Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 32, 8 August 1868 — Na kanaka Hawaii ma Kaliponia. [ARTICLE]

Na kanaka Hawaii ma Kaliponia.

(M*i ka LeU mai • Re*\ J. F- Po^ae]. ia'u ma Kolepaka. lohe iho in au, he niau kanaka Hnwaii ke noho ana mi ia kauhale. a he kuia hoi kekahi e kokoke mai ana malaila no na Ilikini moe lua ; a i kuu ninau ana* bai ia maila au, no loane Makani ia Kula, ka liikim i hoonaauaoia ma na Alokupani o Hawaii, a i hoouna ia mai hoi ianei e ka Papa Hawaii, i kumuao i komt Lahui kanakp maooei. 1 Wn jloaa ana ia'o o kekahi keikt Ilikini nana wau i aiakai nku i ka hale o ua o loane Makani. Loaa aku ott ia'u ma ka waena e kanu ana he mau ipu-pa. Mawaho aka boi o kona pa, he loau puulu wahine e hoomakaukau ana i na hua laau oka no ko iakou aina ahiahi. He oui oo ko Makani mau kub ma kekahi mau wa* hieae ; a halawai pu roe na Ilikini, aka, hai mai la o» ia'u i ko lakoa paakiki loa. Elua a ekolu paha ann mau mea i manaolana ai he mau Kanstiano, aka, aohe nae be ae e komo i km hoahaaau. I ke kamakamailio ana me loane Mab* ni, hai mai ia oia ia'u i kahi i noho at o na kanaka Hawaii, kahi hoi a u i kau nui loa ai e heie. Hoohoio iho h maua, i ka Poaha e iota ae ai tttt ia loane i Sakarameto. I ke kakahiaka Poakoiu ae lto*a hele ana ila9a.

Loaa ae no hvi ju i* loaoe i ke awakea • Poaha, e itkc me ka maoa mea i kamailio a»; a o hoto aku U eeaua malona o ka mokmhi i Penemona. i kahi i noho nai ai o r» kaoaka Haaraii. Hiki aka maoa ilaiia tka hon 6o k* ahiahi. Aia hoi ma keia aoao toai o ka <riuīnrai ko iakou wahi i noho ai, ma kahi i o V'erenooa. Ewalu kaoe, hookahi wahine ame oa keiki ekolo i k»a aka ia maua. a hookahi hoi wahioe Ilikini, he BKa e noho ana me kekahi kanaka Hawaii. Ua hauoh ioa lakoa ika ike am mai ; ia*o, a hoomakaukau koke mai ia i «ahi paioaahiahi maikai. He poe kanaka iawaia ) iakou. a ua hoihoi nui ao i ko iakoo lawau ana. He mau ohelo eieeie no hoi ko lakou, ono maoii no. Noho iho la au a pau ka Po;aiknat me ka manao i ka Poaono ae e hele jai t aka, oa noho hou iho ia nn a pau ka la . Sabati. 1 ka Poaono ae, hele aku ia au e ike i ke ano o ka iakou lawaia aoa. Maikai ka bolo ana maiuna oka waa iiiiii. Ua make ae ; la na ia (pike) he uookahi haoeri a me ka j iwakaiuakumamaiima, i iike ke nui me ke-; ; kabi mau ia Situgeona—nunui maikau I Lawe aku iakou i keia mau ia i Sakara- - - meso e kuai ai. Ika nana aku, he wabi ; hana maikai ro ka lakou, e like me na mea 1 e pono ai ko keia ao. He heiuheiu ka'u hana o la la. he hoioholo a me ke kamakama- . iiin, iio ka mea, he nui ka inkou mau ninau •e niele mai ai, a nolaila, hauoii nui iho ia au, no ko'u hele ana aku e ike iu lakou. I ka po ana iho, haawi inai ia o Kapuu, :ko iakou poo ia'u he 825.00. 1 mai ia nue i oia. ua hoiiiiii ae lakou ia i mea e uku ia ai o'u mau iiio no ka hele ana. 1 kinohi, hoi ole aku la au i ka lawe mai, aka, onou inni jia no lakou ia, nohiia, ua lawe mai au. Ma |ke knkahiaka Sab.\ti ae, he kuia Baibaia |

ka'u me lukou ma ka hale o Kapuu. Ma ka hnra ] 1 ae, pule ine iakou maioko o*na halekulu. Ua hoolohe pono mai lakou, aua olioli no ika nnna aku. Ua lilo ioa lakou i ka pnlakn. Aohe mau halawai mawaena o lakou—ua hoopoina loa ia ka pule ohana, a oia noho iho la no ka lakou e iike me na haole Akua olela, a nele hoi i ka inanaola» na. Mamua ae o ko'u haalele ana ia iakou, hele mai la io'u la ke kanaka e noho pu aua me ka wahine Ilikini e mare ia, aka, aohe nae he palapala ae mare, nolaila, aole hiki īa'u ke mare ia lauu. Aka hoi, kii aku no ua kanaka nei i ka pakpala ae mare i ke K:\jcauolelo o ka Aha Hookolokolo, a ua ma» re koke ia no i ka loaa ana mai. 1 ko'u manaolana he pono kai hana ia, oiai au me la* kou.

Ua hai mai lakou ia'u i ke kau wahi e ae i oi aUu kn nui o na k&n&ka Hawaii e noho ana ma kahi kokoke i Ligarana, a ilaila au i hele mai ai. Mahope iho oka hele pokaa • loihi ana i hiki mai au i ua wahi ia ma ke, awakea. Ua pau na kane a pau loa i ka he- i ie i ka hana, a he mnu eiua ka ! i halawai mua me a'u, a he mau wahineaku elua. Kii koke aku la laua ina kane, aohe no hoi i liuliu iho, lawe mai la laua he mau wahi mea ai na'u. ā ai iho la au malnlo o ke kuinu lanu. kahi i oi aku o ka oluolu mainua aku o ioko oka hale. Ua uhi ia hoi ka hale i ka lole keokeo, a no ka uuku, hahana iauna ole.

Ua olioli na kanaka i ka ike ana mni ia'u, a hoouna aku Ja i kau wahi e aku c hai ai i ko'u hiki ana aku. Alamua ae oka po nna iho, he 21 o lakou i akoakoa pu mai. (Ja i ia he kanaha ka nui o lakou i kekahi manawn, aka, ua kauliilii, ua hele aku e imi mau wahi maikai no ke gula, e like trte ka Ukou hana mau iloko oka wa Makalii. Aohe i loaa ia'u ko lakou ano oluolu o ka noho ana, e like ine ko lakou poe ma V r erenona. I ka eli gula lakou nei e hoopapau nui ai,. •ohe nae i nui ka loaa i keia mau la. Hele pu aku no au me lakou e ike i ke ano o ko lakou eli gula ana. He mau hunahuna kakaikahi kai loaa ne, oiai au me iakou. Ua manao kekahi poe haole, ke hoahu nei la* kou i ke daia, aka, olelo inai lakou, he nele lon. Ninauakuau ia lakou i ko lakou make-1 make e hoi i Hawaii. Oleio mai lakou, ao»| he dala c hiki ai ke hoi. He mea akaka.aohe no o lakou makema ; ke e hoi i Hawaii. 1 ka'u ike nae, e aho la- i kou ilaila mamua o ka noho ana ī Kalipo-; nia nei. Hookahi wale no kumu pule i 10-1 aa ia'u mawaena o lakou. He mea eaeno • kekahi i olelo ia he kumu i ka wa i Hawaiū ! 0 lakou a pau, he ano palaka loa. Aohe mau haiawai ma%vaena o (akou iho. Aohe • malama ia o na hana haipule, oia noho iho la no e like me ka hana a na haole. He iou : no i kekahi manawa, aka, aohe nae he hana, pinepine. He kamailio na na haole ia lakou.| 1 ka lahuikanaka noho malie, kolohe o!e ;; aka olelo mai nae kekahi mea malam» Ha- | I lekuai ja*u f ka nea a lakou e kuai aku ai i | ke guta i ka hookaa koke ole o lakou i ka : : lakou aie itok3 o ka manawa kopono. Ua noho au me lakou a biki i ka noa ana ; oke Sabatu Paipai ia lakou,a kula Baība-, la a pela aku. Ca ao aku au ia lakou e ba-1 lawai ma ka ia Sab*ti,e pule a ohumuhumu ! ! pu. aka, aohe lakou i hoopaa mai e bana pe- j ta. Aole o lakou manao no ia hana. E oo~j ho Akua ole wakr iho ana no lakoa i ke ao ; nei me ka malama ole no na men e pili ana j no ko lakou man uhane, km waiwai nui i oi i aku, joa o ke ga(a wak no ka lakou e lotftj ai. O ka gula ko lakou nei Akua. ke Akua iike koi o na kanaka keokeo he aai. \ - l -~ ■ ~ i i Waixmu.—3la ka poakahi ibo) nei. ua make kekahi w*hi keiki uuku. nona f | na o>akabiki ekoiu, i ka mai kunu kalea, & j ; ke ooho nei na makua me ka mioamioa, na»| |wai h hoi e otc ka mioamioa, i ka lct a-i oj ka wa u-i. ' 1 i