Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 33, 15 August 1868 — Page 1

Page PDF (1.63 MB)

This text was transcribed by:  Ilikea
This work is dedicated to:  My Family

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

"KA NUPEPA KUOKOA,"

HOOPUKA MAU IA MA HONOLULU

I kela Poaono keia Poaono.

$2.00

No na mahina he UMIKUMAMALUA!

$1.00 no na mahina eono.

ME KA HOOKAA MUA MAI.

----------

NA OLELO HOOLAHA—aole i oi mamua o 10 laina no ka hoopuka hookahi ana, $1.00; alua komo ana, he $1.50; hookahi malama, $2.00. E uku mua ia mai ke dala o na olelo hoolaha a pau e hoounaia ana mai e pai.

KANIKAU—he hapalua dala ka uku no ka aoao hookahi o ka pepa leta, oia hoi 4 keneta no ka lalani hookahi—penei: he 25 lalani, $1.00; 50 lalani, $2.00; a pela'ku.

NA UKU NO NA OLELO HOOLAHA—ka uku pepa, a me ka uku o ke Kanikau, e haawiia no ma ka lima o na Luna o ke Kuokoa, a i oleia, e hoouna mai ia Kauka Kulika.

O NA UKU PEPA A PAU E HOOKAA MUA MAI NO—aole e kauia ka inoa o kekahi haole a kanaka maoli paha, ma ka inoa o ka poe lawe pepa ke ole e hookaa e mai mamua. E pono ke hiipoiia keia mau rula, no ka mea, he emi no ka auhau no keia nupepa.

AIA KE KEENA O KA NUPEPA KUOKOA—ma ke kihi hema o ka Hale Hookipa Luina (Sailor's Home.) O na hora hana, ma ka eiwa o kakahiaka, a i ka ha o ke ahiahi.

L. H. KULIKA. (Luna Hoopuka.)

 

KA "NUPEPA KUOKOA."

Is published in Honolulu

EVERY SATURDAY,

$2.00 per annum, or $1.00 per six

months, in advance.

ADVERTISEMENTS not exceeding 10 lines, inserted once for $1.00; twice or $1.50; and $2.00 for one month; all advertisements must be paid for in advance.

KANIKAUS will be charged 1.00 per page, or 4 cts. a line. PAYMENTS FOR ADVERTISEMENTS, Subscriptions or Kanikaus, may be paid to any of the Agents of the Kuokoa, or may be enclosed in a letter to the Publisher.

ALL SUBSCRIPTIONS must be PREPAID. No names, either of foreigners or natives, will be inserted on the subscription list, until paid for. This rule must be strictly adhered to, on account of the low subscription price.

THE OFFICE OF THE KUOKOA is in the South corner of the Sailors' Home. Office hours from 9 A.M. to 4 P.M.

L.H. GULICK.

For the Publisher.

Volume I, II, and III of the KUOKOA, bound, for sale, $3.50 each.

Persons having complete sets of the above, can have them bound by paying $2.00 each.

 

Ka Nupepa Kuokoa

 

HE MELE KOIHONUA NO KEKAULUOHI.

NA KEAWEAHEULU KALNIMAMAHU A ME KEKAHI POE ALII E AE I HAKU.

 

            Ua hanau ia o Kekauluohi o Mano, o Kekahaikaaoaokapu o Ku, o Kekaha o Ku ma laua o Lono, i ka makahiki 1794, ma Kona, Hawaii. O Kaheiheimalie Hoapiliwahine ka makuahine, a o Kalanimamahu n Kalanikupuapaikalaninui ka makuakane.

            Ua noho kuhina nui oia i ka A.D. 1845, Ma Pohukaina, Honolulu, Oahu.

1. O hookumu ka lani kumu ka honua--

Kapaa kapaa, ka naki ka innu

Kahili kapili kanaki,

Pipili Kani a oakalele

Lele hoaka ka paku

Lele hoaka i ka lani

 

2. Hoaka ka lani hoonakaka

kukui ka lani hoonakaka

naue ka lani hoonakaka

naue ka lani hoene

Hoene ka lani hoonakaka

 

3. Hoene hoaka i nakakaka i kukuku ku

Ku-aku-e e ku ka lani iluna nei,

Ea ka lani ke kui kapalua

ke kui kapakuke i nauneue

O ke kui kapulili i kapakapili

Kapalili, kapalulu, kapalule ana

 

4.O ke kukekukeene i naueue i nakekeke

O ka lani o ka uakekekelua i nehe oeoe

O ka owe o ka hekili kukahi

Kahekili kui kahi kuipatnalo

Kuipa kanipa holopa

Oina ka leo o ka hekili

 

5. Ka hekili onu lapu, uila liilii anoh  i

Onapa anapa - anapa a napu

Anapa Anapu , anapu iluna,

Anapu anapa, anapu ilalo

Anapu auapa, anapa onohi

Anapa olele iluna ka maka o ka hekili

 

6. O Keaweikekahialiiokamoku

O Kalani uila a Mokulani,

O ke alii ma ke ao hekili,

O ka lani hekili kuikahi o na moku,

Ino kani e no ka ico o ka hekili alii,

Kahekili a Kahekili

 

7. Kahekili a Kakae,

O Kakae a Kahekili

Ka pohaku kani nakekeke

Kui no, kana no, no-no holo-no-

Holo iloko o ka pa hekili,

Oina iloko o Ikuwa

 

8. O Keakealani o ka wahine kea,

O ka wahine uli kapu,

Nana o Kanaloa

O Keawe kapu a Kanaloa,

A Kanaloa a Keakealani,

Ka Pohaku hemo kahi o ka makalii

 

9. Ka ala kani hookahi aole lua,

O Keawe i lele pono pakahi,

Kaa mai ka nuu pali,

Ka nuu pali kapu o keakuaimnao,

O Keaka ka nuu kio phaku pali,

Ke kiokio o ka umakapali hanuu,

 

10. Ka pali lewalewa o lono o keakealani,

O ke 'lii o ka lewanuu o ka lewalani,

O Kahakai a Newa Kahano a Newa,

A o Kamakuikahinui a Newa,

A o ke apo aku apo mai a Newa,

O Kaulu o Kapoi a Newa,

 

11. O Kahaku ninole a Newa,

A o Kahakipuaninole a Newa,

A o Kahanonui a Newa,

A o Kahanoaikanaka a Newa,

A o Kahanaopokii a Newa

 

12. A pau ka ohana a Newalini,

A  o Newa Hainuu Hailani,

Kahakakai Haka i o Haka,

A Haka i o Hakalanileo,

O Haka o Kamauli o Nuhi,

O Nini o Leinoau,

 

13. O Kana o Kapaiakulani,

O Kapaia a Pulono o Waiakalani.

O Kakaihili o Waia o Waiakalani,

O Kio o Ole, o Pupue o Manaku,

O Kahiko, o Luanuu kelii,

O Makakaualii a Kukaililani

 

14. O ka ia ia o ka naele naholo

i puka mai ka lua naho o Mahi,

A Kanaloauoo, ke kala palani ula,

I ka ka paka ka oi o ke kala wenula

Kipaku hilu onioni i ke kapu o pine,

O Kauauamanono o ka paoo oni kaheka,

 

15. Paoolekei moe ino nana i oni ke ale iii,

I lele hoku pana'ku ke huiaku,

Ke hui i ke ale kapu o Kukapu,

O Lono o Keakealani kelii,

Nana i ai wahine ka moku,

Ai Lono a Kauoha ia Keawe,

 

16. Ai keawe ke kuaeaea.

Kuaeaea makue wah noho alii,

O ke koi maka ke oi ke kaoi ke naue,

O ke koi kaialii kapu o Liloa,

O ka haku alanea moe mai o Umi,

O kelii kino pohaku kino ala,

 

17. I hulihia kilohia ka weliula o ka phaku,

i kokolo ke aa ka wehula o ka pohaku

i ka paa i holo ka alapaa makahiau,

O ka pohaku pikoula

O Kalaninuieeaumoku,

O ka pia ke koi,

 

18. Haki ke pue lele ka mamala

Ka mamala ka unahi o ke koholua,

Maka oi o Kalanikupuapaikalaninui,

i kupu manamana, mana mai ka lani,

Mana alii, mana kapu o Liloa

Mana ia Haua o Kapukini

 

19.Mana ia Akahi o Umikalani,

Mana ia Pinea o Hakau,

Mana makawalu, mana aku na 'lii,

O Kauhilonohonuaakama,

O ke koa kau i ke ahua,

Koa ea mai ke koa moeaaau ka auka,

 

20. Ka Ihu okoa i kea ka papa nui moekoa,

O kiha nui a piilani o ka hukaikoa,

o ka hukaiakoa ia o kama,

O ka huli o ka anapu a kaikoa,

O ka huli kaikoa a papa ia owa,

O ka huli koa nui a kamalalawalu

 

 

Ka Moolelo O Na Kamehameha

------------

Na S. M. Kamakau.

Helu 84.

-----------

NO KA NOHO ALII ANA O KAUIKEAUOLI MALUNA O KE AUPUNI, A UA KAPAIA O KAMEHAMEHA III.

-------

KA LILO ANA O KUINI LILIHI I HOPE NO BOTI KAMAULELE.

 

            Ua lawe ia ka olelo hoolaha mai Hawaii a Kauai no ke kaua, a ua kupilikii na 'lii ma  Maui, hookahi manao nui loa o Kaahumanu a me ka uwe o Kinau, o ka make i ka pepehi ia. Ua uluku ae kekahi poe ali, oia o kaikioewa ma, e holo mai a e kaua paha, aka, olelo mai kekahi poe ali, " Aole paha oe e hiki ku i oahu, no ka mea , he lae aku paha kou, he pu mai ka lakou la, no ka mea, ua makaukau kela aoao, o oahu no paha a O Beritania ua like. Eia hoi kekahi aole no na ke oahu ka hewa, na oukou no ka hewa, pela ia e lohe ia mai nei. Ka i noa paha o ka olelo a ke akua ka oukou i holo aku nei, e hoohuli mai i na'li a me na kanaka ma ka pono ; eia ka kekahi

mau hana a oukou o ka hoohilahila , a o ke kapa aku he kipi --- hoehaa." Na Naihe a me Kuakini keia mau olelo

            No ka holo ana mai o Ulumehehei.

            Ua hooholo iho ka ahaolelo a na'lii, o Ulumeheihei ka mea kuleana e holo i Oahu, no ke ola a me ka make i kana mau keiki.O ka manoa nae o na'lii o Hawaii, Ina e holo o Ulumeheihei a make o ko lakou pau no ia i ka hoi nui i Hawaii.

            I ka holo ana mai nae, o Ulumeheihei Ke alii, a o na hoa holo, o Pikanele, Kaohana, Kapahawai, Kahoahaka a o ke kahuna a lakou o kaua, o Keaweahawaii a me kekahi poe e ae no hoi. I ke kakahiaka nui, hookomo ana o hooikaika moku i ka nuku mamamala a ilaila lakou i hoomanao ai i ke akua, me ka hakoko ana ma ka lakou mau pule, no ka mea ua lohe mua ia aku i Maui, aia a ike ia ka moku e hookomo mai ana i ke awa o Kou, alaila, o ka manawa iho la no ia e lele koke aku ai na poka o na pukuniahi, no ka mea, ua nui na moku i hoi wale aku i Maui e ke komo ole i ka awa; a o kekahi poe moku, ma Waikiki i hoolelia ai ka ohua. Pela na moku ohua o Kaikioewa a me Aikanaka.

            Hookomo mai la o Ulumeheihei ma a hala o Mamala, a hala o Ulakua, a kaalo makai o Kuloloia, oia ka waha o ka pu e hamama aku ana o ka papa, aka ,ua hala nae ia mau puu make. A pili ka moku ma Pakaka, olelo mai hoi o Pikanele, "Ua makau makou i ka pilikia a me ka make i ke komo ana iloko o o ka papu." Pane mai hoi o Ulumeheihei, "Mai ma kau, aole kakou e make, no ka mea, in a e like ko Liliha manao me ko kekahi poe, ina ua pau io no kakou i ka make mua aku la iwaho ua komo ka hoi kakou iloko nei; aohe make aku i koe; aka, hoi, o ke Akua no ko kakou kokua." Hele ae lakou a komo mai la ma ka poka ma

kai o ka Papu. Aia lakou nei i komo ai iloko, aia hoi, ike aku la lakou nei ua kukulu puoaia ka pukaupoohiwi, a e ku lalani ana, a ua hiki aku paha i ke tausani ka nui o na pu.

            E noho ana hoi iloko o ka Papu o Haia o Aua, o Keaniani, o Kahonu a me kekahi poe alii e ae a me kekahi hapa o na koa. O Liliha nae, aia no iuka o  Pelekane a o Paki hoi aia no iwaho. Ua kii kokeia o Lilha a me Paki.

            I ka ike ana nae o Keaniani, o Ulumeheihei ke allí o ka moku, o kona pii koke iho la no ia e halawai me Lilha. I ko laua halawai ana, i aku o Keaniani, "E make ka makuakane o kaua - aia a make ia alalila waiwai kaua, a in a aole ia e make, o kakou ka poe ilihune o ke ao." I mai o Liliha "Aole paha he pono o ka make e alina auanei i ke no, he keiki haina i ka makua no ka mea, o kahi hulu makua hookahi no ia i koe e ola nei i ke ao." Pane hou mai hoi o Keaniani, "O keia hana a na 'lii, he hana maalea no, nana mai nei na 'lii a aohe alii e hiki i Oahu nei, nolaila, hoouna ia mai nei o Ulumeheihei, no ka mea hoi, o kou makuakane ponoi no ia. Aloha ino kakou o ilihune nei i ke ao."

            I ka Ahaolelo ana o na 'lii maloko o ka Papu, ku mai la o Hoapili a olelo mai, "Ua hoouna mai nei ko Keiki ia'u, e holo mai ia oe - ina na ka poe alii e hoouna mai ia'u, ina aole no au e hiki mai nei. I holo mai nei au a make iho imua ou. Pehea au?" I mai o Liliha, "Aohe make o onei ia oe, ina he mea e, he make no koonei." Pane hou mai hoi o Olumeheihei, "Ua hiki iho no hoi ia'u ka aoao mahoe o kaua, - olelo ae no o ke kaikamahine a Ulumeheihei. hele au a mania, a manene no hoi ia oe."