Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 4, 23 January 1869 — NU HOU KULOKO. [ARTICLE]

NU HOU KULOKO.

Oahu. C~7" E hai.-iwai ana l»a Ahahni Eunneiio o ka Mokupuni o Oahu, ma Wailupe, i ka Poalua, la 9 o Feberuuri e hiki inai ana, ma ka hora 10 kakahiaka. A. 0. Foubes, Luna Hoomalu. O* I keia pule iho nei, »m kiolaia mni mnuka nei na \vanvni o ka mnku lole o Jno. T. Walakahnuki, mni Enelani mai, i ku mai ma ko kakou nei awa i na la i hala. (Ha* Ke hooinaka la nei e pai kekahi liuke Kula Sab;»ti hou, i kapaiu ka inoa. he " Ui Kula Sabati Helu ti," i unuhiia hoi e Rev. E. Bona o Kohala. E paa koke nna, a e hoounnia aku no hoi i na Kula Sabati o kakou, i makemake inai e kuai. E ku mai ann pahn ke kiapa " D. C. Murray" ma keia 1«, a ina ona la hoi e loaa mai ai kekahi mau mea hoK ano nui mai na uupuni nui inai, a inai na mokupuni mai paha e loheia mai nei na haunaele. IC7* Ua paiia iho nei, iie hookahi tausani Buke Helukamalii no Fatuhiva, i unuhiiu a hooponoponoia hoi e Kev. J. Bikanele a me Kev. J. W. Kaiwi. oka mua no keia ona buke leula o ia pae aina i paiiu maannei, a ina e holo aku ka "Hokuao" i ka malama ae nei o Feberuari, nlaila, e hoounaia aku ana ia mau buke. (Ha* Ke hoomakaia nei ke pai ana i ka buke o Mnreko, ma ka olelo Ebona. iNa Kev. B. G. Suo\v (Kano) o Ebona i nnuhi a hooponopono iua buke nei. Ke ike nei kakou, ke unuhiia nei na oleio o ua mokupuni liilii o ka Hemu, a e lilo ana he mau aupuni mokupuni palapala, e like paha auanei me kakou o Hawaii nei. Ma ka holo ana aku nei o ke kuna "Kate Lee," ua ja\ve ia aku maluna ona na pake pepehi kanaka, e hele e hoolohe i ke kau ana mai o nu hoopai a ke kanawai maluna o ko lakou mau kino pake a mau lima koko menemene ole i keia mea he lawe ola. O 5 " Ia makou i kiei uku ai maloko oka Hale Pena o P. S. Nohea, ua ike iho makou, elua mau waapa nunui e pena ia ana, no laua na laau a me na papa, i kapiliia ai me ka paa loa. Ika ninau ia ana aku ika mea nona ia mau waapa, haiia mai ana, no Honolulu nei no, a ua kuai ia aku i ka inoku Uukini. C7* Ma ka Poakahi iho nei, ma kai o Ainahou, ua kuai ia ne na hunahuna i koe mai o ke kana Nellie, i hoopaeia ai ma Maliko, e na Luna Kudala Adamu a me Waila. Alua mnu moku i ili i kuiialaia na waiwrai aihnmu i koe mai, wai ka lawe nna aku a ka hana kolohe, oia ka makani ino a me ka nalu. He puukani no ka hoi ma Kaneohe.—la mnkou i makaikai pokole aku ai ia Kaneohe, i kela Poaha aku nei. aia hoi, ua hoohauoliia mai ko makou mau pepeiao, i ka lohe ana aku, he mau puukani oeoo ma ia paia kuaaina, inalalo o ke ao ana a losepa P. Kamai a me losepa K. Kaaiawaawa. Na oukou no ia e hoomau loa aku i oi loa ae ai Ka MOKUAHI ,k h)AHO."—Ewalu la mahope iho o keia Poaono, e hoea hou mai ai keia mokuahi ma ko kakou nei awa, ioa e like me ka hoolaha ana a na nupepa mai ko na Agena ma mai mau mana. Ke lana nei ko makou mau inanao, aole oia e lawe hou mai ana i keia mai puupuu hebera e hoinoia nei e kakou. Halawai haipule a ko Kaona poe.—Ua lohe wale niai makou mamua iho uei. eia kekahi poe o ke kaula paahao J. Kaona, k« hoopuiiana hou nei ia lakou inaloko o kekahi hal« moe. ina Mana paha. O ka nui o ia poe, no loko mai no o na kanaka i be!aia iho nei, a e noho nei malalo o ko lakou mau haku hana, inalalo o ka hoomalu kupono ana. E kawowo ana anei ka hoomana pepehi kanaka aJ. Kaona ? Aole e laha, he kipi!

Holo i W a■ s.«?r. —Ma ke ahiih: Pmkah: iho nei. ua ho!o akn o C. P. Ward (Kap«pee). Luna Haie Papan o ke Aapuni a me ? kona ohana. e hooiuola ma ka malu hekaaiwa o ni Wai-eha, « mahlo o na makani ī Holouha kona wahi e hooioibi iho ni. Ua kaikai pu aku nooia i kooa kaa-lio boioboio leaiea a ine kona lio r»ani ulaula maikai. Hoohha ErAi.—L'a ike iho makou ma na oleio hoolnha, ke makeni ike nei ka ona moku nona ke kuna ' Luka" e hoioholo ana |ma ko kakou nei maua awa, e kuai me ka ! poe a pau e makemake mai ana e kuai. He wahi moku kupono loa no ia ma keia mao ; kai. Aole no i liuliu ioa kona holoholo ana ; ana iho nei malalo o ua Ona nei. I Make oD. L. Greg«.—O kekahi oko • kakou Kuhina Hawaii, i neho ma ka Oiha- ' oa Kuhina Waiwai, nona kela inoa maluna, ua haalele mai oia i keia ola ana, maloko o ke kul.inakauhale o Carson, sna ka aina • oNevada, Amerika Huipuia. O keia ke- ; kahi o na Kuhina i pii loa ai a mahuahua i ko kakou mau aie. |Na hunahuna o "Maria."—Ma ka PoaoI no aku nei i hala, ua kuai kudala ae o Ada- | mu a me W T ula, i na hunahuna i pakele mai jo ke kuna Marin i iii ai ma Onomea. Ua j lilo ae no hoi ua mau wahi inea liiin Ia i ka poe nana i koho ae, e hoihoi uuku mai ana j hoi i kau wahi poho i nalowaleaku i ka ma- ! nawa pokole. Pela hoi iko ai, he loihi ka | manawa e iini ai me ka luhi, a he pokole loa ka wa o kona puehu ana. Kanikela Amekika.— Ua hoi hou mai nei o Col. Z. S. Spaulding, ka Hope Kanikela j mua iho nei o Honolulu mamua, mai kana i huakai hele aku nei i ke Aupuni Ripubaliika nui o Amerika Huipuia, a ke lawelawe ; nei oia ma ka oihana Kanikela no ia aupuni. jUa waihoia aku imua o ka Moi kona Pala» I pala Hookohu, a ua aeia mai. Alanui Liliha.—la makou i naue holoholo wnhi lio iho ai i keia kakahiaka nui i Poalua aku nei, ua ike iho makou, ua pae i loa mai i kai o Leleo ka maikai o keia ala- | uui. 1 holo aku ka hnna oka lio, ua pahee j pono ke kainepu ana, a nanea no hoi, aole ihoi e like ine ke au i hala, ke apuupuu ilu- • na a ilalo, a he mohala maikai no hoi ka jnauaina aku a na mnka. | Aia ina ai.e moana.—Ma ka hora eha a Imahope iho o ka Poaono aku nei i hala, ua ihaalele ihe» ka mokuahi Montanu i kona ua!po mau ma Ainahou, a ua huh hoi aku la oia i ke awa o Kapalakiko, me na ukana o Hawaii nei, oia hoi ke ko-paa, malakeke, pulu, maia a me ia mea aku la mea aku, e lawa ai kona opu monimoni ukana. Aia | paha oia ke kokoe hele la maluna o na ale j o ka moana, ma kona alauui, e hiki aku ai i Puka Gula, a komo !oa uku i kona uapo ku mau. Kahu o ka Ekalesia Haole o Hilo.— Mawaena o na ohua o ke " Kometa," i hoolahaio e mnkou, ma kekahi wahi o ko kakou pepa o kela pule aku nei, o Rev. F. Kamij kana, ua hele mai oia e hookahua maluna i o ke kahua keikie ana i ae mni ai, oiai oia I ma kona aina hanau, oia kona noho ana KaI hu no ka Ekalesia haole o Kauakanilehua o Hilo. Ua lawe pu mai oia me kana wahine. A ma keahiahi Poaono o kela pule aku nei, { ua kau aku laua maluna o ke kuna "OdefeI lo," ua holo aku oia e malaina i kana oihaI na lau. MAKANI IKAIKA MA MANOA. - Ma ka la 8 o keia malama, ua pa liilii mai ka makani ma keia awawa, a ma ka Poaono ae, hoomakua loa mai ana, a ulupa iho la i kekahi mau hale a hina ilalo, he ewalu paha ko lakou nui. Elua mau hale i haalele iho i ko laua mau kahua, a paia lewa ia aku la ma kahi e. Nui ka ukiuki o ka makani i keia awawa, eia la ke ulupa ia nei ko oukoumau punana moe. He aha ka oukou hana nui, i ino ai ka hana a ka makani ma o oukou la wale no? ! Aha Hookolokolo Kaapunl—Ma ke ahiahi Poaknhi iho nei. ua holo nku ka Lunai kannwai Hartwell, ka Loio Kuhina Pilipo, ; Hanale Kamikana Esq. a me R. H. Kana'le Esq., kekahi mau lala o ka Papa L»io. 1 holo aku nei lakou e wehe i ka Aha Hookolokolo Knapuni o ka Mokupuni o Maui, no ka hookolokolo hou ana i na pake pepehi ; kanaka o Hamakuapoko. Ua hookolokoio • mua ni no keia mau pake, a ua hoahewaia, i aka.ua hoohalahala na loio ona pake.no ' kekahi mau hana kue i ka pnno a ke Kahu 0 ka Aha ia wa. I j Na ipu-haole.—l keia mau la iho nei. ua ike iho makou ina hua muakau o ka ipuhaole ma Honolulu nei, e pakaukauia ana j ma ke kihi o Alanui Nuuanu a me Moiwa- i hiae. No ka maka hou loa no hoi paha o ia mau hua i ko kakou nei makeke, nolaila, o ;ka ipu hapaumi a hapawalu iho i kekahi wa; la ea, ua hakake loa ae 1 kahi nona ke ku-; mukuai he "koaka," oia hoi he hapaha dala, j ! O ka ipu liilii loa iho, ua kau ia ke kumukuai be hapawalu. Aohe maunu maikai i nele i ka ai ia e ka i-a. Wai-dala loaa. —Ma ka Poakolu hoi o ka puie aku nei i bala, i na paahao e hooke I ana i na lepo a ka moku kope awa "Kaulu" | 1 kulapa mai ai, mai ka hohonu mai o ke j kai o ke awa o Kou, aia hoi, ikea iho la, he | ; wai-dala inaloko o kekahi mau lepo ana ī ' hapuku mai ai. Ika mahui ana no o knna- ; ka, ua hoolilo nui aku na kane a me oa wa- | hine uia ka imi ana ia inea. Ua loaa uuku 1 mai nae, a o ka waiwai wale iho )a uo ia o kela mannwa i uhauhaia ai. Mai kekahi moku mai pnha, he wai-dala kona ukana, aj . hauie paha keknhi o ia ukana iloko o ke i awa, a akahi no ka loaa i ke kope awa.

AHAAINA LA HANAU.- Ma ka Poalua iho nei, ua haawi ae o Mrs. Kekai o Kapalama, he ahaaina hoomanao, no ka la hanau o ka Mea Hanohano Mrs. Pauahi Bihopa, kekahi o na Kamalei Alii o kakou nei. Ua hanau ia oia ma ka la 19 o Dekemaba, o ka makahiki 18--. Ua hala e ka la hanau i hope, oiai oia e noho ana iloko o ke kanikau no ka Makua Alii i make, aka, mamuli o ka makee alii wale iho no o keia Kekai, ua haawi ia kela ahaaina, a ua ae ia aku kana koi ana, e ka mea nona ka la hanau. Ua olioli pu oia me ia a me na aialo he nui o kona ola ana, me ka lealea kupono i ke ano maikai o ka noho ana ao-kanaka. MAKANI PUAHIOHIO.- Mai ko makou mea lawe nupepa mai o ke awawa o Manoa, oia o Kapakaula, a ma ona la i lohe mai ai makou, ma ka Poaono, la 9 o keia malama, iaia e hoi ana i ua uka iu ano la, maluna o kana lio, me Hoohoku kona koolua o ke alanui; a ia laua i hiki ai ma kahi kokoke i "Puu o Manoa," aia hoi, loaa koke iho la laua i kekahi puahiohio makani nui, e kuehu pu ana i ka lepo. A iwaena o ia manawa a laua e punia pu ia ana i keia ino, he poha me he kani ana la na ka pu ka laua i lohe, a hoohapai pu ia ae la ko laua mau holoholona, a hoohaule ia iho laua i ka lepo; a i ka mao ana ae, a hoomaopopo iho la laua i ko laua mau kulana, ua kauia he alina a ka poino maluna o laua. He kikala haneenee ko kekahi, a he palapu ko kekahi. AIHUE PAHA DALA.- Ma ka po Poakolu o kela pule aku nei, ua komo malu ia ka Hale Oihana o ka Hui Hana Hao o Honolulu nei, mauka iho o Ulakoheo, e ka mea manao koa, me na lima nui holupu, i kuniia me ka haokuni ma kona lae. Ua haohaoia keia nalowale kupanaha ana o kela wahi pahu hao uuku, me na dala ekolu haneri ($300.) maloko a me na palapala e ae. I ka Poalima iho nei, ikeia ae ana, na kekahi keiki no i kaulana i nei mea he aihue, oia hoi o Uma. Nana no i kii, a huipa mai ma kona poli, me ka manao e nalowale ana. Eha mau paohao i launa aku i keia hihia, aka, o ka oi aku no nae kela, no ka mea, nana no i kii me ka maalea loa, a nana no i kaikai a kau iluna o ka waapa o "Kaulu," a hoihoi ia a maluna o ka moku kope awa, a malaila hoi i wawahiia ai, a puunaue ae la i ka waiwai i lawe pio ia, me ka makau ole. No ka like ole paha o ka puunaue ana, nolaila, ua haiia e kekahi, a ma ona la i ikeia ai. I ka hemo ana ae o ke dala iwaho, ua laweia aku la ka pahu hao a mahope iho o ke kalepa Pelekane, kiolaia iho la iloko o ke kai. I ke kuhikuhi ana a ka mea nana i hai, ua luuiwa keia pahu dala a loaa. Akaka loa ae la, na lakou no i aihue. Aole i pau loa mai na dala i ka loaa. Hawaii. PAKELE MAI ILI.- I ka wa o ke kaikoo nui ma Hilo, oia hoi ka wa i ili ai ke kuna "Maria" ma Onomea, aia hoi e ku ana ke kuna "Annie" ma kaupakuea ma ka la 9 o keia malama, oi kai-koo hookahi no ka mea nana i hookokoke aku i keia kuna ma kapakai e hoonaha, aka, ua pakele mai nae oia mai loko mai o kahi ea uuku. Ua moku kona kaulahao, a ua waiho i ka heleuma maloko o ka opu o ke kai. He kaikoo nui keia, ke pii nei ka ehu i na pali o Hilo. NAUEUE HAWAII.- I keia mau la aku nei i hala, ua lohe mai makou mai ka mokupuni mai o Keawe, ke hoomau la no ka hoonaueue liilii ana a ka lewa olai i ko laila honua paa, a ma ka manao o ko laila poe, aole no i pau ka hana ana a ka wahine o ka lua i ua moku la. Ma ka palapala hoi a kekahi makamaka o Kiti o Honolulu nei i loaa mai iaia mai kona mau makamaka mai ma Puna, a maloko o laila i ike iho ai makou, ua pii hou ae he kaiea ma Kalapana, e pulumi ana i kekahi mau wahi apana hale e ku ana. He oiaio paha aole paha. Ke kali nei makou no ka hooiaio ana. MAKE MA KA MOANA.- Ma ka la 30 o Dekemaba, ma ke ko-a lawaia o Hilo i ka makuakane o Rev. J. W. Kanoa o Maikonisia e lawaia ana, aia hoi, pa mai la ka makani ikaika, a eu mai la na ale nui o ka moana, a i loko oia wa, ua nalowale aku ua makuakane nei. Ua poholo pu paha oia iloko o ka opu o ke kai. Aloha ino oia i ka haalele ana mai me ka ike ole o kona mau kini. KOKUA MALAMA HOU.- O ka nui o na dala kokua malama hou ma Hauoli ka Manao, apana o Kapalilua, no ka malama o Dekemabaaku la, 1868, $12.00. No Ianuari nei 1869, $20.10. O ka palena o keia apana, mai Papa a Kapua, a kapai mai o Manuka. He apana nele loa keia mamua, a i keia wa ke pii nei a iluna lilo loa, he apana kohu ole o ka loaa ana o nei mea he dala; aka, ke pii nei a olioli nui ka manao. Oia iho la kahi mea hou o kuaaina nei. Aloha no. S. W. Papaula. S. Kona, Ian. 4, 1869. Maui. HAPE NUIA MA LAHAINALUNA.- Ua malama ia ma kela kula hoonui ike maluna ae, ka la 1 o Ianuari, i la hape nuia, e na manu hulu like o Kaukaweli. Ua hoahuia maluna o na papa kaukau na mea ai, a mahope haule iho la lakou paina. I ka pau ana, hoonanea iho la lakou ma na himeni.