Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 44, 31 October 1868 — Page 1

Page PDF (1.65 MB)

KA NUPEPA KUOKOA
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
BUKE VII. HELU 44. HONOLULU, OKATOBA 31, 1868. NA HELU A PAU 361.
KA NUPEPA KUOKOA.
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
BUKE VII. HELU 41. HONOLULU,OKATOBA 10, 1868. NA HELU A PAU 358.
KA NUPEPA KUOKOA,
HOOPUKA MAU IA MA HONOLULU
I kela Poaono keia Poaono.
$2.00
No na mahina he UMIKUMAMALUA,
$1.00 no na mahina eono.
ME KA HOOKAA MUA MAI.

                NA OLELO HOOLAHA—aole i oi mamua o 10 laina no ka hoopuka hookahi ana, $1.00; alua komo ana, he $1.50; hookahi malama, $2.00. E uku mua ia mai ke dala o na olelo hoolaha a pau e hoounaia ana mai e pai.
                KANIKAU—he hapalua dala ka uku no ka aoao hookahi o ka pepa leta, oia hoi 4 keneta no ka lalani hookahi—penei: he 25 lalani, $1.00; 50 lalani, $2.00; a pela'ku.
                NA UKU NO NA OLELO HOOLAHA—ka uku pepa, a me ka uku o ke Kanikau, e haawiia no ma ka lima o na Luna o ke Kuokoa, a i oleia, e hoouna mai ia Kauka Kulika.
                O NA UKU PEPA A PAU E HOOKAA MUA MAI NO—aole e kauia ka inoa o kekahi haole a kanaka maoli paha, ma ka inoa o ka poe lawe pepa ke ole e hookaa e mai mamua. E pono ke hiipoiia keia mau rula, no ka mea, he emi no ka auhau no keia nupepa.
                AIA KE KEENA O KA NUPEPA KUOKOA—ma ke kihi hema o ka Hale Hookipa Luina (Sailor's Home.) O na hora hana, ma ka eiwa o kakahiaka, a i ka ha o ke ahiahi.
L. H. KULIKA. (Luna Hoopuka.)

“KA NUPEPA KUOKOA."
Is published in Honolulu
EVERY SATURDAY,
$2.00 per annum, or $1.00 per six
months, in advance.

                ADVERTISEMENTS not exceeding 10 lines, inserted once for $1.00; twice or $1.50; and $2.00 for one month; all advertisements must be paid for in advance.
                KANIKAUS will be charged 1.00 per page, or 4 cts. a line.
                PAYMENTS FOR ADVERTISEMENTS, Subscriptions or Kanikaus, may be paid to any of the Agents of the Kuokoa, or may be enclosed in a letter to the Publisher.
                ALL SUBSCRIPTIONS must be PREPAID. No names, either of foreigners or natives, will be inserted on the subscription list, until paid for. This rule must be strictly adhered to, on account of the low subscription price.
                THE OFFICE OF THE KUOKOA is in the South corner of the Sailors' Home. Office hours from 9 A.M. to 4 P.M.
L. H. GULICK.
For the Publishers.
Volume I, II, and III of the KUOKOA, bound, for sale, $3.50 each.
Persons having complete sets of the above, can have them bound by paying $2.00 each.
]

NA KANAWAI I HOOHOLOIA.
HE KANAWAI

                E HOOPAI ANA I KA POE HEWA MA KA BARRATRY, E HOOHOLOIA e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kaukanawai o ke Aupuni:
                Ina kekahi kapena, kekahi luna e ae, a kekahi luina paha o kekahi moku e holo ana ma ka moana a ma kekahi wai e ae paha malalo ae o ka mana o keia Aupuni, e kaili aku me ka manao ino i ua moku la, a me kekahi mau ukana paha e waiho ana maluna
o ua moku la, ke hiki aku ke kumukuai o ia ukana i ke kanalima dala, a e haawi aku paha i ua moku la i ka poe powa mamuli o kona manao iho, ua manao ia ua hewa ia mea ma ka feloni, a ina e hoahewa ia, alaila e hoopaiia ma ke dala oi aku mamua o na dala he Umi Tausani, a i ole ia e hoopaiia ma ka hoopahao a me ka hana oolea aole e oi aku mamua o na makahiki he umi, a i ole ia ma ia mau hoopai elua, e like me ke ano hoi o ka o fena.
                Aponoia i keia la 22 o Iune, M. H. 1868, KAMEHAMEHA R.

HE KANAWAI

                E HOOLOLI ANA I KA MOKUNA XXI, PAUKU 5 O KE KANAWAI HOOPAI KA RAIMA.
                E HOOHOLOIA e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo
o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kaukanawai o ke Aupuni:
                Pauku 1. E hoololiia a ma keia ua hoololiia
ka Pauku Alima o ka Mokuna iwakalua kumamakahi o ke Kanawai Hoopai Ka raima, a penei e heluhelu ia ai:
                Pauku 5. O ka
mea lawe i ka waiwai aihue e like me na dala hookahi haneri a keu aku paha, e hoomanaoia no oia ma ka hana oolea a hala na makahiki aole e oi aku i elima a me ka uku, aole e oi aku i na dala elima haneri, a ina hoi ua like me na dala malalo o ka haneri hookahi ka waiwai i laweia e hoopaahaoia oia me ka hana i ka oolea, aole e oi aku i na makahiki elua, a me ka uku i na dala hookahi haneri. Aka hoi, ina o ka hewa mua keia, a ua hoihoi ia ae i ka mea nana ka waiwai, a pau loa e like me ka mea i laweia e ka mea nana i lawe pono ole, alaila aole e hoopaahao ia ka mea nana i lawe pono ole, alaila aole e hoopaahaoia ka mea lawe no keia hewa.
                Pauku 2 Na na Aha Hookolokolo Hoomalu
a Apana e hookolokolo i ka poe i hoopiiia mai imua o lakou, ka hewa o ka lawe ana i ka waiwai aihue, ina i emi ka uku o ka waiwai i laweia malalo o ka hookahi haneri dala.
                Pauku 3. E lilo keia i kanawai mai kona
manawa e hooholo ia ai.
                Aponoia i keia la 23 o Iune, M. H. 1868.
KAMEHAMEHA R.

Ka Nupepa Kuokoa.
HE MAU MELE KOIHONUA
A ME NA MELE NO
KAUILANUIMAKEHAIKALANI
KAMALII.
NA S. M. KAMAKAU I HAKU.
MOKUNA VII.

6. Ahea la pau la noe o Alakai,
I ka hokina e ka wai olohia,
Anu mai ka poli o Waialea e,
Haale ha i ka liko o ka ohia,
I ke koena ohia lehua a ka manu,
I ai a waiho i ka nahele,
I ka luna o Hauaili - ki -

7. I iniki e ka ua eha ke anu,
I ka hana e ka noe,
Eha ka awaawa,
Eha i ka iwi kahi a ke aloha,
I hoa la no'u ka la,
Kula la oe me ka mahina,
Hina i ka aui a ka leo,
Loaa i ka alu a lihilihi.
O ka lihi mua no ia o ka manao,
E malama ia oe i ke aloha,
O ka lohe ka'u e malama nei,
O ka lono hoomau ka manao,
A haalele-wale-i ka-eha- e-

8. Nani Lihue i ke anu o Halemano,
Pupue i ke hau o Kaala,
Aala ka pua ua nini Makaha,
Ke hookahakaha mai la i Kumanomano,

9. Hoomano ka ua me ka makani,
Na ole no ia Waianae.
I ka hoonana ia e ke kaiaulu,
He keiki na ka lai.
Ke hiia mai la e Pokai- a

10. Ki aku o Kalena me Malamanui,
O ke kuahine no me Pulee,
E hoao ae laua me Kuaikua,
I
lea ka walea ana,
I ke kula o Waikakala-ua—

11. Me he ua la no ka waikoloa,
Ka hoohalulu a ka waiopua,
Me he pua lei apiki la
Ka lepo o Ewa,
Ka noeo ula i Puuokapolei-a-

12. Lei ka wahine kahiko i ka mao Kaiona,
Ona ka manu walea
I ka pua o ka wiliwili,
Eleleleu no i ke kehau o Puuloa-
Loa ka maka i ka nana,
I ke kaupk ana a hoea i Kalihi,
Halawai e no i Kapalama,
E malama e i ka pono mamua,
Eia no la lakou
I ke kula o onini-o-ai-e-

13. Ani Nuuanu i ka ua waahila,
Walea ole iho no Lanihuli,
Huli ka makani
Naku i ke oho o ke kawelu,
Welu ka ahihi o Malailua,
I ka heheia e ka ua haao,
I kipalahea i ka ua kamakahala,
Hala ke kaoo-
Ka huakai-a-ka-makani-
Ma-hea-o-e ?- Maanei-no-au-e-

MOKUNA VIII.

1. Aloha Maunaloa he ano na ka la,
He weliweli ke kula o Kaiolohia,
He anoano ke kula o Maohelaia,
I noho aloha i ka malu o ka laau,
O lakou no ka poe i Luahinehale-a-

2. O kuu makani hiuwailehua,
Ano wale mai no ke aloha,
Ke pai a la e Keaeloa,
Ke hoolele a la e Kaikioe,
Ke poloai la i ke kai o Hoolehua-e-ae-

3. O kuu makani mikioi,
Ke hoolue a la e ka Lailuahine,
I noho kaana me kaiaiki,
I walea i ka haualia,
He makani ai puaii no Halekii-e-
E kii mai oe e ke aloha,
Ua pilikia maua i ka manao-e-ae-
He aloha-e-ae-he aloha-e-

4. Aloha ka lau makani,
Ke kino makani o kaeleiki,
Ua kohai wale i ka pua o ke Koolau,
Ke lana la no i Waiakaea,

5. Ke lana ku la ka ua i ka laau,
Ke hahi la i ka maka o ka lehua,
Ke manao la e lawe i ka moani,
E hene aku ana ia Uluomalama,
Weliweli Puna i ka ua o Uluomanu,

6. He paa lehua lana malie no ia,
He hoonani na ka wai o Wailuku.
Ke i ae la e pili ke aloha me ka manao,
He manao like ko ke kanaka,
Nawai e lilo aku ka'u mea minamina.
He aloha ua pau iloko-e-ae-He-aloha-e-

7. Aloha ke kaha o Palaau.
E nua ia nei e
ka ikioe,
He ahai lono na ka lawe malie,
Ke kaena la i ke kaha o Iloli,
Holo koele a ka la i ke pili,
Ua ena wale i ka pua o ka Akuli,
Ke ike aku i ka lai a ka manu,
Me o'u hoaloha,
I ka makani o Kolo-e-ae-e.
E ae mai oe a he pono keia.
He like au me ka waa koo,
Ke ku wale iho no i Kealia,
E kala ae i ka hala o Kekaeleloli,
Ke kao ae la ke Kaao,
Ke hoolauna ae la
E ike i ka ae kai o Hili-e-ae-

9. E ae mai oe i kuu makemake,
Alaila hopuhopu pu kaua i ke aloha,
He aloha oiaio maloko o ke kanaka,
E oe mai ka pono-e-ae-
He-aloha-e—

10. Aloha ka maka ke kino o ka laau,
Ke koea la e ka lehua o Haili,
He hiolo lehua na ka manu e ai nei.
I
ai a ana i ka liko o ka ohia,
I hookaha i ka pua o ka mamane.
E makahehi ana i ka lau o ke koa,
Kuu koa lau koaie.
Pili laau mauka o Helani-e-ae-

11. A Halani ike i ka wai o Opakalua,
E ale ana i ka pali o Kapukini.
He kipi he lau ka maka ua ke iho mai,
Ke hanai la i ka maka o ka opua,
Kuu pua aloha i ka poli o Haili-e-
He haili aloha ko'u e noho nei.
Ke nei nei me he olai ia,
Ke hoonaku la i ka manawa e hanauai,
He-
aloha -
(Aole i pau.)

KE KEA KEOKEO.
MOKUNA
VII.

                O ke kahuna e noho ana ma ke poo o ka papakaukau, kuhikuhi ae la oia i wahi no ia nei e noho iho ai ma kona lima akau iho. Me ka leo oluolu oia i pane mai ai i ko ia nei inoa, ko ia nei kalana a me ko ia nei inoa hanohano.
                Ekemu mai la oia, me ka nana kuoo mai ia ia nei, "He Hu
guenota anei oe?"
                "Ae."
                "Ua ike anei oe i kou mea i hoopiiia mai ai?"
                Mamua ae o kona manawa i pane mai ai, hele mai la ke Gasapada D' Auverene, mai kona wahi mai i noho ai malalo iho
o ke kea nui e kau ana, a hookokoke mai la ma ko lokeline aoao.
                "Auwe ! Aole ! " wahi a Iokeline, me ka hooikaika ae i kona nanaina haalulu, e haka kuoo mai i ke Kahunapule.
                "He Apokaka oe."
                "E ka Makua !"
                "He Apokaka e kue ana i ka Ekalesia
Hemolele !"
                Ma ia hope koke iho,
he anoano mumule kai hoalii iho la; aka, me he leo la o ka hele kahi ka pae hou ana mai o ka leo o lokeline, a hookawowo ae la ia loko o ka rumi holookoa, i ka i ana, "E ka Makua, aole loa au i kaawale mai kuu aoao hoomana aku- Pehea la au e lilo ai he Apokaka mai kou mai ?"
                "Hamau ! Aole ia o kou mea e pakele
ai !" wahi hoi a ka leo hawanawana o D Auverene i kona mau pepeiao. "E haawi mai oe ia'u i hoailona- e leha ae i kou mau maka iluna, a i o'u nei hoi, e lokeline, alaila, e pakele no oe."
                Heaha la ia leo i pae mai la i kona mau pepeiao. Haalulu ae la kona mau lihilihi, a kuku pono ae la iluna, aole nae oia i leha aku iaia, aka, na kekahi mana i ike ole ia i alakai aku i kona mau maka
mawaena o na laina o na Kahunapule a i kekahi mea, akahi no a ike ia kona mau maka, iloko o ia puulu, ma-o iho o ka puka makani kahi i ku ai. Ua ike oia, aole nae i hoohuoi kona mau maka i kona helehelena. Auwe ! ke kapalili mai la kekahi lihi o ka manaolana iloko ona, aka, ua ane poniuniu nae, i hoopilihua ia e ka manaolana kupiliki.
                A o na maka o kela mea e ku mai la, oia no ke Count Rousilona. E hilinai aku ana oia i ka paia o ke keena, ua hewa
nae kona nanaina, a me he mea la,
" Ua eha loko o ke kanaka,
Ke eha wale la no iloko,
Na lima hala
ole a ke aloha."
Ua haikea kona mau papalima me ke kunahihi.
Ua huli kunihi ae no hoi kona mau maka mai ke Kaunalepo aku, a e nana aku ana kona mau maka ilalo me ka nauki launa ole. Aia kekahi mea iloko o kona manao, a iloko hoi o kona nanaina, a oia ka mea nana e hooponiniu mai la i ka ke Kauna tese lolo.
                E ke Akua aloha ! - ua ike aku la ke Kaunatese iaia i leha aku ai, a oia kekahi
i haalele mai iaia. Ua haalele mai oia iaia iloko o ka hora eehia i lilo ai iloko o na lima o D'Auverene.
                Ekemu mai la ke Kahuna, me ka hoomau
mai i kona ninaninau ana, "E kamailio mai! Ina oe he Heretiko, pehea la e pakele ai kou ola ?"
                Palahea ae la ka wai hooluu ulaula ma kona mau papalima, me he aka la o
ka lau pua rose, i ka i ana, "Mamuli o ke aloha o kekahi o ko oukou hoahanau i ponoi."
                Pane mai la ke Kahuna, "Owai kona inoa?" O Rousilona."
                "E kuu kaikamahine, na kona mau lehelehe
no i hai mai, ua huli oe i ka Ekalesia Hemolele."
                Kulou iho la oia ilalo, a me he mea la ua like oia me he kuli la. A iloko o ia nakulukulu, e hulili la iloko o kona puuwai,
hookahi mea ana i manao ae ai, oia hoi ka helehelena kunahihi o kekahi mea i hooponiuniuia.
                Pane aku la ke Kahuna me ka hookuoo
loa iho i kona leo, "Aia oe iloko o na lima e hiki ai ke hana aku ia oe me ka lokomaikai. E. hoopuka hou i kou manao, oiai he manawa no i koe."
                "E ka Makua, aohe a'u mea
e ae e hoopuka aku ai." Hookuekue maka nui iho la ua Kahuna nei, me ka i mai. "Aohe mea ! E noonoo ponoi kau mea e pane mai ai." "Aohe mea e ae- aohe mea e ae."
                "I mai la ka mea ninau, "E ike oe, he
mea e ae no kekahi a ka ekale sia e manao ai, mamua ae o ke kaohi ana mai a na huaolelo oiaio i na lehelehe o kona mau enemi."
                Oia mau no ko lokeline kulana, aohe
no i ano hou ae. Pane aku oia, "Eia mau iloko o kou mana, e hana mai ia'u; e like me kou makemake."
                Nolaila, kalele mai la ke
D Auverene i kona aoao, a uila ae la kona mau makai e like me ke kila; huli ae la hoi oia i ua Kahuna la, a kamailio aku la, "E ka makua, ua like no me ka'u i olelo aku ai, aole e hoohulihuli iki ia oia nei e na olelo, alaila, heaha la koe? E hookau ia iho kona hoopai maluna ona."
                Haule iho la o lokeline ma kona mau kapuai. Ua hiki mai la kona hora o ka inainaia. Ku ae la ka Inikuisita nui ma ke poo o ka papakaukau mai kona noho mai, me ka makaukau e hai i kana olelo hooholo, me ke ano hookaulua ole iho. Hopu mai la na D'Auverene nei i ka lole aahu o ke Kaunatese, a owili ino ae la mai kona mau kipoohiwi mai a me kona umauma. Hawanawana iho la oia me ka ukiuki i na pepeiao o ke Kaunatese,
i ka i ana iho, "Ua hoopuehu aku oe i kuu aloha. E ka nani paumaele, e hoao e hoopaa i ka makona walania !
                Mawaena o na papalina o ke Kaunatese,
ke poha mai la na hiohiona o ka hilahila - Me ke kulana maewaewa hoi i lalau ae ai kona lima i kona lole aahu loihi, a hoopuni ae la iaia iho. Aia hoi, loheia aku la kekahi leo, me he leo la no kekahi holoholona huhu hae- he holo paukiki ana - he nakeke ana o ka pahikaua mai loko ae o kona wahi; a o ka lele mai la no ia o ke Kauna o Rousilona ma kela aoao o ka papakaukau, ua keokeo hoi oia a hiki i na lehelehe, a kulai ino ia aku la ke D Auverene, a manana ana na lima o ua kanaka la i ka paia o ka hale.
                Huli ae la hoi oia a puni e ku kunihi ana me ke
Kaunatese Iokeline iloko o kona mau lima, na puliki mai la oia iaia a paa ma kona aoao.
                Poha mai la kona leo nui i ka i ana, "Owau ka mea i hoopunipuni. Owau wale no ka mea i hewa. Aole ia he apokaka !
O ka mea e imi nei e hoino iaia a e hana ino hoi, e pono ia e hoino mai maluna o kuu kino make !"
                Ua weliweli maoli kona mau maka, a ua like hoi kona mau onohi me he mau puu lanahu la. Ua weliweli like no hoi na mea a pau o loko o ke keena, me he mea la he kanaka i uluhia e ke
daimonio ka mea i komo mai iwaena o lakou, ka hele a "okakala na hulu o Hilo i ke anu."
                Hookokoke mai la ke Kakauolelo e noho ana mamua iho o ke Kea Nui. Kamailio
mai la ka Inikui sitio Nui, me ka hookokoke mai iaia "E kuu keiki, ua hehena ia oe. Ua punihei oe i keia heretiko nani." Ekemu aku la o Rousilona " "E ka makua, oia nei kuu wahine: i hoopalau ai."
                Nau iho la na kui o ke
D Auverene me ka ukiuki, a kamailio huhu mai la oia me ka hookae, "Mai hoolohe aku i kana olelo."
                Pane ikaika aka ia o Rousilona, "E ke kanaka
makau wale! E ke kanaka kipi ino !"
                Hoopa mai i ke Kahuna i ko ke Kauna
pulima lole a paa, "E ao, e kuu keiki, e hoihoi aku i kau pahikaua - he kohu ino maoli kou huki ana i kau pahikaua maanei, imua o keia poe kanaka hemolele."
                Kahea aku la ke Kauna Rou
silona me ka leo ikaika, "E hai mua mai ia'u; ke nonoi aku nei au, ina i kalaia ka hewa o keia kaikamahine e ku nei imua o kou alo no ka hewa apokaka, ana i kue aku ai ia oe a noe ka Moi, ma o na lehelehe hoopunipuni la o keia D Auverene, heaha la ka hana i koe ?"
                Aohe i ekemu koke mai ke Kahuna, a mahope iho, pane mai la oia, "O oe, a nau iho no paha e kala aku i kona hewa."
                Hoihoi malie iho la o Rousilona i kana
pahikaua iloko o kona wahi ; a puliki paa mai la oia i kona lima a puni ke Kaunatese. A hoomaka mai la oia e haka pono mai, a e kamailio pono mai hoi i ka Inikui sitio Nui, i ka i ana, "Owau kou koko a me kou ohana. E ka Makua hemolele, e ninau i kou puuwai ponoi iho, no ka'u mea i hana ai nou a me ka Ekalesia."
                Pane mai la ke Kahuna, "
Dei Garutia, he mea hoomalu ikaika io, a he mea hoi i makaukau mau e hana i ka hana o ka manaoio."
                Ekemu aku la o Rousilona, "Nolaila, e like me ia ano, ke olelo ae nei au nou auanei keia kaikamahine opio?"
                Hoopioloke ia mai na helehelena o ke kahuna e ka ia nei mau olelo a me ke ano maua o kona mau kuemaka i pane hou mai ai oia, "E kuu keiki, e mare anei oe me ua Huguenota nei?"
                "E ka makua, ua aloha au ia ia."
                Huli ae la ke Kahuna a nana aku la ia
D'Au verene, me ka i aku iaia, "A pehea hoi oe ?" E ku loloha ana ke D'Auverene me ka hilinai aku i ka paia o ka keena, a e nau ana hoi kona mau niho i kona lehelehe lalo, pane mai la oia, "ma ka ka moi olelo hooholo ponoi i lilo ai au i makua a i kahu hanai maluna o kuu hoahanau wahine a me kona aina a pau. Aole hiki i ke Kauna Rou silona ke kaili aku iaia mai o'u aku la, aka nae ke hooikaika paakiki nei oia i keia la."
                Haka pono mai la o Rousilona iaia
me ke ano hoowahawaha a me ka hoohenehene, me ke ano weliweli pu kekahi.
Aole
i pau.

KA MOOLELO
NO KA
MAKAIKAI
ANA A PUNI KA HONUA.
I KAKAUIA E
WILLIAM HOAPILI KAAUWAI.
HELU 11.
Ka holo ana mai Kana-Kamaki aku, a ku
ma Kauhamekona, o mai laila aku
a hiki i ke kulanakauhale nui
o Ladana i Beritania.

                Aole e hiki pono iki ia makou ke hoomaopopo pono aku i ke ano o keia mau wahi Mokupuni, no ka paa loa i ka noe, a me ka ehu kai, i ka wa maamaama. Aka i ke ahiahi loa ana, ua ane moakaka iki ae, eia nae hoi, ua poeleele koke no. A nolaila, o na kukui waapa no ka mea ike ia aku ma kekahi mau wahi ano kiekie, a no na Hale-kukui no hoi kekahi, (li ghthouses.), A he kanaha paha hora a oi aku a emi iki mai paha; mahope iho o ka nalowale ana o ua mau wahi moku Pokukala nei, hoomaka mai ana ka wai o Kapalaia e hana i kana hana; a pela iho la no ka pii mau ana o ka mea ana a hiki wale i ka palena oluolu o ko Pelekane poe, wahi a lakou, he oluolu loa io iho no hoi paha ina o kakou, kau a mea o ka pukui launa ole. Aka i manao hooni ae oe, e "pa mai auanei me he nehu la ka noe o Alakai." Aka, i ke ahiahi, mamua o ko makou ike ana aku i ka aina o Be ritania nui, ua hoomaka e mai no ke kapa aahu mau o ia aina, i ka hohola i kona mau nu-a, a o ka hu-a kai halii mai ma ka makou wahi e holo aku ana. I hoonanea iho ka hana ia po, aohe kapeke e hakukoi ai a koe i ka ua mea o ka anapau o ua Moku nei o makou, i ka noke kupinai mai a na ale paio lua, a me na au mimilo kuwili o ua kai Pelekane nei, a me ia mau o-o-loku no i kakahiaka nui ana'e, aia ia mai ana ka aina; i hoomaopopo aku ka hana, hohola iho la no ka ohu kamaaina, a o ke aka wale no ke ike ia aku, a pela wale iho la no ka apaapa ana, oia no oe
Me he ua la i ke kula o Kamaomao,
He wai-li-u-la he a-pa-a-pa kanaka,
Ka a-pa wale iho no iluna o ka ilima,
Me he Kupa kukulu hale la nolaila,
A ke kili-o-opu i ako ai a paa,
Pumehana ka noho'na i ka ia-iki-e-
hoea mai ana ke Pailaka, holo-holo-ke mai ana na ohua, i hoomaopopo iho ka hana, eia no ka i ka moana loa. O ko'u akaaka malu iho la no ia, me ka olelo iho, kupanaha no hoi! i ka moana loa nei no ka, hiki e no ke Pailaka. Aohe no hoi he wa, ua halawai ae nei me makou
iwaena moana, akaka loa la hoi ke Mele kaena a kakou e olioli mao nei; "na Beritania e hoomalu i na ale;" ua hahai ia a loaa iloko o ka hapalua o Maleka. Oiai keia mau manao e hakukoi ana, o ka nee mai hoi a ka ua noe, me he ua awa la o ka mauna, aohe lali a koe aku, o na wahi waiho wale o ka moku, aohe pohina a koe aku, me he mea la na ka ohu i na kahawai; a he mau hora paha o ka makou holo ana me ia pohina launa ole, a me he pouli maoli la no, hoolana ia ana ua moku nei; Oia mea lulumi okoa aku no hoi ia a na ohua, me na olelo he lehulehu loa i puka ae iloko o ia manawa pokole, mai ka waha o kela mea keia mea; me na maka ano pihoihoi maoli no ko kekahi poe, a he helehelena ano mino iki hoi ko kekahi poe; hauwawa aku hauwawa mai. I hoolai iho ka hana, eia kauanei na ke Pailaka i olelo, e kakali iki ilaila a malie paha o malie iki ae ka pohina loa o ka noe, alaila ike pono ia aku kahi puu i kukuluia'i ka Hale kukui, i akaka ai ka hookomo ana aku iloko o ke kowa; mawaena o ka Mokupuni o Enelani, a me kahi Mokupuni uuku, i kapaia ka Mokupuni o Waika, a i ole o Kana da (Isle of wight.) oiai aia ma ka lae kokoke i ke Komohana Hema o ia wahi Mokupuni uuku kekahi mau wahi puu liilii ekolu, hookahi hoi i emi iki iho ke kiekie, a hookahi me he wahi pukoa la no. A ua kukulu ia ka Hale kukui iluna o ka puu kiekie loa. A no ko lakou ano pololei, nio-niolo, me he kia pohaku la i hahau maoli ia, a me ka lehulehu o na Moolelo kahiko, e pili ana i ua mau wahi puu nei; ua kapaia ko lakou mau inoa, o na Puu kuikele," ( the needles.) A he manawa loihi loa no ka hoolana ana o makou ilaila, hoomaka hou makou i ka holo. A i ka moakaka leo ana ae o ka aaki a ka noe i ka ili o ke kai, oili ana ua mau wahi puu nei, me he mau wahi kii la iloko o ka pohina. A eia no ka ua kokoke loa no makou i ka nuku; nolaila, o ka hookuu pau hou ia ae la no ia o na kamalii hahao nanahu, hookomo ana makou.
                Ia wa, kahea mai ana kekahi leo, mai ke alanui o ke Kaluna mai, e pii ai iluna, oiai makou, a me ka hapa nui o na ohua e nonoho ana i na papa-aina, a o kekahi poe no hoi, iluna no kahi i noke ai i ka makaikai; A no ko lakou piha i na manao
a pau, i hiki ole ia'u me ko'u ano malihini ke hoomaopopo aku, ua poina iki ia lakou ka manao ana i ka paina ia manawa. Aka ia makou a pau loa o nau-nuu ana, pa-e ana ua leo nei; E lakou nei! Eia na kuikele, (Halo! there there are the needles ). Nana aku kupanaha maoli ka puiwa like o na mea a pau, i ka wa i lohe ai i keia mau huaolelo. Aole loa kekahi mea hookahi a'u i ike aku e noho ana ilalo ia wa, oiai na kane, wahine, keiki, a me na Kuene e naholo like ana, io a ia nei, me ka hooho ana, na Kuikele! na Kuikele!! na Kuikele!!! a pela 'ku. O ko'u mau ko-ko-o-kolu no hoi, ke holo pu nei me lakou la; a oiai no hoi, owau no kekahi i puiwa pu, a ku iluna; aka no ko'u ike ana'ku, ua ano pihoihoi loa na mea a pau, me ke akaka pono ole ia'u o ke kumu; hoomanao koke ae ia no au, he oi loa'ku ka pono o ka nana akahele aku, me ka noonoo i ka mea kupono e hana'i, ina he pilikia, mamua o ka huikau ana aku, me keia lulumi launa ole. Nolaila, o ko'u pii ae la no ia iluna o ko'u noho, a ku malie iluna o laila, me ka nana pono loa i ka naholo ana o na mea a pau, me ka huikau. A no ke kiekie o ko'u wahi e ku ana, mapopo loa ia'u ka hookui ana o na mea a pau, ma ke alapii e pii ai iluna me ka hookeke loa. A oiai keia poe a pau e uluaoa ana pela, ike aku ana au i ke Kuene nui e hilinai ana ma ka puka o ka Rumi Kuene, me ka akaaka launa ole i ka haualaoa a keia poe. O ko'u kahea aku la no ia, i loa no i ko ia la alawa ana mai, a ike ia'u; o ka hele mai la no ia, me ka akaaka pu mai no, a olelo mai ana, heaha kou mea e pii ole nei me kela poe? aole au i ekemu aku i kana ninau, aka, olelo koke aku la no au ia ia, me ke ano hoo-ku-o-o. Ua pilikia auanei ka moku ? hoole mai la kela me na lima, me ka noke mai no i ka akaaka; o ka pau loa ae la no ia o ko'u mau manao hikilele; a hoi hou iho la e noho iluna o ko'u noho. Akahi no kela a olelo maoli mai, penei; ina oe e kiei ae ma ka puka aniani nei i na Kuikele, me ka holo pihoihoi ole iluna, e like me kela poe. I kiei io aku ka hana, e ku mai ana ua mau wahi Kuikele nei, wahi a lakou. Kahea hou mai la au i kekahi poe; aole i liuliu, paa pono loa na puka aniani a pau i na ohua. Aka, ua paa no kahi poe iluna, a mai luna ka hoi hou ana mai e hoomaona pono. A i waena o keia mau huikau ana a pau loa; ua nui loa no na kane, a me kekahi mau wahine a'u i ike aku, ua hiolo mai na waimaka, me ka hiki ole ke huna'e i na hainaka. O kekahi o ka makou papa aina kekahi i ka-