Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 36, 5 September 1868 — Page 4

Page PDF (1.73 MB)

This text was transcribed by:  Dore Minatodani
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KE KUOKOA, HONOLULU, SEPATEMABA 5, 1868

 

Ka Nupepa Kuokoa.

 

KE KULUHAU.

(THE DEWDROP.)

Happy Voices.

1. Uuku na kuluhau o ke alaula

I pa ma na lau, ma na pua maikai;

Pokole ke kali, ka hulali ana,

Ua lilo i mahu a pii iluna'e.

Mai aa e hoino i ko lakou kino,

Ke kino aku a hee koke ae;

Lulu ke pakahi, a hui, kakahe

A lilo i loko, i moanakai.

 

2. Peia na makana, na pule, na hana

A kamalii kula, na keiki maikai.

Liilii ke kaawale, huhui, he nui

A holo ka pono i o a ianei.

E aa e kokua, mai ku kanalua

No kahi maawe ke haawi mai;

E lilo na huna i p@, a i mauna.

A lilo na kulu i moanawai.

 

3. Noonoo a nowelo, mai palauaielo,

Mai pane mai oe, "he kamalii au;"

Me kou kino iki, ma kahi e hiki

E hana maikai a e mau aku no.

Mai k@ko e ahu a paa ma ka pahu;

E hoohelelei i na kul@hau ou;

E ko ke kauoha, e hana aloha

No kou hoalauna, no ke Akua pu.

HAWAII.

 

Hele Kaapuni ana ma Oahu.

J. W. KAIWI.

 

I KA LUNA HOOPONOPONO O KA NUPEPA KUOKOA; ALOHA OE: -

      E oluolu paha oe, e hoike akea aku no au i na mea a'u i ike ai ma ka mokupuni Oahu.

      Ma ka la 7 o Iulai, hoomaka ko'u hele ana, mai Kaumakapili ka hoomaka ana e hele a kikoi loa a Wailupe.

WAILUPE.

      Aia malaila o Rev. S.N. Holokahiki ke Kahu ekalesa no ia kihapai. Ua hookipa oluolu mai no oia i na la elua, a me na po elua ia'u, oiai malaila au ka noho ana ma ia mau la.

      Ma ko lakou halawai Poaha, ua piha a hu na kanaka mawaho o ka hale halawai o Maunalua, a na na hoahanau ka olelo paipai mua, a hiki aku maua me ko lakou Kahu ekalesia, hookuu ka lakou mau olelo paipai.

      Ia manawa no, ua haawi ia mai ia'u e hoike aku i na hana ma na kihapai o ko Nuuhiva Pae Aina. Ua hai aku no au i na hana o ka pouli, oia ke Kaua, ka hoomana i ko lakou mau kupuna, a me ka hoomana ia Pele kekahi akua o Hawaii nei, a o ka malama ana i na Kapu e hoopilikia ana maluna o na wahine, a pela aku.

      Ua hai aku no hoi au, i ka huli ana mai o kekahi poe mai ka pouli a i ka malamalama Iesu Kristo; a he poe maikai kekahi poe o lakou e malama ana i ka pono o ke Akua; me ka oluolu o ka naau.

      Ua mahalo nui no au i na hana ma keia kihapai o ke Akua, e akoakoa ana lakou ma kahi i kahea ia no ka halawai, mai Waialae mai, e hele huakai ana na lio me ke kanaka maluna, me ka manao i na hana o ka uhane, a pau ka halawai, lulu dala lakou a haawi mai ma ka lima o ka malihini $5.00 a mahope o ia manawa he mau hana e ae no e pili ana i ka hooponopono hoahanau, alaila hookuu loa ka halawai, a hoi aku la kela mea keia mea.

      Mai Maunalua aku, ua hele pu maua me Rev. S. N. Holokahiki, a me kona ohana, a he hookele hoi e hooponopono ana i ka pali o Makapuu, a o kona manawa no ia e hele ai ma Waimanalo e halawai aku me kona mau hoa hui waiwai o ka uhane ke hiki mai ke Sabati ae nei.

LAE O MAKAPUU.

      He lae oi loa keia i ka Hikina, a he wahi kaulana no keia no ka mokupuni Oahu. Ua olelo ia penei,

                  Nani Makapuu au ana i ke kai.

      I kuu manao, ua kuhihewa loa ka poe naua i kapa aku he nani ko Makapuu, oiai, akahi au a ike he pali maoli no, a he inoino ka alanui, aole pono ke kanaka ke kau ma ka lio, he aa a pali @o hoi, aka, e iho no a alakai ka lio, o ka pono loa no ia.

      Ia manawa no e hoomanawanui ana kekahi pake me kana mau hinai nui ua piha i ka mea ono, e ka-lewa hele ana mai Honolulu mai i keia la a iho pu makou ma Makapuu me ka auamo no maluna o kona ai, e huli ana i na hunahuna dala ma kuaaina a mahope e noho mai no ma ka hale kuai ke nui ae ka waiwai.

      A hala ka pali, hele aku he maikai i ke one a me ka ma@ manienie, pua bipi ma kahi kapa.

WAIMANALO

      O Rev. S. Waiwaiole ke Kahu ekalesia malaila. Ua hookipaia makou ma kona hale ia po a ao, he wahi halawai ma kakahiaka ma kona halepule, e like me ka mea mau.

      Aole he nui o ka poe i hele mai, no ka mea, ua kali lakou ma ka la i hala, oia ka Poaha a makou e noho nei ma Maunalua. Ua oi aku no hoi keia poe mamua o ka iesu e olelo ana. O na mea e halawai ana elua a ekolu ma ko'u inoa owau pu kekahi me lakou.

      Ma ko'u ike malihini ana ma keia kihapai mahalo no ka naau. He palahalaha ka aina, a he maikai kahi e hele mai ai ko uka, a me ko kai ke pii aku @ka, aka he uuku na hale i noho ia e na kanaka, iuka loa kekahi mau hale, a ma ka aoao e pili ana me Kailua kekahi mau hale, a waiho wale ka nui o ka aina, o ka Halepule wale no ko waena, ua olelo ia, ua pau ka nui o na hale i ka wa mai puupuu, ua pau hoi kanaka i ka make. Ua haawi aloha mai kekahi mau hoahanau ma ko lakou mau hale moe $1.50 ma ka pau ana o ka manawa o kakahiaka, o ko maua hele no ia me kekahi keiki o Rev. S. Waiwaiole ma, a holo loa oia i Honolulu a hele pono au makai o Kaneohe kekahi ekalesia makua ma ka mokupuni Oahu, a ma ke awakea hiki aku malaila.

KANEOHE

      Rv. J. Manuela ke Kahu ekalesia nana e malama ke kihapai. Ua hele oia i ka mahiai, ua hele ho@ ka wahine i ka halawai Poalima, a ua kuhikuhi ia mai au i ka hale, a hele no au a noho, a lohe koke o Manuela, a hoi mai no a launa pu me ke aloha.

      Ua hookipa pono mai no laua me ka wahine, me ka oluolu maikai, moe malaila a malamalama hele aku no, i ka mahana ana mai o ka la.

      E hoike ana au i na hana a ka poe kanu ko, ua piha pono ke ko i kanu ia ma ka aina, aole no he nui o ke kupu he noinoi me he kanaka noinoi paakiki o ke kino, a e wili ia ana no, no ka mea, ua ike aku au e hahai ia ana no, no ka mea, ua ike aku au e hahai ia ana ke ko, aole i oi aku ka loloa ma na kuaka ekolu, o ka lihi alanui ka'u e nana nei, aia paha o waena ka ioloa. Ua haalele ia o Kaneohe ma ka Poaono, a hele aku ma na pali Koolau.

WAIKANE

      Ua kipa ae au malaila, ua launa koke mai kekahi mau luna o ka ekalesia ia'u, a hookipa no lakou ma ka hale o ka ekalesia i kukulu ai no ko lakou Kahu Rev. Z. Poli, ma keia la a makou e noho pu nei, he Poaono, a ma ke ahiahi iho, hora elua paha, halawai na luna, a hele aku au e hoolohe.

      Ua kukuluia kekahi kumu manao. Pehea ia e pau ai ka aie o ka ekalesia i na haole nana ka laau i kukuluia ai ka hale o ke Kahu ekalesia? oia hoi na $71.50 ka aie i koe aole i hookaa ia.

      Ua imi nui lakou i keia kumu manao a hiki i ka hora 9 o ka po, a hoi aku me ka holo ole. Ua koho no hoi lakou he mau Komite ekolu mamua aku o keia manawa, e huli ana i dala iwaena o na hoahanau, $0.62 1/2 wale no. Aole no ke pi, aka, no ka nele maoli no, a ke manao nei lakou e huli no a hiki i ka wa e pau ai ka aie. Eia nae ka hewa wahi a lakou, o ke kikoo koke mai o na haole i ke dala, ina he loihi hou aku ka manawa e loaa no.

      Ma ke Sabati. Ua malamaia na hana e like me ka mea mau i ko ke Akua poe kanaka, a nui no ka poe i hele mai ma ka luakini. Pau ka pule kakahiaka, lulu kala lakou, a haawi mai ma k@ lima $6.12 1/2.

       A no kuu ike ana he pilikia ko lakou no ka hale o ke Kahu ekalesia, e like me ka mea i hoike ia maluna, ua waho hou aku a@ ia mau kala $6.12 1/2 ma ka lima o ka ekalesia, a na lakou e imi aku ka nui a loaa hookaa aku no ko lakou aie.

      Aka, hopohopo lakou, e manao ana, aole pono ke waiho mai ke dala. I aku au, o wau no ka mea olelo pono i ke Kakauolelo o ka Papa Hawaii, a nana no e hoike mai ka hewa a me ka pono, a i hewa maluna o'u ia, a@ke aloha nei au ia oukou.

      Ua hai mai kekahi poe hoahanau ekalesia. He poe malama pono lako i ke Kahu ekalesia, a haawi pono lakou i kela makahiki keia makahiki $200.00. A he aina kanu kalo no ko ka ekalesia e pono ai ke Kahu ekalesia, a no ka nui loa o ko lakou makaee i ke Kahu, na lakou no e ho-a-umu kalo, a lawe mai, ua hoowaliia a wali, he ai wale no. Ina he oiaio keia, ke hai nei au, he poe kupono keia e kahea hou i Kahu no lakou. no ka mea, he malama pono loa i ko lakou Kahu, wahi a lakou, a puni ka makahiki.

      Poalua au ma ka hale o ka ekalesia, i kokua ia mai e Papaai ma ka moe ana ma ia hale, a me na mea e oluolu ai ke kino, a hiki ka wa i hele aku ai me ka maikai.

      Ma ka Monede alua o Iulai. Hele aku ma Kualoa a me Kaaawa, ua lilo kela mau aina he mau aina mahi-ko, a o na hale o kanaka aia ma na pili kahakai e ku nei me he poe malihini la, o T. Kaehuaea ko'u hoa hele a hiki ma Kahana.

KAHANA.

      He kihapai keia i hoonoho ia i ke Kahu ekalesia o Rev. E. Kukoa, ua hele aku laua me ke Kahu o Hauula Rev. H. Kauaihilo, me Waimanalo, e hui pu me Rev. S. Waiwaiole, a me Rev. S. N. Holokahiki, mai Wailupe mai.

      He hui waiwai uhane ka lakou e kokua like nei ma na kihapai o lakou eha, a ua lohe au he hana waiwai, e hoala ana ina hoahanau hiamoe, a e kahea ana i ka poe hoomaloka, a ua huli mai, a o ka poe kokua ole i ke aupuni o ke Akua, ua kokua mai lakou.

      Ma ke awakea o ua la nei, hiki koke mai no na Kahu Ekalesia o Kahana a me Hauula, ma Kahana ko'u wahi e hoomaha nei.

      A loihi ka manawa, alaila, hoi aku o Rev. H. Kauaihilo ma Hauula kona kihapai, a moe maua me T. Kaehuaea ko'u hoalehel no Kualoa a me Kaaawa ma haki o Rev. E. Kekoa ke kiai no ke kihapai o ke Akua ma Kahana.

      Ma ke kakahiaka, he halawai ma ka halepule, a hele mai kekahi poe i ka halawai, a o ka nui, ua hele ma na hana a ka pake, aka, o ka poe i l@una mai, oluolu maikai mai no a hiki i ko'u wa i hele aku ai.

      Ua lula dala iakou $2.00. Aia no ma ka lima o Rev. E. Kekoa ko lakou kahu.

HAUULA.

      Ma ka mehana kupono ana mai o ka la, haalelel ia Kahana, a hele aku ma Hauula kahi o ke Kahu Ekalesia o Rev. H. Kauaihilo me ko'u kokoolua, kekahi luna ekalesia o Kahana e ehele pu ana maua a hiki ma ke awakea, ekolu wale no lakou, H. Kauaihilo a me na keiki elua na kona kaikuaana, e kokua mai ana ma ka mea kupono i ke kino ma ka hale o ke Kahu Ekalesia.

      Ua kaawale ka hale o ke kahu e pili pu ana me ka luakini, a ua kaawale hoi kahi o na hoahanau a me na hoomaloka, a he mau makani huihui no ka moana mai e oluolu pono ai ka aina a me na kanaka.

      Ma na halawai elua o ke ahiahi a me kakahiaka, ua launa mai no kekahi poe hoahanau ma na halawai, a pau ka halawai, a mahana mai ka la, a hele aku no, no ka mea, he anuanu ka makani o kakahiaka.

      Mai Hauula aku, ua ukali mai o Rev. H. Kauaihilo ia'u a hele pu maua a hiki ma Laie, alaila hoi aku.

      Ua haawi aloha mai kekahi mau hoahanau ma ka hale o ke kahu E. Kekoa he $0.62 1/2.

NO LAIE.

      Aia malaila kahi e noho nei na kumu o ka hoomana Moremona a me kona halepule.

      Ua ike no hoi au, he mau mala ko nui e ulu maikai ana mauka a makai o ke alanui Aupuni. A mauka loa aku o ka male ko, e ku ana ka Hale Wiliko.

      Ua hoomanaoia ka olelo a ke Akua ma o Adamu ma la, e i ana, "Me ka hou o kou maka e ai ai oe i ka ai a hiki i kou wa e loi hou aku ai i ka lepo." A o ka poe kalepa a pau o ka honua, ke hooko nei lakou i keia ole maikai a ke Akua i ke kanaka mua.

NO KAHUKU.

      Aole he Kahu ma keia Ekalesia, no ka mea, ua hoouna ia o Mr. Leleo a me kana wahine I Maikonisia. Ua noho na hoahanau, a e paipai ana no kekahi no kekahi. Ua ala mai no na hoahanau a me na hoomaloka a me na keiki pu kekahi. Oluolu maikai no hoi ko'u manao no J. Kaluhi Esq., no kona hapai like ana me na hoahanau i na halawai ma kela apana Kahu ole. Ua nana au ia lakou ma ka hapalua ahiahi me kakahiaka, he miki a eleu maoli ma ka hele ana i ka halawai; a pela mau no ka ia hana wahi a lakou.

      O ka mea i oi loa aku o ko'u mahala he wahi lepa i hikiiia ma ke poo o kekahi laau, a kukulu ia iho la mawaho o ka hale halawai, o ka hele koke mai la no ia o kela mea keia mea ma ka hale halawai.

      Mamua o ko'u hiki ana me Makanui ko'u hoa hele, hookahi wale no e noho ana maloko; a o ke kumu kula a me na keiki, aia no ma ka hale kula; a o na kauhale hoi he neoneo wale no, aka, i ke kukulu ia ana ae o ua wahi lepa nei, o ka hele like mai la no ia o kela a me keia mea iloko o ka halehalawai, e like me ka'u i hoike ae nei maluna.

      O ke kumu nae i kukulu ia ai keia lepa, no ka papa ia o ka hookani ana i ka pu e ko lakou konohiki haole, o pau nahololona i ka paiwa, a holo a haule paha ma ka lua no ka puiwa ke hookaniia ka pu, no ka mea, ua malihini paha lakou ia leo. I mai hoi o Iesu, "A e hoolohe auanei lakou i ko'u leo, a e lilo i hookahi ohana hipa, hookahi hoi Kahuhipa." Pela no ka pono, e hoolohe a mikiala ma na oihana o ka Uhane.

      Aia ka nui o na hale o kanaka maikai o ka uluhala, a o uka hoi, kahi o ka halepule i ku ai i ka wa o Rev. J. Kekela, he kula oneanea hanai bipi ia i keia wa a'u i ike hou aku nei ia wahi.

      Ua piha a hu na halawai ana elua, i ke kakahiaka a me ke ahiahi, no ka nui loa o ka poe i hele mai. Ua lulu mai no hoi lakou i na $3.00 maloko o ka halehalawai.

NO WAIALUA.

      He Kihapai Makua keia, malaila kahi i noho ai o Rev. J. S. Emesona, a mahope iho o Rev. M. Kuaea, a i keia wa hoi e noho nei, o Rev. J. N. Paikuli.

      Ke hapai nei o Paikuli i na halawai ma na Apana, a e komo ana ma na hale, a ike no hoi i ka mai o kela a me keia maloko o na hale; a o ko lakou mau mai nui, o ka makaponiuniu i ka palaka, e like no me ka mea mau ma kela a me keia apana a puni na kihapai, aka, ua ala mai no ka nui, ua pau ka hiamoe nui ana, a ke lawe nei lakou i na hana maikai o ka olelo a ke Akua. Ke manao nei nae kekahi poe o Waialua nei, e ola ana ko lakou kihapai, no ka makaala loa o ko lakou Kahu Ekalesia ma ke komo ana iloko o na hale, e kamailio a kuka pu hoi me na kanaka no na mea pono uhane.

      Ma ke Sabati ekolu o Iulai iho nei, ma ko lakou halepule no au, a ua nui no ka poe i hele mai i ka pule; piha no ka hale, aka, i mai nae lakou, "ina e huipu ia mai me na haumana o ke Kula Hanai Kaikamahine, piha @ loa ka hale."

      Na Mrs. Emesona i malama ka puana ana o ka himeni, a kokua pu mai ka Papa Himeni ma ke mele ana. Aloha no na kumu makua e mau nei ke alakai ana i ka lahui Hawaii ma ka pono oiaio o ke Akua.

      Ma ko'u mau la ekolu i noho ai ma Waialua, ekolu no hoi hookipaaloha ana a Mrs. Emesona a me Samuela Emesona kana keiki ma ko laua hale. Ke i mai nei no hoi ka Palapala Hemolele, "Mai hooki i ka hookipa, no ka mea, malalia no kekahi poe i hookipa ai i na Anela me ka ike ole."

      Ua lulu mai lakou $5.43 ma kuu lima.

      O ka poe mahiaiko malaila, ua holo no ka hana, kupu maikai no ke ko, aka, hookahi ka hewa nui o ka iole, he nahu i ke ko. Ua ike maka maoli au, ua like ne na paila wahie he 20 ka nui o ke ko i pau i ka iole, e hoopuupuu ia ana i ka la hookahi.

      Ua lohe no hoi au i kekahi keiki kupa o ua aina Ehukai la, ua hoolimalima ia ka @a kanaka, he umi keneta no ka iole hookahi ke loaa. Make pono maoli kela hana. Ke manao nei nae au, ina e noho ana na moopuna a Pikoiakaalala ka pana iole kaulana o Hawaii nei, alaila, o hele no oukou ma Waialua, a ninau pono no ia Mr. Kamalani ma, ka poe nona kela waiwai e aihue ia la e ka iole palaualelo, lima hana ole, a na lakou no e ae mai ko oukou pana ana i na iole, a e loaa no ia oukou ka uku make pono, he umi keneta no ka iole hookahi.

NO MOKULEIA.

      He aina maikai o Mokuleia, aka, aole nae he nui wale o na hale o kanaka, a he hapa no hoi kanaka malaila, aka, o na holohoiona ka nui, a oi aku paha mamua o ke tausani, ke ole nae @oi a e kuhihewa, no ka mea, ua pili ke poo o kela holoholona keia holoholona, a hiki ole ke heliu aku a pau iloko o ka manawa o ko'u hele ana mai malaila.

LAE O KAENA.

      Malaila maua me ko'u hoa J. S. Lono, ke alakai hoi o ia pali kahakai. Hoomaha iho la maua malaila, a nana pono ia "Pohaku o Kauai" e ku ana i kai, a me "Kaleinaakhane," na inoa kaulana e pili ana ma ua Lae Kaena la. Ma ia iae, he oluolu pono i ka makani ma na aoao mai ekolu o ka lae, aka hoi, i ka huli ana a hele i keawaula, he nui ka wela o ka la, a he aa hoi ke alanui, kupono no nae i ka hele ana o ka lio, me ke kau no o ke kanaka iluna, aole hoi e like me ka Lae o Makapuu ka ino loa, he alakai ka lio.

NO MAKUA.

      Aia malaila kekahi halehalawai, a moe maua malaila, no ka mea, ua poeleele iho la. Ma ke kakahiaka he halawai, a hele no ke poe manao i na hana a ke Akua, a komo i ka hale halawai, a o kekahi poe, hele aku no lakou, a o ke komo aku hoi ia i ka hale pule, hoi hou lakou a ma ka puu one, a mai laila aku, hopu i ka upena, a hele aku la i ka lawaia, aohe nae he mea i loaa. Alaila, hoomaopopo iho la au i ka makole i pii ai a luna o Makua, alaila, hoi hou no ilalo, a nona hoi ka olelo ana, "He makole iho hewa Makua."

      Pela no ka manao o kekahi poe, e hele io ana i ke Akua i kahi manawa, a mahope iho, nana maka wale mai no, a o ka hoi hope no ia. Eia ka olelo hoolana no kakou wahi a Paulo: "E hele pono kakou me ka hele ana i ka la;" pela no kakou e hele ai ma ka hale o ke Akua.

NO WAIANAE.

      Pau ka halawai ma Makua, a hele aku no ma Waianae ponoi, malaila ka noho ana o ke Kahu Ekalesia Rev. A. Kaoliko, a malaila pu no hoi ka ekalesia holookoa.

      He aloha ka mea nui me lakou ia manawa, me ka manao, a Poalua ae no hoi mai a Ewa, a hoi loa mai i Honolulu nei, aka, no ka oluolu ole o ko'u mai anu ma ke kino mai lalo a luna, nolaila, kaohi mai o Rev. A. Kaoliko ia'u e noho maua malaila, no ka mea, he wahi mehana ia.

      Ua ae no au, a he loihi ko makou noho pu ana, ua like me hookahi mahina okoa malaila. "Aia hoi, nani ka maikai a me ka oluolu o ka noho lokahi pu ana o na hoahanau."

      Ma kuu ike maka ma na halawai hakahiaka, e makaala ana ke Kahu a me na hoahanau ma ka heluhelu a pau, a mahope iho, wehewehe kela mea keia mea i ke ano, a na ke Kahu no e hooholo. He waiwai nui ko lakou mau kakahiaka.

SABATI.

      E malama pono no lakou i na olelo a ke Akua, a ma ke ahiahi, e hahai pono mai ai, i waiwai ai ka hele ana i ka pule.

KULA SABATI.

      Ma ka pau ana o ka pule kakahiaka, hoomaka iho la ke Kula Sabati, elima no papa. A pau ke kula ana a na kumu, alaila, hoomaka ka ninau ana a ke Kahukula Sabati. aia no o na ninau ma ka Palapala Hemolele e pili ana i ke Kauoha Kahiko a me ke Kauoha Hou.

      Ma ko'u nana ana hoi, he mikala loa lakou ma na ninau; a no ka hoopaapaa o kekahi papa me kekahi, e kuhikuhi no kekahi ma ka Palapala Hemolele, i ike ia ka oiaio.

      Ma keia Sabati, Aug. 23. ua ninau ia kekahi ninau penei: "Owai ka laau hahau o ko ke Akua ukiuki?" Ku mai kekahi wahine me ka Palapala Hemolele, a hai mai i ka loaa, o Asuria ka laau hahau o ko ke Akua ukiuki. Isaia 10:5. Hoole hoi kekahi a nui kona hoopaapaa, aka, hooholo nae ka hapanui a me ke Kahukula Sabati, o Asuria mua kekahi mau ninau pohihihi i ao ole ia no ia manawa, e like la me keia; aia wale no ma ka ninau ia mai e ke Kahukula Sabati. O ka oi aku o keia mau papa elima, oia no ka papa ilua; a o ka poe ma ia papa, he mau wahine ano kahilo, ua hele nae a lae-o-o i ka heluhelu Baibala. O ko lakou ike nae a'u e kaena nui nei, o ko lakou hoomaopopo i ka mea a lakou i heluhelu ai ma ka Palapala Hemolelo, aole e poina ia lakou; nolaila, he waiwai ia o ko lakou hooikaika ana i ka wa palupalu o ke kino.

      Ua lulu mai lakou he $14.00 maloko o ka luakini, a eia no ma kuu lima.

NO EWA.

      Ua lana keia kihapai ma ka hooikaika ana a ke kiai Hon. Ioane Ii, i kokua pu ia mai hoi e ke Akua ma ka hoohuli ana i ka naau o kanaka.

      Ma ko'u Sabati malaila, nui no ka poe i hele mai, piha pono no na noho; a no ka mai kunu o kekahi poe, aole i hele mai; ma ko lakou mau halawai ma na ahiahi Sabati, aia no ma na apana; a he laua no na halawai apana o na ahiahi Sabati, piha pono no i na kanaka. Pomaikai no ka mahiai i ka ike aku i ka ulu mai o na huli, a hiki i ka wa e o-o ai ka hua, momona no ke ai mai.

      O ko lakou lulu kala ma ia la, ua loaa pono mai no na $13.00 me ka oluolu. Aia no ma ka lima o Ioane Ii, a nana no e hoihoi mai.

      No oukou e na Kahu Ekalesia a me na na hoahanau a pau ke aloha a me ka mahalo, a na ke Akua e haawi i ka maluhia ia kakou a pau.

J. W. KAIWI.

      Honolulu, Aug. 28, 1868.

 

Ka Halawai ana o ka Ahahui Ekalesia o Kauai.

      Halawai ka Aha i ka hora 10 A. M. Kohoia o A. Wilcox i Lunahoomalu, a iaia no ka pule. Eia na inoa o na Lala o ka Aha i hiki mai, Rev. A. Kaukau, Rev. D. S. Kupahu, Rev. J. W. Smith, Mr. Kahookui, D. Kealahula. Rev. J. Waiamau, Rev. E. Helekunihi a me Mr. A. Wilcox. Eia na Elele o na Ekalesia. Kanakahele, G. W. Lilikalani a me Hapuku.

      Kohoia o Rev. O. H. Kulika i hoa kukakuka no ka Aha.

      Heluheluia ka moolelo o ka halawai mua a hoaponoia.

      Heluheluia kekahi palapala mai a J. M. Kealoha mai, e noi ana i palapala hookuu aku iaia mai keia Aha aku.

      Heluheluia kekahi palapala na Seta mai, kekahi keiki o keia Aha, e hoike mai ana i ke kumu o kona hiki ole ana mai i keia halawai.

Kohoia he mau Komite imi hana no kela kau e hiki mai ana, o A. Kaukau, E. Helekunihi a me O. H. Kulika ke Komite.

      Kohoia o Keale he hoahanau no Niihau i hoa kukakuka no ka Aha.

HOIKE KIHAPAI.

      Hoike mai o Rev. D. S. Kupahu no Niihau, a kamailio mai o Keale no ia Kihapai, a pau ia, kohoia he mau Komite no ka pilikia o ka Ekalesia o Niihau -- Kohoia o Waimanu, G. W. Lilikalani a me Kauka Kamika i Komite.

      Hoike mai o Rev. A. Kaukau no ka Ekalesia o Waimea.

      Hoike mai o Kauka Kamika no ke Kihapai o Koloa.

      Hoike mai o Waiamau no ke Kihapai o Lihue.

      Hoike mai o Helekunihi no ke Kihapai o Anehola a me Koolau.

      Hoike mai o Wilikoki no ke Kihapai o Waioli.

      Hoopaneeia ka halwai a ahiahi. Pule o Kahok@i.

HALAWAI AHIAHI.

      Akoakoa hou mai ka Aha i ka hora 2 1/2 P. M., ia O. H. Kulika ka pule.

      Kohoia o Rev. L. H. Kulika a me Rev. A. Kekoa i mau hoa Kukakuka.

HELUHELU HAAWINA.

      Kupahu. Ka wehewehe ana ia Kinohi 2:17.

      Kaukau. Ka wehewehe ana ia 1Timoteo 4:12.

      D. Dole. Ka wehewehe ana ia Hoik. 13:17, ma ka olelo haole keia, a na O. H. Kulika i unuhi mai.

      J. W. Kamika. Ka wehewehe ana ia Isaia 38:8.

      J. Waiamau. "Heaha ke ano o ka haiolelo ana a alakai ai i na kahaka ia Kristo?"

      Helekunihi. "Ka bapetizo ana o ka Uhane Hemolele, heaha ia? A heaha kona hua?"

      A. Wilikoki. Ka wehewehe ana ia 1Kor. 5:4, a me 1Timoteo 11:20. Hoopaneeia ka hana apopo, hora 8 1/2 A.M.

LA ELUA, Aug. 13, 1968.

      Halawai hoi ka Aha ma ka hora 9 A. M. a ia A. Kaukau ka pule. Kohoia o Helekunihi i kokua kakauolelo no ka hele ana o Kauka Kamika i Koloa. Lilo ka 1/2 hora mua i ka haipule ana.

      Heluheluia ka moolelo o ka la i hala.

      Hoaponoia me ka hoololi, alaila, hapaiia ke koena o ka hana.

      Heluhelu mai o J. Kauai i kona Kumumanao. "Heaha ka mea e mau ai ka noho pono ana o na haipule?"

      No T. Kalaeone. "Ua make anei o Kristo no na hewa o na kanaka a pau, no ka poe wale no paha a kona Makua i wae ai i kinohi?"

Kukakuka ka Aha no ka poe haiolelo kahiko, oia hoi o S. Kahookui, D. Kealahula a me Kauhoe.

      Hooholoia e haawi hou i ka palapala haiolelo ia S. Kahookui a me D. Kealahula no na makahiki elua, a o Kauhoe ua hoopauia kona palapala haiolelo.

      Kukakuka ka Aha no J. M. Kealoha, a hooholia e hookuu aloha aku keia Aha iaia malalo o ka Ahahui Lunakahiko o Maui.

      Hoike mai ke Komite no Kupahu a me ka Ekalesia o Niihau a hooholoia.

      1. Ke apono aku nai keia Aha i ko Kupahu haalele ana i ke Kihapai o Niihau.

      2. No ka hookuuia ana o Kupahu e ka Ekalesia o Niihau, aole no i manao ia ua pololei loa, aka hoi, ke apono aku nei keia Aha i ka Ekalesia o Niihau i ka hookuu aloha ana ia Rev. D. S. Kupahu.

      3. Ke hookuu aloha aku nei keia Aha ia Kupahu e ehele e noho malalo o kekahi Ahahui kahi ana e noho ai, aia a komo oia ilaila, alaila, pau kona pili ana me makou, a na ke Kakauolelo e haawi aku i ka palapala hookuu.

      Hoomaha ka halawai a hiki i ka hora 2 P. M. Ia Kekoa ka pule.

HALAWAI AHIAHI PO EHA.

      LIHUE, Aug. 13, 1868.

      Halawai ka Aha i ka hora 2 1/2 o ke ahiahi. Pule o Kupahu.

      Kukakuka ka Aha no ka hoololi ana o ke Kumukanawai. Hooleiia ka hoololi. O ka manawa halawai ka i hoololi ia aia i ka Poalua hope o Augate.

      Hooholoia. E halawai hou ka Aha i ka po elua mua o Feberuari M. H. 1869, a ma Koloa e halawai hou ai.

      Hoike mai ke Komite imi hana i na haawina no ka halawai hou ana, a hoaponoia a hooholoia penei:

NA HAAWINA.

      No J. W. Kamika. Heaha na kumu kupono no ka hele ana i ke ala loa i ka la Sabati? A heaha hoi ka palena kupono o ka loihi e hele aku ai kekahi i ka halawai i ka la Sabati?

      No S. Kahookui. Heaha na ano manao kupono, a heaha hoi na manao kupono ole @ kamailio ai i na hora kaawale o ka la Sabati?

      No E. Helekunihi- Heaha ke kumu @ ka uuku a me ka hapa o ka poe opio o keia hanauna i komo mai iloko o ka Ekalesia a hapai i na hana?

      No Wilikoki. Ka wehewehe ana ia Ho@keana 20:18.

      No D. Dole. Owai la ka wahine a Ioane i palapala aku ai ma kana palapala lua mok@ akahi?

      No Kaukau. Heaha ke ano o ka he@ana o Enoka me ke Akua? Kinohi 5:24.

      Hele pu anei na haipule o keia kau me ke Akua?

      No J. Waiamau. He mea imi @ui ia anei ka bapezitoia mai e ka Uhane Hemolele no na Kahunapule i mea e holo ai ka lakou hana? Oihana 11:24.

      No T. Kalaeone. Heaha na mea e ku@ aku ai ma ka la hookolokolo imu@ o ka poe pono? Pehea ko lakou mau hewa ma ia la?

      O Helekunihi ka mea Haiolelo no ka halawai hou e hiki mai ana, a o J. Waiamau kona hope.

      O D. Kealahula, Maioho, Wili Rice. Ka@pu, Seta a me Kauanoe, ua hoomau ia @ ma ke kumumanao i haawi @ua ia no @ i kela halawai mua ana.

      Hoike waha mai o S. Kahookui i ka@ haawina, "Na mea e pau ai ka hoomanaku ma Hawaii nei."

      Kamaiho mai ka Aha no ka pilikia o ka Niihau i ke kahu ole a hooholo penei: he paipai nei keia Aha i ka Ekalesia o Niihau e hoolana i ko lakou manao, a e imi aka @ kahu hou no lakou, a ke koho nei keia Aha ia Kauka Kamika e holo i Niihaue kukakuka me @kou a me na haku haole, a i@ ka malama ana o ko laila mau oihana ekalesia a loaa ko laila kahu hou. A e @ aku keia Aha i ka Papa Hawaii e @kua mai i ko Niihau ma ka imi ana i ke kahu a i ke ola kupono no ia kahu.

      Hookuuia ka Aha. Pule o Kekoa a me J. Kauai.

J. W. KAMIKA

Kakaaolelo.

 

No ka Malu Ulu o Lele.

      I ka Poalua iho nei, oia ka la 18 o Augate, ua haalele mai ko kakou makamaka a hoa aloha o keia malu Ulu, o S. P. Aheong Pake.

      Ua hala aku la ia, a me kona ohana ma ka aoao Hikina o keia mokupuni; a waiho aku kona ohana ma Hamakua, alaila hele aku oia ma na kauaulu o keia Pae Aina, e hoomalamalama i kona mau hoa pake, i ka malamalama nui kupaianaha ano e; ka mea i hakoko pu me Paulo, ma ke alanui el hele ana i Damaseko.

      Oia malamalama nani i halawai pu ai me Paulo, ka Mr. Aheong e hele nei e kuhikuhi, e alakai, a hoohuli i na pake ma ka pono o ka Euanelio.

      Ma ka la Sabati aku la 16, ua waiho mai o Mr. Aheong, he olelo paipai i ka manao o ka ekalesia o Lahaina nei, maloko o ka uakini o Wainee, ka Ekalesia ana a me kana wahine i hooliho iho ai laua ia laua iho, i mau lala no ia ekalesia; no ka makahiki hookahi a me na lama keu.

      Aia kana Poolelo ia kakahiaka ma 1 Ioane 4:7. "E na punahele, e aloha kakou i kekahi i kekahi." Mamua iho o ka wehe ana i kana poolelo, ua kamailio mua oia i ke anaina nona iho, no kona haalele ana i na ekalesia, a i na haipule, a me na hana a pau a ka Haku ma keia kihapai; aka, ua nui ke aloha o kona mau hoa olelo ia la; wahi ana. "Aohe wahi kaumaha iki o ko'u manao no keia haalele ana ia oukou, no ka mea ke hele nei au e hookauwa ia'u iho iwaena o ko'u mau hoahanau pake, e like me ke kauoha hope loa a ko kakou Haku.

      I kona wehewhehe ana mai i na mea pili i ka olelo ana i hoomakaukau ai, ua ili pono iho la na iwi a me no io oia olelo maluna o ka poe e noho ana, a me ia hoi ka mea e haalele mai ana.

      Pomaikai maoli ke aupuni o ko kakou Haku, ke like ka ikaika o ka manaoio iloko o ko kakou; e like me keia kaua opiopio, i hanai pnoia i ka Mane lani, a i ka pae ana o ka leo kahea o ka Haku ia ia, eia kana. "E ka Haku e olelo mai." A pau ka ka Haku, o ke ku no ia a hoopau i ka waiwai popopo wale o keia ao pau i ka mu, i ka popo, na mea e hoohihia ai i ka naau o ke kanaka, o ke ku no ia a hapai i ke kea a hahai ia Iesu.

      O kana olelo kauoha hope loa i na haipule ia la, e pule i ke Akua nona; a no kona lahui pake, i hoopalupalu ia ko lakou naau i ka mana o ka Uhane Hemolele.

      A pau kana olelo ana, na Rev. M Kuaea, a me J. H. Moku, i kokua i ka manao o ko laua kaikaina iloko o ka Haku, a ua piha loa iho la ke anaina i ka pumehana o ke aloha kekahi i kekahi.

      He oiaio e lilo auanei keia makahiki 1868, i makahiki kaulana no ka pono Karistiano ma keia Pake Aina, no ka mea, o ka makahiki iho la ia i hookumu ia ai ka weheia ana o ka Euanelio iwaena o na Pake ma keia Pae Aina.

      A e lilo auanei keia hana nui, a ka Ahanui Euanelio o ka Pae Aina Hawaii, i noonoo ai ma kana halawai ma Honolulu i ka malama o lune iho nei, i ki e wehe ai i ka puka o ka malamalama o ka Euanelio, e holo aku ai mai Hawaii nei aku, a Kina, kela lahui nui."No ka mea, e like me ka ua a me ka hau i iho mai, mai na lani mai, aole hoi e hou ilaila, aka, e hoomau mai no i ka Honua, a hoohua iho la ia ia, a hoomuo no hoi, a haawi mai ia i ka hua na ka mea luluhua, a i barena hoi na ka mea ai. Pela auanei ka'u olelo ka mea puka aku mai ko'u waha aku, aole ia e hoi hou mai ia'u." Kahi ukana e ke Kuokoa laweia aku. Me ke Aloha no.

      J. H. MOKU.

      Lahaina, Aug. 21, 1868.