Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 21, 23 May 1868 — Ka Ahaolelo, M. H. 1868. [ARTICLE]

Ka Ahaolelo, M. H. 1868.

Ponha, Mei 14, IS6S. Halawai ka Hale i ka hora mau. * Peresidena ma ka noho. Heluhelu mai o Mr. Asa Hopu, he biia e! hookuu ana i ka auhau Kuia o na makua i| hoouna i ka lakou mau keiki i na Kuia Ko-j okoa. Hooholoia ma ka heiuheiu alua. | Heluhelu mtm mai o Mr. Ailuene he bila! e hoololi ana i ka pauku 1074 o ke Kanawai Kiviia. Hoohoioia ma kn heluheiu mua. Hoolaha mua inai o Mr. Matina he biia e i koho ai i manawa no ka noho aoa o na Lu« |nakanawai Kaapuni ma ka Aha. j Ma ko noiia nna mai, ua Komite ka Hale : no ka noonoo ana i ka biia lio. Hooholo loa ia ka bib. ; Ma ke noiia ana mai, ua noenoo ka Hale i i ka hooioii o ke Kanawai e hoopau loa ai i ka Mokuna 10 o ke Kanawai Kiri!a, a oa ; holo uia ka heiuheiu alua. | H«luheiu ia l;a hiia e kau ole ana i ke ;du(e maluna o na mea keleawe, piula a pela ■ ku, ke laweia mni e na inoku e kau ana ka ; Hae H&waii. Ua kauohaia e unuhi. \ Heluhelu ia ka hiln e dute oleai i na mea* pili i aa iii ke hookomou mai, a ua kauohaia | |e kakau poepoe maohope iho o ka holoaoai ma ka heluhelu alua. | I Hoopanee ka Hale. j | Poalima, Mei 15, IS6S. j I HaUwai ka Hale ma ka hora inau. | j Pere*idena ma ka ooho. | j Heluhelu mai o Mr Upa hehoopii no Hi-| i!o t e noi aoa aole e ae aku na kaoaka haoaj (kumakahiki i oa daia malalo ihoo $15. o* jka mahmia, hoooioeia. • ji

Heluhela nj«i o Mr. Maiīoa he hoopii oo Kau, e noi ana o oa Palapala Hooiimalima, a pau e kakaui* ma ka oieio Hawau a ine ka oielo Eueiani. \ Hoike aiai ke Komite W'ae i haawiia a» e noonoo i ka la\*e aoa mai o ke Kuhina Ka-i saiaioa i ka tt~ai o Kunawai. Ua hoole la»: kou ia b>ia, a ua hoohoio ka Haie i ka Hoike. ' Hooiahn mai o Mr. Hopu he hiia e auhau ai i ka pibi, hipa, a ine ke kao. ; Heiuheiu mua inai o Mr. M*tuu be bila e hoomaopopo ai i ka uuoawu o ka ooho ana ; o. iia Lunakanawai Kaapuui ma ka Aha. Holo ma ka |ieiuhe{u aiua. &on«it£ kaHnle k#* nooaoo ana i ka! Biia Haawiua. S. W. Maheiona oia ka noho.! Kakauoieio a ke Kuhiuu o ko oa aiua e, $4,000 hoohoioia. j Ku uku inakahiki o ke Kuhina Noho ma - Amenka Huipuia S 10,000. I Noi mai ke Kuhina o Ko na aina e, e i ihoopanee n loheia mai ke Kuikahi Panni- ; Like. | Uku eiakahikio ke Kanikeia ma Lailana ; $1,600 hooholoia. He 19 ae a he 16 hoole. i Liio o na Luna ma na Aina e he $2,000 ? hoohoioia. ( Uku Leta 5c Lako palapaia &c. $2,000, hoohoioia. | No na Eleie ma na aina e $5,000. j Noi mai o Mr. Matina e holoi ia haawina. Oieio inai o Mr. Hikikoki ua kokua oia i ka hooie ae i keia haawina. ; Kamaiiio m»i ka Loio Kuoina i ka ponoo! keia puu daia ke hookaawaieia no ka Eleiej 0 na aina e. s Kokua mai o Kapena Loke he kupono noj ia Haawina. | Kue mai o Mr. Kaie Kauka i keia haa-j wina. i Ninauia i ke kapae i ka noonoo ana u | heoieia. j Noi mai o Mr. Laiana e hoololi $2,500.| Ninauia e iike me ko ka bila a ua hooholoia! he $sjooo. Eia na Lunamakaainana i ae i> keia puu daianui: E. Jones, Kuihelani,j C. Kaiu, Kapena Loke, Ailuene, Makaiena,! Keawehunahala a me Maheioua. He 8 Lu«j namakanin::na a he 12 alii hui 20 noiailn j ua hooieia. I Eia ka poe hooie, Hiiiikoki, Upa, Laiana, Kumahoa, Halemanu, Pilipo, Matina, Keliipio, Nakiia, Asa Hopu, Nnhaku, Kftiue, Pinehasa, Kaie Kauka, Waila, Koakanu, Kaukahii, a me Kanuka. Ka uku o na koa $82.606.50. Noi mai o Mr. Hikikoki e hoapono i ka| hoike a ka hapa uuku a ke Komite i $58,535. Oieio mai Ka Mea Kiekie W. C. Lunaiilo, kokua nui ioa ia i ka hoemi a Mr. Hikikoki, a he pono loa e hoonuiia ae na wahi e po-j maikai ai ke aupuni. Kokua mai o Mr. Nahaku i ka haawina ma ka Biia. Kokua mai o Mr. Koakanu i $40,000 a wehewehe mai i kona manao no ia mea,a! noi mai oia e hookaawaleia pnei: | No ke Kaua Lio i • - $2.500: " ka Pukaa - - I,OOUI 11 ka Puali RaiftvJa - - I,SOO| Ku hon inai Ka Mea Kiekie W. C. Lunalilu a kauoha hou mai i na iala e kue i ke koho ana nm ko ka bila, a oleio mai la, ua ! uku pono ia na koa. No ka inea ma Euro-| pa he eiua kiima wale no ka uku o na koa| no ka hebedoma, a maanei ua iawa pono. Ku mai ke Kiaaina o O.ihu a kokua inai 1 ka bila, a noi mai e hoohoio i ka hoike a ka hapa nui, a noi mai oia e mnnu koke a no. Ku mai o Mr. Matina a kue mai i ka mea j a ka bila e noi nei, aia kona kokua ma ka I hoike a ka hapa uuku o ke Komue. | Ninauia ka hoohoio i $82,606.50 hooieia. i Ninauia i ka hoemi iho i $63,838 ke hui i pu ia me na hooioli no ka Puaii Kaua Lio, Pukaa, Puaii Kaifaia. Hoopaneeia ka Hale. Poaono, Mei 16, IS6B. Haiawai ka Haie ma ka hora mau. Percsidena ina ka nōho. Heiuheiu mai o Mr. Koie Kaoka he palapaia hoopii no Kooiaupoko, e noi ona, e hookuu na* makua, o na keiki » hoounaia ī na'; kuia Kuokoa, mai ka Auhau Kuia aku, —e hookuuia na Lunakanawai apana mai na aohau aku, —e auhauia na pibi i 25 kenela,— e auhauia na hipa i 2 kenela o ke poo,—e auhauia na wahine hookamakama i $12.—0 na Kumukoia Aupuni i poe kane waie no, o na kane raare oie i ka wahine aoie eau-, hauia lakou i k.i auhau kuia, —e haawiia ka hnpaiua o ka uku hoopai o na lacr«hala i na ; makai, —e hookanwaleia i $500 no ka Hale Hookolokolo o Kooiaupoko ; —a na ke aupo> ni e uku i na iilo o na Kuia haole. Waihoia i ke Koinite Wae. » Helahela niai o Mr. Koakanu hehoopiii no Koioa e noi ana, eauhauia na lio wahine $5. e koho koke ia na Lanakanawai o Kauai,—o ka uku oka Lunakanawai Kaapuni i $1200; —o na oku hoopai o ka poe aihue iiihone e hoihoiia ia iakou; a e kukuioia i Hale mai Lepe» ma Kauai. Wiihoia i ke Komite Wae. J Heluhelu mai o Mr. V 7 . Kanuka he hoopii «Waimea, e noi ana e kokua ke aoponi» 1 Kula Eoeiaoi maiaiia,—a e hookuuia na ī ' . i

makua i hoouna ii inau kuia i ka aohau Keh. W.uhoia i ke Komiie Hoooai»oao. He hoopii hou no mailaila mai, e ooi ana, e hoenoaia na iakapo. a e kapiiiia i Kao (scow) no ka muiiwaio Waiinea» —a e hana hou ia i uiau alanui maiaih. Waihoia i ke Komite o na haoa hou. Helahelu mai o Mr. Keawehunahala, he hoopii no Honoiuiu. e noi ana e kuaiia ka niina i na k-inaka Hawaii. | Ninauia m> ka hoepanee ioa, a ua ae i«. Eia mai na Lunamakaainao * a me na'lii i makemake i ka bīia raro.i, o Messrs Nah iolelua. Kaiukaua, Kamakou. Kahanu, C. Ka-: lu, Lunakanawai o Molokai. Kapena LokeJ Pineha&i, a me Keawehumhala. Poe hooie o na makaninana Mes«rs Hikikoki. Upa, Laiana, Kumahoa. Haleinanu, Piiipo, Mat>-! na, Keiiipio, Jones. Kuiheiani, Nakila, Asi» Hopu. Nahaku. Kaiue, Ailuene, Makaiena. Kaie Kauka, Waiia, Mahelonn, Koakanu. Kaukaha a ine Kanuka. Hoike mai ke Komite Wae no ka noonoo ana i ka hoopii a na koa, a aohe kumu pono; e hoohalahaia ai, hookahi waie no o ka hoo- ! hanain ma na loi kaio. Ae ia ka hoike. Heiuheiu mai o Mr. Koakanu i ka oielo hoouoio mnlalo nei: E kauohaii ke Koinūe o na Buke Heiu e kikoo aku i dala i ka waihona a e ukuia na Luna i 8100 pakahi. Ae ia. Noi mai o Mr. KaiikaOa e hoopanee loa i ka oleio hoohoio. Ninauia, a ua ae ia e like n»e ka oielo hoohoio. Heiuheiu mai o Hon. Mr. Koakanu, he oieio hooholo penei : E kauohaia ke Komile Waiwai e ninaninau pono aku i na Luna Aupuni, owai la o lakou e iawe papalua nei i na uku mahhiki.a owai ia uapoe la ?" Kue mai o Hon. Kaiakaua i ka olelo hooholo. Wehewehe mai o Mr. Koakanu, ī waiho mni ia i ka oleio hoohoio me ka ninau owai ia na Luna oia ano e noho nei, no ka mea he knnawai no e waiho nei e kue ana. Aole au i oleio pili kino ī kekahi inea o keia Haie. Ku mai ka Lo'o Kuhina a oleio mai aohe ona lawe i ka uku o ka Oihana Waiwai. Ninauia, a ua hoohoioia e like me ka olelo hoohoio. Hapaiia ka hana o ka la; oia ka Bila e ae aku ana i ka hookomo«#na mai o na mea keleawe n peia aku me ke dute oie, ke iawe ia mai maiuna o na moku e holo ana maialo 0 Ka Hae Hawaii. Heiuiieiuia, a kauohaia e knkau poepoe. Hoopunee ka Haie. Poakahi, Mei 18, 1868. Haiawai ka Hale i ka hora mau. Peresidena ina ka noho. Hoike inai o Mr. Laiana i ka Hoike a ke Komite Wae i waihoia ai e noonoo no ka Hale Pai Aupuni ;a oleio inai, ua huli lakou 1 na buke, a ua kupono no. [E hoopukuia aku ana ka Hoike mahope.] Heiuhelu mai o Mr. Pilipo he oieio hoohoio e kauoha ana i na Kuhina e hookomo iioko o ka Biia Haawina i na Luna aupuni a pau a me ka nui o na daia i ukuia no iakou. Noi mni ke Kuhina o ko na aina e, e hoomoe ma ka papa. «Hoomoeia. Heiuheiu mua mai o Mr. Nahaku he Biia Kanawai e hooioihi aku ana i ka mana o na Aha Kaapuni, a e hoololi ai i na pauku 1323 & 1326 o ke Kanawai Kiviiu. Ma ke noiia ana ua hooieia. Heluhelu mai o Mr. Keawehunahala he oieio hoohoio e ninau ana i ke Komiie o na Aha Hookoiokolo, e hai mai o na kanawai bea i ku iike me ke Kumukanawai. Ae ia ka oleio hoohoio. Hooiaha mai ke Kuhina Kalaiaina be Bi)n no ka hooponopono ana i ka poe Koho baiota. Ma ke noiia ana mai, ua hapaiia na haoa o ka la. Komite ka Hale no kn noonoo ana no ka Biia Haawina. Mr. Koakanu ma ka noho. No ka Oihana KaUiaina. No ke Kuhina $10,000. Noiia mai e hoemi iho i 8,000 aole mea kokua, nolaila ua holo e iike me ka Bila Haawina. No ke Kakauolelo moa $4 000 hooholom. No ke Kakauoieio alua $3,000 hooholoia. Noiia mai e hoopon loa ia Haawina, a oa ninauia, a ua hoioe iike me ktt Bila. Kiaaina o Oahu • $3.600 hooholoii. Maui - 3,600 •• Hawaii - 2,000 •• Noi mai o Mr. Kumahoo e hoopii ae i' 83.000. i Olelo mai o Mr. Up<* ua kupooo no Im' haawina iloko o ka Btla ia ia, no ka raem be haawina eae kekahi no ke Kokauoleioo ke Kiaaina a me ka Hope Kiaaina. Hoohoioia i e iike ine ka Bita. ; Kiaaina o Kauai $2,400. Noi mai o Hon. Kaiakaua e hoopii ae i $2.000. Ninauia, a ua holo e iike me ka Biia $2,400. | Hope Kiaiina o Hawaii $2.000 hooholoia. Kakauoielo a ke Kiaaina o Oaho $600. hooholoia. Kakaaoleloi ke Kiaaioa o Maui $800. hooholpia. Kakauoleio a ke Ki lāina o Hawaii $2,000 ; hooheloia. |

Noiia mai c hoem» »ho 1600, IJOO, 1000. Kokua mai o Mr. Hikikeki i k;\ h*a*nna ma ka bila. Noi mai o Mr. Laiaoa e kapaeu na ruia a e nooooo hoo ia ka haawiaa ka Hupe Kiaaina o Haw&ii no ka inei he p«u daia nui », a me he tue.t U he kuiana e ae no k(kah( aua e noho ai, a aoU? he iki i ka nana aku, u aoie ito pmha e maopopo aoa i kanake. Ninauia a htK>hoh?ia e trkr n»c U hila. No ke Kakauoielo a ko Kūaiiia o Kauai $600. Noī maī o Mr, Kanuka e hoohoio i $1000. Noi uui o Mr. KeawehunaUaU v ikhhiou houU nn uku o na Kakauolelo a ua Kuaioa 0 Ouhu a «ne Maoi. Ht>oicta. iNioi inai o Vlr. KMwehunahih e hooholo 1 ka uku o ko Kdksuoleio o ke Kinaioa o Kauai i S6OO. Noi inai oMr. Kaukahi e hoopaa »$lOOO. Kokua mai o Mr. Kanuka i ke noi a Kau* kaha. NinauM a boo!cia ka hoopii ae. Ua holo e iike tue ka bila. Xo ka Luna LeU i\ui—8oooo. Noi raai o Mr, Kuihelani e hooemi iho i «4,000. Noi mai o Mr. Kaiue e hoemiiho i 3,600» Ninauia a he 22 ae, a 15 hoole, ooiaila ua holo he $5,000. Hoopauia ke KomUe a hoopanee ka Hnle* Poaiua, Mei 19, 186$. Hnlawai ka Hale i ka hora mau. Peresiden<* ma ka noho. Heluhelu mai o Mr. Kale Kauka he hoopii no Kooia'ipoko inai, e noiana e hoana e i haawina $500 no ke alahaka o Waikane. Waihoia i ke Komite o na hana hou. Heluhelu mai o Mr. Wn:ia he hoopii no Koolauioa, he umikumamawaiu kumu hoopii, a mnwaena o ia mau kumu, e noi ana, ē hoemi ika auhau lio—e hooiiioia i hookahi Kuliina, a e hooie aku i ke kokua nna i ka iaina mokuahi holo moana, He'uhelu mai o Mr. Upa he hoopii no Hi« 10, e ooi ana, e hoopnu loa i ke kauawai no na lio kea, Heluhelu mai o Mr. Kaiue he hoopii no Molokai.e noi ano, e hoonoaia na ia Kono* hiki—e ae ia na Kahuna Hawaii e Lapaau, e hookuuia mai na auhau mai ke poo o ka ohana nui—a e hooloh ike kanawni e pili ana i na Luuakanawai Kaapuni, i hoemi ia iho ai na uku ona Kuhina. Wnihoia ike Komileo na Aha Hookolokoio. Heluhelu mai o Mr. Waila i ka Hoike a ke Komite o ka Papa Ola, e wole nna tio i ka hana a ka Papa Ola, a me ka malamaia ana o ka Hale Mai Pupule, a o hoapono ana i ka hnawm i mu ka biln a me ka hoonui ae ika uku no ka Luna. Ua po« no walonoka Haio M.ii Moiwahinen ua ku* pono ka haawina nona. Un hoike mai ke Komile a nui wale no na Hale Mai Lepera me ka loaa o ke Knuka kupono, a ua lioapo» no lakou i ka hoihoi ana i na leprra i Moio> kai, me ke kuai n hoolinulima o ke aupiini i moku i laweia ai no lepem i Molokai, Ua hoapono ke Komite i ke 840,000 i hooknawaleia ma ka BiU Haawinano ka Pupa Ola. Noi mii o Mr. Hikikoki e linpaiia ka Ho« ike ake Komite. Hooholoia. Noi mai o Mr. Lniana e hoaponoi ka ole* lo hoike ake Koiuile. Hoohoioia. Heluhelu mai o Mr. Kanuka i ka Hoike a ke Komile Knlepa e pili ana i ka Biia e noi mai ona e kokua i ka laina mokuahi mawa* ena o Honoiuiu nei ame Kapalakiko; a ma» muii o ko iakou noonoo, e hoopanee loa i ka noonoo ana no keii bila. Noi mai ke Kuhina o Ko na aina e, e pai i ka Hoike a ke Koinite ma na olelo elua. t hiki ai i keia Hale ke noonno. Noi mai o Mr. Waila e hoapono aku i ka Hoike a ke Komite, no ka mea ua lawa pono ka manawa a ke Komite i noonoo ai. Kokua mai o Hon. Kalakaua i ke noi a ke Kohina o Ko Na Aina e. Olelo mai ka Loie Kuhina, he mea nui keia a e pono e noonoo akahele ia. Kokua niai o Mr. Hikikoki i ke noi e ho* apono i ka Hoike, a e kauohaia e pai. Kokua mai o Hon. Nahaolelua i ke noi a ke Kuhina o Ko na aina e. Makeenake o Mr. Knpeoa Loke e maopopo pono keia ninao. Kokua mai o Mr. Kale Kauka i ka ae aku i km Hoike, oiai he hiki mai koe i ka Bila Haawina kahi e hooiiloia ai na dala oo na hana hou o loko nei. Kokua mai o Koakanu i ka «e aku i ka Hoike a ke Komite e hoopaoee loa i ka noonoo ana, no ka mea. ua pau !oa mai no na hoa a pau o keia Hale i ka «ra e hana ia ana keia hana imua oke Komite, a no ka mea aole i Uwa pooo na hemahema maloko nei o kakou. Kokua mai o Mr. Mahelona i ke pai i ka hoike. Noi mai o Mr. Keawehunahala e uinau koke ano. Ma ke noi a Mr. Kaie Kauka, ua kakauia na ae a me oa lioole. iNioau moa e hoapooo i ka Hoike • ke Komite a e pai,—ae it me ka hoopanee loa i ka noonoo ana, he 24 ae a he 14 boole. Hoopaoee ka Hale.

Poakolu, Mei 20, 1968. Halawai ka Hale i ka hora ni»«, Pere»idcna ma ka noho. Mamua oka hoapono ana ika moolelo o ka hale, noi ma» ]a o Mr. Keawehunnhnla, e nuonoo hou ia ka hoike a ke Komiie Kalepa, e pili ana i kf» kokua ana i ka Laioa mokuahi mawaena o Kapalakiko a me Honolulu nei. Hoonahih mai oia ahe maoawa loihi. Ninauia ke noi e noonoo hoa.a eia mai ka poe i hooleo na Lunamakaainana : Hikikoki, Upa, Laiana, Kumahoa. Halemanu, Pilipo, Ma(ina, As* Hopu. Nahako. Kaiue, Ailuene, Kaie Kauka, Waila. Kaukaha.a me Kanuka 15 1 alii o Ka Mea Kiekie W. C. Lunaliio, P. Kanoa. Poe ae e noonoo hou i ka oleio hoike a ke Komite, eia mai iakou : Keliipio, Jones, Kuihelani, Nakila, Kalu. Kapena Loke, Makalena, Keawehunahala, Mahelona, Koakanu 10 hui me na 'lii he 13 hoio ; a keia Poaiua ae noonoo hou. Noi mai ke Kuhina o Ko naaina e, e honpono i ka Hoikea ke Komite, a kauohaīa e pai, ae noonooia i ka Poaiua e hiki mai ana. Olelo mai o Mr. Hikikoki, heaha ia ko ka Hale mea i hoapono *vaie ai i ka hoike a ke Komite o na Aha Hookolokoio no ka hoopiiia o na Luna o Honoluiu nei, a koi mai hoi i ka hoike * keia Komite e noonoo ia. Hoololi rnai o Mr. Hikikoki e hoapono kakou i ka hoike, a e kauohaia e pai. Oleio mai ke Kuhina e Ko na aina e, he ivahi kaawaie iki no mawaena o kein mau hoike a eiua, a kokua mai e noonoo hou. Olelo inai ke Kuhini Kalaiainn he pono e noonoo ia no ka mea, ua komo pu ko Kilaiiea kokua iloko. Kokua mai o Hon. Bihopa i ke noi e noonoo ia ka iioike e ka Haie. Ninauia ka hooioii a Mr. Hikikoki, a penei ke kulnna o ko ka Haie ; He 17 ae, e honpono i ka hoike a ke Komite, no .'akou keia mau inoa : Mcssrs Hikikoki, Opa, Laiann, Kumahoa, Haiemanu, Pilipo, Matina, Asa Hopu, Nahaku, Kaiue, Ailuene, Kale Kauka, Waila, Kaukaha, KanuUa, 15 Luna* makaainana a elua aiii o Ka Mea Kiekie W. C. Lunaiiio ame P, Kanoa. Eia mai na Lunamakaainana i hoole i ka hoike : Keliipio, Joncs, Kuihelani, Nakiia, Knpena Loke, Maknlena, Keawehunahaia, Maheiono, Koakanu, he 9 Lunamakaainana a he 11 alii. Hooleio. Ninauia ka hoapono i ka hoike a ke Komite, e pniia, a iaweia mai imua o ka Hale e noonoo ni i ka Poaiua, la 26. Ae ia—penei ke kuiana o ka poe i ae ia monao a hoole. He 16 hooie no Inkou kpia mau inoa : Messrs Hikikoki, Upa, Laiana. Kumahoa, Haleinanu, Pilipo, Matina, Asa Hopu, Nahaku, Kaiue, Aiiuene, Kalo Kauka, Waiia, Kaukaha n me Kanuka—ls Lunamakaamana (i 1 nlii o Hon. P. Kanoa—Eia mai ka poe ae i ka noonoo hou : o Keliipio, Jones, Kuihelani, Nakila, Kaiu, Kapena Loke, Makaiena, Keawehunahoia, Mahelona a me Koakanu—lo Lunnmakaainana a he 13 alii, nolaila, ua hooholoia. Hoopanee kn Hnle.