Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 22, 30 May 1868 — Ka haawina no ka Laina Mokuahi MAWAENA O HONOLULU NEI A ME KALEPONI. [ARTICLE]

Ka haawina no ka Laina Mokuahi MAWAENA O HONOLULU NEI A ME KALEPONI.

Ua hnpai ia keia Haawina imua o ka Poe Hunohano o ka Ahaolelo, a ua noonoo nui ia e lakou i ka Ponlua iho nei o keia pule. A ua hoopanee loa ii ua haawina la, aka, i ka Ponkolu inai un uoi ia, a ua hooholo ia e noonoo hou ka liale i ua haawina la. Eia kekahi mau manao i pili ia mea : I. No wai la keia laina mokuahi i manao ia e haawi ko kakou aupuni i kanalima tausani dala ma ke ano kokua wale aku ? No kekahi poe hui ma Amerika Hui. A he poe no hoi iakou i uku nui loa ia e ia Aupuni no ka hooholo nna i na mokuahi ma> wena o kakou a me lakou la. He kanahiku paha tausani dala a keu i haawiia e ko lakou aupuni no keia mea. AoIe anei i lawa ia puu dola no lakou ? Ke mnnao nei mnkou ua lawa loa. A oiai he aupuni e ka mea nana ia hana, a ua lawa ia mea in lukou, a no ka nina e hoi ku nui o ko Inkou mau pomaikni, he pono na lakou e uku ka dala e hiki ai. Aole he wnhi kuleana iki ko ua poe hui la iloko o keia aina a nie kein aupuni. O na mokuahi o lakou, aole ia he mea e oi nui ai o ka pomaiKai o keia ninn ; nolnila, aohe pono ke kokua nui ko kakou aupuni mnmuli o ka poinaikai o hai me ka hoonele ann iaia iho. Ina e haawi ia kela mau dala he kanalima tausani, ua like ia me ka hookupu maoli ana o keia aupuni i ua mau dala la, me ka hoihoiole ia o ke poho. Aohe naauao o ko kakou aupuni ke hana īa pela. E mnlama ia 1 kona mau dala no kona mau hana iho. Aole o ka hoolilo kumu ole aku no na pomaikai o hai. 11. E nele ana anei kakou i na mokuahi ole ke hnawi o!e īa keia puu dala ? Aole, no ka mea, ua hoohiki ka hui o Mr. HolIa« day mn, (oia hoi ka hui nona keia Inina mokuahi e olelo ia nei,) a oa hoopaa ia lakou i ma keknhi mau Tausani Dala, e hoomau i ! ka holo ana o na moku o lakou ma kahi i oleloia. Ina e hoopau e lakou i ka holo ana nmwaena o ke awa o Honolulu a me Kapaiakiko mamua o ka wa i olelo la, alaila, e uku oui ana lakou i ko lakou aupuni no ka uhai ia'na o ka olelo aelike, nolaila, ua akaka e holo ana no na moku me ka haaw» oie o ke aupuni i kekahi Pua Dala, no ka mea, ua holo ka oleloaelikē mawaeua o Holladay I raa a me ke Aupuni o Amerika Hui. Ua i hoohiki ia Aupuni e uku mau aku no ka ho- j lo ana o na mokuahi i kela makahiki keia - makahiki, n ua hoohiki ia hoi ka poe nona ■ ua mau moku h e uku aku lakoa i ke Au-: puni he mau Haneri Tausani Dala ke uhai | (akou i ka oleio aelike no ka holo aoa o ua > mau moku la. Ua paa ka olelo o na aoao elua no ia hana, a i mea aha la ka haawi i ana aku o ko kakou Aupuni i Pua Dala mawaho ? Ua like ia me ka hoopoho ana i ua mau daU ia iloko o ke kai. A o ke noi ana ! mai o Holladay, he noi kuleaoa ole, a he I makee dala wale mai no. iil. Eia hoi kekahi; ina e hooholo ke aupuoi o kakou e haawi i Kanalima Tausami IXtUi no ia Laioa Mokoahi, pehea ia e pani ia ai ka hakahaka o ia Kanalima Tausani; Dala. Nawai Ia e uku ? Kc hai nei makoo,;

im e bo!o ia haawina. oa ka hou o ka lae a roe ka eta ona iwi o na inakaaioaoa ° \ keia Lahoi e hookaaia ai raau «SaU.j Ina e hoio la haawina. aiaiia. e hoonui aku i na aabau i meae pi« »i» baltabaka. Aka. he pono anei ke auhau ia oa kaoaka o keb p«e aioa a kaumaha i mea hoowaiwm aku i kekahi Ahahui ooa aina e ? loa paha he nui loa ke d*la o ke Aupum e lawa ; wale ai na hana kulokoa pau, a oi **!« • ke alaihi, hiki ia kakou ke hoohoio i keia haawma roe ka hoopiiikia o?e ia kakou iho. Aoie ioi i<*i ka waiwai o keia Aupuoi e hiki pono ai iaia ke hooiiio i ka puu dala nui e hke me keia, no kekahi inea > i piii ka hapa nui o ka pomaikai i ka aina e, a i ka iahui e oo hoi. Ke i nei makou me ke kanaloa ole, ioa e hana ia p*!a, e boi oie aoa ke poho. ina paha he haawina ouku k*i noi ia e iaa ka Umi Tausaoi Dala, a i ole ia i Iwa-; kaiua Tausaoi Dala paha, e abo la hoi la. Aia nae be haawma nui kai makemake ia., 0 ke Kanaiima Taosaoi Dala, aole i kupo-, no ia e like me ka noi o ka waiwai o ko kakou nei Aupuni. Ma ka hoohaiike ana ika haawina i ooi :a me ka waiwai o ke Aupuni, ua oi loa aku ka haawina, (he Kanalima TaosankDala) mamua o ka mea i hikgpooo. Ike Aupuni ke haawi. Oia kekahi £umu ; hoohalahala no keia haawina. Ina i hfoha-; iike ia ke Kanalima Tau?ani Dala i<k4ja mai i keia Aopuni me ke Kanahik'il^- } mamalima Tausam i haawi ia e ke o Ameiiko, roa ke ano o ka waiwai o na Aupuni eiua, ua akaka no ka oi loa o ko keia Aupuni a emi loa ko keia. Ina e manao ia ona e kokua pu na aupuni eiua i na inokuahi, eia ka pono, e hoohalikeiike ia ke kaumaha. Aole oka hookaumaha ioa ika haawina o keia Aupuni, a hoomama hoi i ko o. IV. Ke ninau nei mikou, maialo o ka hae hea keia mau mokuahi e holo ai ? Malalo anei oka hae Hawaii ? Aole loa. E haiiana lakou ika hae Atnerika. E lawe ana lakou i ke dala ; aka, aole loa lakou eae i ka hookomo ana mai i na moku maialo o ka hae o ka aina nona e haawi aku ia mau dala. A e hoopiiikia maoli ia ana na moku kalepa o kakou e holoholo mau nei malaloo ka hae Hawaii. Ke noi ia nei i puu d«h nui no ka moku malihini; aka, ona moku Hawaii, ua kapae ia lakou. He pono ke noonoo ia keia me ke aknhele. Aole pono ke kapae ia ka hae ponoi o kakou, a haawi ia ka pomaikai 110 ka hae o ka aina e. V. O kalii kupono e hooliioin ai keia puu dala he kanalimu tausani. Ke i nei makou, ua oi ioa ka pomnikai ke hooliioia keia puu dala mamuli o kekahi hann kuloko o kakou. Ina paha e hoolilo ia mea no ka hana ana i kekahi mau awa ku moku a uapo paha. A i ole ia, ina e hooliloia no kekahi mau alanui e like ine ka p.ili o Nuuanu ina o Oihu nei, a me Aalaloloa ma Maui paha, a me kekahi mau aianui e ae paha, ke hanaia ua mau alanui la a maikai, ua oi loa ka pomaikai o ke Aupuni a me ka iehulehu ma»«iua o ka hoopohoia o ua mau daia nei iloko o ka Lai» na Mokuahi o Kaleponi. E haawi i na dala o ke Aupuni no na hana o ke Aupuni, i makepono ni ka liio ana. No ka aina nei o Hawaii ia mau dala, na na makaainana liawaii i imi i ke dala ; n ua imi ia e iakou i mea e ola ai ko iakou Aupuni, a i mea e holo ai nn hnna o ko lakou aina, aole i mea hoopoho wale aku ilo* ko ona mokuahi ona aupuni e. Ua maopopo no na mokuahi, e holo inau ana no lakou i Honolulu nei. Aole hiki ia lakou ke h.ialeie ia kakou ; no ka mea, he pomaikai no lakou ke kipa mau ana mai. He hale hookipa o Hnwaii no ka poe hoioholo moana, he wahi oioina no na aia kai o ka Pakipika, a e komo mau ana ko poe o na aina e me na mokuahi a mokupea i Honoiulu r.ei. Ina e hookipa ia e kakou me ka maileai, a ina e haawi wale ia na pono o ke awa a me na uapo i ua poe mokuahi nei, ua iawa iho la. lfa oki ke dala oka nina, ka mea ana makaainana i luhi ai, nona hana ponoi o ke Aupnni. He pono i ka Poe Hanohano o ka Ahaoie* lo e noonoo nui me ke akahele i keia mea, a e kakali lakou i ka hoolilo aku ia puu dala nui no ka hana i maopopo ole konn ano. Mai hooholo wikiwiki i keia mea, anoai o ike ia kn hewa mahope, eia nae ua hooholoia, ua paa ; he pomaikai ke hemo mai, maiioko ae o ke pahele.