Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 46, 14 November 1868 — Page 2

Page PDF (1.67 MB)

This text was transcribed by:  Kimberly Heu
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KE KUOKOA, HONOLULU, NOVEMAMA 21, 1868

English Column.

Foreign News.

@ C@p@er @Sh@p @ A@ D @ San Francisco @ of the 18th @ October 31st. @ c@ses of @ the  passage @ day for C@ @ @re the new@ is not @

 

@ armed @ to the @ R@publ@ @ d made @ upon @ T@ cr@at@ d blood @ C @ issued @ w @ zens @ on @

 

@ r@d @ Lou@si@ @d @B@cha@d @

 

@

 

T@ steamer brings @ issued by the Re@ the @ spirit and co@ appeal to the Cubans @ Republic. It d@ with coer@on and @ @my establish@ ju@t @ f@r @lea@es @ sion, tr@e@ industry, tr@e@ the mono@o@y @ b@rty @ Viva @ber@ Repub@c!

 

@ @gland

@ L@nders of the Li@ ca@l examination of @ convi@e@d that they @ com@g elections by a @ L@beral members to the @ C@s.

 

@ Been quietly @amed in @ the pr@bable cast of the @ - G@ds@: Foreign @ H@e Secretary @ of Exchequer – @ L@y C@ders; Lord Chan@ P@lmer; Secretary of @ C@gt@n.

 

@ that Prussia, Italy, @ and Great Britain have @ the new Govern@.

 

@ Duchess of Sutherland is @

 

@ Rev. Charles Langley, Arch @ died today, aged 74. @ B@y report that addi@ have been gained by the @ Northwestern Provinces. @ pa@.

 

@ The provisional @ d a man@esto con@ on of the kingdom. @ tae Junta, they pro@ of decentralization of @ power and conclude by @ a faithful account of @ Cortez.

 

@ds of advanced liberal ideas @ C@ba to the United States @ and speedy method of @ of the abolition of slavery. @ C@bs of this city have @ eal purposes. At a @ the united Clubs Senior @ them that Queen Isabella @ v@er of Don Carlos.

 

@mbers of the Cons@tuent @ on the 29th of Novem@

 

@ M@ has issued @ that the col@mes with @ the same electoral basis as @

 

@ Austria.

 

@ to be preparing for war; @ s@er@pp@g her army @ and her Ministers @ be reading to preserve her @use of a r@ture between @

 

@KAUA – Ma ka helu@ nupepa, ua ike @ makou @ i h@ou@aia mawaena o @ hema o ke ka@a hu@ Huipuia, ho elua @ k@mama@ua. Ma@loko @ in@ na kahua o Viregi@ k@ he kauawalu kuma@ ka mo@aina o @ ko@u kumamahiku; @ ka@na mai @ na kaua he @malima @ o ka mokuaina hoi @ mai i na kaua he um@ku@ o K@ro@ @eua hoi, ua p@ua i @ o Karolina Akau hoi, i na @akahi; o Alabama, ua @ku; o Fero@da hoi i na @ o Kenetuke, ua aikena i na ka@ ma@aha; ka aina o Indiana a @ puni @ o k@ mau kaua, ua makeaku @ o @ mau miliona dala @u mahope o @la kino @ o ke aupuni @loukoa.

 

NU HOU KUWAHO

Ma ke kahah@aka Poakolu iho nei, ku mai la ka moku kalepa Asa Eldridge iloko o @ he 16 mai Ka@alakiko @ mai, me kekahi mai p@pu@ heber@ e like @e ka moi o ka 18@4. Ua @a @i@ maw@o o keawa o Ma@ala e ho@nalu @ a ua @olo aku.

 

M@l@na mei ona i lo@a @nsi ai keia mau wa@ m@a hou no na aupuni nui mai o ka @onua nei.

 

Ua holo e mai keia moku mamua o ka la ko@o @alota noi o A@ Huipuia no ko lakou Peresidena hou aka uo@e no nae he mea e kane@ ai no @ ana o ka @ o Ka@ani a @ Kolop@ki. Ke hooika@. Ke hele kino nei o S@ a ma hei wahi @.

 

Ua @ Ahahookolokolo o ke @ o Nu @e 20,000 pepa @ i keia @ nei.

 

Ua @ H@ ke Kuhina Noho o Amerika Huip@a @a P@g@a, Amerika @ ika loa ana i ka @ ana @ Paregua i na ka@a @anata @ o @ona malame a hoo@ una.

 

O kekahi o na Genera@a o ke kaun hulia@ o Amerika Huipuia o Gen. Falrchild k@na iaoa, @a make m@i @ei ma ko mokuai@ o Wicekonasine ma ka la 24 o Okatoba. O ke @umu o @ona make ana no kona ku mua ana no i @a pu@oko o ke kaua.

 

Ua ha@aka mai @ kekahi mau koa o Amerika Huipuia he 120 malalo o Generala C@rr me na Ink@, a @ au@ee aku na Inki@ k@ w@ iho i na @oe make eiwa o lakou.

 

No Europa.

 

Me he wea @ makaukau @ o Ausetu @a i ke kaua. Ke hoomahuahuaia nei knoa @au koa i mea e ku makaukau ai  oia i ka wa a Perusia a me Farani e kaua ai, a i hiki hoi iaia ke paie aku i knoa kuokoa ku i ka wa. Anea@e ulele ka paha auanei ke keiki pu kuikele me ka Farani. He kamalii wale no na kaua o Europa. He lealea kalakalai ka nui.

 

Ua hoapono ua aupuni o Beritania Nui, Farani, Perusia, Italia a me Potugala i na hooponopono aua hou o ke aupuni o Sepama. Ke ike aku n@i ke@a poe aupuni a pau @ia me ka @l@olu.

 

Ua palapala aku ka Haku Alii Napolina ia Generala Prima o Sepania, e kokua ana i ka hoonoho ana ae i ke Duke o Aosta ma ka neho alii o Sepania. O kona kaikoeke no ia. He keiki @lu@ nae na ka Moi o Italia. Ua kaulana o@a ma ke ka@a hope iho nei me Ausetaria. He 23 wale no ona mau makahiki.

 

HUNAHUNA @UIKAU.

 

KE ALANUI KAA AHI O AMERIKA HUIPUIA – Ma keia hope aku, e hoomaka ana ka holoholo una o na kaa ahi maluna o ke alanui hao mawaena o Amerika Huipuia, e hanaia nei e hiki i Kalepuni. O ka nui o na mile i ae ia e holo ke kaa ahi, he ewalu haneri. Hoko o @a malama helu aku i koe, ala@la e holo p@ a paa loa ana ke alanui kaa ahi, a e maalahi auanei @a ohua makaikai e holo ai i Nu Loka, a e hele mai ai hoi i Kaleponi.

 

LOAA O NA KAA A ME NA ALANUI HAO – O ka nui o @a dala @o@a o na kaa ahi maluna o na alanui hao o Amerika Huipuia e holoholo mau nei iloko o ka makahiki i hala, he ekolu haneri kana@a milio@a dala ($340,000,000) oia hoi ua like me iwakalua kumamakahi hapa haneri o ko lakou mau lilo. Me he mea la, he umi dala maluna o kela a me keia kanaka o Amerika Huipuia. Ua manao kekahi haole naa@ao, mamua o ka pau ana o ka makahiki 1870, e kanaha kumamalima tansam mile alanui hao, e paa ana ma Amerika Huipuia.

 

HE MILIMILI ALII @ - Ua hanau hou ae na ka Moi o Rusia, he keiki kane alii, a ua hoopuipui loa@n ka papa alii kanu, o ua aupuni nui la ma ka h@au ana o kela milimili lani na kona aupuni. I ka wa i hanau ai, ua haawiia na p@ aloha, he ekolu haneri kum@kahi, he haawi ana i ka olioli no ka lo@a hou ana mai i ke @o aupuni kalaunu o ka makana @wa@wa, he keiki mailoko m@i o @ la@a puhaka. Ua hooiaha ae ka Moi, he oielo kuahaua, e haawi ana i ka inoa hoohanohano o kana keiki hanau hou, he Mea K@ek@e, ke Duke Nui.

 

Ma kekahi nupepa, ua ike iho makou, ua hoouna mai ke Kuhina Nobo o Amerika Huipuia ma Ladana, he olelo maloko o ka waea olelo, e hai @na, ua waihoia aku ka ho@lo ana i ka hihia o ka Alabama mawaena o Amerika Huipoia a me Beritania nui, i ka Moi o Perusia, @ole i. Moi o Rusia e like me ka mea i hai mua ia. Ano kuee iki ka olelo a na nupepa ma ia mea.

 

I keia manawa ma kekahi kulanakauhale o Amerika Huipuia, ke pili dala nei kekahi p@e no ke koho balota ana o na Peresidena e puka @ku ai. Ma kekahi nupepa, ua ike makou, he haneri dala aku no ka aoao o Kal@i a ke kana@ma mai no ka aoao o Simoa. He hooma@auna dala wale no ia hana a lakou.

 

O ka waea olelo moe moana o ka Atelanika, i hanaia ai a paa i ka makahiki 1866, a moku hou iho nei, ua hanaia a paa, a kehana hou nei i ka@ahana, he uleu hikiwawe ina huaolelo mai kekahi @o a i kekahi aono o ka moana e moe la.

 

Ua hanaia iho nei a holo lea, he kuikahi hou mawaena o Amerika Huipuia a me Enelani, na Haku Kanale a me ka Kuhina nobo o Amerika Huipuia @ hana i ua kuikahi la, a o ka h@oiaio koe. O ke ano o keia kuikahi, he like loa me ke kuikahi mawaena o Perusia a me Amerika Huipuia e piliana i ka hookupa ana i ko laua mau lahui iho.

 

Me he mea l@, e lilo ana i ka Elele Kuhina o Kina, Hon. Burlingane@ ka nui o ke a@aia a me ka hoomaik@a ma Enelani a me na mana a pau o Europa.

 

Mai na lono m@i o Sepania, ke olelo mai nei, ua hoopuka ae na Bibopa i ko lakou manao ku@ i ke @upuni Ku i ka wa.

 

Ma ka la 14 o Okatoba, ua l@heia, a@a ma ke kulanakauhale o Parisa ke Kuhina Nui o ke aupuni Italia, a o ke ano a me ka lono i loheia mai no kana hu@kai, me he mea la, e p@ ana i ke kulanakauhale o Roma.

 

Ua haiolelo pili i ka hooponopono aupuni o Mr. Gladstone (Pohak@hauoli) ma ka po o ka la 14 o ka Okatoba, ma kekahi halawai ma Ladana. Ua ha@ akea @e oia, ua hewa ke aupuni no ka hoomanuahua wale ana i na lilo o ke aupuni ma na mea ano ole, a ua koi ikaika aku oia, e hoopau i ka uku ana i ka ekalesia pili aupuni.

 

Ua p@i loa ae ka enae@a o ka huhu o ka lua pele nui o Vesuvia, a ke hookahe la i kekahi mau auwai pele.

 

Ua lono wale ia, ua kahea ne ke aupuni o Farani i kanakolu tausani kea no na moku a m@ koa no ka a@oa iho. Ina he oiaio keia lono, alaila, he ano kauwawa kaua ka paha, aka he liuliu e wale no paha, no ka manao lele wale no he haunaele paha ma ke@a hope ak@.

 

I ke ku ana ae o ka moku ahi Iapana ma Kapalakiko ma ka la 20 o Okatoba, ua lawe mai o@a i na eemoku he elima haneri iwakalua kumamalima. Mailoko mai oia mau ohua, he elima haneri, he poe pake wale no. 

 

O ka n@ hou mai Iapana mai, ua hoihoi mai la ka Mikado o ia aupuni i kona kulanakauhale alii, a i ke kulanakauhale nui o ledo, a @a hoololi@a knoa inoa, o Toukei.

 

Ua hoomaka@a ka hana ana i ka waea olelo moe moana mawaena o Ameriko Huipuia a me Farani. Aole nae i olelo ia mai, ua hoomoeia, o ka hoomakaukau wale no i ka waea. Ina e paa ana keia waea, alaila e holokea ana ka moana Atelanika i na waea olelo.

 

KA HOPENA O KA ONA RAMA – Aia ma kekahi wahi o na aupuni nui, e noho ana kekahi hanau mua a me kona pokii aloha loa, aia hoi, i kekahi la, hele aku la ke kaikuaana mai ko laua wahi aku a mamao, a lalau aku la oia i ke kiaha wai ulaula o ka rama, u inu ae la a ona loa. Hoi mai a la oia me kona ona nui, a loaa iho la kona pokii e ohi hua mea ul@ ana ina ka pa kanu, o kona pepehi iho la no ia i kona pokii a make loa me ke kumu ole. Hoopaa koke ia iho la oia, a hookolokoloia, a hoahewaia e li. Iaia i laweia ai a luna o ka amana i hoomakaukauia nona e make ai, unuhi ae la ka Ilamuku i kana wati, a olelo aku la i ka mea e make ana. “Ina he huaolelo kau e kamailio ai, alaila, e kamailio no oe, no ka mea, elima wale no minute i aeia nou e ola ai.” Helelei mai la na waimaka o ke kanaka ui, a olelo mai la. “E pono e make au. He wahi pokii ko’u, a’u i aloha nui ai, aka hoi, i kekahi la, ona rama ia iho la au, a o ka m@a loa uo ia o ko’u ino ana. Ia’u i @oi ai i ka hale, loaa aku la ko’u pokii ia’u ma ka pa mea kanu e ohi hua ana, o ka pii mai la no ia o ko’u inaina me ke kumu ole, a pepehi aku la au iaia me ka oo@kope a make loa. Aole loa au i ike i ka’u mea i hana ai, a i kekahi kakahiaka ae, ia’u i ala @e ai mai ka hiamoe ae, ike iho la au, ua paa ka wau i ka hikiiia, a e kia@a ana. A ua haiia mai ia’u, ua pepehi au a make loa i kuu kaikaina. O kawaihuai-kekeka mea uana au i hooku pouli mai, aka, aohe no hoi a@ i o@a e ae, akahi wale no. Ke ao aku nei au i ka poe opiopio a me ka poe a pau e inu ona ana, aole! aole! aole loa make hoopa aku i kekahi mea e ona ai. E hele ana au i ko’u wahi e ho@kolokoloia mai ai.” Hoopapale ia iho la oia i ka pulou o ka make, a haule iho la kona kino, a kaili ne la ka @anu. No oukou kein oleloao no ka poe puni rama e ola nei, e haalele a waiho loa aku, o loaa auanei ka pilikia e pepehi ai i kou loa iho.

 

Ma ke kuai kudala@a ana o na noho o kekahi Halep@le ma Nu Ioka, ua hiki aku ka huina o na dala i ka ehiku haneri kanalima tausani. Ua pale ae i ka ekalesia mai ka aie ae.

 

HULI KUA A HULI ALO – He iwakalua makahiki i hala ae nei, o ka heluna o na Hoole Pope a pau ma ka honua nei, he kanaonokumamaha miliona, a o ka poe Pope, he haneri kanaonokumahiku miliona, me he la aole i elua hoole pope iloko o alima Pope. I keia wa, o ka heluna o ka poe Hoole Pope, he kanaiwa kumamakolu miliona; a o ka poe Pope hoi, he haneri kanawalu kumamalima miliona, aohe i alua Pope iloko o akahi Hoole Pope. Ke emi nei i hope ka poe Pope, a ke hele nei imua ka poe Hoole Pope.

 

POE NEGERO I HOOPAUIA AI – Ke olelo nei kekahi nupepa o Wasinetona, o ka poe negero i kipakuia ai mai ka Hale Ahaolelo aku o ka Mokuaina o Gerogia, ua kukulu ae ia lakou i Aha Hui, a ua kapa@a ka inoa o ua Ahahui la, “Ahahui o na pono Kivila a me ka hoopenopono Aupuni.” Ua kukala ae ua Ahahui la, e hui na negero kamaaina a pau, ma ke kulanakauhale o Ma@ona, i ka Poalua mua o Okatoba i hala iho nei.

 

KE DALA POMAIKAI OLE – Aia maluna o kekahi moku okohola, i holo mai Nu Ladana mai, he kanaka opiopio i noho ma Kina a me Kapalakiko, no na makahiki he umi; a ma ka la 20 o Iune i hala, aia ma kona waihona he $20,375. Ua hele nae i ka pili waiwai ua kanaka ui nei e huli dala a nui loa; a ma ka la 20 o Iulai iho nei i hala, ua ikeia oia e hele wale ana aohe wahi keneta hookahi ma kona ini pakeke.

 

E ALA! E ALA!!

 

“E IKE IA KAKOU HOOKANAKA!”

 

EA! EA!! EA!!!

 

E HOOLOHE MAI OUKOU A PAU!!

 

He A@a@ina hanohano ma ka Aina Kaulana i ka ua li@lehoa a me ka ua Koahine!!

 

O ka A@a Kaulana i nobo ai ka Makuahine Alii Kaulana o KAAHUMANU!!

 

KE KAHEA NEI OIA ME KA LEO ALOHA!!

 

He A@a@ina Lulu Dala, ma ka Luakini o Manoa, ma ka Poaha la 3 o Dekemaba ae nei no ka hoomaikai hou @ana i ua hale la.

 

Ua hoolahoia na mea ai o na ano he nui wale. Aole a ka @i, o ko Ma@oa n@ea mau ia!!

 

Eia na hana! Malail@ o Pauli me ka poe himeni akamai, me ka leo pupuk@n@oe!

 

HE MEA HOU! HE MEA HOU!!

 

E HANA LA ANA HE PUALI INU WAI E KE KULA D. MALO O KAWAIAHAO!!

 

ME NA HAE A ME NA MEA WALEA E OLIOLI AI KA PUUWAI A E MAULE AI KA MANAO I KA OLIOLI!!

 

Nolaila, e na hoahanau, na makamaka a me na hoaaloha mai Maunalua a Moanalua.

 

A ME NA MAL@HINI, E HELE MAI ME KE ALOHA!!!

 

“Ku pouli ke aloha Kaneh@a, Aohe eu i ka haua e ke an@. Ua oni wale i ke oho o ke kupukupu,

I na hoa liko pua Kaunoa i ka la,

I ka ia loiele ia e ka ma ka – ni –

A–e ho–i e–!”

 

Ka Aupepa Kuokoa.

 

Honolulu, Novemaba 21, 1868

 

Hai ia ka Euanelio @a na Manui.

 

No na makahiki he nui i h@la, he mea mau ma kekahi mau kulanakauh@le o na Aina e, ka hele ana aku o na kahunapule a me na kanaka maikai e ae, i na wahi e akoakoa lehulehu ana na ka@aka ma na alanui, @ n@ea e hiki aku ai ka olelo maikai a ke Aku@ i na kanaka i komo ole mai na p@o iloko o na puka o kahi hoomana Kristiano, a @ailaila aku e haiia ke kumu manao nui o ko l@e Akua pili ana i ke kanaka a me ke kanaka i ke Akua, i pomaikai ai ko lakou mau uhane. Ma keia ha@a ana, ua lehulehu na tausani kanaka manao palaka paakiki i manao i ko lakou mau uhane, a hopu koke lakou a huli e kukakuka no na mea e pili ana i ko lakou noho ana aku maluhia loa.

 

I ka wa e hana ia ana o keia hana mau ma na kulanakauhale o na wahi e o k@ honua nei, aia hoi, he mea hou ma Honolulu nei, ka haiolelo ana ma na alanui, aka he mea kupono io no, ua hoomakaia keia hana mawaena o kakou. I ka la Sabati aku nei i hala, Novemaba 15, elua m@ i hoomaka ia no ka manawa mua loa ma na alanui o Honolulu nei. Elua mau haiolelo i hiki mai nei mai Enelani a me Amerika mai, a ua hoomaka i keia hana Karistiano. I ka auina la o kela la maluna ae, ua malamaia he halawai ma na huina o naalanui Nuuanu a me Hotele, oia hoi, mawaho iho o ka Nekina, a he mau haneri ka nui o na kanaka i akoakoa ae, na haole a me na kanaka. Ua maikai a noho malie wale no ke anaina a pau na hana haipule, himeni a me ka haiolelo ana.

 

Aohe kanaka maikai e hoole ana i ka pono o ko na kanaka akoakoa ana ma kahi kokoke i ka Hale hooain@ rama i na la e ae o ka @ebedoma, a e houlohe hoi i ka olelo kuahaua a ke Auka Mana Loa o ka Lani;

 

“Ea! na mea a pau e makewai, E hele mai oukou i na wai, A o ka mea dala ole e hele mai hoi oukou e kuai no, a e ai iho; Oia e hele mai, e kuai i ka waina a me ka waiu me ke dala ole a me ke kumu ole;”

 

A o ke ano maoli o keia olelo, ma ka wehewehe ana i na olelo ao o kona mau kauwa ma o na haiolelo la.

 

Aole no hoi e hooleia ka hana maikai a Karistiano no na haole haiolelo alanui ke hele aku a kokoke ma kahi o ka poe hookamaka@a a me ka poe uhauha, alaila hai aku i na olelo mana a ko kakou Mea nana i hana, ka Moi o ka Lani;

 

“I na paha i like ko oukou hewa me na kapa ula, e keokeo auanei @a me he hau la, ina paha i ula loa, e like me ka mea ulaula, e like auanei ia me he hulu hipa la. “ –

 

Ina e holoi lakou a hoomaemaeia ma ka punawai no ka hewa a me na hau@ia a pau i hoomakaukauia e ke Keiki Hipa a ke Akua, ka mea nona ke koko e hoomaemae @e i na hewa a pau.

 

Peha la keia poe auwana a paumaele, hele ole iloko o na Hale o ke Akua e hoolohe, ai i ka ke Akua olelo, e alakaiia @i, a hoohuli@a mai ko lakou mau aoao hewa mai, ina aole na kauwa a ke Akua e hele aku i o lakou la a @aiaku i ka olelo a ko lakou Haku;

 

“E olelo aku ia lakou, ma ko‘u ola ana, wahi a Iehova ka Haku, aohe o‘u oluolu i ka make ana o ka mea hewa; aka hoi e huli mai ka mea hewa mai kona @oao hewa mai, a e ola in; e huli mai, e huli mai oukou mai ko oukou aoao hewa mai, no ke aha la oukou e make ai?”

 

Ua ha@a mai kakou, i ka wa a ke Keiki a ke Akua i iho mai ai ma ka honua nei mai ka la@i mai ka lani mai @ noho mawaena o kanaka, ua hele aku oia mawaena o na kanaka hewa a me na wahine hewa, a ao aku ma na alanui. Ua kauoha mai oia i kana poe kauwa e hana e like me kana, a no ia mea, o keia poe i hele mai nei mawaena o kakou, a hai mai i ka olelo a ke Akua ma na alanui, u@ hana pono loa laku; a e hana pono aku kakou, ma ka hoolohe maikai ana i ka oiaio o ka lakou mea e hai mai @ ma ka inoa o ke Akua Mana Loa.

 

NU HOU KULOKO.

 

Oahu.

 

O ka la 11 o ka @alama o Dekemaba e hiki ma@ana oia no ka @a @ nau ai k@ kakou Moi e no@o nei @ ke Kalauna Poo Kiekie @ Hawaii nei. E @ la e na @ a pau @ Moi @ Hawaii @ Kauai. Pel@ hoolaha a @e Aupuni.

 

HOOMAEMAEIA KA HALE A@I – I ka noho ana @ene@ o @  C@ H. P@ikal@ka i Puuku Nui no ka Moi, @ ua mik@a@a ae oia e hooponopono a e hoomaemae hou i na wah@ em@e@a o ka Hale A@, a e oi ae ana pa@a ka @ mam@a o ka wa i hala, pela wale ka locolono – a mai.

 

HE MOAU LOLE H@ - Ma @a Poakolu o ka pule i au@ aku la ua hookeleia mai la lioko o @eia awa ka moku @ Beritania “Garstand” me na ukana a pau n@ keia awa. O ka lole nae ka ukana nui mai ne@ m@na ona, a ua hoahuia ma ka hale o ka Agena T. H. Dayisa, ka hope iho nei o Green ma.

 

HE BUKE NA KA BIHOPA – Ua hiki mai @ Honolulu nei kekahi hope o ka Buke Moolelo a ka Bihopa o Honolulu nei i hoi aku @s i Enelani, i paiia ma Lad@n@ i keia makahiki. O ka ino@ o @a buke la, “Ka hana @kalesia ma ke Aupuni Hawaii iloko o na makahiki elima.”

 

NA MAKA HANOHANO MA KE KILAUEA MAI. Ma ke ku ana mai o ke “Kilauea” i ke awakea Poaono aku nei, ua ike aku mak@ i ke ka@ ana mai maluna ona o ka Mea Hanohano P. Nahaole@ ke Kiaaina o ka @okupuni o Maui a me na moku e pil@ ana, a me ka Mea Hanol@ano Lunakanawai Kaapuni, Lorena.

 

LUNA HOOPONOPONO O KA P. C. A. – Maluna o ka “Idaho” @ holo ai i ka Poaono aku nei, ua kau pu aku o H. M. Wini Luna Hooponopono o ka Nupepa “P. C. A.” a me kana wahine. E holo ana laua e hoomaha ia laua iho ma Kap@lakiko no na malama elua, a huli hoi mai no ia Honolulu nei.

 

HOOPAHI O L. KEAUNUI – I ka P@akolu nei, ua hookolokoloia o L. Keaunui imua o ka Lunakanawai Kaapuni o Oahu nei, no ke puhi a me ke ku@ rama me ka palapala ae ole. Ua oluolu i ka kahu o ua aha la ke kau ana iho i na hoopai a ke kanawai maluna o ke kanaka i hooolea i knoa a@i i ke puhi rama i $500.

 

OGANA O KAUKEAN@ - Ke kapiliia nei ka ogana nui o ke@a luak@i makai o ka awai a no ka pilikia i keia hana, i ka pule i hala aku la, nolaila, ua kapae @ ka halawai haipule Sabati o ke ao a me k@p@a e hapaihou ana paha i ke@a pule. Ina e paa ae k@a @g@n@, alaila e lilo ana ia @ea hoo@ni no k@la lunkini, a e loa@ ana hoi ka@a milimili maikai. Maikai ka halepule a maikai hoi na mea kani e h@olea aku ni.

 

NA MAIA I HOOUNAIA AKU – Ua lawe aku ka mokuahi “Idaho” mai ka Hui Mea Ulu aku o J. Mal@aik@o o Honolulu nei i na ahui maia he elima haneri a i kon@ hoa hui ma Kapalakiko, na@a e hoopukapuka @ku i ka poe mea makemake maia o ua kulanakauhale alii wahine la o ka Pakipika. Aohe i helu pu ia ka nui o na ahui ma@a o ka hui o S. K. Kaupuu ma.

 

HE O-LE I MAKANAIA – Ma ka po Polima aku nei i hala o kela hebedoma, ua haawi makana waleia aku i ka Luna Hoohanu o ka Puali Kiani Ahi Helu I., kekahi ole i hana@a a maikai mamuli o ke kauoha aia puali. Ma ka po i haiia @e la maluna, akahi no a haawiia i ka mea a lakou i manao nui ai, no kona eleu a mikiala @ kona ano luna no ua puali la.

 

UNUHI A MAHELE OLELO – Ua ike iho makou ia L. Wilikoki, keiki a Wilikoki o Kauai, ke unuhi a mahele olelo nei oia imua o na aha hookolokolo o Honolulu nei. Ua hookohuia aku paha oia i Unuhiolelo Aupuni, pela ka lono wale. Ua akamai io no ia ma ka makou ike aku. Ua mikololo hua na huaolelo ke unuhi ae, a he leo Hawaii maoli no ma ka hoopuka ana.

 

PAPA HOOPAE LIMA HANA – Ke manao nei keia Papa e hoouna i Elele mai keia aupuni aku a i na mokupuni @lii ma ka hema, e in@ i mau wahine a mau kane hoi e lawe ai iloko o keia aupuni, e hana ma na mahiko, a e mare paha me na kanaka Hawaii malia o ulu mai ka lahui ma keia ano hoohuihui ana. Aole i @kaka pono ka wa a lakou i manao ai e hoouna aku, aka, e hana io ana no nae paha.

 

KE KILAUEA. – Ua pau ka “Kilauea” hana i keia pule, ua hooki oia i kona holoholo ana ma na kai ewalu o Hawaii nei. Ke hoomaemaeia nei oia no ka makaukau e kudalaia aku. He umi na la i koe mai keia la aku, alaila, e waiho@a ana kona kino holookoa i ke akea, a na kela a me keia e koho e like me ka makemake i ka wa a ka Luna Kudala e hookakahe mai @i i na huaolelo.

 

I MUA O KA AHAHOOKOLOKOLO MOANA. – Ua lo@e mai makou ua hoopiiia imua o ka Lunakanawai Kiekie E. H. Alani, ka Hulipahu o ka moku okohola Nautius, no ka pepehi a me ka hoeha ana i kekahi luina Hawaii maluna o ua moku la, nona ka inoa o Elia. O ke kumu o keia hoopiiia ana no ka hoeha ana i keia kanaka, oiai oia e hooko ana ma kana kauoha e pii iluna o ka ma-te i ka po. Ma ke kai an@ o Arita kahi i hanaia ai o keia hewa, aka ma Honolulu nei kahi i kopiia ai ua haole h@n@ ino la i ke kanaka. Ua hoopaiia he ka@alima dala wale no, a no na koi@a he kanakolu dala, hui he kanawalu omilumil@ wale no wahi dala hoopai.

 

@MEA I HOPE – E@ua @ hoopuka m@ Ke Au O@ a @ R. Kapihe@ ai @ k @ p@h@ ka @ ike a paha ka @ aka @ KEhuea. Ua @. U@ K@.”

 

ALANUI HOU – Ma ka @upep@ aupuni o @e Poak@lu iho nei, ua @, 2 we@ ia ana @e @i@nu@ hou, makai @h@ o ka pa ku@ o Kehehuna, a e moe aku ana @ ke a @nui Emma aku a ha@a @ Kula o Kahu@, ma@na aku paha a Mana a me ka Hale Ma@ Mo@wahine.

 

KA MOKUAHI MONTANA – I ke@ P@k@h@ 30 o @ malama, e @ kakou @ ho@hol@ maiu@a ae ma ke awa o Honolulu nei. A maluna m@i @ e lo@e ai kak@ i @ Amerika Huipuia mai a me @a @upu@ pu mai @hoi o Europa.

 

LILO I KE @UDAL@A. – Ma @a Poaha o kela hebedoma i naue l@ aku la ua kuai kudalaia ae ma ke akea e like me na hoo@ha ke kial@ oko@ola “Kome@a” o ke aupuni Geremania. Ua koho@ ae e Pa@o Pukiki ua kialua la, a ua lilo @aia no na dala he ek@ ta@sani ewalu haneri me kanaluna ($3850). E hanaia ana a pau na hemahema, alaila hoouna hou iaia e hele i ka pepe@ kuhola.

 

Ua @o@e wale mai makou, o ka nui o na lilo o ko kakou Aupuni no ka ho@a@o ana a me ka hoolimalima ana i na moku kaua, ka hoo@na ana i na koa a me na mea a pau e p@ ana i ka hoopi@ ana i ka h@unaele ma Kona, he Eono Tausani Dala @eu iki Nui maoli a poho wale kakou i @ela poe h@haunaele. Aole mamina na kanaka aloha aina, ina ua lilo keia dala i haawina e papa ai i na hoomana e o keia ano.

 

HE MAU HIPA HOOLAHA. – Ma ke ku ana mai o ke kalepa Garstand ua laweia mai maluna ona he mau hipa Ma@a mai l@apula mai. Ua loaa mai i ka Mei keia mau hipa, a e hooholoia ana maiana o kona aina holoholona. Ua hoolimalima ia ka haole nana i lawe mai i keia mau hipa nana e malama ma Molokai no na makahiki @ha. He @mi ka nui o keia poe hipa, he mau hipa kane a wahine lakou, aka elua i make e ma ka moana. Pomaikai loa ina e laha ana keia ano hipa mawaena o kakou.

 

HULI HOI I KA HOME. – I ke awakea Poao@o aku nei i hala, haalele iho la ka moku @au@ Amerika Huipuia “Mohongo” i ke aw@ a me na aekai o Honolulu nei, a huli hoi aku la ma kana huakai hoi i ka home. Ke ole makou e kuhihewa, he ehiku na malama ana i ku @ho nei ma ko kakou nei mau kai, a na mahalo makou i na luina a me na ala o ke@a moku, no ko lakoa noho malie a maikai maoli. Me he mea la, h@ pue lakou a pau i hele nialalo o na kanawai a me na olelo papa a ko lakou aupuni.

 

LUNA WAI NO HONOLULU NEI. – Ma ka puka ana ae o ka Nupepa Aupuni i ka Poakolu iho nei, ua ike iho makou, ua hookohuia aku o Kapena Toma Long, kekahi pa@laka o keia awa i Luna Hooponopono no ka Oihana Wai o Honolulu nei, ma kahi o Penik@laka i waiho wai ai no kona hele ana ma kekahi oihana e pili loa aku ana i ka Moi. He oihana hiki no keia i kekahi pua Hawaii, ina i noonoo ponoia, aohe hoi e hihi ua manao ae la no lakou la ia lakou haole.

 

MA KA HORA EHA a mahope iho o ka Poaono aku nei i hala haalele iho la ia Honolulu nei ka mokuahi “Idaho,” a huli hoi aku la i Kapalakiko, me ka piha i ke ko paa a me ka malakeke, oia no hoi ko kakou ukana nui nei. Ua ike pu ia aku hoi maluna ona kekahi mau haole kamaaina o Hawaii nei, e huli hoi loa ana i ko lakou mau home iho, oia o Kale Burua elemakule nona keia hui o Burua ma ae nei, Kauka Poalomaka, he Kamaaina loihi no Hawaii nei a me kekahi mau maka aloha e ne no o Hawaii nei.

 

KE KUNA MELE HILO. – Ua lilo aenei ia Kapena White kela kuna maluna ae ina ke kuai, a ua hoololiia kona awa e holoholo mau ai, oia o Moloaa ma Kauai. Ua hoomaka oia i kana huakoi mua ma kela pule aku nei, a i kona huli hoi ana mai, ua haalele kela ia awa i ka Poaono, a ma ka po Sabati, ua halulu kona heleuma maloko o ke awa o Honolulu nei. Ane holo maoli kela, aka, no ka maikai maoli no kehaki o ka makani mahope mai. Ke lana nei ko makou manao, e hooloihiia kana holoholo ana mawaena o Honolulu nei a me kela awa.

 

OLA MAHUNEHUNE. – Ua palapala mai o Maawe o Ewa i keia nupepa, mai Ewa mai, ma ka la 18 iho nei, e hai mai ana, ua oki o Kahikina wahine i kona puu iho me ka pahi, aka, ua pakele mahunehune nae. Eia ke kumu, no Kalihi ua wahine nei, ak@, ua noho pu nae ma Waikele me kana moa hookama ma ke ano pouli, nolaila, kii mai na makua e hoihoi, ua aha la kona manao maiaki ia wa. O kona puka no ia i waho, a hoolale i ke kanikani e oki. Ua pakele mahunehune mai oia. O ka hana hewa he hopena awaawa kona.

 

NAAUAO LOA O G. W. K. I KA OLELO LATINA. Ma ke “Au Okoa” o ka Poaha iho nei, ua hoike mai keia kamalii maluna ae i ke ano o ka huaolelo hebedoma. He huaolelo Latina ia wahi ana, a o ke ano ehiku la. E ole io oe, loaa ai ia makou ke ano o ia huaolelo. Aole paha i makili ae ko wahi maka, ua loaa e ia makou ke ano. Eia nae miki e mai nei oe nau e hoike ae, “me ko olelo paha, nuinui ike olelo Latina au.” Kupanaha oe e ka la i ke Au Okoa. I ko makou ike pono, o ka @uaolelo “Hebedoma,” he huaolelo Helene ia aole he Latina. Hilahila maoli ka mahao@