Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 35, 29 August 1868 — Page 2

Page PDF (1.81 MB)

KE KUOKOA, HONOLULU, AU GATE 29, 1868.

FOREIGN NEWS.
-

          The Steamer Idaho a rrived on the 23d. (Sunday), bringing dates to the 11 lnst.
          We notice the arrival of Rev. E. Corwin, and Rev. J.F. Pogue, also Dr. W. Newcomb, formerly a resident at these islands.
          We learn that the California Steam Ship Co. have decided to lay on two Steamers for this route, without accepting the subsidy from the Hawaiian Government. We are inform that a contract has been entered into by the Company with the Hawaiian Government, whereby they bind themselves to run two steamers regularly in consideration of free wharfage, water privileges &c. It is said that that the Line will be extended to Tahiti whenever a fair prospect of success appears.
          The news from the United States is principally incident to the Political contest over the election of a new President.
          General Grant had returned from his western trip and had arrived at Galena, his old home, and was received with the utmost enthusiasm, the entire population turning out to welcome him.

European

          Jeff. Davis arrived at Liverpool Aug. 5th.
          Queen Victoria reached Paris on the evening of the 5th. Aug. She was received at the Statium by Emperess Eugenie, and proceeded to the Tuileries.
          Princess Charlotte has passed into a stage of violent madness, her fixed idea being that she is kept a prisoner by her family, and that she must escape to get to her husband at Miramon.
          Dispatches from various parts of Spain represent the whole country to be in a state of disquiet; the utmost efforts of the Government are required to prevent an out break.
          AUG. 7.—Cholera prevails on the Barbary Coast. In one place 556 out of a population of 3000 have died. Great havoc has been made in several other towns.
          The Sublime Porte has formally proclaimed the eldest son of the Viceroy of Egypt the rightful successor to the vice regal throne, in the event of the death of Ismali Pasha.
          The Pope has called a general council of the Roman Catholic Church to met in Rome, in December, 1869. There has not been such a Council convened since that of Trent, in 1545.

-
NU HOU KUWAHO.
-

          Ma ke ku ana mai nei o ka mokuahi Idaho mai Kapalakiko mai, i ke kakahiaka Sabati iho nei, ua loaa hou mai na Nuhou o na Aina e, e hiki ana i ka la 8 o Augate nei.

No Europe.

          Ua hoonoa ae ko Aupuni o Farani i ke dute maluna o na mea ai, palaoa, kulina, etc. e lawe ia aku ana ilaila, mai na awa mai a pau o na aina e, mai ka la l aku o keia Okatoba ae a hiki i ka la mua o Ianuari. 1869. He pomaikai nui keia no na mea i hooiliia mai Kaliponia aku.
          Ua hoopanee ia ka Ahaolelo o Beritania Nui e ka Moi Wahine i ka la 30 o Iulai iho nei, aole nae oia i hiki kino ae, na ka Haku Lunakanawai Kiekie o kona aupuni i heluhelu kana haiolelo imua o ka hale.
          —Ua hiki aku o Jeff Davisa i Livapula Enelani, i ka la 5 iho nei o Augate, a ua hiki ae la no hoi ke Kuini Vitoria i Parisa Farani ia la hookahi no; i ka po nae hoi ko Jeff Davisa hiki ana aku, a i ke ahiahi hoi ko iala hiki ana ae; a na ka Emeperese Eugenie o Farani i hookipa aku ia ia.
          —Aia hou o Sepania ma ke kae o ke auhuliamahi, a ke pua mai la na hihia e oi aku ai ka ino, a me ka weliweli maloko o ia Aupuni. Aohe maluhia maloko o ka aina a pau, a ke hooikaika la hoi ke Aupuni e hoomalu.

No Iapana.

          Ke pua mai la he keehana kupono iloko o Iapana no ka hoopau ana i na hihia mawae na o ke Saikiona a me ka Mikia do.

No Ame rika.

          Ua mahalo aui ka hoike a ka Oihana Mahiai o Ame rika Huipuia, i ka nui a me ka maikai o keia ohi ai ana malaila.
          —Ua hoopaa ia kekahi kaa lawe ukana mawaena o Boise a me Potalana, Oregona e kekahi mau kanaka powa eha i hoano e i ko lakou mau helehelena maoli. Ehiku tausani dala ke poho o ka Hui "Wells Fargo &co" i ua poe powa nei. Ua pau loa no hoi ko Major Mea o ka puali kaua Amerika (Mears) mau wahi dala ponoi a pau i ka lilo aku, koe ko ke Aupuni puu dala nui i ka huna loa ia ana e ua Major nei. I ka la 2 o keia malama ka powa ia ana.
          — Ua holo aku ka Mokuahi Iapana i Kina mai Kapalakiko aku, i ka la 5 iho nei keia mahina, me na eepakeke 300, 500 tona ka nui o kana ukana i lawe aku ai. Komo pu me na barela palaoa 1,300, a me na dala $700,000.00. O ke Kuhina Amerika o Kina kekahi i kau pu aku maluna, o J. Ross, Borone kona inoa.
          —Ua hala aku la o Schugler Kolepaka i ke kaahele i na Mauna Pohaku. Aole no paha i poina ia oukou keia inoa, oia ko Kulani Hope Peresidena i manao ia ai.
          PUALI O DARIENA.—No ka puka laelae ana mai nei o ka auwai eliia ma ka puali o Sueza, nolaila ke nana ia ae nei ka Puali o Dariena, me ia manao e eli i muliwai holo nana moku. Ua hoomakaia ke ana ana, a ma kekahi o na wahi i ana ia mai keia ana o ka moena Pakifika a i kela aoao, he 39 mile.
          KAPALAKIKO—Augate 5. Imua o ka Aha Kaapuni, ua noonoo ia ka hoopii a George Senedirige, ke Kakauolelo a ke Kapena o luna o ka moku manuwa Amerika Lakawana i ku iho nei ia nei, ka mea i hoopaa ia i ka hao e na mana manuwa no ka hihia i hanaia ma Honolulu nei. Ua hoopii aku ua wahi haole nei e hookuu la mai kona kino (babeas corpus) aka, ua hoihoi hou ia mai no e hoopaa ia i ka hao e na'lii manuwa.
          HE MOKU LELE NUI.—Ua kukulu ae ke kanaka kaulana i ka lele baluna, oia o John Wise, o Peneselevenia i moku lele nona, ma kona wahi noho i Betelehema Peneselevinia, a penei ka hoike ana mai a ka Nupepa Intelligencer:
          O ka moku lele hou, he ano Kii kona ano i uhiia me ka ie manoanoa; he kanalima no hoi kapuai kona loihi, a he iwakalua kumamaono kapuai kona ana waena ma waena konu, a muoiki na welau. Maialo ae o ka moku he keena, a oe kaa hoi eono kapuai ka hohonu, he umi ka loa, a ewalu ka laula, me ka mekini e lele ai iloko olaila. Elua mau mekini Erisona iloko, na mea hoi nana e hooholo i ka moku; ua hanaia he laau paa loa, eha kapuai ke anawaena. Ua hanaia keia mamuli o ke ano Mekini hou, na ka lima e hookaa, he hookahi haneri a me kanaono niniu ana i ka minute hookahi. Ua hookele ia ka moku e kekahi mea ano like me he hoeuli loihi ia i ane like me ka hoe waapa nui palaulau, e puapua aku ana ma ka aoao o ka kaa. E hiki no ke lawe i ekolu a eha kanaka, a me ke kaumaha pu o na mekini.
          Ua kukulu ia ka mekini e ka Hui Keonimana o Betelehema, a i ka manaoia, e hiki no ke lele iloko o na mile ekolu a elima paha imua o ka makani mau e pa puhio mai ana mamua. A ke holo loa keia hana, e hoouluulu hou no lakou i puu dala nui e hiki aku ai ka huina i ka $100,000, a e hoomakaukau ia ka moku lele he keleawe, na ka mahu e hoolele mamuli o ke ano o keia moku e hanaia ai, $2,000 dala ke kumukuai o ka mekini o keia moku i paa, a ke nana nui ia aku nei keia mea hou me ka hiaai nui ia. E hoao ia ana keia moku, ke makaukau loa ma ka la 4 o Iulai o keia makahiki aku.

KA LUNA HOOPONOPONO, - - L. H. KULIKA.
KA HOPE LUNA HOOPONOPONO, J. KAWAINUI.

POE HAKU MANAO NO KE KUOKOA.

Rev. L. Laiana (Lyons) | S.M. Kamakau,
Rev. M. Kuaea, | Rev. C.B. Anelu.
D. Malo, (Lokoino.) | (Andrews.)

Ka Nupepa Kuokoa.
HONOLULU, AUGATE 29, 1868.
Ke Ola o na Kaha Ekale
sia.
-

          HE MEA nui ka malama ana aku i ke ola o na Kahu Ekalesia o kakou, oiai lakou e lawelawe pono ana ma ka Oihana Laa, no ka mea, ua hoakakaia mai ka pono o ia hana ana ma ka Palapala Hemolele, e i mai ana, "Mai hoopaa i ka waha o ka bipi kauo e hehi ana i ka palaoa—A e uku pono ia'ku hoi kela kanaka keia kanaka e like me kana hana ana." A o ka ekalesia, a o ka huina ekalesia paha hoi i malama ole, a e hanai pono ole ana hoi i ke ola o ka lakou wahi holoholona hookahi, ua kue maoli no lakou i ka ke Akua kauoha, a ua kue no hoi lakou i na loina o ko lakou noho haipule ana, a he poe hewa maoli ke ano a me ka helelelena i ka ike aku, no ka mea hoi, wahi a ke Kaula Alii, penei, "Manao no ke kanaka pono i ke ola o kona holoholona, aka hoi, o ke aloha o ka poe hewa, aole no he aloha ia." Solomona 12: 10.
          A no ko makou ike maka ana iloko o ko kakou Papa Hoike Helu, aole loa i malama iki ia ke ola kino ana o kekahi mau Kahu Ekalesia o kakou e oukou, nolaila hoi, ua ulu mai ia makou ka manao ana, e paipai hou aku ia oukou ma ia ano. E hanai nui oukou e pono ai, e like me ka ke Akua kauoha ia kakou. Ua mahalo no makou i ko oukou ikaika ma na kokua e ae, aka, i ke ola ponoi iho o ko oukou mau Kahu Ekalesia, ua hoopalaleha loa oukou, a ua mahalo ole makou ia hana; aole nae i pili keia mau olelo maluna ae, no na ekalesia manao Kahu a aloha Kahu, aka, maluna wale iho no o na ekalesia aloha ole. A eia malalo iho ia mau ekalesia a me ko lakou mau Kahu i hoopololiia:
          HAKALAU.—O Rev. T. Pohano ke Kahu, he 315 na hoahanau, a he $14.62 1/2 no ka Hanai Kumu i keia makahiki.
          LAUPAHOEHOE,—O Rev. J. Hanaloa ke Kahu, a he 170 ka nui o na hoahanau, a he $23.00 no ka Hanai Kumu i keia makahiki. E aho iki oe ia Pohano, aka, ua kaumaha nae makou i keia hana a oukou e na haipule.
          WAIOHINU.—O Rev. J.F. Pogue ke Kahu, aole nae i akaka ka nui o na hoahanau ma ia kihapai, aka, he $56.00 nae dala no ka Hanai Kumu i keia makahiki. E aho iki paha keia, me ka ole no.
          KAPALIIUKA.—O Rev. J. Kauhane ke Kahu, aole akaka ka nui o na hoahanau, a he $40.00 no ka Hanai Kumu.
          OPIHIKAO.—O Rev. Makuakane ke Kahu, he 315 hoahanau, he $45.00 no ka Hanai Kumu i keia makahiki.
          KIPAHULU.—O Rev. D. Puhi ke Kahu, a he 231 hoahanau, a he $37.25 no ka Hanai Kumu i keia makahiki; ua like hoi me 16 keneta na ka mea hookahi.
          HAKA.—Aohe Kahu o keia Ekalesia, aka, he $18.00 a lakou i kokua ai no ka Hanai Kumu; e aho iki no paha ka oukou, mamua o ko Hakalau mau wahi kauna dala ekolu.
          KA EKALESIA MA LANAI.—O Rev. N. Pali ke Kahu, he 106 hoahanau malaila, a he $27,00 no ka Hanai Kumu. Ma ko kakou hoomaopopo maoli ana iho, aole no e ola o Pali i keia mau wahi dala, no ka mea. $6. wale no no ka hapaha makahiki, ua like ia me $2. i ka malama hookahi. Mau no ka nele. aka, he pololi nae koe, a uhu mai e hele ma kahi e maona pono ai.
          EWA.—O Hon. Ioane Ii ka mea nana e malama nei, aka. $7.25 wale no kona ola i keia makahiki.
          NIIHAU.—O Rev. D.S. Kupahu ke Kahu, he 26 wale no wahi hoahanau, aka, he $35.00 ko lakou hanai kumu i keia makahiki. Ua mahalo no makou ia, oiai no hoi, ua kupono iho la no ia mau dala no ia mau wahi hoahanau uuku.
          A iloko o keia mau ekalesia i oleloia ae nei, ua ike pu iho la no kakou, ua hoopilikia maoli oukou i ke ola o ka oukou mau Kahunapule; a o ko makou ake nui e noho nei, e malama ia ko lakou ola, i pono ai na hana e ae; a i ole oukou e malama a hanai pono hoi i ke ola o ka oukou mau Kahunapule, aohe no i akaka loa ko oukou noho haipule ana. A i keia makahiki ae, e ike no makou i ka hua o keia paipai ana, a e manao nui io oukou i ke ola o ka oukou wahi holoholona, e wawahi ana i ka berena o ke ola iwaena o oukou, a mai noho a hana hou e like me ko keia makahiki, ka pilikia o kekahi mau Kahu i ka pololi.
          A maluna aku o na haipule i koe, ua mahalo makau i ko oukou malama pono ana i ko oukou mau Kahu ponoi; a o kekahi mau ekalesia hoi, aohe no i mahalo loa ia, aka, me he la nae, he poe aloha Kahu no, a no ka hapa mai no hoi o kahi loaa ke kumu o ka uuku ana o na kokua. E ikaika io nae oukou ma keia hana, i oi loa aku ko kakou mau hana pili uhane mamua ae o na hana pili kino o ke Aupuni kanaka. ALOHA OUKOU ME KA MAHALO.

-
KA LAINA MOKUAHI O KALAPONI,
-

          O keia Laina Mokuahi o Kalaponi e holoholo mau ana mawena o Kapalakiko a me Honolulu nei, i hoopaaia ma kekahi olelo ae-like me Hawaii nei, oia paha na mokuahi Manotana a me ka Waho, a ua ike iho nei makou ma ka nupepa aupuni o keia pule, aole loa e lawe ana ia Ahahui nona keia Laina mokuahi o Kalaponi, i ke $50,000, i hoolei ia iho nei e ko kakou Ahaolelo Aupuni i keia kau i huia ae nei, aole lakou i oluolu iki i kela uku makana a keia aupuni i haawi wale aku ai ma ke ano uku i mea e hoomau ia ai ka holo ana mai o keia Laina moku, aka, ua hilinai nui aku lakou me ka manaolana maopopo ana, i na pomaikai mau o ka lawe ukana ana, a me na ee moku pu, no ko laua ola iho.
          A ua hookomo no hoi keia Ahahui Hooholo Mokuahi, he olelo hoopaa ma keia aupuni, e hooholo mai ua Ahahui la elua mau mokuahi, mawaena ponoi o keia mau kai elua, me ka pono, me ka manuahi, a me ka uku ole ia o ka uwapo, a me na pomaikai wai, a me kekahi mau pono e ae i like hoi me kekahi mea i hanaia i ka Laina Mokuahi Pakipika mamua, a ua manao ia hoi e ua Ahahui la o Kalaponi, e hooloihi aku i keia Laina mokuahi a hiki i Tahiti, i ka wa ke manao mai lakou he waiwai nui ko lakou malaila, a nolaila hoi, ke hoike aku nei makou imua o Hawaii Holookoa, na makamaka aloha, a minamina dala hoi, mai uwe nui kakou no na pilikia i walaau nui ia, a i lu wale ia hoi ka kakou mau dala uuku, a Hawaii ilihune e ko kakou Ahaolelo i hala ae nei.
          A no ka mea hoi, ke ike nei kakou, aole loa no i lawe aku ka Ahahui nona keia Laina Mokuahi, i ke $50,000 dala a ka Hawaii ilihune nei, wahi a ka olelo, aka, ua hoihoi ia mai no, a ua ae pu mai no hoi ua Ahahui nei, i ko kakou pomaikai nui me na puu
dala nui manuahi ole, i ko lakou hoomau ana mai i ka hooholo ana i keia mau mokuahi elua, ka Montana a me ka Idaho, mawaena o Kapalakiko a me Hawaii nei, akahi no a pono iho la, wahi paha auanei a ko kakou mau makamaka. Hauoli! Hauoli!! maoli ko makou mau puuwai aloha aina, i keia hana lokomaikai ana a keia Ahahui, a he mea no hoi paha ia e hauoli pu ai ka lahuikanaka holookoa, nana $50,000 i lu wale ia e ka Ahaolelo. A no keia hoihoi ia ana mai, ua haule iho la ke akamai nui o na Kuhina, a me kekahi hapa o na Lunamakaainana, malalo iho o ka mea nui a lakou i paakiki wale ai.
          E Hauoli nui e Hawaii! A e olioli maoli no hoi no keia mea!! A ke haawi pu aku nei makou i ka Luna o ua Ahahui la i ka mahalo nui, no ko lakou hoopomaikai wale ana mai i keia aupuni, i na mokuahi olua a me ko lakou lawe ole ana aku hoi i na dala uku manuahi a ka Ahaolelo i kiola wale ai, he $50,000.

E OLA KA AINA A ME KA NOHO ANA I KE AKUA.
-

          KA MOKUAHI I DAHO,—Ma ka kakahiaka nui o ka la Sabati aku nei, Augate la 23, ua ku mai ka Mokuahi Idaho mai Kapalakiko mai iloko o na la 11 a me 12 hora, a maluna mai ona i hoi mai ai kekahi mau makua o ka pono io, o Rev. J.F. Pogue o Waiohinu, Kau, Hawaii, a me Rev, E. Koawini hoi o keia kulanakauhale, mai ka laua hu akai hele hoomaha aku nei ma ke kulanakauhale o Kapalakiko, a ua ola maikai ko laua mau kino, pela ka ike aku. A mawaena hoi o kekahi mau ohua e ae, o Dr. Neweomb pu kekahi, oia kekahi Kauka i noho loihi a kamaaina loa ma Hawaii nei. he makamaka no i pili aku ia Kauka Hilabarani. O kona inoa a kanaka i kapa aku ai, o "Kauka Makaainana."

NU HOU KULOKO
-
Oahu.

          LOIO HOU.—Ma na nupepa haole o keia pule aku nei, ua ike iho makou, ua wehe hou ae nei ka Mea Hanohano Robata G. Davis, i Hale Oihana Loio, a o kona Keena Oihana, aia no ia ma ke Alanui Moi Wahine, e kokoke aku la no i ka Hale Hookolokolo. -
          HOOPAAPAA HOOMANA.—I ke ahiahi Poaono aku nei o keia pule, la 15 o keia malama, oiai makou ma Ulakoheo, aia hoi e hoopaapaa ana o Beni Kaulainamoku, me kekahi haumana a kela Kaula nui hoopunipuni J. Kaona, o Kona Akau, Hawaii. Niau e aku la no nae makou i ka hoi, aohe makou i ike iho i ko laua mea i lanakila ae.

-

          UA PAI HEWA IA.—Aia ma ka Papa Hoike Helu o ka moolelo o ka Ahahui Euanelio Hawaii, e pili ana no ka Ekale sia o Lihue, malalo o Rev. J. Waiamau, ua ikeia, o ka huina pau o na dala $1306.03 ma ia ekalesia, a o na dala luakini hoi, aohe i ikeia ma ia Papa Helu, a ke hoolaha ia aku nei ka pololei, $768.90 no na luakini, aole i paa ma ka Papa Helu. Ua haohao io aku la no oukou, aka, e hoopau nae hoi, mai kapa aku i ka oukou kumu maikai, he hana paewaewa, ua hano pololei no, aka, no ka hoonoho ana i ke kepau ka hewa.

-

          NA KOA O HALEALII—I kekahi mau hebedoma i hala ae nei, ua hoolaha aku makou i ke kulana o na Koa kiai o ka Halealii, no ko lakou pule ole i ke Akua i ka manawa ai, a i ka wa moe no hoi, a i keia manawa, ke lohe mai nei makou, ua pule ia ke paina nui ana, a pela no hoi i ka moe ana. O ka pono iho la no ia, mai hoolili loa oukou ma ka aoao koa wale no, a i ka hana hoi e pomaikai nui ai na uhane, a ilaila ka hoi oukou e hoopolehe ai. E lilo ana keia ao ana a makou, i kumu e pono ai ka noho ana o ko kakou mau koa ma keia mua aku.

-

          KE KILAUEA.—I keia holo ana aku nei o ko kakou mokuahi holo pili aina mau, a ua ike aku makou, aohe no i ohuohu nui kona hokua i ka poe ee pakeke; a mawaena nae hoi o ka poe i holo aku, ua ike aku makou, o kekahi makua kahiko o ka malamalama, i hele hoi a palupalu, oia o Rev. D. Balauwina, ua hoi aku la i ka malu Ulu o Lele, mahope iho o kona noho loihi iki ana ma Holulu nei. A i ko makou ike ana aku i kona ola kino, ua maikai no.

-

          HE PILI HALE ANO E,—O ka Halekuai Rama hou o Kapena Loke, ma ke Alanui Kaahumanu, e hana ia nei no kekahi wa loihi, a ke kokoke nei hoi e paa, aka, ke ike nei makou, ke kapili ia nei keia hale me kela pili ano hou loa, i ike ole ia mamua ma Hawaii nei, a he mea haohao no ia, aka, ua oi loa aku nae kona mama mamua o ke pili papa pohaku. O ke kumukuai o keia pili hao, ua oi ae ia mamua o na pili ano popo wale. He mea keia e hoopale aku ai i na wela a ke ahi, mai ka mea puhi ahi aku, a he mea no hoi e pakele ai na pahu imi loaa a ka mea nona ia hale.

-

          HANA HOU IA.— I ka mokuahi Idaho i nalowale aku nei i keia mau la loihi, a oili mai ai kona hope iho ka Monatana. I noho iki aku nei ka oia no ka hoomaemae hou ana, a hooikaika pu ana hoi i kona kino iho, a i kona ku ana mai nei, ua maikai maoli kona mau helehelena i ka nana aku. O ke kumu o keia hana hou ana, no ka pilikia paha o ka moku i ke kaumaha loa i na pahu ko, mai ko kakou nei mau awa aku: a o ka nui o na dala no keia hoomaemae a hooikaika hou ana iaia, he $40,000, a i keia holo ana mai nei, ua hoike mai na ee moku, i ka oluolu maikai o ka hele ana maloko ona, i kona ano mamua. -
          NU HOU MAI TAHITI MAI,—Maloko o ka nupepa haole a Wini, o kela Poaono iho nei, ua ike iho makou, he nune kaua ana ma Huahine, i ka pae aina o Tahiti. O ke kumu ka o keia haunaele nui ana malaila, oia no kekahi hana pono ole ana a ke Kiaina Farani e noho ana ma ia Aupuni, i kona koi ana aku i ka Moi nui o Huahine, e hana hou i kuikahi me ke Aupuni o Farani. A i ka lohe ana o na makaainana i keia hana a ko lakou Moi, mamuli o ka hoomalimali ana a kela Kiaaina Farani iaia, a o ka hopu koke ia iho la no ia o ua Moi nei, a hoopaa ia iho la no kona hana ana pela. O ka hoomaka koke mai la no ia o ke kaua. Ua hoopaa ia oia he pio maluka o kona aina ponoi, a koho hou ia ka Moi e na makaainana. He lohe ano nui keia, a e hoopuka aku ana paha makou i ka moolelo o keia hana. A o keia lono i hiki mai, maluna mai o ke kuna Naonao Ulaula.

-

          NO KA POPE.—Ua ike iho makou ma na nupepa, ua kahea ae ka Pope, ke Poo Nui o ka Ekalesia Katolika Roma, he Ahaolelo nui loa, a e hui pu mai ana hoi ma ia Ahaolelo Nui, na Kahunapule Nui a pau loa o ko ke ao holookoa nei, ma ka Vakikana nui o lakou, i ke kulanakauhale o Roma. A o ka manawa e halawai ai, aia i ka malama o Dekemaba, o ka makahiki 1869 e hiki mai ana, a ua manao ia, aole loa he Ahaolelo i ano like me keia, mai ka wa mai hoi o ka Ahaolelo nui ana me Keleneta, i ka A.D. 1545, no ka mea, ke uwalo ia mai nei ka lono i na Anekristo a pau a puni ka honua, e hoi nui aku i Roma. Aohe makou i ike i ke kumu ano nui o keia Ahaolelo ana, aka hoi, he pono no nae e nana aku i ka hopena o kana mau hana. He pilikia paha no ka Pope Pio Nono? Ua kokoke mai paha kona hopena a e imi ana oia i hope nona e noho Poo Hookiekie ma ka honua nei? Na ke au no o ka manawa e hoike pono mai ka hopena o ka lakou mau hana.
          NA MAI PAKE O KALIHI.—Ma ka auina la o ka poalima, o kela pule aku nei. Augete, la 21, ua ike makou i kekahi hapa o na mai Pake o Kalihi e hoihoi ia ana i Molokai, maluna o ka moku i hoolimalima ia e ke Aupuni. A o ka nui o na Lepera i hoiiaku nei, he 20, a o ke koena hoi i koe iho ma Kalihi, he 23, pela ka lono mai.

-

          UA HOONEEIA'E.—O ka Awai kahiko o ka Luakini o Kaumakapili, e ku mau ana ma ka aoao Hema o ia hale, i ka wa o ka makua kahiko Re v. L. Kamika, aka, ua hoonee ia ae nei, a ke ku nei oia ma ka aoao Hikina o ua Luakini la. A i ka nana aku, ua oi loa aku ka maikai o keia hoonee ia ana malaila, malalo iho o ka hooponopono mikioi ana a Rev. A.O Polepe i kona kulana mua. -
          AHA HIMENI LULU DALA.—Ma ka po o keia la mauka o Kalihi, e wehe ana ka Papa Himini o ia uka welawela aha himeni lulu dala, e hoomaka ana ma ka hora O ka uku komo, mai ka hapalua a hiki i ka hookahi dala. A me no a haele nui ae i lohe paka i na honehone liilii a me na papalalu hoi o ka leo kane. A o na loaa mai no keia hana ana, aohe no makou i lono i kahi e hoolele ia i, malia paha hoe no ka pilikia o ko la kou Kahu Ekalesia i ka hale ole.

-

          KULA HAOLE O KAUMAKAPILI.—Ma ka Poakahi iho nei o keia pule, Aug. 24, ua hoomaka hou keia kula, mahope iho o ka hala ana o na pule hoomaha elua, malalo o ke alakai ana a W.A. Kiha a me kona kaikai, na Enosa Kalauao. Ka nui o na haumana i hiki mai ma ka hoomaka ana, he 123. Ua ikaika maoli no keia mau keiki Hawaii i ka hanai pono aku i keia lehulehu nui, i ka olelo kaulana o ka aina e. Hoomau ia ka hana pono i ola ka aina.

-

          NU HOU MAI A TIKA MAI.—Ua loaa mai ia makou keia lono kaumaha, mai ka hoike ana mai a ke Kapena Baker o ka moku Wasinetona, ua haalele aku keia moku i ke kai o Atika, ma ka la 15 o Iulai, a ua poino nui na moku a pau malaila i ka hau i keia makahiki, ua hiki aku keia moku ma Kapalakiko, ma ka pule mua o Augate, a ua hoike mai o Capt. Baker, ua nele loa ke kai o Atika i ka hau, a hiki i ka mua o Iulai, a ua holo nui ae na moku Okohola malaila, aka. aole nae hookahi Kohola i loaa malaila, a ma ia hope iho, ua hiki mai la ka hau, a ua loaa iho la na moku Okohola a pau loa malaila i keia pilikia.
          A i ka la 12 o Iulai, o na moku a pau loa he 52, he 51 wale no Kohola i loaa ia lakou, ua pilikia loa na moku no ke anuanu, a ua puiwa nui hoi na Kohola i ka hau, eha, a elima paha mau moku wale no i nele i ka poino, ua olelo ia mai, o ka nui loa o na moku, ua pau loa na keleawe o ka ihu i ka hemo, a i kahi wa hoi, ua pau pu me ka laau no ka pili ana o ka hau. O keia hoike wahi ana, o ka moku Aeto, a me ka moku Kohola o Honolulu, a me ka moku Active o New Bedford, ua hakihaki liilii na hoeuli, a o na moku hoi o George, a me Eugenia, o New Bedford, e liu nui ana laua, pilikia maoli ka poe hele moana i keia makahiki, mamuli o keia lono ana mai, aole makemake makou i keia hoike kaumaha, aka, o ka lono oluolu ka makou makemake nui.

-

          HE PAAHAO MAA I KA HAKAKA.—O kekahi kanaka i olelo ia o Ioane Haamoa, he kanaka oia no ka mokupuni Manaolana, ma ka aoao hema aku o ka pae aina o Tahiti, a ua hookolokolo ia oia ma ka Aha Hoomalu o keia kulanakauhale, no ka pepehi ana aku i kekahi kanaka, a ua hoopaiia oia ma ke kanawai i $100.00, aka hoi, no ka hiki ole ana iaia ke hookaa mai i na koina a ke Kanawai, ua hoohana ia oia ma ka hana oolea i hookahi makahiki. O keia wahi Ioane Haamoa, he wahi kanaka kino ikaika no i kupono no ka hakaka kuikui ana, a ua noho loihi no hoi oia ma Hawaii nei. Hookahi a elua paha manawa mahope iho o kona lilo ana i paahao, ua haalele wale oia i kona mau hoa hana, aohe hana pu, me ka ae ole mai no hoi o ka luna ia manao ona, aka hoi, ma ka Poakolu aku nei o ka pule i hala, ua hana hou no oia i keia mea he noho wale iho no me ka hana ole, a no ia mea hoi, ua hahau aku ka Luna Paahao iaia he wahi hoopai uuku i kupono i kona hewa, ua loaa no hoi keia hoopai iaia me ka oluolu loa, aka, i ka alawa ana ae o na maka o ka Luna Paahao ma kahi e, o ka lele mai la noia o ua wahi Ioane Haamoa nei, a hopu maila i ka ai o ka Luna, a o ko laua hakaka maoli no ia, a aneane aku e lanakila mai kahi kanaka paahao maluna o ka Luna, aka, aole nae pela, oiai ua aneane like no laua. O kahi a laua i hakaka ai, aia no ma kekahi hale makai o Ainahou; aole nae hookahi wahi kanaka e ku ana malaila, i lohe a ike hoi i ka laua hana ana. A ina paha e loaa i ua kanaka paahao la kona lanakila ana maluna iho o kona Luna, ina paha na make kona Luna iaia, oiai o laua wale no, a ua hoike mai no hoi ua kanaka Haamoa la, "he mea ole loa kona ola iaia iho."
          He mea nui maoli no keia a ke Aupuni e nana mai ai, oiai aohe pono iki o na kanaka o ia ano, ke hele hokake wale ma ke alanui, no ke ola ana o ka lehulehu; a o ka mea maikai loa no ka poe o keia ano, o ka hoopaa mau ia me ke kaulahao nui a me ka poka kaumaha. O ua wahi Haamoa la nae ua ike iho makou, ua hoopaa ia oia me keia mau mea, a e linalina hele ae ana iloko o ka laina paahao. Pono iho la no, no ka mea, he hana ino loa kau e na Haamoa, ua makau ia no hoi kau olelo. "Aohe ou minamina i kou ola."
          KULA KAIKAMAHINE MA MAKIKI —O keia Kula i malama ia e Mika Ogana, no kekahi mau makahiki loihi i hala ae nei, ua pau i keia manawa, a ua hoihoiia mai hoi kekahi mau haumana iloko o ke kula e Miss Lilia Binamu, ma Kawaiahao. O ke kumu nui o keia waiho ana aku a Mika Ogana i kela kula, aole no kona hoowahawaha, aka, no kona ano palupalu maoli no i keia manawa, a ua pau mai hoi ka ikaika kupono e hiki ai ke malama aku i ua kula la. O keia Mika Ogana hoi, oia no ke kumu o ke Kula Kaikamahine o Wailuku mamua, a mai ia manawa mai no paha kona hoomanawanui ana ma keia hana a hiki i keia wa; a no ka oi loa ana aku o kona nawaliwali kino mamuli o ka loihi loa o na la o kona ola ana, mamua ae o ka ikaika o kona naau i keia hana, nolaila, ua waiho aku la me ka piha nui ana hoi o ka naau i ke aloha. A eia oia ke noho nei ma ka hale o Bila Auwana i keia manawa, maloko nei o ke kulanakauhale.

-

          MAI OREGONA NAI.—Ua loaa mai ia makou kekahi palapala mai a J.A. Alapai mai Oregona, County Jacksonwille, e hookaa pono mai ana i kona uku makahiki no ko kakou Kilohana nei, $4.00 ma na Poo Le ta, mahalo makou i keia mea lawe nupepa, e noho ma ka aina mamao loihi aku, i kona hookaa pau ana mai i ke ola o ka Pepa, i ko kakou poe nei ma ka aina kokoke. A maloko no hoi o ua palapala la, ua hoike pu mai oia i kekahi mau kanaka Hawaii e noho la ma kahi i hoikeia maluna ae, a me kekahi mau wahine pu no. A eia iho na inoa, a me ko lakou mau aina o Hawaii nei malalo iho.
          W.B. Kanaina k. no Lahaina Maui, C.W. Kalua k. no Puunoa Lahaina, Maui, J.A. Kupapaulu k. no Lahaina Maui, B.L.B. Makakoa k. no Moalii Lahaina Maui. G.E. Maio k. no Moalii Lahaina Maui, H.E. Kamahiai k. no Moalii, Lahaina Maui, a o N. Inuawa k. no Kohala Akau, Hawaii, C.L. Kahoinea k. no Kailua Kona Akau Hawaii, o J.A. Alapai no hoi ka mea nana keia palapalu, no Waipunalei, Hilo Hawaii; a o na wahine hoi, J.U. Keaumalahia, w. no Kahalau, Kona Hema, Hawaii, Mary Lumahai w. no Kaumakani Kipahulu, Maui Hikina, a o keia wahine Hawaii ua hanau nana elua keiki, hookahi, hookahi keiki hapa pake, o Ioane Amiuna ka inoa, a hookahi hoi kaikamahine hapa ilikini o Uluhani ka inoa, a pela iho la ka hoike ana o Mr. J.A. Alapai ia makou o kahi i hoikeia maluna e Jacksonwille Co. Oregona.

-

          UA MAKE OPIOPIO.—Ua hiki mai i o makou nei ka lono kaumaha, me ka ehaeha nui o ka naau, oiai ma ka la 21 iho nei o keia malama, ma Kualoa, make iho la o Willie C. Waila, ke keiki makahiapo a Hon. Sam. G. Waila, a laua me Mrs. E. Kinau Waila, ke kaikamahine a G.P. Judd oia wahi, no ka lawe kaili ku ia ana aku e na lima menemene ole o ka make i kona wa opiopio, i ulu ae a mohala maikai ma keia ao, nona na makahiki eiwa a me na malama keu. Ua hoihoi ia mai kona kino kupapau ma Honolulu nei. O ke kumu no hoi o kona make ana, oia no ka haule ana iloko o ka ipuhao puhiko wela, oiai oia e nanea ana ma kahi kokoke i ua ipuhao la, aia hoi, kapeke iho la kahi ana e ku ana, o kona haule iho la no ia iloko o ua ipuhao nei. Ke noho nei hoi na makua o ke Kama i hoonele ia mai i ka pua nani ole o ka wa ui, me ke kaumaha a me ka ehaeha nui o ka naau. O makou no hoi kekahi i komohia pu aku me laua iloko o ko laua noho kaumaha ana. A o keia keiki i make aku la, he moopuna oiaio loa ia na ka io ponoi o ka Hon. G.P. Judd e noho maila i Kapalakiko, Auwe! aloha ino no hoi ia mau kupuna, ke u hoi mai, aohe holoholo aku o ka moopuna, ka lei a-i hoi o ko laua wa elemakule, e like me ka Solomona—" O ka lei o na elemakule, oia na keiki a na keiki, (moopuna) a o ka nani hoi o na keiki, o na makuakane o lakou." Solomona 17: 6. A ma ka auina la iho nei o ke Sabati, la 23 o keia malama, hoalewa ia kona kino kupapau, a ua hiki ae na haole a pau o keia kulanakauhale, ka poe hoi i komohia pu iloko o ia kaumaha. Ua hiki pu ae no hoi malaila kona mau hoa kula Sabati a pau o Kaukeano a me Betera (Polelewa) e ike hope i kona manele loa ia ana aku ma kela huli o ka luakupapau. A na kona mau hoa liilii no i himeni hope aku nona, i ka leo mele "Ma kela aoao o ka muliwai." A o ka mea nani loa i ka makou lono mai, ua himeni ae kona muli loa me ka maikai maoli. Ua kana ia oia ma ka ilina kupapau o na haole ma Maemae.

-
Maui.

          KANAKA KAAWE IA IA IHO.—Ma ka palapala mai nei a Rev. S. Kamakahiki o Keanae Maui ia makou, i loaa mai ai keia Nuhou. O kekahi kanaka ma keia wahi, o J. Kaona ka inoa, he Haiolelo oia no ka ekalesia o Keanae, ua kaawe oia ia ia iho, a make loa no kona uluhua ka i ka eha o ka mai ma kona kino, a o ka la nae o kona make ana, aole no i haiia mai. Aloha ino ia kanaka naauao, i kona make ana i ka make ano like me ka Iuda Isekariota. O ka alua paha keia o na kanaka naauao o kela mokupuni. I kaawe pono-i no ia laua iho. A i na makamaka hoi e ola mai nei, ka makou paipai e aku, mai noho a hoohalike aku me ka laua la, ka hana ino. –

Hawaii.

          KULA SABA TI O KOHALA AKAU,—Ma ka la 16 iho nei o Augate, ua hiki ae ka huina helu o na haumana o keia Kula Sabati i ka 407, nui io no. He lohe olelo wale hoi ia Kohala, a akahi a ku maka iho nei ka ike wahi a S.A. Pahoa ia makou.