Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 21, 23 May 1868 — Kokua ia Kokakumu, a pane ia Kupa Hawaii, a hoahewa hoi. [ARTICLE]

Kokua ia Kokakumu, a pane ia Kupa Hawaii, a hoahewa hoi.

E ka Nupepa Kuokoa k ; Aloha oe: E ae mai oe e kanana aku au i ka iwi a me ka io o na opala koh»j ole a Kupa Hawaii o ka la 28 o Mamki i hala. Ke mahalo nei au i na oleio wehewehe a Kokuakumu o ka Helu 17 o ke Kw&oa, i na kumu i keakea ia ai o ka ulu pono ana'o ka naauao o na keiki malalo iho o ka malu o na kumu o na kula. Nolaila, ua hoouna akuau ī kope no keia mamu*,aole wahimea a P aa mai » no la m ea, e lawe hapa ana au i kekahi oia palapala, ma na m«a i koe ia oe, i hemo ai na hihia a ka enemi e hoopanee nei i ka waleo ka maalea mawaena o kakou. Nolaila, ma ka manao 2, hapa hope a Kup« Hawaii, i hoike ai ma ka Helu 13 0 ka nupepa nei, malaila au e maa ai, ka pohaku ala e poniu ai ka ike o ka mea mioi hoop»l» mea ai i kahi haina, oia kana e puili ne i me he kamalii la ka nana ina o kona mau manao piha welu. O k» hoomaka ana nae, oia keia. "Aia i ka hapa hope o ka M. H. 1867 i pao aku I**" aka « ai, a hiki i na

hoaoieio penei: " Eia no, oka noonooo!» ke ano o ka olelo o Ka olelo o ka ninau.'- () km paiena ia e pau oi. Ma ia wahi au e h, M akaka iki ai, i ke knnaka oioi o ka ♦» i piba ka naao a me ka waha i ka ak»a M hehe/* wahi ana, a uniki ae nei ma haa palahalaha o ka nupepa KuoLm , , kumukuia 0 Kaonapal» nei, no ka ina ; , oj . ka haina, oia boi, *• 2 lima nui ahe 10 jj. ra , iki." Hupo oc, ua ike maka no oe 0 k* j,, M oiaio wale no ia e like ine kau, •• t> |~r, n f _ aohe mau l»roa iki," ika niea a m au n) nana i p«i buke n ai keia ninau, aoie, loa no pela. Ke hoonianao nei au i ka hoiko a«n a K Limaikaika. ma na wai eha, i kap;ii\ ia inoa i kein wa, i huiia ai na kul* a oia apana, ma ka luakini ma Wailuku, M, H. 1852 'ma kn mniama o Mri ina| a ,: a oa hoea mai na mokomoko hoopa a p (1 no un ninau nei 1«. "Ehii ou n „ u lima nui ame na Jima iki ?" A fil loaa ma ia la: (I) lima nui ;k he ]q ma iki," wehewehe ana. •* Ona li mn e ;, ;i om no na lima nui, o na manainana a h 0 oim lima. oia na hnui iki," &o. Kut» i a «j ♦'1 lima nui, 1 lima iki," wehewihe a: , •♦O ka lima makaukau ma ka iaw. liwo .i ilk Ika hana, oka iiiua nui no ia,o ka Imn . inaheina oia ka linm iki," &o. (!j) "i> |; 4 nui aohe lima iki, a i ofe ia. 2 lima :ki . lima nui," wehewehe ia, " Ina e kapii.i 1 ma nui, alaila, aole lima iki, ina 2 linm k aole no hoi he lima nui," &c. 1 ka pau nna oia hookuku ana i im i,y n 4 me na wehewehe. Ua k» mai ke K iliuku. lu nui iluna a hoakuka mai, a pau ia.eia ko- ■ na manao hope : " e malama kela n uiy koi» kumu i kana i ao ai i kana mau haumnna, e like ae la maluna i koike in." Ke m.un, ibo la au, ina o kekahi oia loua niaiun;i u,i pono no ;He keu hoi o Kupa Hawaii ka hooio, e kuhi ana pnha hookahi hnlau i ao n ai o ka noonoo ana, me ka ninau ana itio a ua oia Ja. " Heaha ke kuinu i haulo ni ke> la mnu kumu ma keia niea liilii ?" Hau!c ka uaina, o oe kui poholo pu ma kaln no nw i eli ai; a h>!.«hil i ole no hoi oe i ko k;u' u ana ae. "Eia no, oka noonoo pono ok< ike ano oka ninau." Kahaha! ua oi akn U mnkaukau ona haumana a me na kumu o keia wuhi ia oe. Eha oe la ; e akahole ma ka hoolaha ana ī ke akea i lohe oe. Ke wahnhee mai nei oe, •• ua ho«o i« kn hope Lunakula a me ke Kahunapule," luaha ka like oia mau olelo hoopunipuni nu i ka oiaio ? no ka mea he ninau Helukakau ia, i knhakahaia ina ka papa eleele, o kein ma ka naau, pono ole oe malaila. Ke i hou mai nei oe, M Me he mea la o ka makamua no hoi ia o ko'u lohe ana i kiii wahi ninau." Hu ko'u akaaka ia oe, ko hcle imua a mea hoi hou i hope e lauwili m, ane ku like oe me ia ia he niuhee, holo i ko poo, holo hiu; aka ea, ua oluolu au e kuhi* kuhi nku ia oe i keia ninau, aia ma ku Helukamalii aoao 9 ninau 4 i ike oe, e leiin i n:i ilihualala ou mau onohi maka, « pau pih.i kou kuhihewa ma keia mea. Aia ma kekahi o kau inau rula liilii ( l.)«« olelo ana penei: Ua makaumakau |oa na kula Aupuni i keia wa ika w«ti. Al;i|vilu oe; ke hai hooia aku nei au, nole he umii hookahi o keia mau kula, mai Kahakuki a HonOkawai, ua ike maka no hoi oe e Kupa llawaii, i huna ih<» ai oe i kou inoa ponoi o b. VV. Nailiili. Eia no hoi ke lopa hoop h nei kekahi mau kula mn na liale halawai, aole i kuokoa loa, aole no hoi i lako, i ahn ai kau epa pela, i kaulana nae paha oe i ke kakau manao ana i ka nupepa ? nolaila e hoo* laka oe i kou alelo i pono oe, no ka me:\, ke olelo mai nei o lakopa. *• He lala uuku ke alelo, a kaena nui ae U ia. Aia hoi, ua hoaa ia he puu wahie nui e ka huna nhi.*' xMa ka rula (5,) malaila au e lawe pnkiko ai i na olelo n ka mea kukalekale, oia keia: ' Ualohe pinepineau i ka hoohnlah;»!,» o kekahi mau kumu ma ka apana o Liahnina nei, no ka ukulii o kahi uku." Pane nko. Ua hiki no ka hoohalahala ana, oiai hoi. i ka malama o lulai makahiki i kaahope oe nei f he 9 kuniu maanei, e 8 o iakou i nku i like ia ma ka pa iwakalua dala 520.00, he i 60 na la kula o kekahi, he &8 o kekahi, hooi kahi koe no ke emi uuku loa o kona mau U, 5 oia la, o ko lakou hoohaUhnU hookahi ! no hoi ia, aole i alua, aole i akolu, au e apu* , hi imihala nei i na knmu o kn Apana o Lv haina, •• he 50 kenela no ka ia, oia he hapalua." aole ia he oiaio. Eia waie iho no ka

u0 na ku 'n» ' ike maka ia, aia ik» imnao o ka Lunakula, ina e i mai kela, e nie» au, e mea ae aiala, oia iho la no, mainuli" ka kahi hope Lunakula e pane aku ai ia ia.

o ka mea no paha ana i ike ai he hoa uuiu, mahuahun ae la, o ka nui iho, he nuur ilw la, heaha la ko ia la mea i oi ai ? a pela ;:U Ma ko kakou ike ana i na mea i huo ae la, ua maopopo aole ku iki i ka oiaio.o H K. H. e hola nei i ka popo auliuhu i na kum: 0 onei. He ohumu paha, he kuhalahala paln 1 ka lilo o keia oihana, ia ia paha, ina me n e hele oe e noi i ke Kahukula nui, loa« [»■ ha ia oe ia hana. Ke hoohewa nei makou i ka hope Lune kula oia o D. Kahaulelio, i kona haawi an' ia S. P. N. ka hoike ana, no ka mea, he tinaka noonoo oia, aia i, i a he mau hana okt aupuni, he Lunahelu, a he hope Lunaauha" «ole no hoi paha i olelo mai ka Lunakula.e P. Nahaolelua e hanaia pela, aole no i ro« la n,ea ma n » hohoou o ka ike, Lahai naluna, Kapunahou, aole no kekahi mea € e hoike, na ke kumu ponoi no, aka he rul* ja no ka naauao, o keia ka uanei, he hookie *ne,hemeamau nae ia i ka naaupo, ke«* ma f nei e k a •• o ka mea hoo!.iela ,a ,hoe hoohaahaa ia oia," e mnl una Kahauawm Kaanapaii, M e i 8, 1868.