Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 44, 31 October 1868 — Ka Hoomaauia o na Karistiano MA IAPANA. [ARTICLE]

Ka Hoomaauia o na Karistiano MA IAPANA.

| O na mea hou i hiki tnai nei ena» lapana j mai, ke hoike mai nei ia makou, no ka hoojmnnu nuiia o nn kamnaina ma kela aina. A j no ia n»ea, ua hoolaha ke Aupuni he Olelo ■ ! Hoolaha e kue ana ia lakou. Eia malalo' ' iho ua Olelo Huolaha nei: i | " Ke papa loa ia aku nei ka aoao Hooma- j | na Karistiano, ma na ano a me na inea e ae a pau loa, ua hookapu loa ia. Ua hoopau , i loa ia ka aoao D iaholo. Ina aoie e kue aku ; ana kekahi, e hoepaiia iakou me ke aloha j | ole ia. M | | I mea e maopopo pono ai i ko kakou poe ; j heluhelu, no keia hoomaau nuiia ana o na | Karistiano ma lapana, nolaila, ua manao ! | makoa e hai aku i ka mooleio pokole no na i mea pili hoomana i ba wa i hala ma ia aina.! I Ekolu paha hanen a oi ae na makahiki i 'hala aku nei, ua holo aku kekahi mision«ri ) Katoiika i lapana, nona ka iooa Xaviere, | (X«vier) a oia oo ka haole mua nana i hai aku i oa uiea e pili ana ia Kristo i kela lahui. (Ja hookipa maikai ia oia e m kanaka, n pela no hoi ka poe miaiooan Kaiolika i holo koke mai mahope ona. Ua hoio pooo : ka lakou hana, a oa apo koke mai he maa I ihanen tausani o ko lapaoa poe i ka aoao' hoomana Katohka, e like lue ka lakou ao aaa. He noi na alii i lilo i poe manaoio m« ia aoao hoomaoa. Mahope mai o ka poe misionari Kalolika mua, ua hiki mai oa kahuna Katolika e ae 0 ka papa lesaita, o ko iakoo makemake ka im> i oa mana hoepooopooo pili Aopuni. ma na wahi a pau a lakoa • hele ako aL 3la k» lakou aiakai ana, ua hele aku he ooau Eleie eha, he mau Alii o lea papa kiekie, e ike ia X»tosa V., (Xiitoa) ka Pope ma Koma, oia ka makahiki 1584. Mahope o ko iakoo boi aoa mai, ua utu ae kekahi lili nui e kue ana 1 oa Kahuna Pope, na ka Mikado, oia hoi . ka iooa o ka Kmcpera eloa i oobo inau ma-

ka Noho Aliu ka mea hoi i ro«»ao e Wo i poo eio n Üb«n« m«!una o nm'lii • m« n* kanaka • pau bp«na, e hke me ka ka fope o Koma m«oao e ooho poo nei m*lan« o na kanaka « p»u o b honua oeū No km noi oka poe afii i h«hti «ku m«hcpe o ke ao «o«l« ka «oxo lesuiti, no » me», o» nui ko lakou enaoa. 1 keia m«n«wa« aa loaa i Moi boo ka ooho alii KiWla, W«a lem iooa Taiko Sam«. Ua «i« maī keīa Mfi mai waeo» mai onn m«ka«inaoa. i kooia mau la opiopio, o kana haoa ka oki waUie, a auamo oo maluoa iho o kona mau kipoohHri, a hwe ike k>i!anakaulta(e. A maho* pe. ioaa iqra he wahi kulana kuene no ka Haleaiii; a mahope iho lilo i Alihikaua iioke o ke kaua, a o ka hope loa kona iilo ana 1 Moi. Ua inare aku oia ine ke kaik»roahioe a ka Mikndo, a nona mai i pii ai a'hiahuahua loa kona mann. Ua baa«ti »e nei oia i na kauoha e hookoke aku i oa" Misiooari .i pau mai lapana aku. £ia kana oielo: " O na Makua Pope, ka poe i kapaia no ka hui o lesu, ua kooio mai iakou iioko o keia Pae Moku, e ao aku i kekahi manaoio e, oia ke kumu o ko'u hoopau loa ana aku i kei* poe Kahuna e, mai ka hoomau ana i ko iakou ao ana. Ke £auob« nei au t e haaiele koke iakou ia iapnna*" He iehulehu na Pukiki ainem Panioio i holo inai i lapana e kaiepa ai, aka, aoo ua nla ne he hoomaau nui malaiia, ua kipakuia aku mnwaho oka aina na misio* nari lesuita. aua pepehiia paha. Ua kipaku pu ia aku na Panioio, Pukiki a nie na haole e ae mni ka aina aku, aua hoomaka kokeia ka iuku nuiia o na Knristiano kama* aina. He mau tnusani i pepehi waleia, he mau tausam i olokaain ma na pali, a he mau tausani i pepehiia me na pahikaua, a he mau tausam ka i inake i na pukuniahi a me na luku e ae. Mahope iho o ka pnu nnn o nn haole i ke kipakuia, ua hooholoia ke Kanawai penei : " Aole he moku a wnapa lapann, nohe hoi he kanal.a e manao e holo aku mnwaho o lapana ; o ka mea kue i keia, he make kn uku. Ona lapana a p«u i hoi mni iloko o ka nina mni na ainn e inai, e mnke !akou. O ke knnaku e ioan ai kekahi Kahunapule Pope, e uku maknnn ia i 500 pauna dala, (820,000;. Oka poe a pau eno aku ana i keia manaoio, n e lawe paha i keia inoa hoohilahila, e hoopaahooia oin iloko o ka Hnle Paahao o ke kulnnnknuhnle." No keia kumu, no nn mnkahiki elun hn neri a oi aku i hnia, ua hookanwnle loa Rku na haole a pau in lakou mai ka niua nku, a ua makemake ole ke Aupuni i ka inon o Kristo, aua hoomnau loa m hoi, Mai la manawa mni n hiki i kn wa a iki Mana Nui o Bentania Nui, Amenka Huipuin a me Farani i hookui uku nei i kela Aupuni e hana Kuiknhi, a e wehe akea i kekahi o ko lakou mau nwn kumoku, a e ae nk» i ua haole e noho maluna o ka nir»a. Mai ia inanawa mni, ua hoi hou aku na Misionnri Katolikn, a uo komo pu aku hoi na Misionnri Hoole Pope, a hoamaka koke no i ka uuuhi ana i ka 6aibala a me na buke e ae. Ua paiia iho nei he Weheweheolelo nona na huaolelo he 20,000, ma ka o!e--lo lapann n ka Enelani. Un kukuluia na kula, a ua nui ka poe i apo i ka aoao Karisticno. Aka, o ke Aupuni, nole i hoopau loa i na Kanawai kahiko e papa ana i na Koristiano. I keia makahiki e hele nel, he knua kipi ma Inpana, mawaena o kekahi poe alii, a he nui ka haunaele i haule iho maluna oia aina. O ka aoao e noho mnna Aupuui nei, me he inea la, ke munuo nei oia, ke hana pu nei kn poe Karistiano me kein, a ua hoo. manno ae la i na wa i hala, a un makema. ke e hehin paku liilii kn manaoio Knristiano. Aka, o keia mea oka hoopau loa ī ka hoo* mana Knristiano, aole e hiki ke hana, no ka moa, ua unuhiia ae nei na olelo a ke Akua ma ka olelo lapana, e na Misionari Hoole Pope ; a ma na wahi a pau a lea B*ibala e heluheiuia ai a manaoioia, he hoike oia no kn oi mamua o ka pahikaua oi iua, a he mn« na hoi e hiki ole ai ke honuhulihia. Ke koi nei nn Kanawaio lapana, e hoopaaia na heiuna o na kane, wahine a me na keiki mn kekahi mau hei.iu hoomanakii, a i oie in, e hoole loa ia ke kanu pono ana o ko iakou inau kupapau. Ano keia onea. ona lapana a pau, eia iioko o ka inaina o ka lima h«o, ka iima hao oke aupuni. Aka, ke manao nei makou, e hiki mai «na na la inaikai no na kanaka a pau tna lapana, a e lilo lakou i lahui waiwai a K4ristinoo, a e ae ia na kanuka a pau e hoomana i ke Akua, e like me ko lakou īke he pono.