Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 23, 6 June 1868 — Page 2

Page PDF (1.77 MB)

KE KUOKOA, HONOLULU, IUNE 6, 1868.

ma keia mea a me ka manao o ka poe e imi ana i ko lakou pono iho. Ua koe au i keia haawina, no ka mea, he nui na pilikia kuloko o keia aupuni. Eia no na kula aupuni e kula nei ekolu a eha wale no malama o ka makahiki. Eia na mai lepe ra e makemake nui ia i dala malama ia lakou. Eia ko poe i pilikia ma Kau. Eia na alanui ino loa o na wahi a pau o keia Pae Aina, i hele mai ai na malihini a hoowahawaha a haalele i keia aina.
            Ke manao nei au e hiki mai ana no na Mokumahu o na Laina nui o ka moana maanei me ko kakou uku ole. He mau Laina Pelekane kekahi. E komo mua kakou—mamua owai ? He mau mokupuni e anei kekahi o ka moana i kokoke mai i hiki ia lakou e lilo i mau aina hoomaha no na moku? He mea mau no hoi ka hilinai o na Laina Mokuahi ma na aupuni e, a waiwai loa lakou, e like me ka Laina Cunard, i loaa iaia na dala he $5,000,000 pakeu wale mamua o ko lakou mau lilo ma ke kokua ia ana e na aupuni. Ina ma ka Laina holo mai maanei ka ninau, he mea io no e pono ai ka poe heluhelu, ka poe waiwai, aka, e like me ke kanaka e manao ana e kuai i kaa holoholo nona, e pono e ninau mua i ka lawa pono o ke dala, a i ka pono paha e hoolilo ma na lako o ka noho ana.
            Kamailio mai ke Kuhina o ko na aina e a loihi, e haanou wale ana no i ka pono o ka bila a me ka pomaikai.
            Kamailio mai Ka Mea Kiekie ka Pere sidena e kokua ana oia i ke kokua ana i ka Laina Mokuahi, no ka mea, na ka Moi no i hookumu i keia, a ua noi mai i na Lunamakaainana e kokua.
            Olelo mai o Kale Kauka, o na kumu pale a kela poe, e olelo ana aole e loaa ana ia kakou he laina mokuahi. E loaa ana no ia kakou me ke kanalua ole hookahi mokuahi holo mau, kue ikaika loa oia i ka hoomaunauna aku i keia puu dala.
            Olelo mai ke Kuhina Kalaiaina, ua kokua aku ke Aupuni Ame rika he $75 000 no na makahiki me ka palapala hoopaa ole, aka he kamailio waha wale no.
            Pane aku o Mr. Laiana imua o ke Kuhina, ke hoole nei au i ka oiaio ole o kau olelo.
            Heluhelu mai o Mr. Waila i kekahi mau olelo mai ka palapala mai a His Ex. Hailaki e olelo ana, ua noi aku ka Laina Mokuahi o Holede i olelo ae like mawaena o laua, a ua loaa aku ia palapala e ae ana e hooholo i mau mokuahi i Honolulu, a he mea kanalua nae e hoomahuahuaia ae ana paha ke kokua. Pehea la e olelo mai nei kela aoao aohe palapala ae like i hanaia e ka Luna Leta Nui o Amerika Huipuia.
            Olelo mai ke Kuhina o Ko na Aina e, ua loaa mai he palapala iaia, e olelo ana, ua haawi aku o Ame rika Huipuia he kokua makahiki i ka Laina Mokuahi o Kina me ka hooikaika i ka Bila.
            Olelo mai o Mr. Kanuka, ua olelo mai ka Agena o ka mokuahi a me Mr. Holede imua o ke Komite, he oiaio loa e holo mau ana hookahi mokuahi no na makahiki he umi, aka ma ko na Kuhina wehewehe ana, ke hoao nei e hoole loa, aole e holo iki mai hookahi mokuahi, aia ka a uku aku i $50,000, me ko lakou ike no nae ua hoopaaia he umi makahiki e holo mau ai hookahi makahiki.
                Ku mai o Mr. Hikikoki a kokua i ka aoao o na makaainana, e hoole ana aole e pono e haawi aku i $50,000 no kela Laina Mokuahi Kaleponi, oiai he mea oiaio loa, e holo maua
ana mawaena o kakou nei a me Kapalakiko hookahi mokuahi. Aole ia mokuahi e haalele mai ana, a ina e haalele wale mai, alaila maluna o ia Hui ka uku ana i ke Aupuni o Ame rika no ka laua olelo ae like. [Minamina makou i ka pau pono ole o ka Mr. Hikikoki haiolelo no ka uuku o ka nupepa.]
            Haiolelo loihi mai o Mr. Koakanu imua o ka Hale o pili ana i ke kokua i ka Laina Mokuahi.
            Ma ke noiia ana mai, ua hoopauia ke Komi te.
            Hoopaneeia ka Halawai.
                        Poalua, Iune 2, 1863.
Halawai ka Hale i ka ho
ra mau.
                Peresidena ma ka noho.
                Heluhelu mai o Mr. Hikikoki he olelo hooholo e ninauia ka Pauku akahi o ka Bila Kokua i ka Laina Mokuahi Kaleponi ma ka hora 2 a e ae ia ka poe kamailio i 20 minute, a hiki i ka hora 1 a me hapa, e haawiia ka papa i ka Loio Kuhina.

            Heluhelu mai o Mr. Pilipo he olelo hooholo e hooponopono ai i na uku makahiki o na kumu o Lahainaluna penei: No ke Kumu Nui i $1,500 no ke Kumu alua i $1,400 a no ke Kumu akolu i $800.
            Ma ke noiia ana mai, ua hapaiia ka hana o ka la. O Mr. Koakanu ma ka noho.
                Olelo mai o Mr. Waila, ke manao nei au
he pono ia'u e hai aku imua o keia hale, a oiai o ka poe nana au i koho mai o ko lakou manao ia e wehewehe aku i ka hoole ana i keia Bila imua o ka noonoo ana. Ke ae nei au he nui na pomaikai e loaa mai i ka lawe ana a ka mokuahi ma kekahi mau mea, aka i ka mea e pili ana i ko kakou noonoo ana, a'u e noi aku nei i keia hale e hoolohe pono mai. No na huakai he 16 a keia mokuahi e holoholo ai paha i na makahiki elua, ua koiia mai nei keia wahi aupuni uuku e haawi aku i puu dala nui he $50,000. Ke hoole nei au i ka pono ole no na kumu he nui; no keia kumu, ke manaoio nei au, he pomaikai nui no kela Laina Hooholo Mokuahi, ke hooholo mai i keia mau mokuahi ma no aole e kokuaia aku ana, a e hooholo maoli no ma ke eno lawe ukana, a nolaila e lilo auanei ko kakou kokua ana i mea hoomaunauna dala wale. O ke ano nui maoli o ka haawi kokua ana aku i kekahi mea i noi mai, aia a ike iho he Lahui waiwai. E nanana aku kakou i ka Hui Hooholo Mokuahi o Kaleponi, he 17 na makahiki o ko lakou kopaa ana—he Hui nana e hoomalu nei i ka mokuaina o Kaleponi—he hui na lakou e laho nei i ko lakou mau Lunamakaainana i hooholoia ai na Bila a lakou a pau e noi aku ai—a he hui nana e hoohoka nei i ka poe naaupo ke kue aku. A owai ua poe la i komo iloko o keia Hui Laina Mokuahi e noi mai nei, o kekahi poe no o na hui la, he poe i ikeia ka puniuniu o na poo ma ka honua nei a puni. Heaha la auanei ka ua Ahahui la e nana mai ai i ko kakou mau pono a me ko kakou waiwai ? Mai pono io, ina o Hawaii nei ma kahi hiki pinepine ole ia e na moku, aole pela, he kiko waena keia he wahi hoomaha a he oioina no na ala moana o ka Pakipika. Ina e kokua ole ia ana, e hiki mai ana no na moku pea mai ka Hikina a mai ke Komohana mai. He nui wale aku kana mau olelo, ke hoopokole nei nae makou maanei, me ke koe no o ka momona.
            Olelo mai o Mr. Kalu he kue kona i ka Laina Mokuahi, a ma ka hoopau ana o kana haiolelo me he mea la, ua huli kona manao ma ka aoao ana i kue mau ai.
            Hookomo mai o Hon. Bihopa he mau hoololi iloko o ka Bila ma ka pauku mua, a kamailio mai no ka pono o ke kokoa ana. Olelo mai o Bihopa, alia e hana palapala hoopaa na Kuhina a hooholoia ke Kuikahi Panai Like.
            Olelo akea mai Ka Mea Kiekie W. C. Lunalilo, ua kue loa au i ka haawi ana aku i $50,000 i keia Laina Mokuahi, no ka mea, ua hoolako e mai nei o Ame rika Huipuia he mokuahi no kakou no na makahiki he umi a heaha ka mea e haawi naaupo wale aku ai no. Ke manao nei au o na olelo a ka Luna o Kohala, he mau olelo naauao loa ia.
            Noi mai o Mr. Hikikoki no ka hemahema a me ka nui o na hoololi o keia Bila, ke noi nei au e hoopanee loa ia.
            Kokua mai o Kapena Loke i Laina Mokuahi.
            Kue mai o Mr. Kanuka i ka Bila no ke kupono ole, a oiai he pomaikai wale iho no ia no ka poe kakaikahi aole no ka lehulehu. Ina e manao ana ka poe Kalepa o Honolulu nei i hoopii mai ai me na Kuhina, pono no ia lakou e houluulu dala, a uku aku i mokuahi.
            Kue mai ke Kuhina o Ko na aina e i na olelo a ka mea hope i ku ae ai.
            Noi mai o Mr. Keawehunahala i ko ka Hale e nana i ka haiolelo a ka Moi e pili ana i ka hooholo mokuahi.
            Pane mai o Mr. A. F. Kauka, ua kahaha loa ia i ka lawe ana mai o Mr. Keawehunahala i na olelo o ka Haiolelo alii, oiai o ka poe nana e haawi mai ana i keia mau dala ke kue mai nei. Ina aole au e koho mamuli o ko'u ike he pono a e malama i keia mau dala no na hemahema o loko nei, alaila e ahewaia ana au e ka poe o Kona Hema a me ka lahui holookoa. Ke waiho mai nei na olelo hooholo he nui ma ke Pakaukau o ke Kakauolelo no na hana kuloko, oia no na leo o na makaainana.
            Hoike mai ka Loio Kuhina i kana haiolelo hope no ka pono o ka haawi ana aku i keia Puu Dala Nui, e waiho ana i ka mana na ka Aha Kukamalu e nana pono. O ka ninau mua o ka hoopanee loa i ka ninau ana.
                Ma ke noi a Mr. Waila ua kakauia na ae a me na hoole. Ua hooleia ka hoopanee ana he 19 ae—21 hoole.

            Ninauia ka ae i na hoololi. Ua aeo ia he 21 ae—19 hoole. Noi mai ke Kuhina o Ko na aina e, e hooholo loa i ka Pauku 1. Hooholoia he 21 ae a he 19 hoole. [Mahope aku, e hoike aku ana makou i na inoa o o ka poe aloha makaainana, a me ka poe ma kela huli e pili ana i keia Bila. I ka ninau hope loa e ike ai oukou e na makaainana mai Hawaii a Niihau i ka hua a na Luna a oukou]
            Noi mai o Mr. Waila e hoopau i ke Komi te.
            Noi mai ka Loio Kuhina alia e hoopanee, e noonoo i ka pauku 2. Hooholoia
                Heluheluia ka pauku 2.
                Noi mai ke 'Lii Lunalilo e hoololi, i heluheluia ai, me ka ae o ka Moi a me ka Ahakukamalu.

            Kue mai o Mr. A. F. Kauka i ka pauku elua, no ka like loa o na manao. Aohe wahi e pai ai i kana haiolelo akamai.
            Noi mai o Mr. Kaukaha e hoopau i ke Komi te. Hooholoia.
                Hoopanee ka Hale.

                        Poakolu, Iune 3, 1868.
                Halawai ka Hale i ka ho
ra mau.
                Peresidena ma ka noho.
                Noi mai o Mr. Kuihelani e hapai houia ka noonoo ana no ka Bila Mokuahi.

            Olelo mai ka Hope Peresidena ua hala ke noi mawaho o ka rula, eia no ka hoike a ke Komi te imua o ka Hale.
                Noi hou mai o Kuihelani i kana noi mua.
                Kue mai ka Peresidena i kana noi.
                Kue mai ke Kuhina o Ko na aina e.
                Olelo aku o Mr. Laiana i kela Kuhina he pono no i kekahi e kokua i kekahi ma ka hooponopono ana i kana noi.

            Pane aku o Mr. Hikikoki i ka Hope Peresidena heaha ka mea e papa waleia nei ka aoao kue i na Kuhina e like me keia.
            Olelo mai ka Hope Peresidena ina i noiia mai nei e lawe mai ana e noonoo hou i ka hoike a ke Komi te, alaila aole e papa ia.
                Noi mai o Mr. Kale Kauka e noonoo hou ia ka Hoike a ke Komite e pili ana i ka Bila Mokuahi.

            Mahope iho ua ulu mai na hoopaapaa, a ku mai Ka Mea Kiekie W. C. Lunalilo a kokua ikaika loa mai i ka aoao o na makaainana e hoole ana i ko kakou kokua aku i kela Laina Mokuahi. Aohe Alii koe e ae, aka oia hookahi wale iho no.
                Ninauia na ae a me na hoole, a ua hoole
ia aole e noonoo hou ia e na Luna malalo iho : Mes sia Kumahoa, E. Jones, Nahaku, Kalu, Kapena Loke, Makalena, Keawehunahala, Mahelona, a me D. Kaukaha. Huiia keia mau inoa me na lii he 10 o ka lawa no ia o 19 hoole a he 17 ae ke huiia me ke 'Lii aloha makaainana. Elua i lalau akahi e, o Levi Keliipio a me Ailuene.
            Noi mai ke Kuhina o Ko na Aina e, e hapai i ka hana o ka la. Ae ia.
            Noi mai ka Loio Kuhina e kakau poepoeia ka Bila. Hoole ia.
            Noiia mai e Komi te ka Hale no ka noonoo ana i ka pauku 2. Ae ia. Kohoia o Mr. Mahelona ma ka noho.
            Noi mai o Mr. Keawehunahala e hoololi ma ka pauku elua, a e hookomo i ka huaolelo, "Kukamalu " ma kahi o ka huaolelo "Aha Kuhina " i heluheluia ai, Aha Kukamalu.
            Kue mai ka Loio Kuhina i ka pauku 2, no ka mea ma ka pauku 1, oia ka haawi ana aku i kokua he $50,000 a ma ka pauku 2 e ukuia i uku panee.
            Ma ke noiia ana, ua hoopauia ke Komite a hoopaneeia ka Halawai.

KA LUNA HOOPONOPONO, - - L. H. KULIKA.
KA
HOPE LUNA HOOPONOPONO, J. KAWAINUI.

POE HAKU MANAO NO KE KUOKOA.

Rev. L. Laiana (Lyons) S. M. Kamakau,
Rev. M. Kuaea, Rev. C. B. Anelu. (Andrews)
D. Malo, (Lokoino.)

Ka Nupepa Kuokoa.

HONOLULU, IUNE 6, 1868.

AUWE O HAWAII!

UA HAIIA ILOKO O ka Hale Ahaolelo i ka Poaha iho nei, e ka Lunamakaainana o Hana, ua lohe ia mawaho ae o ka Hale Ahaolelo :

" Ua hiki i ka Pono a me ka Oiaio
o ke Kanaka Hawaii ke
Kuaiia me ke Dala."

Ua pili keia i kona manao iho mawaena o na Lunamakaainana o ka Hale Ahaolelo ; a no ke ano nui loa o keia mea i oleloia, nolaila, ke ninau nei makou ia kakou Hawaii iho. He oiaio anei ua kuaiia ko kakou mau waha-olelo ko na makaainana me ke dala? He oiaio anei e lilo ana ko kakou mau pono ma ke kuaiia i ke dala? Ina he oiaio, alaila, owai o na Luna ka i hana pela ? I hiki ai ia makou ke hai aku i na makaainana nana lakou i koho mai. Ke ake nui nei makou e ike pono i ka oiaio; aka, e hoike ana no nae makou i ke kulana o na Lunamakaainana ma keia hope aku.

Ka Oihana Aopalapala.

I keia hepekoma ae e hoopuka ana makou i ka Hoike a ke Komite no ka Hoonaauao, i heluheluia imua o ka Hale Ahaolelo i ka la 3 iho nei o Iune ; a ke paipai nei makou i na mea a pau e lawe nei i ke Kuokoa, e heluhelu i ua Palapala la.
            Ekolu ano hoopii i waihoia imua o lakou e pili ana i na kula.
            Akahi. E ae ia i na makua mea keiki i wahi leo ko lakou ma ka hoonoho ana i na kumuao ma na kula apana.
            Alua. O ka mana hookohu i na kumuao ma na kula apana, e haawiia i ka Papa Kula o kela a me keia apana.
            Akolu. O na makua a me na kahu hanai, i hoouna i ka lakou poe keiki i kekahi kula wae, e hookuuia lakou mai ka auhau kula ae.
            Ua noonoo maikai ke Komi te i keia mau hoopii ekolu, a ua hoike laula hoi i ko lakou manao no na mea e pili ana i ka hoonauao ana.
            Ke mahalo nei makou i keia Hoike Komi te, a ke lana nei ko makou manao e hoolohe pono ia ko lakou mau olelo koikoi, e ka Hale Ahaolelo, a e kokua nui ia e na Lunamakaainana makee naauao no ko kakou lahui.
            Ina e hooliloia ka hooponpono ana o na kula aupuni ma ka lima o ka poe e manao maikai ana e like me keia Komi te, e ike auanei kakou i ka pii koke ana aku o ka makaukau a me ka makaala o na kula apana, a me ka holo imua o keia lahui holookoa ma ka ike a me ka naauao.
            Ke hoopii aku nei makou i ka nonoi mau i ka mea Mana loa e hooponopono nei i waena o na aupuni, e hoopauia ka noho ana o ke Kahukula Nui e noho nei, a e hoopunana nei maluna o na kula aupuni ka mea e kumimi ai ka ulu ana, me ka hoonoho ia mai ma ia oihana o kekahi kanaka i aloha io i na keiki o keia lahui, a i makaukau i ke alakai ana ia lakou imua a iluna, e like me ke kanaka naauao, nana i haku i keia Hoike a ke Komite no ka Hoonaauao, oia o Have Hikikoki, (H. R. Hitchcock) kekahi o na Lunamakaainana o Hilo.

Hoopilimea-inu.

Ekolu ano hoopili e alakai nui ai i na kanaka la i kupaa ole ka manao me he hale la i hookumuia maluna o ka pohaku.
            Eia ia mau ano hoopili ekolu : Hoopilimeadala, Hoopilimeaai, a Hoopilimeainu. Ma keia mau ano hoopili e hoopilipili ia nei e alakai ia nei kekahi hapa o na hoa o ka Ahaolelo Kaukanawai e noho nei.
            Ua piha ko makou mau pepeiao i na olelo i pae mai nei mai na alanui o ke kaona alii nei e hoike ana i ka oiaio o keia mau ano hoopili.
            Eia kekahi o na mea i lono ia mai ia makou : O kekahi Kiaaina o kekahi o na mokupuni, ua kauohaia oia e koho ma ka aoao a na Kuhina e hapai nei ma ka Ahaolelo oia ka haawi i na dala $50,000 no ka Laina Mokuahi, a ina aole oia e o lima ma ia aoao, e hoopauia kona noho Kiaaina ana.
            Eia hoi kekahi lohe : Ua hoikeikeia mai he puu dala elua hane ri kanalima pakahi no ka Lunamakaainana, i mea e hoopouli ai i ka ike pololei ana o kona mau maka, a i mea e alakai i ka o ana o kona lima, ma ka hoolilo ana i keia puu dala nui a ka lahui uuku Ua lohe hoi makou i ka pane ana aku o kekahi Lunamakaainana i ka haawi ia mai o na dala uku kipe e i ana, aole oia e kuai aku ana i ka pono o kona mau makaainana no ke dala. E mahalo mau ia na Luna kupaa e like me keia!
            Aka, ua hoopilimeainu kekahi o na Luna Makaainana. Ua ike ia ke ala o na ihu o lakou ke halawai ma ke alanui. Ua akaka no ko lakou aoao e koho ai. Aole nae e ole ke kamakaia ana o lakou i na pono o na makaainana, me ka hoomaunauna ana i na dala o ke aupuni.

Ka Aha Euanelio o Hawaii nei.

Ua hoomakaia ka halawai makahiki o keia Aha ma ka Luakini pohaku o Kawaiahao, i ka Poakahi iho nei, la 1 o keia malama. Ua akoakoa nui mai na Kahu Ekale sia, a me na Elele i kohoia mai Hawaii a Niihau. Ua kohoia o Rev. C. B. Aneru no Lahainaluna, i Luunahoomalu, a o Rev. H. H. Pareka me J. H. Moku na kakauolelo no keia halawai. Ua hoopihaia ka manwa o ka Poakahi, Poalua, me ka Poakolu i ka heluhelu ana o na Kihapai o na Ekalesia. A ma keia hana ua ikeia kekahi mea hou e hauoli ai kakou. Oia hoi, ua noho pu mai kekahi lala o keia aha mai Fatuhiva mai, oia o Rev. J. W. Kaiwi, a ua heluhelu mai i ka hoike makahiki o ke kihapai o Omoa, ma ka mokupuni o Fatuhiva, a me ka Papa Helu no hoi o ia Ekalesia e like loa no me na Hoike o na Ekalesia o Hawaii nei. O Rev. H. Binamu a me Aumai, no Apaiana, a o Aea, no Ebona, kai noho pu mai no hoi, a hoike mai no ka lakou mau hana. Nani maoli keia hana. Mamua aku nei, na ko Hawaii nei wahi Pae Aina wale no na hana iloko o keia Aha. Ano, ke hui mai nei na pae aina okoa eha, o keia moana Pakipika iloko o na halawai o keia Aha; oia hoi, na Paeaina o Kilipaki, o Makala, o Fatuhiva, a o Hawaii nei.
            Ma ke ahiahi o ka Poakahi, ua hoomaka ia na halawai o ka Ahahui Kula Sabati o Hawaii nei; o Rev. O. H. Kulika, no Waialua, ka Peresidena. Ua piha okoa ke keena halawai i na hoa o keia aha, a ua hoihoi maoli ka hana ana.
            Ke lana nei ka manao, e lilo ana na hana a keia aha i mea nani a waiwai loa hoi no ka hanauna hou ma Hawaii nei.

HEAHA KE ANO?

Heaha ke ano o ka Lunamakaainana i kakau i kona inoa ma ka Palapala Hoike a ke Komi te, oiai oia kekahi lala o ua Komite la, me ka manaoio no i ka mea i oleloia malaila, a mahope koho ma ka hoole i ua palapala la ?
            Heaha ke ano o ka Lunamakaainana i koho paa ma kekahi aoao i kekahi wa, a mahohope haalele i kona noho a hele mawaho, i ole e kaheia kona inoa?
            Heaha ke ano o ka Lunamakaainana e haiolelo ikaika ana ma ka hapai hou i kekahi ninau a hiki hoi i ka wa e koho ai, pane mai "kanalua," "Ehia ma ka hoole? ehia ma ka ae.?" a mahope koho ma ka hoole ? Pela ka Lunamakaainana o Ewa a me Waianae i hana iho nei.
            Heaha ke ano o ka Lunamakaainana, i ka wa e aneane mahele like ia ai ka Hale, e hele ana e kamakamailio malu me ka Loio haole i uku nui ia e kokua i ka Laina Mokuahi.
            He mau Lunamakaainana o ia mau ano ko oukou e ka Lahui Hawaii.

Hoike o ke Kula kaikamahine o Kawaiahao.

E HOIKE ana ke kula kaikamahine o Kawaiahao i ka hora 9 o ke kakahiaka o ka Poakolu, la 10 o Iune, iloko o ka luakini o Kawaiahao. Aole no he nui na haumana o keia kula hou, aole no hoi i manao ia e like ana ka hoike o keia wahi pokii o kakou e like me na hoike o na kula nui. Aka, e makemake ana na makua a me na makamaka e ike a e lohe i na mea i no ia i na hoike a lakou, a nolaila, ua ae mai na kumu e hoike.

Ka lakou hana mau.

Ma ke Hale i kekahi la o ka hebedoma i hala iho nei, ua olelo ka Luna o Kohala penei :
            " I ka wa e kukaia ana ke Kuikahi Panai Like ma ka Ahaolelo Kuikawa ua kakauia e a'u ma ke Kuokoa, e hoike pono ana, o ke Kuikahi Panai Like, he mea ia e hoopanee loa ia ai ka noonoo ana o kekahi poe no ka Hoohui Aupuni. No ka mea ua puka ma ka nupepa aupuni, ke Au Okoa, he kumumanao e kue ana i ua Kuikahi Panai Like la, oiai he mea ka ia e loaa ai ke keehina wawae o Amerika maanei," a pela aku.
            Penei ka hai ana o ke Au Okoa no ua olelo nei, ma kona mau kolamu moolelo o ka Hale:
            "Mawaena o na poe i ku mai e haawi i ko lakou mau manao, olelo mai o Mr. Laiana i ka wa i hoomaopopo ia ai ke Kaikahi Panai Like, ua hoopukaia ka e keia nupepa o Wini, oia kekahi i makemake nui e hoohui aku i keia aupuni a hoohui aku i keia Aupuni me Ame rika Huipuia."
            He kolohe maoli keia na ka mea kakau moolelo, a he hoololi manao ino loa e kapae loa ana i ko mea i olelo maoli ia, a e hookomo ana i mea ano e loa, e hoino ai i ka inoa maikai o kekahi Lunamakaainana. Ua ku nae i ka hana mau o ko ke Au Okoa.

En glish Column.

" THE MINISTRY."

" The person of the King is inviolable and sacred. His Ministers are responsible."
                A great deal has been said by the Ministers
an d their satellites about insulting language and treasonable conduct towa rds His Majesty. They have been particularly desirous of fastening the odium of such acts upon the independent Journals of this city. We ask an honest investigation of the charge and do not fear the verdict.
            Shakspeare has it-"The re's such divinity doth hedge a King, that treason can but peep to what it would."
            No a ct or word of ours can be interpreted as meaning to break down the barrier which surrounds the Throne of Hawaii. It is the Ministry and second estate of the realm who are breaking it down, and cheapening royalty.
            No one measure has robbed the Throne and second estate of the respect and reverence of the third estate, so much as the article of the Constitution of 1864, which compels the estates to sit together in the Legislative Assembly.
            What has been the effect?—The verification of the adage that "familiarity breeds contempt."
            The Constitution of 1864 was intended to check the current of popular tendencies of the age, which the Hawaiians were becoming fully alive to. The Constitution dammed up the current; but has it stopped it? Is not the current accumulating force, which the Nobles and Ministry find it more and more difficult to resist, each successive session of the Assembly ?
            The people and their Representatives were won t to respect the Nobles; and their opinion on questions of importance given with a due regard to the dignity of their position, was listened to with respect.
            Brought together, the Representatives soon found that they lost nothing in the comparison with the Ministers and Nobles for intelligence and respectability; this was a great point gained for the people. Rendered bold by the discovery, they have dared to oppose measures brought forward and supported by the Government, with considerable success. They have only suffered defeat on important measures, because, the Ministers and Nobles have as a last resort carried the name and influence of the King into the struggle. Once the Government had but to intimate the wish of the King to see an immediate submission to the Royal wili. In time this lost its force, and the Ministers in order to carry pet measures—instance the raising of their own wages—have brought the written wish of the King into the arena.
            The present session, the Ministers, feelin g certain of defeat on an important measure, first made known the wish of the King, and this availing them nothing, they have succeeded in carrying their point, because, the Royal influence has been used to aid them. To secure His Majesty's support for a measure of vital importance to the nation is very questionable policy; but to invoke it upon a question of doubtful importance, is, to use no harsher term, unwise. To bring the Throne and the third estate together thus familiarly in a struggle for votes, can only tend to breed contempt for the Kingly office and this we boldly assert is insulting and trea sonable conduct.
            The Kings of Hawaii have never had more loyal subjects than ourselves, and the above is not w ritten with the wish or intention to lessen the respect of the people for His Majesty ; but as a warning to the true friends of the Kamehameha dynasty, that they may be aware of the danger which is before them.

FOREI GN NEWS.

By the Bark Come t which arrived on Monday we have latter foreign news to May 16.
            A vote had been taken by the Senate on several of the Impeachment articles, and the eleventh has been declared not sustained by a vote of 35 to 19. And from the tenor of the news received we may expect soon learn of the acquital of President Johnson.
            The Chicago Con vention of the Republican party was soon to be held for the election of candidates for President and Vice President.
            Jefferson Davis' bail bond was renewed May 2, binding the accused to appear on such day at the next term as the Court shall fix. The Judge stated that Chief Justice Chase has promised to be in Richmond to preside, within two days after the impeachment trial concluded. It is thought that the trial will commence about the last of May.

European.

LON DON, May 8.---Lord Brougham ex-Lord Chancellor of England, died in France this day in his ninetieth year.
            Ma y 13.---In the House of Commons Gladstone soon after the setting, moved the Bill to prevent making further appointments to Livings in the Irish Church, for a specified period, also to suspend the proceedings of the Commission on the Irish Church establishment for the same time.
            The Herald's special from Triste, says that papers received from Athens are filled with war news from Candia. They report that a battle took place on the 14 of April between the Cretians and Turks, which lasted all day. The insurgents claim a victory. A conflict is reported to have taken place on several other occasions. The Turk are said to have committed great slaughter. Steamers still ply between the mainland and the island carrying ammunition and provisions to the heroic Cretians.
            I t is believed that the substance of England's reply to the Emperor of Russia was that proceedings looking to the independence, of Crete, which the Sublime Porte will not concede without compulsion, is a policy which it is impossible for Great Britain to pursue.
            O fficial advices from Abyssinia to April 21st, state that Napier expected to start with the entire army about May 25. The empire of Magdala was burned by the British, over thirty Guns and Mortars were destroyed The young Prince Theodore goes to England and Gabazie is to be crowned King.

NU HOU KULOKO

Oahu.

KA MOKUAHI I DAHO.—Ma keia Poalua ae e hiki mai ana, Iune 9, e ku mai ai ko kakou mokuahi holoholo mau me na leta a pau a me na ukana no ka Pae Aina o Hawaii nei.

Ke kono nei makou i ka lehulehu poe heluhelu e nana aku i ka moolelo o ka Halawai a na Misionari o Fatuhiva ma ka aoao eha o keia pepa.

No ke omaimai o na ohana o kekahi mau kahu ekale sia oia o Revs T. G. Katina a me S. W. Nueku, nolaila, ua hiki ole mai laua i ka Halawai makahiki.

HE HALE KUAI LOLE HOU.— Ua wehe hou ae nei o Mr. Magnin i Hale Kuai Lole hou ma kela huli mai o ke alanui Nuuanu ma Aienui, a malaila e lulumi nui nei kekahi poe e kuai aku i na mea a lakou i kaanui ai.

KE KUNA PRINCE.—I keia pule aku nei ua haawiia aku keia kuna malalo o na lima hana o ka poe kamana, e kapili a e hana hou i na poino i loaa iaia ma ke kai anu o Arita. Ua paa loa ae la, a ua makaukau i ka au ana aku i ka moana kai lipolipo.

O ka moku kalepa W. L. Lane i loaa i ka poino ma ka aina guano (lepo manu), ua paa loa iho nei i ka hanaia e na ma paahana o Poka ma, a o kona hoeueu koe e eku hou aku i ua kai hanupanupa la.

LUNA MALAMA MEA KAUA.—Ma ke ku ana mai nei a Kome ta, ua hiki mai o Mr. F. Crosby a me kona ohana e noho mawaena kakou nei. O kana hana, he Luna malama i na mea kaua o na manuwa o Amerika Huipuia. Nolaila, e loaa hou ana ia kakou he makamaka Amerika ma ko kakou nei alo alii.

POE PUHI OHE O HONOLULU.—Ke ike nei makou i keia mau po mahina konane iho nei, e kani hone ana na ohe a ua poe puhi ohe nei ma na alanui o Honolulu nei. I ka po koho balota iho nei, ua kaiahuakai ae ka Oihana hana Kinai Ahi o Honolulu ma na alanui, a o ua poe la, ka makou i ike aku e alakai ana mamua. ---------

Ua hoi mai ka Elele a ka Papa Hawaii i hoouna aku nei e makaikai i na hana Mi sionari ma ka Pae Aina o Nuuhiva hoi o Rev. L. Kamika, a e lohe ia ana kana moolelo no kana huakai imua o ka Aha Euanelio, a e paiia ana ma ke Kuokoa iloko aku o keia mau pule. Malaila ka kakou i ike pu ai i ka noho ana o na kihapai Misionari ma Nuuhiva.--------

HOIKE KULA KUOKOA O KAWAIAHAO.— Ma ka hora 9 o ke kakahiaka Poakahi Iune 15 e hoikeia ana ke kula haole Kuokoa a Davida Malo ma Kawaiahao. Ua kono ia na makua mea keiki, na kahu keiki, na makamaka a me ka lehulehu i makemake e ike ka naauao o na keiki Hawaii, e hele ae malaila, a e nana no oukou iho.

KIAPA KOME TA—I ka Poakolu iho nei ku mai la ka moku kalepa nona kela inoa maluna mai Kapalakiko mai, me na eke lepo no keia awa. He nui no na ohua maluna mai nei ona. Ua hoolele ia eono mau ohana ma Hilo, eha o lakou he poe kakau nupepa. I holo mai nei i ka nana hana aina a ka wahine o ka lua.

AHA MELE O KAUKEANO.—Ma ka Poalima aku nei i hala, ua haawi ae na puukani o Kaukeano i ke oli honehone ana i na mele maloko o ka luakini o Kaumakapili, elike me ka hoolaha ana. Ua mahaloia na mele a pau a lakou. Aohe nae e hooleia na kani a me ka honehone o na leo o ua poe hookahi la. O ka nui o ka loaa o ia po, he $336.50. Oi ae la mamua o kela.

AHAHUI EUANELIO HAWAII.—Ma ka Poakahi iho nei, ua weheia ka Ahahui Euanelio o ka Pae Aina Hawaii holookoa maloko ka luakini o Kawaiahao. Ua pau mai ka nui o na Kahu Makua a hou, na haole a me na Hawaii, na haiolelo a me na Elele i kohoia, koe wale no o Rev. T. G. Tatina, Manase, J. Kauhane, S. W. Nueku, J. Waiamau a me L. Laiana. E hala ana paha he anahulu ka loihi o ka manawa e halawai ai, alaila hookuuia ka Aha.

KOHO ANA I NA LUNA KINI AHI O HONOLULU. Ma ke ahiahi Poakahi iho nei Iune 1, e like me ke Kumukanawai oia Oihana, nolaila ua kohoia na Luna o ka Oihana Kinai Ahi o Honolulu ma ka balota ana. Ua hamama ka pahu balota ma ka hora 7 ponoi, a ua kani ia ma ka hora 9. Mai ia manawa no ua helu ia na balota.
            Luna C. E. William s 163 balota, koho
                Kokua mua E. H. Harper 88 "
                Kokua alua J. A. Hassinger 93 "
O na luna i haule aohe i kohoia, eha lakou