Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 44, 31 October 1868 — NU HOU KULOKO. [ARTICLE]

NU HOU KULOKO.

Oahu. Waiho mai i ki OiiUNA.—Oa lohe wtle raai makou, ua waiho mai o Col. H. Peoikalaka, Luna Hoopooopono o ka Oihina Wai o Honolulo i kana bana aoa malatia, a e hookokoke aku aoa paiia oia ma kahi koleana e pili koke ako aoa i ka Moi. Ma ka Olelo Hool«ha « mi Ag*na o KUauea, e holo hou ana o>a roa kooa mau •wa ku mau i keia Poakohi ae. h 2 o Noremaba. I haule iho nei keia Poakahi ia ia oo kooa hookauwaia ana aku e k# Auponi e Uwe i na koa m» ka hoopio ana i ka kaonaele kuluko ma Kooa. Na lolb hoo.~Ua nui loa oa lole hou o kela a me keia aao, ma na Hale Kuai Kukaa o kakoa. O ka poe makemake no e hele e «waa. ua weheia na poka o na b«ie o >a aoo, no ka nana ana. o kela a me keia mea e makemake aoa e kuai aka.

£7" E kukului» an* hc M«!e Hookipei n,> ka poe Ameiika ma Honoiulu nei. a un hnomaa mnkahtkit.i kahi noho o H««. lelw i mnke, i w»hi nn na hnoW» Ammka *» hopkipiii ai. O A!r. Wnknmann, oit kr kfonim»na nin* e han» n» hooponepono »nn o keia h»le. — H7"Hoko o n» I» ekolu » Knuk» il». IV Ji(Jd) i o »)io n»i i n» k»n»k». ht 395 k» nui owm iiKNi i paa i k»na buke. O k»n» mr» o. he me« »no hou io i» nwi ki poe K»»k» f »e t »he kupono boi i n» keiki Uilii. Mai 01 lo» aku nae p»bn k» nui o n» ino» io» be nui k» p»i»hehe e o iho «i. Ka Mo*c k*a?a -D. C. Mt*tKAY O kn kakou moku lawe |ff» met hou mai Kipil». kiko m»i, oi» no kei» moku m»luo» »e, nana e l**ste m»i »o» n» me» hou o n» «io% puni ole hikio» a k«>moh»nn. ln* be mau h»un»ele. a he mau kaua kekihi. e loh» an» kakou malun» mai on» i keia pule »e. IT7* Ke noi ia »ku nei ka poe mea Kuleu. na » pau iloko o k» llina m» K«waiah«o. e ako&ko* mai ma ke Keena Halawai o ka luakioi o i» wahi, i ka hom ei\va o ka Poa. kahi »e eei, I» 2 o Novemaba, no n» han» i pih i ka lioomnemae ana i ka Pa Ilina. Ma ke kauoha a ke Konitk. Make Airu iii wa orio.— Ma Honolulu nei, i ka hur» 10 o k» po Poolua iho »ei, make »ku I» o Alabati Linekona, iloko o elui makahiki, umikumauiakahi malama, a me makalua la o kona oln ana mn keia ao. He keiki oia na Heneri M. Wini a me k.ina wahine. He mai ma kona poo kona i make ai. Md ke ahiahi Poakolu ne, oa hoelewaia koiM kino knpapau. Na 0 KOnOLA MA HoNOLIM.U NKI —la m»kou i hoi ni e pai i k>t kakou nupepa i koit\ la, ua akoakon maloko o ke awa nei, he — ka nui ona o kohola. He kokoke e pnu loa nn moku i ka piha pono i ka a»h, a he ano laki maoli keia kikina i ka nana aka t aolo hoi e like me ka nvea i hooiloiloia iho nei, e hoi nele moi im hikou. j Na uliii oke Kai. —! keia mau nluna ahiahi a me keia mau po konane a ka mohina, ua hnlawai pinepine mai makou me na keiki o na kai aou o Arita a n»e Aukakina, e lele wnki ana me ko kakou mnu Alh. | nui. oiai akahi noa lona ia kikou he ielewaki > honua, mai ka wa aku a lakou i kao ai malunu o ko lakou mnu bate holn mnana o hiki i ka hoi ana mni i ka aina nei. I Hf. noiKBiKE {«ealp.a.**—l keia Poaluaae>o hiki mai nna, maloko o ka Hale Pohaku o Kimo, e hoike ka)ea »na kekahi |K>e oke kulanakauhale nei. He nui wale iakou e hoomnnmaa nei, n i ka wa i haii» »e ki, o hoike ai ka lakou mnu liuna lealea, O n» pomnikai » pnu e kwa mai an», e hoahui» ik» ka hooka» ona i ko koena o ka Og»na o ka luak»ni o Kaukeon» i hiki mni nei maluna o ke Kalepa Kilona. I\a Mokuaki • loaiio".—Ua Imakle aku kem Mokuahi ia Kapalakiko, i ka Poakolu iho nei, la 28 o keia malama r a ei» oia maluna o na a!e o ka monna Pakipika e holo inai nei, me ka manao e ku mai maanei i ka Poakahi, la 9 o Novemaba. E KaaMe hou ana no ia Honolulu nei, m» ka Poaono, la 14 o m mnkima. Nolaila o ka liuliu mai no ka oukou i na wahi mea ul« » oukou i hun a ua 00. Make ke o kohola « Hak Hawaii."—(J« lohe mai inakou, ua inake keia nmku o kohola e holo ana malalo o ka Hae Hoku, m» k» la 23 o Sepatemaba, m ia ma k» Monn» Anu Akau. Oke kumu o keia poino ana, i lohia i ka makani ino, oia hoi ka inakani e kapeia nei e kanaka, h«» mnkani gale. Ua hooknui» mai na kanaka a pou malun» o ka moku Ohio. Ua loaa pu hoi na moku Reinadin a me Uleu i keia makaui iho, » ua p». kele nahunehune mai nae lau», »ol« hoi » iho aku e like me kela. Na Komisima Palkna aina,—U» oloolu i k» Moi Kamehameha V., ka hookohu »m aku i ka Mea Hanohaoo W. P. Kam»k»o i Komiain» P»len» Aina no k» Mokupuni o Oahu; ia His Ex P. Nahaolelu, Kiaaina o Maui, i Komiaina Palena Aina no ia Moki». poni; »ka Mea Hanehano fiufe A. Lainnn» no ka Mokopuni o Hawaii, » i ka Me» Hanohano D. Mcßryde i Komiaina Palena Aina no ka Mokopuni o Kaoai. IU ĒL«ii i Wasibstora.—Ke ol*lo oei 1« nupepa iMole o ke Auponi, na noonoo iho oei k« Moi« me Im AhakohiiM, he mea kupooo e houuna i kekahi haole i W«sioe. «OIM. e like me ke noi » im haole k»lept o Hooololu nei, no keia kuiluhi p*uj |ik« e »«iho oei imua o ka Hale Aha.lelo o Amenka Huipuia, nolaila, ua hooknhuw o Kank» J. M. Kamika, Luna Pai „ k e Aoponi, i Llele e holo *ku il«iU. Ma ka Poaooo ako "ei ■ "• ,)ol ° aku oia maluoa o lea Makoahi Umama me kaiw wahine. Ka ili im o » imu "y«rnt." I ka Poaha aku nei o ka pole i aui ako la, « ku ana keia kona malona ae, ma kona a»a ku mau ma Moloa. i K.uai, q . hooiliia i». ukan. . me na ohoa, me ka mamo e holo mai i Hoaolulu aei, .k. po mai I. kekahi makani ibo, a hoal. nwi I. | M m |u a kiekie. oolaila manao iho la ke Kapena e hoop«ka mai, a ia lakou e huki ana i k. bele«. ma, a hoopoka mai, aole hiki iki ke boobuli «e, nolaila, u. i-ka kokeia aku in. kakahi P° H"®kuoi« ka heleoma, aln ao |e,»« [ emo a inoku mai 1«, . i-k, loai. i kula ina ke ooe akoakoa ae o lalo.

" Ca \*\U U hana O na Wia!e haole a Hmv.hi n kakou ma kc kao hookolokolo o iUntoh.i t.ei. El«a u>nj € no wnhi hana i },«ua »bo w>i, ma U hao4e lrahi umiumi i • wpaiia ib<i nei, a me ka hoopii a Mf. Ma. nn ii A»lt»enc. no ka hoeha. M« tcia him » hfpe. ua koiuo eono kiure haole, a eono i. crc Hawnii, a i ko Ukoo kokakuka aua, ua hookuuia ka me* i hoopiiia. Ka Haole Kahi Unu-mi.—l kela Poaha ofi i haia, ua haiia ka olelo hooholo no keī« hihia pepehi wahine ma Pauoa, oia hoi kria haole k-ihi umiomi. Un hoopaiia oio. he j malama ma ka hana oolea, ame ak-ahi haneri' data maoli, nolaila, ua hahai ki hua o kaoa hana mainoino maluna o kor«s k«flo. e hooluhiia me ka hana oolea, ana i ai e laweUwe. $ajr Ua lobe loai makou, maUlo •ka lejv) ula o Ewsa ka Lona AUnui. i kela Poaiua aka nei o ka pule i haia, i heie aka n«i . mna ika hana ana o ke alanui. O na a «nui e holo nei mar Honolulu aku a I W.iialua, ua maikai maoli. Ke hoopihapinei na wahi alualua, a ke hoolaumania ;« \\ na wahi apuupuu, ma ke kuhikuhi ana Naianaela Kaiaikawaha. Ua makaala no k.B Luna Alanui oX)ahu nei ma kana hana. AoUB 2 *C4II£AU KA PUALI HULVMANU. i oko o keia wa piiikin a haunaeie, aole inakt.u 1 ikea r lohe hoi i ke kaheaiaana o ka I' /ili H'ilumaliu, Kapena J. M. Kapenn, e i:ke me na puali e ne o keia kulanakauhnle. ini pela, heaha ka pala a ko kaknu mnu .jj!« auhau e hookuu wale nei ia lakou, aole e auhauia? Oi loa aku ka pono e auhauia U> lakou mau anhau, oiai, he puali hoopaioa keia, mai n* alii mai, a haia loa i nn k;inaka koa. Makehewa na haawina no hknu, pela ka makou ike. Ke kv ana mai o "Prince" a me u Ka—l ke kakahiaka nui Poaono nku nei i hala, ua konio inai keia mau kuna ma Honululu nei. me nn uUana a me na ohun o Ul- Kiliuea, a ua hnlo uku ke Kiiauea e kiai ia ke kai inalino o Kona no ka haunaelē a J. Kaona. Hapa ka haunaele ikawa in K-»omi, oi nku ia Kaona. O ka mea hou u\ \\ nmluim ona, i ka huomaka hou ana i ka Imlaka ma ka Poalua ae, oia ka lua. Ua i;im Ue paha ekolu o ka aoao kipi, a elua o U noau kipi ole. O kekuhi lohe, ua kipu no k > Luna Mnkni Nevcla mamua o kona make ana, a pela io paha. Ka Mokuaih "Montana."—Ma ke ahiahi l'o.iono iho nei, ua haalele ilio keia mokuahi i koria uapo, a ua holo aku ma kana liuakai Kapalakiko me ka piha i na ukana o Hnwuii neu Ua kau aku maluna ona, na eemoku e holo ona i Kapalakiko, a i ka hikina hoi V.i ike innkou maluna ona he pipi wahine waiu no kekahi e ku nna maluna ona, no ka poe ee dhua paha a pau, e pa-i-pa-i iho ai ine kahi wai tiilili. I keia moku e holo ai i ka moana, e holo inai ana hoi kela Mokuahi ldnho. NeLB 10 PAHA AOANEI 1 KE "KILAUEA.—Mtt k» Nupepa haole nmkou i ike oi, im hoolaha .-p ka Luna Kudulu C. S. Bato, ma ka Poakehi, la 2 o Dekemaba e hiki mai ana, ia wa e kuai kuelalnia nku ai ko kakou Mokunhi KUuuea i ka poe mea (laia, no ka mea, ia numnwa ka puu ana o kona kokuaia ana mui e ke Aupuni maloko o ka palapala ae like. ln mauawa e hamama ka puka no kekahi hui e aku e hookouio nini ai, i mokuohi holoholo pili aina ma keia mau kai. Ina pela, e hele ana paha auanei i na kai e, a hnalele ia kakou. Me he mea la peln. Ke Ku o kk Kulanakauiiale 0 Hilo.—Uu ike maka makou i ke kii pena nani o ke kulanakauhaie ua Kanilehua o Hilo, maloko o ka Hale kuai laau lapaau o G. P. Kauka nia Honolulu nei. Oua kii la, na kekahi k«riki Hawaii, o losepa K. Nawahi kona inoa, nana i a i hoomakilikili i kana hulu penn, ma na wahi pohihihi n pau o ua kii la. Ika ike nku a ka maka, ua nani 'ua ole. a ua koino mai iloko o na puuwai n j\\u i il.e, ka mahalo i ka mea pena kii Haw«ni. Aole keia keiki i »• nuiia ma na kuU pt n« kii kiekie, aka, ia ia ma ke kula o Lahainalona, ua hoomaamaa oia ma ia ii:in:i, he kaknu, a he peoa kii, a akahi no hoi a akaka loa ae la kona loea loa ana aku ina ia hanahihiua ka haole. E kaulana ana nw ka inoa nia ia hana. He o lima ma Honolūlu nei. —I ka Poakalii iho nei, hakinua lun na kane, wahine, a me na kamalii i ka pau i ka hele i ka o lima ma kahi o na Haie Kauka o Honolulu aei. No ka loheia, he uku hoopai ke o oleia, a no ka mea hoi, ke lohe waleia nei ka nui ona mai puupuu liilii nia Kipnlakiko, nolailn. ua pau na mea a pau o ko kakou ano i ki hele ika o. Mai ke nui aka liilii. mai ke kiekie ai ka hanhaa. Ei» n * ha«e iU * k.i i ne ia e o, Kauka Hopenitna« Mftkalu, P. Kuuka, Buf;tma, Hilipalani a ine A* baie haoie Farani. Ma ka Poaknhi e hiki niai ana, e hooinaka hou ana ka o ana, raa wahi a pau i ikeia e na kanaka, he wahi o. a kauoha pu īa hoi ka poe roua i o mua ia « hele ae, e hoike i ka uiaikai a ine ka ole o ko lakou mau o i ka pule i hala iho, oia hoi *hiku ia ke kaawale. Mai hoopalaleha oukou i keia niea he o, e p»u mai oukou a P*u loa e o ia e pono ai. Maul. OIAIO PAHA AOLE PAHA. —M« 1« la 11 0 Wia malama, ua kakau palapala roai o P. K- Naueiiilii, o Wailuku ia makou, e hai ana, ma ka la 16 o keia malama, ua lo» ho mai oia, ua okipuu kekahi kanalw malaJ '«. N'o kona hai ole mai ika inoao ka mea 1 nnauaiiwa iaiu ibo, nolaila, ke kuoana nei ® «kou, he oiaio paha nole paha. Ak«, iua hoi he oi<sio, Auwe ! Manomano no hoi h maupo mau lu e Hawaii.

S *' CAfA! ttELE *—poloai paUpala mai o J. auahoehaili o Keanae ia nwkou. no kooa I hele ana mai 4 \a«rai>ha aku, a e ioiloi u.ai ■ j«oa i ke ioo o ke aUnui o Oopnola, a ke hoahewa mai nei i ka hemahema o na Luoa J Ke hahai mai nei no hoi i na kuia ». Aopuni malalo o Mrs. Kamakahiki a me T. , Hoomaha, a e akena ana i ko laua makahla | ma ke ao ana. Ke mahalo mat nei no hoi i ; ka uliuli o na aina o Hamakoapoko a rae j Hamakualwi. Ke haawi nei i kooa anoi no . j ka holo papa l«we ko o Maiiko, a makou i ike ai. He wahi mea bou ia no kuaaina. 'A . . j Ni mea hou o ka ui o Lele.— Ke palajpala mai nei o Kulailua ia makou o kela .! wahi maluna ae. e hahai mai ana i na mea , hou malaiia. Eia iho malalo nei na mea a | inakou i wae inai ai inai kana ieta loihi ntai: i Ke hoomaoia nei he kuia paio maanei e . i na keiki uapo ; elua no nae po e paio ai ilo- | ko o ka hebedoma, oia boi ka po Poalua a i rme ka po Poaiima. Ua hooholo hou no hoi i | lakou, i eiua mau po e hoomaamaa ai ia ia- .! kou ma ka haioieio. Ke Inahaio mai nei no i! hoi ua o ia nei i ka inaikai o ka hana a na i keiki uapo. aka, ke kali nei inakou o ka hua , mai. , —Ke pii lon ne nei a hilei i ka huina kiekie I loa ka nui o na haumana nia ko laila Kula Subaii. Ma ke Sabati o ka hebedoma elua o keia malama, ua hiki aku ka huina o na i hauinana Kula Sabati ma ka luakmi o Wai- ! nee, i ka 406 ; a o ka nui o na pauku paat naau i hoopaaia mai loko inai o ka Baibala, | he 600. Ma ka la S,»biti, o ka ia 18, he | 443 hoi ka nui o na haumana Kuia Sabnti i akoakoa ae, a o ka nui o na pauku Baibaia : i honpaanaauia, he 3,490. Huiiamahi 10 «ku i ia ka hoi ua Lahaina la. Aia malalo o ke | Kahu hou ka hoio o keia m.iu hana a pau. I—Mamuli1 —Mamuli o ka paipai a ine ka lulu dnla ana o na wahine o keia Kaona.ua lona ia lakou he puu dala nui, i hiki aku ka huina i ka hooknhi haneri me kanuwalu dala. A o ia mau dala e hoahui» ana ma knhi malu, a ( ioaa hou aku he mau du!a nui e iuwa ai ke i kumukuai o ka ogann, alaila, o ka wa iho la j iio ia e hoehuin aku ai ia mau dala. Ikaika I maoli no na hapauea wahine o luiia. Holo j ka oukou hann ina na mea inaikai. ! —He no-kui inaluna o n.i aina o Puunoa. I K(ihua a me Moaiii. O ka makou no ia ej papa aku nei, mai liooinahui e Kanui, Puaa-j kahuluhulu, Kaililolea, Kahnnanui a me i Ehuwahine ma ia hana hoopaukoalaala n na i | kupuna o kakou i hala e aku, nka, he hana hope oie nae. He nui no ka poe i hooma- . kaulii rna ia hana, aohe nae he pomaikai i ioa mai. j—Ke hoomaka nei kahi wiliko uuku e hoomaka i kana hana o ka wilinau i na ko o Lahainn nei. Ua makaukau pouo. a o ka | uome'wale no koe. Ua hooinoeia he paipu loihi mai ka hale wiliko aku a i ka Hulemahu "Kuekaieki." Heaha ka hana a ia pai- | pu ? Aohe makou i ike. | — Ke olelo hou mai nei no oin nei, i ka ma- | lama ua nui i hala aku nei, ua lilo kekahi 1 uapo i ka wai, a ua motio loa ia n hala i ka moana iewa. Malia paha he wahi uapo uu- | ku no hoi, keikei hoi keia e poiheke ai. O pka uapo hea la kai iilo ! j—Ua pau ka papaala o ua Kaona nei i keia | inanawa, a ua hauie kuhohonu iho na pika i ua koikoi ī kela tnau la, a ua hoeueuia mai j na lau uliuli o ka nahelehple e puka inai. j mai ko lakou wahi moe mai, a e hoohauoii mai i ka aina a ka la i pa panoa ai. Hawaii. NA PANIOLO HOOIIEI BIPI o Waimka.—Ua lohe mai makou, i ka lohe ana o na paniolo | hoohei bipi o ka aina mauna o Waimea, i , | ka haunaeie kuloko ma Konr., ua hoeu ae lakou a pau maluna o ko lakou mau lio, me i na kipuka iii pakahi a pau ma na lima, e heie ana e mainina i ka maiuhia o ko kakou nupuni, mai ka hoohaunaele huokalakupua mai a Kaona, ka mea i kapa inoa ia, ij"Ke Knula Wahahee o keia inau la." Ua ; hui pu aku no hoi ina ia huakai, he poe ma- | kaaiuana e ae o ua aina inauna ta. O ko lakou ake hookahi no ka malama i ka maI iuhm o ke aupuni nei. Aole nae i ioheia no Ukou. 1 11 1 Hb palapala hoaa.—Ua hoounaia mai he leta i keia Keena, mai a Siliona Kaonet hu mai, o Waiakea, Hiio, e noi mai ana, e hoolaha aku hoi ma ke akea i ka palapola a Kauanoano e noho mai la inaiuna o ka mokuahi Panamū, ma na kapakai o Paoaina, i ' kana palapala aloha i kana wahine e noho ' ana ma Puna a me kana mau keikī. Ke 1 manao nei nae makou, ua hili loa keia hoo- ' una aua roai i Honoiulu nei, no ka mea, ua 1 loaa aku ka palapala i kakaulimaia ma Hiio, ' a heaha no ia ka hoi ka mea i hoouoa koke 1 oie ia aku ai i kana wahine, oiai no hoi oia 1 e nohe hoekepue koke mai ana i kn aina pa- ' ia ala i ka haia. Aohe o makou ka poe oiua ' e īke ia palapala, aka, o kaoa wahine no a me [ leana mau keiki, ina lakou a pau ke ola mai i nei. Maiia no hoi paha, aohe i ae niai ua - wahine la e hoolaha, hoouna e ia oiai keia ' ianei. Ke hoihoi hou ako nei oo maleou i 1 ua leU la au i hoouna oiai n«i, a nau no w ! « hoouna akn i ua wahioe la. Enakka Kilauea.—Ua hoouoa mai oei ko makou makamaka S. K. Low, ma ka lua o Peie o KiiaUea i kaea palapaia malaio > iho, i kakauia ina ka U 16 o keu» maiama; a penei no ia : Ma ka Poakolu, U Uo Inia i malama, a ma im po iho, ua ikeia aku oo ka . eoaena o ba iua o Pele> Ua hoopihaia hoi ] o laio o ka lua i ka pele. e b«ki kaikoo aua, I aohe » kaaa mai. Ua hke me k< halulu ana i o na nalu o kahakai i ka wa kaikoo, «ka. o | k« poe e nana aku ana, nole no e makau, oo 1 ka mea, ua kiekie ko Ukou wahi e oaoa 'ku

aoa. Ua maikni ioa U !ut ika nnna ako i keia wa. O ketaht mea maikai. o b pohako pele, u% hw? mai ko'o m*o leiki, l ein p«h® t piha i t» puhaku mnkni mioli. Aele i ike ia ka maikai n na pehako i b wa mamui e like li me fceti w*. Oka owahi ka noi i na U i Eaahop* a« ; o* ahi paapo ia ka aiai o Puoa a me Kao. a oa uhi paapou ox koahiwi, a i k* hoea ana ae oka pele, akahi no a pao ka pooli ana. O ka poe makemike e ike i ka ai ana o ka wahine o Kaiua, ke ofefo mai nei oia, o b wa ka leeia e ike maka ai. Lcxa At.*xf t o Kohal4 Hemi—He eloa mau pettap«ta i hiki mai i ko makou Keena nei, mai na mea mai noon im inoa, oia hoi o (kemaka a m? J. A. Kamakini. no Kawaihae no Uoa a eloa. Ke olelo nei laua. ke hoomaka hooia U ka hana ana o ke alanui e moe U m«ii kai o Kawaihae a hiki iuka o Wainiea. Aka nae, ika hoomaka ana o kanaka e hana, elua wale no la hana o kekahi poe, alaila, Uwa tho la no na U hana eono uke alanui. O kekahi poe hoi, ekolu wale no la hana, a o ka paa ae U no ia. haawi no ka PaUpaU Hookou Auhau AUnui. Ke oleio inei nei oo hoi kekahi, ekolu wa(e no ka hora hana o ka U, a o ka pau ae la no ia ona la heoa eono. Nolaiia hoi, ke ninau nei makou. a ke noi aku nei hoi i na kanaka maikni a pau o kela wahi. e hoouna mai a e hoomaopopo lea mai hoi i ke ano o keia hana aiunui ana, anoai be imihaia wale mai oo hoi paha kekahi na keit» uiau wahi mea kakau mai, a i ole he ike maka io no hoi paha. la makou ina ka huakai makaikai ma ia apana, me he mea io la no, ua kapuiu wuie ia no ka hana ana, a nolaila. ke noi nei makou, e hoonoho ia i kan;.ka kupono ma la oihana, i hooko peno ia ni ke Kanawai no ia hana, i ole ai e hana kapulu wale ia. Oka Luna nne e hana mau ana ma keia ano mnnuahi, he Luna makemnke loa ia iho la ia e na kanaka o ia apnna.