Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 32, 8 August 1868 — He wahi huakai makaikai ma ka aoao Komohana Akau Oahu.. [ARTICLE]

He wahi huakai makaikai ma ka aoao Komohana Akau Oahu..

E ka Nipepa Kuokoa; —Aloha oe. i ka la 16 o lulai nei, ua hoomaka aku ka hele ana mai Paiolo aku ma ke aiahele ma Ewa, o hiki aku ai ina Keawauia i Waianae, he la malie no ia. ua kalae pono ka lani, ua hoomalamaiama mai ke'li o Ue ao i kona mau kukuna olinolino; i ka hala ana ae o ka hora 5 a me ka hapa, pane aku au i ko'u wahi keiki hoahele; E hoomaukau mai oe i ka haliilii o ko kaua mau wahi palaumoena, i lawa no i ka makaukau ana, oia no ka hora ss, o ke knu iho ia rtoia o maua inaiuna o ua mau wahi palau moena nei; e panee aku anu keia i ka loa, he "noho malie wale no ka maua hana ; i ikea hoi keia mea he hele makaikai, i ka hele hoi o ka wawae, he hoololo pu wale iho ia no e noho maiie ai, na kahi inoena no e panee, (he lio a me kona mau lako,) ua hala hope o Paloio. Waik'lKi-waena. Ua haia mai ke kula, a ke hoea mai la ka h&lelaau kiekie o J. Kahai ma ke Ahupuaa n Ili paha o Pahoa, ma keia aoao o kaupiipaloi, (aoao hema,) he mau uapo nui elua e hala hope mai ia oe. a loaa aku ke ahua maloo i noho mauia e na pohaku iiiili, a nolaila pahn kona inoa hanohnno Kamoiliili, he halepule nui malaila e ku ana no ka ekalesia e piii ana me Kawaiahao, ua maalo ae kona heleheiena ma ko'u lima hema, a he mau kauhale laau, a haie piii e ae no kekahi no na kamaaina oia wahi. Ua haia ihope lnkou a pau, hoea inai ana he wahi haaiu Ikaulnna, oin hoi o Kaiuaohau, a he uapo i pohnku aku i hanaia mawaena o ka ioko ipohopoho, a pae ma keln aoao, he kuia | paakea aku o Kapaakea no kona inoa, a ha- ! la ihope in mnu wahi. | Ke Kula o Kahi/a. | Ua hniawai mai la oe me ka aoao manae 0 ke kula kaulana o Kahua, he kuia maikai keia ,• he nkea, n ine ka paiahaiaha, he pohopoho a hakukeie nae kekahi wahi i ka wa ua nui, elua miie a keu paha e hiki aku ai joia iloko o ke kuianakauhaie Alii, ke nana jne la oe ina kou aoao akau mauka. e waiho kahelahela inai ana ke awawa nani o Manoa, e kupuni mai ana ka ua kauiuna o ua aina uka la, oia hoi ka uakuahim, a mauka fpono aee ku kelakela mai ana me kona hanohano nui ka haie kuia keikie o Kapunahou. a ine kona mau pa e hoopuni ana» a ma ke Komohana ae oiaila, o Makiki me kona haie haiawai maikai. a me kekahi haie kiekiekie nani e ae, no Kev. P. J. Koiika, a eia paha i ko iakou inau iuaui i keia manawa, a makai aee piii kokoke nna i ke aianui, ka hale kuia kaikamahioe kauiana o Makiki, o Uiuinai ua wahi la„ A manae koke mai o ua hak? kuia la keaiapii o Manoa. Makiki. Kapunahou. Ua pau paha kau alawa ana I mauka, a e nana ae kaoa makai, he nani a' he mea hou no hoi no keia mau uiakahiki hope mai nei no, he pa iaau nui a hanohano | no Makale, (Mr MoCniiy.) kakauoielo o ka . Ahakiekie, he huiiawai nui malaīla, a me ka e-a maia o Im wao, a makai ae be pa mnuu nui ai a ka ho, he mau haneri kanaka paha e hana mnu ana malaila i kela a me keia pule. a he mau haie nui e waiho ai na mauu 1 hoonoho papa īa, a he mau knledesona paakai ke hoopMiia hk» ia hana, ma ke kopi ana i mea e makaala maikai «i ka mauu, aole e punaheiu a popopo paha; a makai ae

o Pawaa ma, a ke hete aku nei kakoa U waena pono o ke koU, ain rct»uka k«bi bei- : bei lio. a aukai mai o Kewalo, a kokoke ko-1 mo ike kuianakAohale. Aia no maoka ka! | puo kaulana o Poawama, a ma ka aoao n»- | kaī. au-i komohana kn laakiei kaalanao] Kawaiaeao. | Xo Hoxolulc. I Ua komo aku la kakou iioko o ke kuiaoa-! kauhale nui o keia poe aina, a kuianakauhale alii hoi. kahi e ku nei ka hale alii o ka Moi. a kahi boi e noho mau oei oa poo Aupuni. a me oa oihaoa oui a haoohano e ae o ke Aupum. he mau aianui loaioa maikai e ae e moe kapakahi »oa mai ka hema hikina ike ae, a ka akao komohana ae, o ke alanui waenn, oia ke aianui aiii a heie ioa i Ewa. a mai ka puka pa o Halealii aku e mana ana a heie hou oa aianui a hiki i Ulakoheo, oia ke aianui kaiepa. a makai ae ke aianui Moi-wahine e hiki aoa i Uiakoheo kekahi aoao, a e puka loa aoa i ke kaha alialia o Kukuloaeo na. a maoka ae o ke alanui aiii. he wahi aianui e hoomaka uuku ana mai ka haiepaipalapala mua iho nei o na misionan, e hele ana maoka o oa pa Aiii, a hiki i Monikahaae, a i ka Nekina, a poomuku mai i ka huina o Alanui Maunakea, « oa kapaia keia Alaoui, o Alanoi Holele. a inauka ae kekahi alanui. e hoomaka ana mai kula mai o Kahua a hele loa i Kekaha, a komo hoi i ke kulanakauhaie a hiki aku i ka muiiwai o Kaumakapiii i ka uapo a Kamika, (L. 8.) Ua kapain keia alanui, Aianui Beritania. A mauka ae kekahi aianui e kokoke ana i ka halekula a!ii; a he inan alanui kekahi ma ka laoia, e pili ana i ke knia o Kahua, oia ke Aianui Alapai, a aku ke Alanui Puowaina, e hoio ana i uka a hiki i ka haiemai Moiwahine, a hoohualala loa aku i Pauoa, a hooiho ioa iho makai o Apua, Kakaako ma, a mnwaena ae hoi kp Alanui Kikeke, inai ka hale noho o W. Kikeke e piii ana i ke Aiuhui Beritania, a Limaikaika ma i noho iho nei, aoie i puka loa aku iuka, a hooiho ioa aku ia makai o Huehue a hiki i ke kahakai; a mawaena aku ke Alanuikea, e hui ana kona iihi makai me Alanui Moiwahine/a hoopale koke ia mai la e napahalenoM. Kekuanaoa paha, a hoohoio ioa kona pua mauka a hui me Alanui Ema, a hui me Alanui Beritania. O ke alanui Ema hoi, ua hoopiaka aku mai Alanui Beritania a hui me Alanui hele i Pauoa.

A mawaena aku ke AUnui Papu, maikai loa mai o Ainahou a hik* i Monikahaae a hala loa'ku i uka, ua okiia e ia ke Alanu» Moiwahine, ke Ahnui Kalepa, ke Alanui Alii, ke Alanui llotele, ke Alanui 6eritania a mauka aku. A mawaena aku o laila, he mau alanui liilii « pokole, Alanui Kaahumanu, mai na hale mahoe mai makai o ka uapo, a hiki i ka hale leta, a malaila pau mai, ua okiia mai ke Alanui Moiwahine, a me Alanui Kalepa. A he wahi alanui mawaena o ka halepaipalapala o ke Aupuni a me ke Keena Kuokoa ; oia ke Alanui Betera, a he mau wahi alanui liilii aku mai ka halekuai o Kakela me Kuke, a holo kapakahi a hiki i kn Nekina, a holokapakahi nohoi manae e kokoke ana i Monikahae. A mawaena aku no hoi ke Alanui rs T uuanu, e hooinaka ana mai ka uapo mai, a holo loa i uka ina ke nwawa o Nuuanu a hiki aku i Koolau. Ama o aku ke Alanui Maunakea, e hoomaka an;* mai Ulakoheo mai, a e hui ana uie Alanui Beritania, e kokoke ana i ka halepule i Kaumakapili, a he wnhi Alanui uuku mai ka hale pule ponoi mai a hui me Alanui Hotele, a he wahi Alanui uuku kekahi mai Alanui Papu mai a hiki i Alanui Nuuanu, kokoke i ka halepuie o Koma. (Aole i pau.