka hoopiha a he ole ka piha, pela I ka mea miki ole i ka naauao, e no wale no J a he ole ka ike, a oia ka mea i olelo ia mai i' e Solomona, O ka mea i makemake i ka ike oia ka i makemake i ke ao ia mai, a o ' ke kanaka i hoowahawaha i ke ao ia mai he holoholona ia kanaka, aole makemake i ke ao ia mai." Aole oia wale no { aka, o ka poe miki a hoihoi ma ka imi na iuao a me na hana lima pu, ua mahalo ia no lakou, penei | hou ka So!omona i olelo ai : •• O ke kanaka | miki ma kana hana e ku no ia imua o na i|Mii," aole imua o kuaaina, a o ke kanaka i no hoi ia e kohu ai no ke alo alii aia he ka- . - naka miki, nolaila, e miki kakou e imi i ka I I naauao me ka hoihoi loa e na hoa opiopio | >! i hoohauoli ia na papa a hooulu hua ole ia l : na mama, i like hoi me ka oieio kaulana a .' ka Moi Kauikeaouli imua o na'lii a me na i i | makaainaoa, i ka i ana mai, " E na'lii a me j • 1 na makaainana, he aupuni palapala ko'u, a i |o ke kanaka pono a naauao oia ko'u kana- ,! ka," wahi ana. . l 4. O ka poe hoomaunauna ole i ka mana-i > wa. | O ka maoawa he mea nui ia i ka poe na-| auao ma na aina naauao a pau, a ua mahele pooo ia ka maoawa oo kela a me keia .; bana i hoio pono ai me ka hufkau ole, aka, ,|o ka poe hoomaunauna manawa, aole e loaa ia lakou ka ike, a ua pili b lakou ka mea • . hai ia mai e Soioraona, •« E iike me ka m&! ► nu i auaoa mai kona punana ae, n pe!a ka oiea hoomaunauna i ka manawa, a e līke no

boi ine na pohaku ala nemonemo ina kaha. kai e kakaa waie ana i uka i kai, aohe olu o ka limu, nolaila. mai hoomaunauna wale i ka maaaira e na hoa opiopio o hiki iwai auanei ka nele rne be kanaka heie la a nia alo ae ka ike a me ka naauao me he aka ia, " Hopu hewa i ka loli i ka ia maka ole. 6. O ka poe minamina a malaina pono i ka inoa maikai. O ka inoa mnīkai he kumu waiwai p®» loa ia no kela a roe keia kanaka ina ke ao nei, aoie kuieana e lawe wale ai kekahi i ka inoa maikai o kekahi me ka poohw ole o kona lae i ke kanawai o ka aina. O ka inoa maikai, me he hae n«ni la ia e poleio ana i na eheu o ka makani, e hai mai ana imua oka lehulehu, he Kupono o mea i Lunakanawai. a o mea i hope Kia»»na, a o mea i Kahunapule, a o mea i Kakauolelo, a peia aku. Ina e hapalaia ka inoa maikai me ua mea peiapeia e haumi* ai, alaila, e hapaia auanei kekea na'ko eie ka ai, e iea* ( boka ana hoi e pau ana ka nanl. " Aohe ke kohu o hanunanuna, Puiwa ka manu eena i ke kannka." A e hopohopo ka lehulehu a ka nalua ia oe no kou nele ika inoa maikai. Eia hoi o ka inoa maikai he mea pau oleia, a ua oi aku ka nani a me ke kinikohu i ka moa po-i ni maikni wahi a Solomona, nolaila, mai pauaka a hoomaun.-iuna wale i kahi a pelapela inoa maikai, no ka mea, he kahiko na» ni mae oie ia, ina e makapo na maka a muumuu ua lima, a pau paha ka waiwai a ilihune a koe ka inoa maikai, ke i nei au aole i ilihune ia kanaka, oia?, ke koe nei kona kumu waiwai o ka inoa maikai. 6. O ka poe Kristiano oiaio i paulele i ke Akua. Ua makauknu iho nei na inea a pau e kukulu ai keia wahi pepepe halekua, a o knhi kahua wale no koe a kahi no a makaukau pono, nolaila, ke kukulu iho nei au i keia inau manao e lima maluna o keia wnhi kahua palanniki i ka ike iho, aka, he pohaku kihi nae e naueue ole ai e noke ka waa a kahe ka wai, e pa ka makani a haaieie wale aole loa e hma. Oia keia ia, " Kristiano oiaio i paulele ike Akua." He nui no ka poe i mahaio ia no ka hoolohe a me ka maiama i na kanawai n me na kauoha a na makua ī ka mau keiki ma ka pono, a ua noho ma ke kula i na makahiki eha a puka aku me ke aloha ia a me ka aponoia e na kumu, akn, a hala kekahi manawa, alai* la, pahee kekahi poe i kaliee. kukini holo hewa kekahi hauie i ka lalau, holohua kekahi a hauie i ka uluhe o ka hewa a Salana ika hihi ai iioko oke ao nei, Ma hoiehoie ka iii ia eka lamakea." A pela no hoi kekahi poe mahaio ia no ke nkahai u me ka naau haahaa, a ua onioui no a kau i ka panepoo o ka hanohano, aka, me he lupe ia ua lele i ka lewa a kiekie loa, a moku kona kakaiupola o ke kipoho no ia a walawala ana ī kae pali o kae manu, a aneane hiki ole i Wailelehuna ke pii hou ee iluna. 0 kekahi poe no hoi ua mahaloia no ka miki a me ka hoihoi ma ka imi i ku naauao, n ua kuliu no i nei mea la he ike, aka, ua li« lo nae ia naaxi.no ma ko lakou poo me he huna ahi liilii la ma ka lima o ka mea naaupo, nnua i hoa i ka puu opala nui, a hiki ole iaia ke kinai aku, lilo ia i mea nona e poino ai a poino pu me ka lehulehu, aka, he kauwa maikai ke ahi, i ka mea hana me ka malama pono, pela no ka poe i nui ka naauao a inakau oie i ke Akua, ua iilo ko lakou naauao i mea e poino ai lakou a me ka iehulehu, no ka mea, aohe o lakou mea e malu ai, aka, o ka poe makau i ke Akua, ua lilo ko lakou naauao i kauwa maikai e hooko ana i ko lakou mau iini, a e hoopomaikai ana ika lehulehu. A pela no hoi kekahi P oe i mahalo ia ko lakou inoa maikai, aka, a hala nae kekahi wa lawe aku ia ke au miki a me ke au iawe o ka hoowaiewale, a hauie pahu ana i ke puhi o ke ale o ka hewa e poino ai, a i lohe ia aku i ka alali mai 0 ka nilio. " Hao ke Kooiau pau na mea aloha, Ahu iho ka pua wahawaha i Wailua, Lele ka manu o ka Uia hoi i Koiahi, Ahu iho ke aia hokahoka i Kapakai." Nolaila, ena hoa uhai aholo o ka imi naauao, ke noi aku nei au ia oukou e imi i ka naauao a loaa e imi pu hoi i kona mole 1 P aa a »i oia makau ia lehova, ina e nele i keia ke i nei au e pili auanei ka mea i ole l° ia mai ia kakou. ♦♦ Hoi ole ke poho, luhi hewa i ka weuweu a ka piula." J. Pouohau. Mei 8, 1868.