Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 1, 2 January 1869 — Kanaenae Aloha no ka Imihaku. [ARTICLE]

Kanaenae Aloha no ka Imihaku.

Heiiiui aun (i Kituhuu.it im i k« Lii Kauikpaouii la lVki, uo k'una man;to paha u nann nui iii»a l'oki ia ui. A iutm wale īho ia nmkuhiki no, waiho ; k,.'v.iiii!iu in l'oki i U» Lii a laua e ijji>» ka l iua huopouopono pu una ia , > «»akc «ku la, aole ka auiikem inen e iike me ka | ' v > (i i." kuokn* o knkou ma ka la oono ! i ' i k » .'m) una o ka inoa nona keia n\o- • • t« i iuiu mii no na koa kiai a pau o ku | M'•• Kamohnimlia 111. « I }■; ni.jk »i,:ki im». iiu hnoholoia ka olelo c| ; . iM miio i kua wahie no ka nie o ke nu» i • „ ii i iia hiolo o iionolulo, pela ke alii a, i ' |\»ki a uie na'lii, <• ua Kokimnuoa m\ ine k i'i\ uahiue *t!ii Kinau kekahi ina ia huakai 1 k:i i ,A.tu U i WhouU. A malailanoo Kaa-1 i.uiwaiMi i kon i lnki aua malaila uini kona j k huakai hooikaika u puni keia mo* i wu}uim, no kn mea, he inea mau ia ia ia ha- | \<iit n.i«* ia i liuliu i Waoala, ahiila hoi 1 ; lu.» H<-m»lu|u inaiiaiia inai. Hr oKUKC K1 i*i. : \l i ~i iiope <1 ko Kuahumanu hikiana ina ; llonuiulu. iolio »»awn w.iiiMa ka manao kipi i o IN-ki i» Kn.'ihmnanu. a me he lama ui ano : 0 |\.ki t kokua'i i ua kuiuu Pope mua i hiki ju..ī iun keia pie «ina mahoiw o ko lakou J m au« mai l»t r.iania inai. No ka mea, j ; i :.c ua J\>ki nei la Aua ma Waianae, a j K u»i)*'iki i» i » o £\vu mai a Kaiaiinoku j m m«< u«ie k<»ua uuho aoa ma ia Kalaua oi !■'Aa. Koe k i p tli Kooinupoko a me Koo-! i'.ilo». , j 1 ka i.t! ;»tia mai o ke Liia ine Poki a me j ■a in •« pau i HoimUulu, nia ia hoj>e paa ka , i,a.v uo ke Lii ma Beretaniu kona wa- 1 h i oii ou uiumua. a ma ia hope mai.hapai] r».ki i k.i lunhmai ma Nuuanu he mahina j 1 «il. U>f»l Luaknha nWu a i U a\\awa o IV ! i'ihaiui. he hana hoolaulea kannka keia e nie AtK-oioma ma. Me uei hoi knuA: <■ nr. hoa e ike ai i ke ko io o ka Koi inun Hiia i keia auo o ka Poki - kipi. ». kapen« Piniha o ka moku k r ut Amenka iu> ka aie o ke aui - i n.t ; ,aoie kalepa Amerika. Ina malai\\* i:o p*lm o la mnkahiki, ku mai la 1« inoku kaua i oleioia ine } ' n»ai ina ia moku, be hoa f * {u «jt* {iikek* n ma Hahaiua Inua i i»r»h»i «t jr<» Keopuolani.iio koiw nuwniiwali k k* Hoi. nn n oh ke kahuoa puie o ua moku H hiHiiMMio|KU»o i kauie i nu haole kn- « ' w £ %»BUi»lmi* na Kiaauia a iiau c> akoakoa inai lakou to« H»»! aiiu, « ua al,oakoa mai lakou imua i» ui* W.<ppna uei a ke «eii e hookaa no ke *up'i!.i u nuu nie. I Wekaawale anil aku o on i;;viu i.ei iii:.i o iakou aku e hoi oim la, »•»«« k«<thu:n.it»u i na kaikunaneoua a juiu hm*« nw o Ukuu. Hoole inai kn hapa- ■ «i ttnt». n^, lt | u h M !\ tnai no u« Poki uoi ' * Mv,> l tn»i. He aie ka hoi ka uieao 4 au , ll|a j a Wa t hu,.i,o>u., p..0 am /bouluului 4 «U um kt U'a tua U' H lllokupilu ; t. Aiuh ka luu« xvahW ma ©. tnaan ei. H ,. ;1 , k ,»,a poe

' koa i 3!) ula ma na ko»biwi o Oahu nes ma kona * au haawina pika wahie, enamoa o ko iaua cr '-ukeaeuii hoihoi 3na ia .\ahi<?n*eni 'mi Āa mahope oka pao ana oki hookahaki*' '» ana me «a K«fvria Maouwa < l TeK o A. D, 1529 paha, ae aku b o Na- ! hvcnaeoa ma nia Paaiua moku, a o lre'Lii ' ho! a ne Polti ma ma ka moko haole a p-uo aku ia ma Lihaina, a i Wailaku. a i Lahaina hoo. Ē kali ana Kamehamehā moku jma Lahaina i ke'Lii. ati hoi, malaiia o Ki?nau laua o Kekauluohi me kanikela # inoku |no kona miki mun. e hoihoi ana ia iaua !a i Honolulu mai Kniiua o Havraii niai Inua. ; Aia no malaila o Kaahumanu. ike iki 'iaua la i ke'Lii a me Poki a hoi tnni Sa laua ia ia ; a pela hoi ke aiii ia po i haalele ai ?a Lahaitta a hiki n>a Kaiiua, ike ia Kaahumonu a • <ue na ah i heie kino mai Kaawaloa tnai, a i iaiia ke'Lii i o ma !a. » inalaila a i Hilo. a mnlaiia a Lahaina hou ke'Lii, aia maiaila ua Kaahummu nei-.kahi i kaii ai i ke'Ln. A i ko €it malaila la fbau ta» iohu iho ia Poki i kal)i uiea ī ka oieio ana aua Kanhumanu U i ke'ih loa o Keeiikoiani, ao- : k i ii iiio kau aua oia ina Keokoi moku pupuhi ana i Honoiuiu. No ka mea, ua pii ae; ke kai o kona puuwai.no keia olelo. !Soho ■ iki ke'Lii ma Lahaioa me Kaahumanu. A ; , no kona omaimui haaleie ke'Lii iaia maiaila n hni mni ia i Honoiulu, o ua ku iho ka moIkumaUiakua no ku makaui mai mailka 1 pono. I Oleio ika»k« nnu o Pok» imun o ke'Lii laI ua o Kaukona Kahekiii a Peieuli. ' Pii atiu Poki Uuua oku mokua ike kape* na o iaio mai ukn mai kanaka a pau o ke'Lii a elun paha heheiiomn inalaiia. Hoomaopopo'na uo ka inak" o Kaahumon'i. Momua o ka heie ana o la huakai ma Wai» | kiki, ua kauoha maiu Poki ia ! Hmau, Aua, Kapaiaau, h) houiuuiu i na kannka a pau e ka Paiiu e kaii makou ma Wuikiki a iohe makou i !ke kani una on» pu a oukou o ka Pahu, lalaila mauao mukou ua ko ka oukou haua > lana. { Kuihe ana ona mea i kauehaia ame ko ' lukou hooko ole nua ia kauoha. ; ia iakou uei a pau i (uhe ai ia kauuha, ua ; kuknkuka lakou no ka hewa oie o Koahumanu, no ia inea, hoole like iakou i ka hooiko ana oia mea iuo. A nolaila iioohoio ia- , kou i ka manao e hoouna ia Kapaiaau e hai aku ia i ko lakou mnnno ia Kekuanaoa e . hui aku ia ia Knahumnnu \ keii\ mea a Poki ia iakou. Ia Kapaiaau i hai aku ai i keia mea ia ; Kekuanaoa, oini e iohe pu aua Kinau ia meo, o konu ku koke no ia ine kn waiinaka a ke aio o Kaahuinnnu. He waimaka nhn keio ; wniii a Kaahumanu ? He mnke uou ia Poki, ua kauoha ia o Hinau, Kaleohnno, Aua, Kapalnnu, | nae ka iakou i hoouna mai nei e hni ia Ke- ! kunnaon no ko lakou aloha ia oe, no kn uiea. ua lioole iakou i ke kuuohu n i'okiuo ke iuo 0 kana liana. Henlia In nunnei ka hewa ina 1 e make, uo ka mea, ua ionn no ko'u hoa um- ! ke o kuu moopuna D. Kamehnmehn Kekua» | naon waiii aua Knahumanu nei. £ uaua 1 kakou i kein, o ke nno maoli no piha o ka 1 haipuie in ea eun hoa. Ao ka Poki hoi. heaiia ke nno o kiuia ? He diafioro anei? j A heaha ke nno o ka Hinau ma hoole nna ? | No kn uhnne mnikai mni ia hooie ana i o.'e Ipilikin ka mea hnipule, no ka mea ua muo 1 ia uuo nmi ka wa kahiko ioa mui. ; Ame iie ia uapa wai anuhea la keia.aiaiia iiai hou ae la oia i na in*a nna i lili nt iu ; Knnhumanu e like me kona iohe inni, a me ; koua ike una i ua kii kino i*e, o Liioa a me ; Lonoiknmakahiki. o ke'Lii a ine Kai iiekili. A ia'u iho iho ai nuii luna iiio, >ke mai ia keia ia'u, a uinnu mai ia, ua hewa paha wau iu ea ? Aole oe i hewa, o mua no : ka hoi o muli, owni aku auunei un meu nann je oleio uu wnhi. o oiua <Vale no. | Ikn pau nnn oia mnu olelo okn lioi eno ! ia ona iuka n muhope nku na'Lii, u kn haie ioKeknuiuohi maluiia knhi pouo e iuana mua'i a pau ka puie hui a me ka »i ana. ua • hookonokonoia e ua Poki nei ia Kekuapnnio 1« oieio ne oia i»e kauwa KAuikeaouii a me j Keeiikolnni. Ika pnu nna oka ni ana ku jae in ke'Lii n heie aku la ma ko Hmamu 1 inau hnie, o wau pu kahi ma ia beie ana, ui |maua no ke nia ninnu nu i ke'Lii. peheu ko ke'Lii manao i na olelo n Poki no ke kniku- ! wahine ? ein kn ke'Lii, ooie o'u mnnno i kaInaoieio. Ike iiio ia wau ua mnikai no ka | mnnno o ke'Lii. Luaun iki ke'Lii u hoi mai ! iai. e nun? ona kahi a makou iai ai, no'ka iinea, ua hoi nku ia un Poki nei i ko iokou j wahi. A mahope hoi aku ia ke'Lii i |oua Ihaie. ' A niH ia hope hoi mni la o Knnhumnnu !ma mai Lniiainn mni. A oiai e oki uui nna j ua Poki nei i k#la ioie kein ioie, a nie ia mea |ae ia mea'e a hnawi ne ia no keia a me keia I * • men o na knnaka aialo o ke'Lii, ka okaka a ;ieia nku, A oiai Mauuia nu Kina ia w,i. ! Xo ia lueA lilo ia Hinau. Kalkoiuno. Ko ia ia wahī o ka Papu. A ua mau keia hana aua a ua Poki nei peia, ~ a hiki wule i ka wa ana i manao ai e lawe , aku ma Waikiki i ke'Lii a ine nr» knnaka i , huua'i ia wa no ua iiio koke mai ia ka no a ,jiko Poki lima. akamai no ho\ 1», Ai ka wa hoi a ua Poki ia e huna uku ana i ka i'mhi, ī ioa no & pau kaua hana nna e iike .; mainna, o ka wa iho Ur n« ia i lilo akual ka i uo* iko Kekuanaoa Inna, Akamai no hoi > kela. Aka, ua hui koke «e la o Kekuanaoa i i; ua puu no-a a pau no ka hoi e like me ke i | kauoha e iioi, • pehi iaua i auiuemue ai no | ka no<a hou e like me ko Poki uiakemake, aka, uo ka eieu loa o ia ia. nolaiia ko ole u ko Poki ov£kemke. Ak», nae paha, nia ilo-' r ko ona ka hilahiU no ka hw, nt> ka mea, ao 1 t ? 4* -

ie i hana ia kāni roc-i i kuko ai o ka a.ake 0 K*abyu;nnu. aka v iniua e koai ka ki Fa* lapala Hemoleie. Ina hapo» ke koko a oo Aiaiia hanau niai ka hewa. faa oo ka hew,\ Paka maj ka raake. Eia Die hoi, he mea ole ka Paiap&U Hemolele i ka mea «ia t a©e ka haihai-a. a no ka me3, ua ike k*kod|ua horva ?a ia ano o ke kanaka aia i ka poao mnialo oka iealea a me oa haaa ota aoo wale aku. A no ka eleu ]oa ooi -Eieie nei, 00 ia 5 mea, oa imeni kaoaka a pau no ka hoi, a 0 ua Poki }a ka mea kipu-; po, aka komo ne la iioko o ke kaa !īo a biki' ia huakai i Pawaa. komo pu Kekuanaoa me : Poki ma kona kaa iio a hoio mai [a i Hono-' lah, nolenae iaua » kotih> ma ko Kaahuina-; r.u hale. ua hiki fi#ua nm ko Poki mau ha{e j-onoi. Aka o Moi, komo no ia a ike ia ? Kaahumauu. a hai ae l.i i ka oleioa Poki ia ! ia e niake oe, aoie au iae i kaua. no kOu ; aioha no \ \ o\». A 1 īaea p--\ha eko ai kein ? Wauuiia aui. U ke aloha ka'u makemuke, uoie ka n.ohui. f Maanei kakoo e ike ai i na haun ana a ka • mea noua keia moolelo t no ka mea. ua hiki i 1 kahi i oieioia maimia. Aka tko uu Poki I nei w;i i mnkaukau ui o holo i k:i aina e no ? ke kua laau aia ma ia mau aina, 1 meu ej kan kona aie. ua holo inaiu aku In ta ilunu 0 I k« moku ika po mni ka aina ukn. Ike ao; ana ae, ua hoounaia no ua Kekuanaoa nei e | kii i ke kaikuaana e hoi rnai iuko, a omi aia •; 0 Kaniiumanu nm«.K'tuai ia \va, aole ou i) kaulua ua Kekuanaoa noi kau ana j ka mo« 1 ku, a hai ana i ke kauoha a ke'Lii ia Puki ! e hoi, oleloia ua nui ko iaua kamailio ana ! no ka pono 0 ka hoi. aoie uae kela i hooko '•> mai i ka m nei a aiii wale ka !a, n|;.ih haa-1 lele keia ia Pokr ma a hoi mai ia i ka aina,| alaila pela hoi ka p«e lto|o i ku ainu e, a na-1 lo Jiku la. j Eia nue ka kakou mea e nana'i, 0 ko Po- j ki ma haalele ana mai i koua one hauau, 0 | kona hele no ka keia a nalo aku la. a o ka | mea e oleloia nei, ua noho 110 u waiho i ka j aina hanau mumul» o na kauoha a me na j hana maikai he nui no, nolaiia ua like oie! ko ia uei hope me lakou la. no ke kopouo 0 | na hana. Aka hoi. i inea e oiaio ai keia palia. Waiho i kai*a Ka iwi 0 kaniahele Moe hiaa ke kino Halao-a ka maka Waloo-a me he laau la i kuu maka, Me he ka ohua hui la ka walania, * Ka ekeeke o ke kanaka i kealoha, Ka mauluhi.i ka uhuhmi ia ia, Ke kuina ke aloha wali uiao-H au e.