Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 27, 4 July 1868 — Hoike o na Kula La Aupuni o Kona Oahu nei. [ARTICLE]

Hoike o na Kula La Aupuni o Kona Oahu nei.

iVla ka Poaiua la 2'i o lune, inaloko o kn luakini o Kamniliiii, ua lioikeia ke kula o, Wailupe o S. Kaili ke kumu. Kula o P.»loJo o J. H. Kanepuu ke kumu. Kula keiki-; kane o Kamoiliili o Geoti Kekipi ke kumu- j Kula. kaikamahine o Waikiki kai, o Hana j Ptti'<\ ke kumu. i Ma ka Poakoiu ae, la 24, ua hoikoia ma-1 loko o ka Halepuleo Kaumnkapili na kula j elua o Moanalua malalo o ke ao ana a Ma-} laki a me Haili, kumukula Pope. Kula ol Kalihiuka uka, o Kamakea ke kumu. Kula kaikainahine o Kapalama o Mrs. Mere Alapai ke kumu. Ma ka Poaha oe, la 25, maloko no o ka H.ilepule maluna ae, hoikeia ke Kula o Ma. noa, o Kiimokuiki ke k imu. Kula keikikane o Kawaiahao o A. Kalauh ke kumu. Ke kula kaikamahine o Kamakela, o Kekahunn ke kumu. Kula kaikamahine o Pauoa o Mrs. Pakeke Keliipio ke kumu. Kula keikikane o Maemae, o S. P. Kahukula ko kumu. Ma ka Poalima la 26, ua hoikeia maloko no oia Halepule, ke kula kaikamahine o Kawaiahao, o Mrs Emelia N. Kalauli ke kurou. Kula kaikamahine o Koma, o Kilikina ke bumu. Kula keikikane o Koma, o Lapilio kekumu. Kula keikikane o Kaumakapili, o S. Kuaumoana ke kumu. Kula keikikane o Kalihi kai, o Oaniela Pihi ke kumu. Maloko o keia apana, he 18 na kula e ao nei ma ka olelo Hawaii, a he mau kuma Hawaii a pau ka poe nana e haawi nei i ka ike ia lakou. M» kekahi mau kula, ua hookaawaleia na keikikane a rae na kaikamahine, a ma kekahi, ua hui pu ia kane a me na wahine malalo o ke kumu hookahi. I keia makahiki, ua koho iho nei ka Luna Kula o keia Apana i Komite nana e hoike ka iUe o na kula, oia na mea nona na »noa: J. M. Kapena, Enoka Kalauao a me J. M. Poli. Ma ka la hoike mua oia ka Ia 23, ua hoike ua Kouiile nei, i „ a kuia i haiia inamua.

Iloko oia huike «na. u» hoo»»*!»» e i kek*bUala okc Komite ika niwu o a Oklo«o oka Huinahelu, me k* oo« aku imoa oke arvsma bo*ke «ohe ia « nieau, no ke ano ole. Ua m.opopo * koo ooahlao ke» Ko«nite» be poe «rale no bkoa i ao naiia ma ka oMo Haole. a ua J» heniaheina io lakou i na mea helu * na ol*U> laakuahioe, oia I» haohili «noa ■**- kon e paukle nui nei i ka olelo haole, a hoohemahema iko kakou oielo han.u. h he-. pouo la ke Kuohn roalatb. i Ma na kula a pau o keia apana, ua akai« _ o\e loi ke kula holo lea o ka ike, no ka wea,, ma kekahi mau kula, ua ao nui ioa ia na; mea helu. oii na kuhi elua o Kaw.ahao.; kula a CWla Pihi. kula Fope o Moanalua, ameko Koma a roe ke kula o Manoa.; Ma kekahi mau kula e iho ho», ua makaukau loa tna ka Pklapala Aina. ma kekahi bo», u« hoakamai loa i ka heluhelu ana; ma kekahi hoi. ua ao nui loa ia ka humuhumu, a nele hoi i ka ike makaukau e like me ka mea i manaoUna ta. M.i kekahi mau kula hoi, ua emf hope iho ko iakou ike i keia makahiki inamua ona inakahiki i hala; a o kekahi he hoopalaleha maoli no ma ke ao; ana. . I O ke kula o Kamoihili. i na makahiki ij hala, ua kaulana mau ia kula no kona aka«j mai, aka i keia vva, ke emi hou nei *ia i hope. a o ke keehina hea ia auanei ka palena » | O ke kuia Pope kaikamahine hoi ma ma, o Kilikina ke kumu, ua ao nui ia ma ka. humuhumu, Palapala aina a me k& heluhe-, lu, aka ma na hoike ana a pou o ia kuh»,; aole hookahi hoike ana i Liki aku na hau-j mana i ka mokuua ei\va a umi oka Helu» naau, a aole hoi i hiki aku i ua Olelo»*o ; kiekie oka Huinahelu. No keaha ka like | ole o oa ike o ni\ kula o keia apana, oiai •; kulaia ana i na la kula a pau o ka makahiki, | koe hookahi maiama hoomaha, a pela pnha j kekahi mau apana eae ? No na kumu iho j malalo nei: j 1. No ka haawiia o ka mona i ke Kahu* kula Nui e koho i na Luna Kula Apana;, aka koho aku nne ia i na kanaka i paa i na oihana aupuni, hanai holoholona, na hana mnhiko, a me ka poe hanohano. No ka mea, 1 o ka poe i p\a i m oihana aupuni a me na hana e ae, m\nao nui no iakou i ko lakou inau hana ponoi iho, a heie pinepine ole mai e nana i ke ao una a n.i kunui i na kuh. 2. No ke kula ole la o na kumu kula e ka Luna Kulu i kekahi Ia kaawale o ka pule a malama paha, a me ki haawi ole an i aku o ka Luna kula i kekahi mau Loinae ao aku ai na kumu i na haumnna, e like me ka \va iit J. Pula E?q , a me J. S. Low E>q. oiai iaua e noho Luna Kula ana no keia Apana. 3. No ka koohalike loa ana i ka uku o na kumu kula emi mai o ka ike o na haumana ine na kumu i mnkaukau ka ike o na haumana. 4. No ka hemahema a 1010 maoli no o kekuhi mau Luna Kula o keia vva; aole eleeleu e like me na Luna Kula o na wa i hala, ko lakou mikmikPa komo pu mai iloko o na hale kula e paip;u ai a hoolana i na manao o na keiki. Eia hoi ko makou hoohalnhala kupono. 0 kekahi mau kula, ua hala loa i ka Olelo--00 150 oka Huinohelu, aua huli kekahi, aka hoikeia nae ma ka Heiunaau, aohe i huli ua wulii b\ike uuku loa la, ke keehma mua o na buke mnluna ae, a nole no i hele nku i na mokuna kiekie ae. Haohao makou 1 ka holo inua ma ka buke kiekie, \ haahaa loa ma ka buke mua. 0 kekahi bukc waiwai loa ma ka olelo Hawaii, ke Ao-Kiko, ua hoohemahema na kula aupuni ike ao ana ia buke. Iko makoH inanao he bukc waiwai nui kela, oia ka huke nana e ao mai i ke keiki i kona hoopoioiei ana i kana kamailio a me kona kakau lima ana. Eia kekahi mea hoohalahala, o ke ao ole ia o na haumana makaukau i ka haku ana i na manao ma ka olelo Hawaii. |He inea nui kela ma na kula haole, a he mea ole nae i na kula Hawaii. Ua ahona ke ao ana i keia, mamua o ke ao ana i ka Hoailonaheiu a ine na buke paakiki e ae, oiai o na buke ia ma ke Kula o Lahainaluna. 1 ka hoopau ana, e pono e ao aku makou i ka Luna Kula o Kooa nei, no keia kumu. I na ln hoike iho nei o Kaumakapili aole i hookuuia na haumana e hoomaha iki, mai ka hora 9 a hiki i ka hora 4J ahiahi, & nolaila ua noho na kamalii hilii a maka poniuniu i ka nana aku, aka ku ae no nae ka Luna Kula a me kekahi mau Komite, hoi e pama, a hoopaa no i na kamalii na kekahi e hoike. £ hoopau ika hana ana pela, oo ka mea, he kinai-make ia ina keiki. O oukou ka ke maona, a polnli na kamaiii; e amo mai ai na maka me ka molohai. Aohe pono oia. E manao oe i kou pono iho ame ko hai. Aka, oka lohe kou a malama. Lctaxela KAHA.NAIiei.—Ma ka Poalua iho nei, ua kai ia ae ilokoo ka Hale Hookolokoio o Honoiulu nei keia Lutanela oka Puali Koa Ponoi o ka Moi. Eia ke kumu o kona hoopiiia ana. Ike ahiahi okala i hookuuia iho nei o ka Ahaolelo, ua-laweia ae kekehi mau koa o ka Moi a mawaho o ka puka o #ale Alii, mamuli o ke kauoha a ua Lutanela nei, a ua hookikina kela i na koa e hakaka, nolaila hakaka a kuikui na koa elua a manaonao maoli ke ike aku i kekahi o laua e kahe mai nna 4(e koko. Ike kekahi keiki haoie i ke ino o kela hana, kii aku e owao ae, pale mai nae kela i oa keiki haole nei. NoUiia hoopii ua keiki la ika Luna. kanawai, aua hopuia. Ma ka Poakolu ae ua hooukuia ka Lutaneia i Umi dala me na koma. Minamina au ika ike ana aku i ke* kahi Luna Aupuni e uhai ana i na kanawai o kona Moi, oiai ua waihoiaaku malunaoaa ba hoomalu ana o kona Aupuni. Makaikai.