Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 23, 6 June 1868 — Ka Ahaolelo, M. H. 1868. [ARTICLE]

Ka Ahaolelo, M. H. 1868.

Poakolu, Mei 27, 1-568. y Halawui ka Hale i ka hora mau. | Peresidena ma kn uoho. Noi mni o Mr. Koakiinu c kapae i nn rula a e noonoo hou m ka PahpaU hoopii a J. Ha«lou. Ae in. Noi mni o Mr. Koakanu e ac aku i ka Hoike a ke Komite wae i waihoia aku ni e noonoo, neoei Sl4B. i noiia mai ai. Hoole ia—he 17 ae, a he 21 hoole. Huike mai ke Kornte o na Aha HookolokoU» e hoomoe i ka palapali hoopii a uo Kona Hemn poe, e kue ana ia A. F. Kauka. Kue inni o Mr. Koakanu i ka hoike a ke Komite mnu no ka hoike oie īa o na hoike, Mahope iho o ka hoopaapaa ana. ua hooholoia ka olelo hoike. Ma ke noiia ana, ua hipniia ka han i o ka la, oia ka olelo hooholo a C. Kalu e kue ana ia Mr. Wini. Noi mai o Kapena Lokee hookomo i hooloii ma ke poo, '-e hana mo i ko kakou Kuokoa/'a olelo hou mai la, anhe ana mau mea e pakui hou mai ai no kana mau olelo o nehinei, aka makemake ia e panoaku no kekahi mau oleloa ka Luna o Kohala i kapa aku ai ia'u (Kapena Leke 1 ) he kukahekahe a manlea. Ika pane ana aku, aohe a'u olelo maalea a kukahekahe, he akaka wale no ka'u inau huaolelo, a aole ona makemake e hoihoi hope mai j kana mau huaolelo. Ke olelo nei ka Luna o Kohala, ua kakau oia i kekahi mau manao iloko o ke Kuokoa no ka hoohui Aupuni, a ina ua hewa he pono iaia ke hoopololei. [Pane mai o Mr. Lniana, aole au i kakau ina ke kokua ika Hoohui Aupum]. ona lala a pau o keia Hale, ua hoohiki lakou e makima i ke Kumukanawai, a ina e kakau hou aku ana oia, alaila, ua kue oia i kana hoohiki. [Pane hou mai oMr. Laiana, inehinei, ua kue loa au no ke pani ana i ka hoolaha manao ir.a na nupepa o keia kulanakauhale, n he oi loa aku o ka pono ke hoakeaia na man>to e hoopuka ; ua kakau oia no ka hoohui Aupuni nno, a e kakau hou aku ana no]. Olelo hou mai o Kapena Loke ina e kaknu hou aku ana ka Lunu o Kohala, kokua au e hookolokoloia oiu no ke kipi. E like me Mr. Wini, aole e eha hookahi wahi lauoho ona, aka e ku ana au ma ka pono o na makaainana. Kokua mni oMr. Koakanu i na mea a pau a Knpena Loke i kamailiomai ai, a mawnena o na Luna.o Kohnlo a me Honolulu, o ka Luna o Honololu ka mea aloha aina, a hele aku la mn ke ala e kokua ana no ka manawa loihi. Papa mai la o Hon. C. R. Bihopa i na boa a pau, a ua kokua like ia. ? Hoomau no nae o Koakanu i ke kamailio ma ka hoopiiimeaaL Olelo mai oMr. Kalu, owau ka mea nana ka oielo hooholo e kauoha ana i ka Loio Ku* nina e huli ma na nupepa a Mr. Wini a ina e loaa na kumu e hoopii aī, alaiia hoopii, a ioa aole, alaila ua pau ae la. Kokua mai o Mr. Mahelona i ka olelo hooholo no ko lakou kapaia ana he hoapūimeaai. Olelo mai oMr. Hikikoki, o na olelo mua o ka oielo hoakaka, aohe kupojo, a malaila, ua hoahewaia aku o Wini no ke kipi, aka aobe nae i akaka he kipi. Kai no ua pau ka na hoa hooheī ana ioehinei a po, eia D\> ka ke hoohei nei. Papa mai Peresideoa i ko k» Hale a olelo mai e kamailio mukai. Heluhelu mai o Mr. Hikikoki i ka panku o ke Kumukaoawii e pakele ai o Mr. Wim ina e kapaia aku he kipi, oolaiU aole pono o km olelo hoakaka.

OieI& «tei o Mr. Ailaene i ka hoopau mtnawa o : |||i feoa o keia ba?e, kai 00 ua roac»popo I ®4'<h<ki l k<e olelo hooholo a rw Ukou e koho aoio. o ilrLann». He mea maopepo loa be|pitrpanj tna ga iima o na Kuhina. La mana®>nle makou e hoopanee ioa i ka noonoo *fak Eia oae I aobe wahi mea pilikino tki t fi# o!e 10-i no ! O ka inea nana ke:a oielo l|k»hoio, ua ane hakaka me Mr. W ini, elu# la i Lala aenei. Aka aohe \ ! ":** l , nae he w*Jii olelo iki & ka Luna o Honoiulu ; ) no ia he ole mau loa ! O wai la ka :■ ! mea i oi n aloha i ka khui Hawaii, o ka 1 i . ■??*■*, ■- « .1 i 12)61 ana i ka ia*UmAlam* 1 i - ~ j ! īioku o ibui£j& H4ia enea ane» e koi ika.- ] lika ana e huanoa i kamuia i na kanaka 1 Ke ; |oielo nei au, o ka oieio hoakaka o kela o!eio| : hooholo he wahahee. [Pane mai oKapeia i Loke, mai pane la mea.j Ke mauao nei au he wahahee keia oieio a ke oltlo nei he wahahee ka oieio hoakaka o ka oleio hoohoio. i ka wae nuonooia aua ke Kuikahi Pauai Li- | ke, ka kekahi mea ma ka nupepi Aupuni e kue ! !uua i ke Kuikahi, a o ke keeinua mua ka iu j nj ku hoohui Aupuni. Ua kakauuu ma ke j | Huoxoa be iueu iu huop;inee iou ai 1 ka hou* I hui Aupuni. Mai ia mauuwa mai a hiki i kej*i\. \va, oai lioukani no ke kn'pa mai nei la ■naku^h^k.p./akeu^ e iki kui.aka a pau o keia ainu me ka iawe oie mai i iiooino. Ke houle uei uu i ka oiaio oie o Kei i Hiau kumu huupu, u ke ike nei au he hu* pi nu. ko'u e k-ipaia nei, ka aoao o \Viut. Aia Uo'u unu hui i:»e Wim ua īke au aoie mnkemake ikiona ehoohui i keia aupuni ine kekahi aupuni e, a aoie no hoi oim makemake ke e uiupa i ko kakou Kuokoa, aka ina ua kauoham oia e hoolaha e like me ka ka nui '■ I 0 na haole i manao ni, niaiia ua pono uo. | Nu knna ike he ainina Kuokoa keia. I Kue inai o Mr. Upa i ka oielo hooholo, a olelo mai, ina kana hooiohe nna i na oleio o nn noao eiua inehmei, aohe nieu n.'ina e hoololi ae i konn manao. Olelo inai o Mr. Kaiu e hoihoi i ka oleio hoaknka ma ka ae nni o ka H .le. Hoihoi o Kupena Loke i kana hoololi. Ni« nauia a hoohoioia ka olelo hoohoio. Hoopaneeia k'u Holawai. Poaha, Mei 29, ISGS. Haln\\fti k« Hule i ka hora mau. Peresidena ina ka noho. j Heluheiu mun mai o Mr. Matiua he hiia ; e ae ana i na Knhuna L>pa«iu Hawaii e ia- j p;iau. Hoolaha inai ka Loio Kuhina he kanawai | e hooinanmaa ai i hooiiana aun o ka poe J 1 hihin no ke Karaimn. Heluhelu mu.i mai o Hon. C. R. Bihopa he biia e hooioihi aku ai i ka mana o ka Bu« ro Hoopae Lima Hnna. Noi nmi o Mr. Waila, e kapae i na rul;i, a e heluheluia ka pnlapala hoopii a ka } oe | Kalepa o Honoiulu a me kekahi poe e ae. e kue ana i ke kokua i ka Laina Mokuahi Kalepa. Heiuhelu tnai o Mr. Koikanu he oielo hooholo e hoopau ai i ka Mahele a unuhioleio o ka Haie. Hoopanee loa ia. Ma ke noi a ke Kuhina o Ko na aina e, ua hopaiia ka noonoo nna no ke kokua i ka Lnina Mokuahi, a heluhelu pu ra ka painpnla hoopii. ' Noi mni o Mr. Waila e Komite ka Hale. Noi mai ka Loio Kuhina e noonooia no imua o ka Hale, aole iinua o ke Komile o ka Hnle. Kokua mai o Mr. A)abati F. Knuk.i i ka noonooia imua o ke Komite o ka Hale. Kokua inai o Mr. L iiana i ka uoonooia o ka bila imuao ke Komite o ka Hale. Noi mai ka Loio Kuhina e hooholo i ka pauku mua, a kokua inai i ka pono ia Hawaii nei e haawi aku i keia Hui Hooholu Mokuahi i holo mnu kela mokuahi. Ua kokoke, e hookahi hora ka holo ana i o a ianei o ke knmailio ana a u«* Loio nei no ka pono waie no o ke kokun aku. Oleio mai o Mr. F. Kauka e kue ana i ka bila. 0 ke aoo nui o kana olelo, e loa» tna no ia kakou ka mokuahi. lna e hiki ana ia kakou e kokua aku i ka Laina Mokuahi, alaiia e hoemi iho ke kokua. Ina e hui pu ia aoa ka pih ana mai i ka uapo, ke komo wale ana uiai i ke awa « me ka haawi wa!e aoa o k« wai, alaila he $60.000; aka o na I moku pea, he nui ko Ukou hooiiio ana i ko 1 lakou mau dala maanei inaniua o na moku | mahu, a noUila be kanalua ka pomaikai o j kn poe kanu mea ulu. lna e hooliloia kela ( $50.000 no na kuikui hoomalamalama, no ; oa mala kaou pua aupuni, no na alani, uapo j a peta aku. alaila ua oi loa aku ka pono; aka l ioa o keia $50.000 a haawiia aku, alaila no; Honoiulu wa e iho oo la pomaikai. I Hoopaneeia ka Haie. ) Poalima, Mei 29, IS6S. | j Halawai ka Hale i ka hom mau. ! | Peresidena ma ka noho. | Kapaeia na rula a heluhelu moi o Mr. PiDefaasa he palapala hoopii no Hooolulu i kakau inoaia e ka poe Kalepa o Honolulu wale no he 150, e kue «oa ī ka haawi ana aku o keU Puu DaU Nai Loa he $50,000. Waihoia a nooooo po me ka BiU. Waiho mai ke Kuhina « Ko na «ina e i

na PaUpala Pili Aupuni epili an» i ke Kuikahi Paiuii Līke ; oa na hc« e nanau Hookha rn#i o Mr. Koihelani be Bila Kaoawai e hoololi ai i ka Pauku S7l oke K«oawai Kiv:h. Heiuhelu mii o Mr. Kalu he olelo hoohoio e hook»aua!e i $30,000 no ka haoa aoa i ai&nui Mauoa tn%i Hilo a Waimea. Waihoia a noonoo pu me ka Bila Haanrina. Heiuhelu mua umī ka Loio Kuhioa he Bil& e hooeuaainaa ai t k* hoohana i k* po« ' i hoopaiia no na Karaima. Hoohoioia ma ka heluhelu aiua. . A?F. Kaukmiie oWjj>£oo»j hoto,e noi nniai ke Kohina Kalakioa e*b«i ] flaail M , lSiViVna fit6*o rili Oihana Aupuni i ■ na uku U>ta i ka Hale Lctn. Ma ke noiia nnn, ua hapaiia ka noonno' nna no ka Biin Kokua i ka Lnina Moku ihi. O Hon. \V. P. Kamakau ma ka noho. Heluheluin ka Pauku mua. i Oielo mai o Mr. A. F. Kauka, aoie i pau , kana kamaiiio nna nona oleio o-nehinet. aka i e haawi ana ia i kn papa no ka poe e kue ana i ka Bih e kamaiiio. Hoole inai o Mr. Keawehunahnla i ka like ole o kona manno me ko A. F. Kaukn. O ka hooiilo ann nku o ke 850 000 i ka Lnina mokunhi Kaieponi, e hoihoi kokoia nni ana no, ma ka nui o na mea Knlepa e iaweia | :ta pei.i nku kana laukua aoa mai a lliai loihi.

Olelo mai o Mr. As;i Hopu, o na~o!eiiV? kn Loio Kuhina i knmailio ni inehinei, oia mau olelo no kat laweia mai imua o kc Koiuite. I kona manao he pomaik «i no ko keia aupuni i ka mokuaiii, aka aole nae ia i manao e hiki | onoana i keia aiipuni ke haawi ako i kela Hui i kokua he 8-50.000; aohe ia i mnnao he kupnno e hana pela, no ka inea o ka nui o ke dala o kela Hui he SlO,000.000. e o ka lona o keia wahi aupuni no nu makahiki elua he §700 000. oia he akahi h«pa umikuinamnha o ka lona o kela hui, a he makemake ia e ike i ko na Kuhina in*. nao, he makemake unei Inkou e kokua aku ka iiihune H»waii i kn haole \v«iwni, a o ke kanaka nnwaiiwali paha i ka poe puipui a iknika e like me keia. O ka pomnikai e loaa m»i nna i keia lahui, mai keia Laina mokuahi mai, ua haawi mua ia niai no e ke Aupnni o Ameril»a-Huipuia no na makahiki he umi, «ka aole nae ia i ike i ke kumu kupono u pakui wale ok\i ai no i keia $00,000, ine ko kakou ike iho no aohe wahi e hoi mai ai, a i kona manao, aohe he pomaikai e lo?»aana ia kakou e like me keia. I kona manao, he pono i keia lahui e hooponopono i kona mau hana Kuloko niamua o kona haawi ana nku i kona hoaloha inawaho, e laa na nlanui, i hiki wawe mai ai na mea ulu i ko kakou inau Makeke,a hiki mai na Kalepa ; aka i keia wa, aohe a kakou mau mea no lakou ; aka ioa kokou e wehe ana ia loko iho nei o kakou ma ka hoonMikai ana i naaianui, hoo* ulu ana i oa mea kanu, aluila e loaa mau ana ia kakon ka noho ana kalepa. Ua noho iho nei i Hawaii nei ka Agena o keia inokuabi, a ua ike ua nui kupono na \vßwai maa* nei e hiki ke hooholo mai i ka lua o na tno« kuahi, nolaila e hooholoia mai ana ka lua o na mokuahi me ke Kokua ole aku. Owai ka mea naua e uku aku 1 keia puu d.\U inn aole na inakaainana e hoolnuia i na auhau ; a o ka poe i hoopii inai nei, he poe waiwai nui wale no, a nolakou na dala he nui maanei. Ua kue loa ka mea kamailio i ka haa» wi ana aku i Kokua. Kokua loa mai o Mr. Koakanu i ka Bila a kamailio mai a loihi no ka pono wale no o ke kokua ana aku i ka Bila. [E na makaainana o Koloa o ko oukou Luna mamua iho nei, he inamina loa i ka iu waieana o na daia a oukou, aka i keia Bila, ua ae holookoa ia e haawi aku i ke $50.000 no ka pomaikai 0 ka poe nona na miliona dala he umi.J Kokua mai o Kapena Loke i ka Bila, a ua like iki kekahi o kona inanao me ko ka Luoa o Kona Heina, a kamaiiio mai a loihi, e hoole ana i ko kakou pomaikai ke hana ia oa alanui mai Hiioa Waimea.mai Kaneohe a Honoluiu a pela aku. Aole ka e oui ka loaa, uuku loa na wahi mea Joaa mai. Pela aku a loihi. Olelo mai o Mr. Matina, ua mina<nina loa au i ka &!r.~Koakanu mau oielo akamai 1 hai ibo nei. Ina wa mamua iho nei, ua kue ikaika ioa ia ī ka hoomaunaunaia o na dala mawaho aku o kona Apana iho, ua hele aku kona makee ana i ke da!a a hiki i ke 'Lii kanu a makou. Noi ia mai e hoopii ae i S5O 000 oo ka Moi, koe ino loa kela, a hoemi a i ke $34 000, aka t ano ke ike nei au, he kanaka uhauha dala ka ua Luna la o Koloa. Aohe ia i ike iki e loaa mai ana i na kanaka Hawaii mai keia kokoaaoaako, oo ka m«, ma kona ike īho ma ka Bila he mea haawi manawalea wale 00. Ua ikaika ioa kana kamailio ana oo ka pono ole o ke kokua aoa i ka Laina Mokuahi. Ku enai o Mr. Koakano a wehewehe mai j a loihi, me ke pale pu i na olelo a Mr. Matioa. | Hoopauia ke Koroite a hoopaoeeia ka Ha-! btrai. I Poaooo, Mei 30, 1868 j Halawai ka Hale i ka hora mau. Perc»idena ma ka noho. i

Hoike nui o Mr. Hikikoki i km Hoīke a Komiie Hoon»«oao roe k» a k» PiHooos«u«o, a peoei lra hooknwa e »oa : KihakuU nui - 14 000 Kakauoleio . ... 3 000 L&hamaiana 7 000 Kul» H«traii • Haole • • - 30 000 Kula la Aopuni • • 17 000 Pai Kola 5 260 Na Lako p»laptUi, a peia ako - 600 Hale KuU Hou - . 5 350 Haumana Wulu o Punahou - - U6O Na uku pane* ona daU Wula • • 5 125 | Aoa tiooie kt 4fi|pmiie no ke ktti haim elNaawh'hou no »a kuia. % ke noi a Mt.<4Vaita, oa kauohiia ka \ Hoike e f»i. ; Noi mai o Mr. e kapaa ina ruia i heluhelu aku ai o«a i keknhi pnlapaia hoeipii o Hoooiulu nei, e nm ana e hiawi aku ,i-$6O 000 i ka Laina Mokuahi. j Hoomoeia a noonoo pu nte ka Bi'a. j Hoike mai ke Komiie ona Aha Hookoio- | kolo i ka Biia i waihoia aku ai ia lakou t noonoo, e wehe hou ai i ka oihana Komisi~ na Ain«, a noi mn e io«. Ma ke noiia nna, u« hooie ia kn Hoike a Mr. Maheiona. Heluhelu nni o Mr. Hikikoki he olelo hooholo. e hookuu iain inai ke Komite ne, ae iu Koho ia oA. F. Kauka ma ia wahi. J Huopanee ka Hale. ! Poakahi, lune 1, IS6S.

la ,H.i]nwai ka Hale i ka hora mau. | I». \ | IVresidena ma ka uoho. Heluhelu mai o Mr. Mniina he hoopii no Kau e noi ana, e hoonoaia na aina aupuni i na knnaka o Kwu i loan ai na pili hale a me na lakn Lmu hale. Waihoia i ke Komile o na Hana Hou. J mai » Mr. Pilipo he hoopii no Kon.i Aknu e noi ana e weheia Knilua i awa ku moku. Noi mai o Mr. Maheloua e hana o Mr. Pililo i Bila. Ma ke noiia ana mai, ua hoihoi mai oMr. Maheiona i kana noi. Waiho mai o Mr. Haloinauu he hoopii no Hamakua e noi ana. e hoolhko aku ke Kuhina Kaiaiaina i na (aau lapaau, a e huli ke aupum i l\4tika nkamai no i» Apana. Hoomoe ia. Waiho mai o Mr. Kaukaha he hoopii na ka Puali Hulumanu i aahu like no lakou. Hoopanee loa ia ka hnopii. Waiho mai o Mr. Maiina he hoopii no Honolulu, e ae ia na kahuna Hawaii e lapaau. Waihoia ka hoopii a noonoo p ! i me ka Bila. Waiho mai o Mr. Haiemanu he hoopii no Hamakua e noi ana i $2 000 no ke awa o Honomaiino , a e koho ke aupuni i kanaka kupono no ka imi aua i na kaikamahine alii mawaena o kein aupuni, i wae ai ka | Moi i kokoolua nona, a malia o loaa ka hooi. lina alii mai loko ae. Heluhelu mai o Mr. Martina he hoopii no I Kau, e noi ana e wehe hou i alanui ma ka» hi i ino ai i ke kni pii. Heluhelu mai o Mr. Keawehunahala he hoopii no Honolulu, e hoopau i ke knnawai e {>np« ana i nn hoopii i ulu ae iloko o na Hale Hotele. Woihoia i ke Komite o na Aha Hookolokolo. Heluhelu mai o Mr. Halemanu he hoopii no Hamakua, e noi ana e waiho iho ka Lu. na Auhau i Palapala Hoike i ka poe i hoo- | kuuia i na auhau, i auhauia ai na holoholo* | na e like me ka uaiwai io. Waihoin i ko | Komite Waiwai. Heluhelu mai o Mr. Hikikoki he olelo hoohoio, e ninauia ka hope no ka Laina Mokuahi i ka hora elua o ka la apopo ; a e ae ia na hoa e kamailio i 20 minute. Kue mai kn Loio Kuhina i ka olelo hooholo, no ka mea, be mea mau na ka mea | nana i lawe mai i ka Btla ka hoopau ana o 1 ka olelo. ! Noi mai ke Kuhina o ko na aina e b« hoeloli, e ae aku na ka Loio Kuhina ka manao hope loa, aole nae e oi aku mainua 0 20 minule. 1 Hoihoi hou ke Kuhina o ko na aina e i kana hoololi. Hookomo mai ka Loio Kuhina e ae aku i ka mea nana ka Bi!a e kamailio hope loa, aole oae e oi aku mamua o 30 minule. Ae mai o Mr. Hikikoki i ka hooloh.a hoi* hoi aku la i ka olelo hooholo. Heluhelu mai o Mr. Nahaku he olelo hoo* holo e hoana e i 8400 oo ke alanui imwii» na o Kaanapali a me Waihee. Heluhelu mai o Mr. Kalo he olelo hooho. lo e hoana e i $400 no kt alanui pali o Ka* laupapa. Heluhelo mai o Mr. Pilipo e hoopaa i ka maoawa hana o ka Hale i ka hora 11. Hoomoeia. Ma ke noi a Mr. Laiana, ua hapaiia ka hana o ka la. Komite ka Hale no ka noonoo ana i ka Bila Kokoa Laioa Mokuahi. O Mr. Maka. lena ma ka noho. Heluheloia ka Pauko moa. Olelo mai o Mr. Laiaoa be hoopaapaa loio wale no keia e hoopaapaa ia nei no ua Laina Mokuahi nei. He pono oo i kei& aupuni e nana i ka manao o na makaaieaoa

ma keia mea a me ka manao o ka poe e imi ana i ko lakou pono iho. Ua koe aa i keis haawina, no ka mea, he nui na pUiksa kaloko o keia aoponi. Eia no na kula aoponi e kula nei ekolo a eha wale no malama o ka makahikl Eia na mai lepen e makemake nui ia i dala malama ia lakoo. Bia ka poe i pilikia ma Kau. Bia na alaoui ino loa o na wahi a pau o keia Pae Aina. i bele mai ai na malihioi a hoowahawaha a ha*icle i keia aio». Ke manao nei au e hiki mai ana no na Mokumahu o na Laina nui o ka moana maanei me ko kakou uku o!e. He mau Laina Pelekane kekahi. E komo mua kakou—mamua owai ? He mau mokupuni e anei kekahi o ka moana i kokoke mai i hiki ia Ukou e lilo i maa aina hoomaha no na moku ? He mea mau no hoi ka hilinai o na Laina Mokuahi ma oa aupuni e, a waiwti ioa lakou, e like me ka Laina Cunard, i loaa iaia na dala he $5,000.000 pakeu waie mamua o ko iakou mau lilo raa ke kokaa ia ana e na aupuni. Ina ma ka Laina holo mai maanei ka nioau, he mea io no e pono ai ka poe heluhelu, ka poe wat^rai,aka t e like me ke kanaka e manao ana e kuai i kaa holoholo H nona, e pono e ninau mua i ka iawa pooo o ke dala, a i ka pono poha e hooiiloma na lako o ka noho aoa. Kamailio mai ke Kuhina o ko na aina e a loihi, e haanou wale ana no i ka pono o ka hila a me ka pomaikai. Kamailio mai Ka Mea Kiekie ka Peresi(iena e kokua ana oia i ke kokuo ana i ka Laina Mokunhi, no ka mea, na ka Moi no i hookumu i keia, a ua noi mai i nn Lunamnkaainana e kokua. Olelo mai o Kale Kauka, o na kumu pale a kela poe, e olelo nna aole e loaa ana ia kakou he iaina mokuahi. E lona ona no ia kakou me ke Lanalua ole hookahi mokua-i hi holo inau, kue ikaika loa oia i ka hooinaunauna aku i keia puu dain. Oielo niai ke Kuhina Kalaiaina, ua kokua aku ke Aupuni Amerika he $75 000 nn , ku makahiki me l<a palapnia hoopon ole.aka he kainailio waha waie no. Pane aku o Mr. Laiana imua o ke Kuhi* na, ke hooie nei au i ka omio ole o kau oielo. Heiuhelu mai o Mr. Waila i kekahi mau oleio inai ka palapalamaia His Gx. Haiiaki e olelo nnn, ua noi aku ka Laina Mokuahi o Holede i olelo ae like ma*vaena o laua, n ua ioaa aku ia palapalu e ne nna e hoohoio i inau mokuahi i Honoiuiu, n he mea kanaiua nne e hoomahuahuaia aeana paha ke kokua. Pehea la e oielo mai nei keia aoao aohe pnInpala ae like i hnnnia e ka Luna Leta Nui o Amerika Huipuin. ; Olelo mai ke Kuhina o Ko nu Aina e, ua j lonn inai he paiapain iaia, e olelo una, ua i haawi aku o Anterikn Huipuin he kokua makahiki i ka Laina Mokuahi o Kina me ka hooikaika i ka Bila. 01010 mni o Mr. Kanuka, ua olelo mai ka Agena o ka mokuahi o me Mr. Holede imua o ke Komile, he oiaio loa e holo mau ana hookahi mokunhi no na mnkahiki he umi, aka ma kn na Kuhina wehewehe ana, ke hnao uei e hooie ioa, nole e holo iki inai hookahi mokuahi, aia ka a uku aku i $50,000, me ko inkou ike no nne un hoopnain he uini 1 makahiki e holo mau ai hookahi inakahiki. Ku inai o Mr. Hikikoki a kokua i ka aoao o na makaninnna, e hoole ana aole e pono e hanwi aku i $50,000 no kein Laina Mokuahi Kaieponi, oiai he mea oinio loa, e holo mau { * ana mawoena o kakoii nei a me Kapalakiko hookahi mokunhi. Aole ia mokuahi e haa>' lele mai ana, a ina e hnnlele waie mai, alaila inaluna o ia Hui ka uku ana i ke Aupuni o Amerika no kn laua oleloae like. [Mina* inina makou i ka pau ponooie o ka Mr. Hikikoki haiolelo no ka uuku o ka nupepa.] Haiolelo loihi mai o Mr. Konkanu imua o ka Haie o pili ann i ke kokua i ka Laina | Mokuahi. : Ma ke noiia ana mai, ua hoopauia ke Ko-! mite, Hoopaneeia ka Haiawai. Poalua, lune 2, IS6S. Haiawai ka Hnle i ka hora mnu. Pereaidena ma ka noho. Heluhelu mai o Mr. Hikikoki he olelo hooholo e ninauia ka Pauku akahi o ka Bila Kokua i ka Laina Mokuahi Kaleponi ma ka hora 2 a e ae ia ka poe kamailio i 20 minu> te, a hiki i ka hora 1 a me hnpa, e haawiia ka popa i ka Loio Kuhina. Heluhelu mai o Mr. Pilipo he olelo hoo* •iiolo e hooponopono ai i na uku makahiki o na kumu o Lahainaluna penei: No ke Kutnu Nui i $1,500 no-ke Kumu alu« i $1.400 a no ke Kumu akolu ī $SOO. Ma ke noiia ana mai, ua hapaiia ka hana 0 ka la. O Mr. Koakanu m« ka noho. Olelo mai o Mr. Waila, ke manao nei au he pono ia'u e hai aku imua o keia hale, a oiai o k« poe nana au i koho mai o ko lakou maoao ia e wehewehe aku i ka hoole ana i keia Bila imua o km noonoo ana. Ke ae nei au be nui na pomaikai e loaa mai i ka lawe ana • ka mokunhi nia kekahi mau mea, aka 1 ka mea e pilī ana i ko kakou noonoo ana, a'u e noi aku nei i keia hale e hoolohe pono mai. No na huakai be 16 a keia mokuahi e holoholo ai paha i na makahiki eiua, ua koiia mai nei keia wahi aupuni uuku e haa* wi aku i puu dala nui he $50.0( 0. Ke hooie nei au i ki pono ole no na kumu he nui; no keia komu, ke nei au. be pomaikai niii no kela Laina Hoohoio Mokuahi, ke hooholo mai i keia mau mokaahi ina no ao* 1« e kokuaia aku ana, « e hooh«4o «naoli no ma ke ano iawe ukana, a noUila e liio aoanei ko kakou kokua ana i mea hoouiaunauna dala wile. O ke ano nui maoli o La haawi kokoa ana aku i kekahi mea i noi mai, aia a ike iho he Lahui waiwai. E na*

um aka kikou i la Hui Hooholo Mokoahi, 0 K«!epooi t be 17 oa makah.ki o ko laloo kopaa «n«—he Hoi oaiia e hoomaia nei i ka mokoaioa o Kalepooi—be boi oa bkoa e Lobo nei i ko lakoo ro«u Lanamakaiioao* i hoohoioia ai cta Bii* a lakoo a pau e ooi aku ai—a he hui oana e hoohoka nei i ka poe oaaopo ke koeako. A o«rai ua poe U i komo i{oko o keia Hai Lama 3Jokaahi e ooi. s mai oei, o kekahi poe oo o oa hoi la, be poe: 1 ikeīa ka paoiaoio o na poo roa ka hoooa ! nei a paoi. Heaha ia aoaoei ka oa Ahahoi la e moa mai «i i ko kakoa mao poooa me ' ko kakoa waiwai ? Mai pono io, ioa o Ha- : waii oei ma kahi hiki pioepioe ole ia e na ' moko, ao!« pela, he kiko waeoa keia he wa-1 hi hoomaha a he oioioa oo na aia moana o | ka Pakipika. iaa e kokua ole i« «oa, e hiki: mai aoa oo oa moko pea mai ka Hikioa a I mai ke Komohana mai. He nai wale ako ' kana mau olelo, ke hoopokole nei nae makou ; maanei, n»e ke koe no o ka momona. Olelo mai o Mr. Kalu he kue kona i ka t Laina Alokuahi. a ma ka hoopao ana oknna ' haiolelo me he mea la, oa huii kona manao! ma ka i kue mau ai, > Hookomo mai o Hon. Bihopahe mau hoololi iloko o ka Bila ma ka mua, a kamailio mai no ka pono o lre kokoa ana. Ole-! lo mai o Bibopa, alia e hana peilapala hoopaa ; n« Kuhioa a heoholoia ke Kuikahi Panai Like. ! Olelo akea mai Ka Mea Kiekie W. C. , Lunaiiio, ua kue loa au i ka haawi nna aku , i $50,000 i keia Laina Mokuahi, no ka men, oa hoolako e mai nei o Amerika Huipuia he | mokuahi no kakou no na makahiki he umi a | heaha ka mea e haawi nanupo waie aku ai | no. Ke manao nei au o na oleio a ka Luna 0 Kohalo, he imu olelo naauao loa ia. • Noi mai o Mr. Hikikoki no ka hemahemn a me ka nui o na hooioii o keia Bila, ke noi nei au e hoopanee loa io. ; Kokua mai o Kapena Lokeā.k? * • i t i * * uainīi Mokuam. fjuni , f ; * p ~t Su'e mni o Mr. Kanuka i ka Biia no ke i kupono oie, n oini he pomaikai waie iho no ia no ka poe knknikohi nole no ka lehulehu. Ina e' manno ana ka poe Knlepa o Honolulu nei i hoopii mai ni me na Kuhina, pono no: ia Inkou e houluuiu dala, a uku aku i moku-' ahi. . i Kue mai ke Kuhina o Ko na aina e i na : olelo a ka mea hope i ku ae ai. Noi mai o Mr. Keawehunnhaia i ko ka Hale e nann i kn haiolelo a k.i Moi e piii ann : 1 ka hooholo mokuahi. : j Pane mai o Mr. A. F. Kauka, ua knhaha i ioa ia i ka iawe ana mai o Mr. Kenwehunn»: hala i na oleio o ka Haiolelo niii, oiai o ka : ; poe nana e iiaawi mai ana i keia mau s dala ; | ke kue mai nei. Ina aole au e koho mainu- j | li o ko'u ike he pono a e mainma i keia innu | daia no na hemahema o loko nei, alaila e ! ahewoia nnn au e ka poe o Kona Hema a me ka lahui holookoa. Ke wniho mai nei •tia oleio hooholo he nui ma ke Paknukau o ke Kakauolelo no na hana kuioko, oia no na! ieo o na makaninann. ! Hoike mai kn Loio Kuhina i kannhniolelo hope no ka pono o ka hnnwi ana aku i ke-' ia Puu Dnla Nui, e wniho ana i ka mana na ; I ka Aha Kukamalu e nnna pono. O ka ninnu inua o ka hoopnnee lon i ka ninau nna. ! Ma ke noi a Mr. Woiln ua kakauia na ae; a me na hoole. Ua hooleia ka hoopanee ana*j he 19 ae—2l hooie. j Ninauin ka ae i na hooioli. Ua no ia he; 21 ae—l9 hoole. ' Noi mai ke Kuhina o Ko na nina e, e! hooholo loaa ka Panku 1. Hoohoioia he 21; ae a he 19 nooie. [Mnhope akn, e hoike aku ; nna makou i na inoa o o ka poe nioha maka-| ainana, n me ka poe ina kela huii e pili ana j i keia Biia. 1 ka ninnu hope iou e ike ai! ouknu e na makaainina mni Hawnii a Nii-| hau i ka hua a na Lunn a oukou] j Noi mai o Mr. Waiia e hoopau i ke Ko-1 mile. | Noi mai ka Loio Kuhina aiia e hoopanee, < e noonoo i ka pnuku 2. Hooholoia Heluheluia ka pnuku 2. Noi mai ke 'Lii Lunalilo e hoololi, i heluheluia ai, me ka ae o ka Moi a me ka Ahakukamalu. Kue mai o Mr. A. P. Kaukn i ka pauku elua, no ka like loa o na manao. Aohe wahi 6 pai o,i i knna hniolelo akniuai. Noi mai o Mr. Knukaha e hoopau i ke Koinile. Hooholoia. Hoopanee ka Hale. Poakolu, lune 3, IS6S. Halawai ka Haie i ka bora mau. Peresidena ma ka noho. Noi mai o Mr. Kuihelanie hapai houia ka j noonooana no ka BiU Mokuahi. | Olelo mai ka Hope Peresidena u« hala k« noi mawaho o ka rula, eia no ka hoike a ke Koraite imua o ka Hale. Noi hou mai o Kuihelani i kana noi mua. Kue mai ka Peresidena i kana noi. I Kue mai ke Kuhina oKo na aina e. Olelo aku o Mr. Laiana i kela Kuhina h p pono no i kekahi e kokua i kekahi ma ka hoopooopono ana i kana not. I*ane aku o Mr. Hikikoki i ka Hope Peresiden« heaha ka mea e papa waleia oei ka aoao kue i n« Kuhina e like iwe keia. Olelomai ka Hope Peresidena ina i noiia mai nei e lawe mai ana e noonoo hou i ka hoike a ke Komite, «ilaila aole e papa ia. Noi mai o Mr. Kaie Kauka e noonoo boa ia ka Hoike a ke Komite e pili ana i ka Bi--1« Mokoahi. Mahope iho u«i ula mai na hoopaapaa, a ku mai Ka Mea Kiekie W. C. Lunaiilo a kokua ikaika loa mai i ka aoao o oa maka* aioaoa e hoole ana i ko kakou kokua aku i kela Laioa Mokuahi. Aohe Alii koe e ae, aka oia hookahi wale iho no. Ninauia tia ae a me iu -hoole, a ua hoole

w aele e ooow» bou ti, ena ioiUlo ibo : M«sfi Kumahoi, E. J*>r**s|rsU|iaku, Kalu, Kapeoa Lokf, Uahiena. bala. Mahelona. ame D. Kaakaha. Haua keU nwo īooa ine d« iii he 10 o ka bwa no ia o 19 hoofe i he 1? le fee butn rae ke 'Lii aloha makaaioaoa. E'ua i lalau ilabt e. o Leri Keliipio a me Ailaene. Noi mai ke lvuhina o Ko m Auu|e, e bapei īk« hao« oka b. Ae ia. Noī maī km Lok> Kuhioa e kikaii poepoela ka Btb. Hoole ia. Noiia awi e Konstte ka Hile oo*ka nooaoo ana :ka paaku 2 Ae ia. Kobok o Mr. Mahelona ma ka noho. * Noi roai o Mr. Keawehunahala e hooioii ma fra p«oka elaa. a e hookomoi ka buao!e> 10, " Kukamalu " ma Uhi o ka huaolelo " Aha Kuhina * i be!uhelaia ai, Ab« Kukamalu. Kue mai ka Loio Kahina i ka p>«uku 2, no ka mea ma ka pauka 1. oia ka haawi ana nka i kokua he 850.000. a ma ka pauku 2 e ukuia i nku panee. Ma ke noiia ana, ua hoopaom Ut Komite a hoopaneeia ki Halawai. <? K* Lc.na Hooposopono, - - L. H. Kuliea. Ka Hope Lcna Hooposopo?»o, J/£awainci. POE HAKB Manao NO VE KPOKOA. Rev.L. Laiana (Lyons) | S. M. Kamakaa. Kpv. M. Kuaea, I Kev. C. B. Anelu. D. Malo, (Lokoino.) j (Andrews.)