Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 23, 6 June 1868 — Hai olelo a L. K. Halualani o Lahainaluna ma Wainee. [ARTICLE]

Hai olelo a L. K. Halualani o Lahainaluna ma Wainee.

Mei 7, 1965. Na hana kupono a na makua e ao aku ai i na keiki. He waiwai makamae nn keiki ke lona i ke kamka, n he lei kahiko no hoi iu no nn (a hnpHuea a palupaiu o m mnkua. Aole paha waiwai e ae i 01 aku o ka nnni e like me na keiki, no ka mea, o na wniwai nnni a pau ina keia iii honua he inea o'e ia. G iike ine ke gnla, daln, lole nini a hinuhi* nu i ka nana nku, u me na mea ;i«o like, e lonu hikiwawe ani noia nia kou hooikmka ana, a oia mnu mea n pnu, e lilo loa in i opnla, i mea puhi nn ka mnknni Kauauia, aka, o na keiki uole e ioaa ia oe i ka ia hoo» knhi, no kn mea, ain i ke Akim ka haawi mai a mc ka nele. He oiaio no hoi, o nn makua oiaua nn na une kupono e hoeueu ai i na Lunaikehola o na keiki a inkou. He nne like no nn innkua me na Knpena moku e holo nnn mu na kni anuanu o ka monna, e paipai ana a e hooponopono nna i nn sela a me na men a pau maiunn o kona moku, a oia wale no kn nien mano. Peia no nn makua, he ane iike ia mo ke > knpena moku e hookele nnn i knna mau kei- j ki iwaenn o na nie kupikipikio o ka hoowa- j lewaieia, a nana mnkua e nlakni poiolei i na | keiki mu nn hnna pololei, nole ma kekee, i | ole e heie mn ka lalau n 1 ilo i men oie, e ii- j ke me ka Solomona i oleio mai ni, " E ao aku oe i ke kaniaiii i kona wa opiopio a ele-; makule oin, aole oia e huli ae mai laiia ae." i Pela no ko knkou ike ana i na iaau, ina i makemakeia kekahi i inau pololei, penei ka-1 na hann ana : paipni oia i kona uiau iaia n i nani i kn nana aku, a kekee ole 1 ka wa j opiopio, alaila, lilo i laau pololei, mni iohi | a oo ka iauu, o kekee a a-annpuu. j Pela no i like ai na keiki, mai waiho a j kau inni nn huiu o ke knnakamakun, i ka i wa opiopio o ke keiki e ao aku ai na makua ! i ka iakou mau keiki, mni waiho a kau mai na hulu o ka elemnkuie, alaila, ao aku oe i knu keiki, he kumu ia e paakiki ai ka naau, a hoolohe ole mai i kau olelo ka ka makua,; e pane aku ana oe, o kai ola ke seku mai i ( kou leo, nolaiia, ua ioaa mai na hana kupo- • no a na makua e hana aku ai i na keiki. 1. E A0 AKŪ NA MAKUA MA NA HANA A ME NA MEA E PONO Al KA NOIIO ANA. Hc oinio no, o ka h&panui o ih keikiopiopio o ka Pae Aina Hawnii nei, aoie no ln-| kou i makaukau loa ma na hana iima a me, na mea e pono ai ka noho ana. Oia hoi ka j inahiai a me ni inea ano iike he iehulehu ! wnie, ua hemahema loa kekahi poe. j No keaha keia? No ke ao ole o na ina- 1 kua i ka lakou mau keiki i ka wa opiopio,! aka, un hoopunahele wale ia kekahi mau ; keiki i ko iakou mau la opiopio, nolaih, un ! makaukau oie ma ka hana, a lilo i kanaka ' palaualelo a me ka moiowa. | Mai ao aku oukou e na makua i kaoukou < mau keiki i ka paiauaielo a me ka molowa,; no ka mea, ke oieio mai nei ke kanaka Akeakamai o ka wa kahiko, penei kana : •• () ka ! lima hooiewalewa malalo o ka !a, aoie ona 1 mea e pomaikai ai iiaiia, aka, o ke kanaka miki ma ka hana, e ku no ia imua o na'iii." | Nolaila, mai ao aku i ka palaualelo, aka,, e ao aku e hana mau. O piii mai auanei kekahi oi?lo kaulana oka wa kahiko, penei | noia : »• O nana wale kane, o moe waie ka wahine." Ke oieio mai rtfei no o Soiomona, | - Makemake wale ka uhane o ka mea hia-' moe, aolo i k»a, o ka uhane o ka poe hana inau e maona noia." E hooikaika na ro a-! koa i na keiki opiopio o keia mau la f e ao \ aku e hana, e mahiai, Lawoia, kukuluhale ' a me na mea like. P*la no na kaikamahioe, e ao aka na ma. i koa ma ka hamohnmu, aiana, holoilole.i hooponopooo aoa ia Inko o ka hale, &C. | E makaukau man na kaikamahioe ma 1 keia mau haea, a me na keikikaoe, i pono ka noho ana aku mahope. ! E hoopai no hoi oa makoa i oa keiki ke! lom i ka makua ka hewa kopono, uo ka' mea. ua olelo ia maj e Solomona, - O ka' mea hookaokoa i ka laau hahau, oia ke alo- 1 ha ole i kana keiki, a o ka mea ,| o h. i,i.,i uni no la i ke ao .. mai, . t „ o ka haul a°*« me ke ao ia mai, haawi no in i ka! oaauao, a o ke keiki waiho wa1,,,, oia ke j hoohilahila i kona luakuahiue.** J • i

A e boop«i oo boi roc ka oluola a i»e ke iloha, »ole ni« lcaThubu b« hoopoi ana, no ka me«, he momi mtk»ro»e na keilH, a me he mau ipu pelupelu k na keiki i k» oani aku. 2. E ALAIAI u LAIOU ?IA KA UOo 4 > A 4UAO aKa ma xa kula. O fcfi hoona»o»o ana i n» keiki, me he mei ta oia no kekahi han» nni a koikoi a ka poe na»u»o i inanao nu» ai ina ka honua oei, no ka mea. i ka wa o ko kakou M uf Kamehameha II!.. ua hoopuka oia i kekahi olelo kaulana, " O ke kaoaka i hoooaauaa ia, oia ko'u poe k&naka,'* aole ona malemike i ka naaupo a ike ole, aka» i oaaoao. Pela no ko kakou Moi i keia *ra, ke m«. ketnake nei oia e holo ka naauao ina H d . vr*ii nei, aole o ka oaaupo kekahi. A ke oleio mai nei hoi o Wasinetona ko Kalaiaina o Amerika Huipuia, «» O ka hoo< laha a:ia i ka ike iwaena o kAahui, oia no e paa ai kc Aupuni." A he hana no hoi ia e pomaikai ai ka lehulehu, no ka mea, he waiwai pau ole ka naauao. he hoownhawmha, he ilihune, he hemahemn ke keiki naaupo, aole o«e pela ka hapanui o ka poe opiopio o keia mau la, eia no iokou ke hele auwann wale nei ma na lealea pau wale o ke kino, a he kakaikahi \v«le no kn poe opiopio e hoomanawanui nei tua ka iun naauao ana. No keaha keia ? £ia no, no ka hookomo oie o na makua i na keiki ma na kuia, aka, hookuu wale no i na keiki ma na hana lnpuwnle a me na 'ilaia o ke kino, no ka inea, ua kukuluia na kuln inn Hawaii nei iwahi eno ai i ka poe opiopio i makaukau tna ka naauao a me ka ike. Ke ku nel ke kula kaiknmohino o Mnkawao i ka ua Ukiukiu a nie Waialua i ke Ehukni o Punenn, o Hiio i ka ua Kamlehua, o Lnhainiluna hoi kekahi, ka mea i kapaia aku ka Hokuloa malnmalamno ke Aupuni Hawnii a me na kulu e n« he Ichulthu. A ke hea mai nei na kumu oia mau kuln i nn keikiknne a me na kuikainahine maka p;ilupnlu n opiopiō o na kaiiulu pali o Hawaii nei, e komo mai, e ko\no mai, ma ka hoonaauoo am* me ke kanalua ole iho. A ke hea inai nei ka leo o Molokai Bell e komo aku na keiki opiopio, a e noho iho malnlo o kn mnlu o Lnhainalunn nie ka oluolu, nolaila, mai kuihe ka manno » kanalun, no ka n«ea, he opu nui kona e ale ai i ka lehulehu holookoa o ka poe opiopio o keia Pue Aina a e inahunhua ka ike. Ua hoike hou ia ma ka oleloakainaia Soloinona, " No ka mea, ua oi «ku ka wniwni oia mea mainua o ke (lula, a o ke kuai ana hoi mamua o ke gula, ua mnikai oia nio• mua o na moini, a o na mea a pnu au e ma« kemnke ai, aole e like me ia ka maikai:' Nolaila, e pono na makua e hooik*ika ma kn honnnauao ana i im keiki a lakou, mai niinuniina ina dala i lilo no ku hookomo ana i na kuikamahine ina Makawao, a i ole nia Woialua a ma Lahainaluna paha, no ka mea, he waiwai lilo ole ku iianuno a huule kou kino i ka hale pihawelo a ke aloha ole, nolaila, e nui ke aho e o u hoa imi naauao a me na makua pu ma ka hoonauuao ana. 3. E ALAKAI MA KA HOOPONO A ME NA MliA O KA UHANfi PU. He opiopio ka naau j na keiki, a no ia opiopio, nole lakou i makaukau loa mn na haim e pono ai ka uhane, nolaila, he mea pono loa i na makua e hooikaika e mamun o ka lilo ana i kanakamakua, a huli ole mm ma ka pono o lesu Kristo. A ke hoike hou mai nei o Solomona penei k"™* : " E hoomanao oe i kou inea nana » hana i nrf la o kou noho opiopio ana, oi hiki ole mai na |a inu, a hookokoke ole ia mai na makahiki, au e olelo iho ai, aole o'u oluolu no keia mau mea." E pono ina makua e ulnkai pono, me ka hooiknika pu ana nm nn la haipule a me n 4 Kula Sabati, no ko mea, ua hoomakaukauia na Kula Sabati i walii e alakai ai i na keiki opiopio ma ka polulei, aole ma ke kekee, no mea ' ela "o mo keia ihonu nku a me keīa ao holookoa a pau, ua piha i n# lne(l 0 . 0 a ' ,loko ona "penn a Satona, a eiu no « «na ka honua nei, e holoholo ana e like roe ka liona uwo, e imi ana i kana mea e ale ai, a ua piha o Hawnii nei i na mea « ,i5l 0 na m " nao a haule ika hewa, nolai. la.ua pono i na makua e makaala o lilo auanei na keiki i!oko o „a h.w, he lehulehu a lilo pu i hoa lawehala no Satana. lehulehu no na makua e alakai nu ana i na keiki ma ka hewa, oela kuu ike !„ D Vk . « hi WShi teiW uuku nona P»ha na makah.k, 8, e heW, pu ana „„ ia me kona wahi makuakane, ua ona i» ika wai malule k.no, a ua pulu-e-lo i ka wai . kn -iNaulu. a e kamkaoi ana kona waha me he pupule la. Auweoe! e ka makuakane «na i kau keiki no ka luiuhi o Gehc n»,« e alakai ana hoi i kau kama opiopio , hoa Uwehana pu no ko ke Di»bolo nu„l, nolaila, he pono ia kakou e hoomanao i kem 640 aLu e man.ua 0 U manawa, . komo pu me ko le.u puali, ~,, ka hoonani mau loa laia, B i komo ka ' P" me »• Me ke aloha no. K. Halualani.