Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 46, 14 November 1868 — NU HOU KUWAHO. [ARTICLE]

NU HOU KUWAHO.

Ma ke ku an» jr.ni o na moWu leu eiua i keia po'e. mai Kapahkiko mai. oi* ka mo* kuahi Jd/}ho a me ke knpa o /). C\ Murrau. ua k«sa rv>ai ia kakou nn nu hou maU-o iho. No Amerika. Ho oiai ika;ka kaj hoohaku' :bo<na kj ho:a So ke kikahiaka o l»a h 21 o Ok%j!oba, ma ka *ina hoiookoa o Kalepooi. Hi? kana« kolu pah» ka lothi o ifa naka ana o ke nlai. Ma ke kuUnakaunaie o Kapaiaki» ko. he eha paha poe i make. i hiulehia e na ha)" hanee ahe nui ka poe i hoehaia. Ua mnVe hi/okahi haolenui. he kakauolelo, iloko 0 ka ana o ka Hiie Hookolokei'». Ua km e na kauhale i ka lianee, al.ii!». he rn iu (auaani e pau an« i ka rnakc, uo ka ciei. o k-\ \va i » na kauaUa e jau «"»na i k:i !iioi.'if.i. (J ka r»ui o na ha;t- ua |tfiu 1 kvt (inkik:i. Oka nui o nfs \vanvai i poho rna ke koUf; "\na nku, i(vt\s.iv(ta o ka ek<;in hanon n a the eh;i hontri tau*ani Jai ». L':i hiki oie i ka jrfie p rih h»i. k? liana i keia it » oiai ;m, a noinīia, u;i hr»w!iio iakou i īa noh'» w.ih'. n e h*!e nin kt-la a irie k'eia wahi e ike ;<i i na hana a ke olai Ma na pnle mamun iho nei o l,:i ia koho l>a{ota nui n k<* a».jjuni Kipuhalika o Ameri« ka Hui|ui.i. he nui na hima lea'ea m.i kela a uie keia kuianakauhale «> ke!j anpuni, e hooiknika nna ke'a aoio k''i<i aoao i ke koho hih t t i no ko l.»kou IVr» .«idena htu, I ko po, e helv huakai ana na huakai nui me na ihoiho kuik'M. a e hoolHo ;ma na ahi-k io a me ii» h:»na lealea e ae. inanaolanaia, e !anakila ana ko Kalani a me ko Kolopnii bilo-

ta ina Ut*in koho nnn. He lono wnle iu.'> ke kulnnnkauhale o W.iMneionn ma kn l;i 9 o (>k.)(ob3, ua knkau iru>a ke Kuhina i\oho o Amerika Huipuia ina Lridnna, i kekahi kuik'ihi hou e like tne ke kuikahi mnwaenn o Perusii a me Amerika Hiiipuia. Ina he oiaio kei«, alaila, e lilo ana ka h uia mua n Penisiti i mea na ni\ »11. puni a p.i 11 (i Europn p hahai ai.

V a oleio kekahi mau nupepa i, S>i loka. ua k«»kii.« ka L'.inakanawai Kiekie o Amerik» llwipiiia niahope o ka balota o Kalani a me Ko!opati. a ina }>cla, pem ue !a no paha kekiihi mau poo niJ|nint ae.

Ua f i|cgirapa inai ke Kuhina Noho o Ainenka Huipuiu i na Poo Aupuui nia Wannelonn, o na koina a ke aupuni AniBrika Huipuia ia Berifania i\ui no na poho a ka moku Alad<tma i powa inalu ai a hao w.ile i na waiwai, ua waihoia aku i ku Moi o R f Jsia uana e hooholo. I ka wn o kelu olai nui nia Peru ma ka la \<i o Augate, ua ike pu ia no ma na panalaau o Nu Holani me ka ikaika, .aka aohe nae i hoikeia mai ka nni o kn poino. Ua hooholo iho n< i o Amerika Huipuia n me iMndcsakrg.i, he kuikahi hou o ka noho nnu luhui a oiuolu iike mawaena oia mau aupuni. L hanwi ana ia Ainerika Huipuin i ka mnna e hookomo mai i kona hoomnna n uie ko knlep* liUe ana ma ui aupum. Hemo w.»ie na pukn pna ia Amrrika i keia wa. Ko mau la n<> ka nnue lnlii nna o ke olai mn iuv kapak.ii o Amenka Hemu. He eono

tiusuni ha!o o ke Kulnunlaiuhale o Areqiupu • i |';ni i kii haiifc. a o ka iiui o na dala e hiki ai ke k ipili hou ai' a paa, ho kanahu milionn. ' Ala ko kul.inakauhale ci Selema, ua hoo- 1 nohoia ki kahi huakui loihi elun nnle, ho pot? ! lK inokaiaka walono lakou. Ma k.i la hopo ! paha o s>ypatt'maha ko Ukou houluulu ana. , O ka nui o ka pt>p nialoko o na huakai lu, ' he iwakalua lauMni lakoii. () nu haio|t'lo, ! in ht'lf pono waK' no. Alm ka la 'J,"t o Si*|>atomiiba, u.i \\t_heia ka | Ahu»lflo o Mokiko e ka pL'iiMik'na lluart», ' e like iik» ka mea inau, ka pnie a nu* ka hai-! »ka, ua haule pu nae o : Muan». iiiii ka h,.i ana iloko o kaua haiokMo,; nt> ka lu'Opunopt»nt» aupuiii a:ia. i Ma ka honi li o kt* kakahiaka o ka lu o Ukalnha, ua hoea heahi tna ka aoao miluuu o ke kulannkaulnlo o liui'aio. uka i ka ; wa nae t» kmai la ana ke ahi, ua loa \ keka- : hi poe iiegero e aihue nou ī na lole. Nolai-i la ua hoomaka koke ka hakaka m.awaenu o na haole a iih- na uma. a ho elua nika i pe I |>ehiia a make loi l ? a hoomaluia keia hau- ■ naeie e na koa a nie ua inakai. i He mea akaak.i ma Amerika, kn hoohuliia '• aua o ku (uunaele maiuna v ko aupum ' pani.i, nona na makahiki ekolu hannri o ke j ku p;ia ana, akn iloko o n»\ la pokok» tnvalu.! ua lunakila ke kaua huliainahi maiuna t> kela oupuni, a ua holo a pakele mahunehune ( aku ku Moiwahine e imi i kona ola iho, i pakele ai mai ka lima nku o kn poe manao like. No Europa. Ua hoaliiia o Gob»ssiz i Emepem hou uo ke aupuni o Abisini«. Ua koeia nae kona noho nlii nna e ke keiki hanau mu* a ka Moi Teodoa i nmke mai nei i ke kaua. Ua ne aku na Luna Aupuni nana e hooponopono ku i ka wn nei iloko o keia *»a Moi ole o Sepania, e kukulu i inau Halepule Hoole Pope ina ke kulanakauhale nui o Madaridn, Ua houuua aku ka Pope o Roma i keknhi o kona mau moku, e kii i ka Moiwahioe o Sepania, e hoihi mai i Homa. Ma ka la hanau o ka Moiwnhine o Sepanin, ua kauoha ae ke Kiaaina o ka inokupuni o Porto Rico, e kulaia no kona la banaa» a ua hoomanaoioia no mn ia wahi mokupuni Sv-pania. Ke waiho pu oei ke aupuni o Sepania i keia wa, aohe akaaka o ke ano o ke nupuni. K lilo ana paha i aupuni Repubalika a i au* puui Moi paha. He mnkemake ko na makaainana i aupuni Kipuhalika, n o kona alakaī kipi hoi, i aupuni Moi no. a na lakou e koho ka Moā. Ke !nokctnakenii*ke uei na alakai, e koho Uiloia like kela a me keiā, e

aeia kela a rae ke.a kam&i' e howMh* ī ke .Akoa e iik? tne kona maoao he pooo ;a e aeia uo ho? na nup«pa e hoohha akes ako i ko lakou miu nianao, c ae ia ot kamks c hahwai akea. e hooponopono hou do ka hoonaauao ar»a. a e hoohalikeli na kao«k« a pau imua o ke Kanawiī. K'* bo!o por.o h ka hana a ka Elele lapona rn* ke aupuni Beriuni«, aole hoi e iike me ni rT.sf.no oju kekeue a k& nupepa Mannwa o L*d*n3, ka hoohuahuakeeo i oa hana a k* Eieie kuhīna. Me he :ned la e aumeume ana ka mokopani 0 Cuba no ka haunaei?» kuioko o ke aupani imkuohine oia o Sepania. Ua haalele ke Kīaaina o ua inokupuni U i kona kulana, a e mea ana e h;rue[e ia wahi, a e waiho aku 1 ka niahnn ar>i i kj Adirnarala Sepania. Aka. k ? hoole pu ui.ii nei no hoi ka AdimaE hke ine ka hinnaeie nia Sepania, a pela p;thi auanei ina Cuba. U* iiooiaha ae ka {xje nana e maiama nei i ke aupuni o S?paj:i.i, he olelo kuahaua, oa haUahaka ka Noho Moi o Sep«nia, a ua hoop-iuia ka Moiwahine, maipuli o ka ma» kemake o n.i makauinana. .iii na loakua • h na e malaina uei i ke aupuiikeme ko ia-. Serrai»o a me Prim na Peresid«ai,ivjAgJi7.L' ka Hope Peresidena. Ua loheia hoi mai ke kulanakauhale mai o Konatmopele. ua ohumuia e powa maiu i kv Suletina o Tureke. Ke huoniaka hou nei ka waea oielo moe moana o ka makuhiki 1866 i kana hana o ka iawe hikiwawe i ka lono mai kekahi aoao a i kekaln ooao o ka aina puni ole Hikina a me Komohana.

Ua Iniiia mai maloko o ka waea olelo moe moana o ka Alelanika. e kukakuka nna ke Kuhiua Noh» o Amenka Huipuia. ma Ladana, me ke Kuhinu o ko na Aina E o ia Aupuni, no kekahi kuikahi mawaena o Be« ritania ame Arnerika Huipuia. Amehe ; mea la, o ua kuikahi li», oia no paha ke kuikahi mawaena o Ainenka Huipuia a nie 1 Perusiß. i Ma ka la 8 o Okatoba, ma ke kulanakauhale o Glasgow, ua hooinoe iho ka 'Hnku Alii o Wale i ka pohaku kihi o kekahi Hale' Nui. Malnila pu ke Kama alii wahine o' Wale a me na alii hanohano e ae he nui.

Ma ka la 8 o Okatoba, ua komo oe o Genenla Parima, (ke poo alakai o ke kahua ma Sepania) ma Madarida, a ua haawiia iaia na hookipa mnikai ana a pau, n he nui na knnaka i hehiia a pau ika inake. Ona Elele mai na kulanakauhale maia pau, na koa, na luina moku, na kamaaina a me na haole e, 0 lakou ka poe nana ia ī ukali aku, a komo iloko o ka Hale Ahnolelo Nui. Ke olelo nei ke nupuni o Sepania, e waiho inai ana i bila imua o ka Hale Ahaolelo, e hoopau loa i na hookauwa kuapaa ma na panalaau, i ka pau nna o na makahiki he umi ma keia hope aku. Ua loheia nm na kiilanaiiauhalgniu o Lar dana n rne Parisa, ua hoopuka ae ka mokupuni o Cuba e noho Kuokoa ia, mai keaupuni Sepania mni, Ma ka la J0 o Okatoba, ma ke kulanakauhale o Napela, ua hoeu hou oe ke ahi pele nui o V'esuvia. Ua hoakoakoaia he halawai ma ke kulanakauhaleo Ladana,maka 1« 13 o Okatoba, 1 mea e kokua ai i ka poe i hoopoinoia ma l'eni ena olai. Oka Haku Meia oua kul.inakauhale lu kai noho hoomalu mai. Mawaena o na poe kaulana i akoakoa m;u ia lialawai, o ke Kia.ima o ka iianakoo Enelani, o Kotakaila, ka luiiaio wuiwai nui a me n.i poe eae. Heehiku dala Paona Beritania i houhuia ia wa. oia lioi, he 000. No St pania. 0 ka hooponoponolmu ana ia Sepama, ke holo lea nei. Ua kuhoia na kiaaina, na luna aupuni a me na Luoa Koa no na palena aina n puni. Ke imi nei ke aupuni ku ika wy, e hoohalike ae la me na Mana liolo mua. 1 a kakau aku o Generala Prarima ( Puo alakni o ke Kaua &'pania ) i ka Lunahooponopouo o ka uupepa GnuhiS e hooleana i Ka ' oiaio o na mea i hoopili kino la iaia. Ua waihonku ke Generala na na mnkaamana! aloha niua e koho j ko iakou Moi iho. Ua i hoole loa oia, ua oi ae kona pono o ka haa-: lele ana i ka ama mamua o ka lawe ana i

ka lNoho Moi. Ua kaknu pulapalu aku Hoi o Generala St>treno, ( kekahi Poo alukai oke kaua ) i keia Lunnhooponopono nupepa iua]una ae, e t»p ana i ka uiakeinnke i aupuni Moi e like me ke kupono ia Sepania. Ua oleio po aku hoi om. ua hooholo na Luna o keia haiihaele, e huna e like me ka mnkewake o na ma» knainan» e like me ke ano aupuni a iakou e hooholo ai.

Ua lono walein ae, un ne o FerkinaodA, he alii Pukiki e like me k« manao wale ia, e noho mn ka ooho alii o Sepania. Oka tnMUHo nui me Sopnniu i nupuni Moi no ao* le i Kipuhalika. *

0 ka mea hope loa m»i Sepmia mai o ka hohkaka lea hou ana mai i na hoaloha no ke aupuni maikai a roe ke K«okoa. O na roe»t a pau e pili ann i ka hoopooopono Kuinnkanawai hou me kn hooponopono aupuoi, ke holo pono i»ei malnlo o Panma a me Serreno o ke aupuoi ku i ka wa o Sepania % ua hopuia e lakou ka waiwai n pau o ka poe Kaliunapole lesuika, a ua hoopau loa ia keia Papa Hoomana o ka aoao Katolika Roroa ma Sepania. Aohe makau no na kuee mai mawaho o na aupuni e no keia hana ma Sepania. Ua lohe waleiii ina Pfcris* ma ka la 230 Okntoba, ua kakau palapaia aku o Haku Napoliona ia Generala Parima,ehooikaika aoa e lilo o Duke o Aosta ma ka noha alii. M« ka haiawai ana ma kc kuhinakauhale

0 Madmd*. ma ka ia 23 o Owair»ba. us nut 01 haioleīo a ine n«*\ o;e;o hoohoio e hoopau ani i oa hookauwra kuapaa ma na aina a pau o Sepania. Ua hoaoia e ki pu ponra ia Geoeraia Panma. aka ua hopu kokeia ua koko ino U, a hookau hou ia aku no. Ma ka po o ka la 22 o Okatoba. ua haawi ae ke Kuoina Noho o Amenka Huipuia ma Ladana i ahaaina. aka ua nui ka poe i naVio a hookae i ka haoie nana i kapiii keia moku kipi Alahama i kona kono pu ia ana e heie mai ia ahaaina. L'a i ia aku no ka hoi un kanaka hana inoku powa ia, e noho. aohe nae ooa wahi mea a ae iki mai. Ala ka ia 26 o Okaiota. ua iiiln iho ke ofaī ma na aina a pasi o Irci.mt. a!» ī aohe mau mea nut i hoopoinoia. He oUi iieie makaikai hooua ka keta s puei. O ka makahiki IS6S. he makahiki iu e hoomanaoia e ka hanauna hou. no na oiai iho«hjkui iho ma na inoku o ka moana Pakinki.ma Anienka Hewa a pelaaku pthaauauei ma Europ.i.