Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 5, 30 January 1869 — Kaapuni ia Hawaii ma ka Hele MALIHINI ANA. [ARTICLE]

Kaapuni ia Hawaii ma ka Hele MALIHINI ANA.

Hale Hookipa. Aia ma ke kae o ka lua o Kilnuen he hale hookipa, mamuli o Mr. Kaina ka hooponopono ana a me ka hale maoli. Na ka haole e malama pono i ka poe heie malaila ine kn uku no ; ma ka ni, a mn ka moe ana, e iike ine ka mea kupono i ka mea hnie. Halawai me ka poe ku makaiiiki. Nov. 3. Ma kakahiaka o keia ia houluulu mai na kanaka ku mnknhiki o Mr. Kaina nra ka hnlawai mn ka lanai o ka hale moe o ko inkou haku hana. Ua malama pono ia ka halawai me ka malu pono, ma ka honi 6 o knkahiaka ua pau. la manawa ne. eieu koke ka haku hana e kaupaonn i ka pulu o kekahi la, alaila, pii hou no kanaka i kn pulu n pela mau na la n pau e hana ai, e pii ana kekahi poe i ka pulu, e lawe ana kekahi poe i kai o Keauhou. No« Pona. 0 ke nianui mni ka lua o Kilauea a hiki ma kai o Puna, he aianui uiaikai, a he loihi ka hele nna. Mahope iho o ka pau ana o ka halawai a me ka paina nnn nm kahi o kekeiki Hnwnii hana iima e noho mai in i ka uka iuiu o ka lua o o kuu heie no ia me kekahi kanakn ona. He la ino, uhi paapu ka ohu ma kealanui, kui ka hekili, kulu ka ua noe, puiwa ka hoki no ke kawewe o ka hekiii maloko o ka iehua liilii e heie la a puka i Panau. No Panau. Ain inaloko pono, a makai ae o ke alanui aupuni he inau hale eiua, eiua hoahanau ma ko laua haie, a he poe Pope ma kekahi hale. Ua hui pu mai makou a hninwni, a kamaka* maiiio, a pule i ke Akua, a pau, o ko'u heie no ia i Kahauaiea. Kauaualea. No*. 4. M.i kakahi{ika. Haiawai ma Kahaualea, ho wnhi haie kuia, malaiia ka halawi ana, ua pau ko iakou haie pulei ke kai mimiki i hala aku, i hoonaueueia ai e na olai o Apenia. He nui no ka poe i heie mai ma ka halawai a hoi aku a hoi aku ine ka oluolu o na luaka. No Kalapana. Ma ke awakea o'u mai Kahaualea aku. He halawai ma Kaiapana i huiia niai rne Kaimu, nui na kauaka n>a keia haiawai maikai o ka noho ana, maikai ke kthapai, a maikui ka haie o ke Akua kahi e noho ai kaoaka, a hoolohe i ka waiwni o kn uham\ O Barenaba ka haioleio ma keia kihapoi me kana (pu ole.) oia ka pu puhi a nu haoie

ona ok?;hois kahea ai. Pela co keia. ba:e puie aoie he tcie, he pu a ka haole o-J-€. No OriHls>.o. ; Not. 5. Hele ana aa ma Opihikao he kihapai nvc kabu o Kev. Mr. Makuakane. hiUwai au malaiia. ine oa mea uoku i hele

niai, e hke me ka Jesu. na tnea elua. ekoiu. e halawai ana roa ko'u inoa, Owau pu no me lakou, aka, ua oi keia poe inaaiua o ka iesu. CJa alua haie kuia. a*u i haiawai ai rue kanaka niai Kaimu aku a hiki ma Op;hikao. o Kehena ame Kukuihaia. Ua maikni do na r uakua a me oa keiki uia ka halawai kino e iulu na lima, a ua miki no hoi e lohe no na | hana a ke Akua ma na aina Pegana Nuuhiva. x\o Koae. Not. 6. Ma ke kikahiaka o keia la he ha-l iawai ma ka luakini o Koae. Ua hele nui mai no na kaoaka a me na keiki tna ka haiawai. LTa maikai ka nui enaloko oka haie ma ka hoolohe ana. Aka, eia ka hewa o ka ue o na keiki mnloko o ka hale puie, a loihi ioa, aoie e lawe aku nai makuahine mawaho e hoonana ai. Eiua, | a ekoiu, niakuahine hana peia ma ka haie o fce Akua. Eia ka he hana mau na iakou j keia i na wa i haia aku. Ua kii pinepine ko j iakou kumu haioieio e papa a e lawe aku | mawaho, noho no kani ka waha. ! O keia inoa maluna o Koae he inoa mau j keia, ua kapaia maluna o ka aina o Koae, | keia mano keokeo hueio loihi. Pela no ke- j kahi aina e pili ana malaiia, ua kapaia ma- j enuii o kekahi manu o Kanekiki, a huiia kekeia mau inoa o na manu. He leo maikai ko na manu e kani kolona-! he ana iioko o na pepeiao (puaina.) Peia j kakou e na makua e hookani i na keiki me j na nia a me na himeni maioko o ka iuakini o lehova. Ua oki ka hookulikuli waie i ka ! hale o ke Akua. I ĪNo Makuu. Ma ke awakea o keia ia. Heie maua me ! i\lr. Hanu a hiki ma .Makuu, a no ka lohe oie o kanaka, ua hoopaneea ahiahi haiawai, maloko o kekah» wahi haie uuku ka launa' ana mai o kekahi poe me na maka hoihoi a me ka naau makemake i na hana kuwaho a kakou. Ua moe maiaila a wanaao heie aku. No Keaau. Nov. 7. Ma ke kakahiaka nui hiki inaua

ma Keaau me ko'u hoa lawehana J. Hanu. j Ua akoakoa mua mai kekahi poe ma na ha- j ie noho, a he poe maiihini kekahi malaiia. O ka hoomaka no ia e hana i ka oleio a ke Akua, maioko o ka hale o kekahi luna ekalesia a hiki i ko pau ana, heie koke ma Hilo. Aia a hala hope ka nui o Puna i hope, hoomanao au i na mea kino a'u ī ike ai, o ka ulu pokopoko ilaio, e ialau ae no ka lima 10-1 aa no ka hua, a o kekahi uiu iialo ioa ka j hua e pili ana me ka pohaku. ! O ke kupu ana o ka hala, ma kela aoao i keia aoao o ke aianui, ua heieiei ilalo, hele ; a he aia wale no na wahi o ke aianui, i awi-1 ii pu ia ine ke aia o ka hinano. Ua olelo nui ia o na haia o Halaamani oia na haia ala ioa a kaulana ma Puna. No Panaewa. Aia a hala o Panaewa mahope o'u, e hoomanao ae no au i kona uiuwehiwehi i na i ohia iehua ioloa, i hele a piha i na manu hu- j lu like ole e kani ana me na leo iealea, ilaiia j waie no ko'u mau maka e aloalo ai, e iike ! me ka hooioheana i na Papa Himeni o Kau-| makapili a ine Kawaiahao, no ke kani hone ! mai o na leo, inakena ka aioalo o na kanaka J o ka poe hoolohe. j

No Hilo. ; Nov. S, Snbati. Ua piha o Hnili i na k;\naka ma ke kakahinka o ke Sabati, o kona i mau no ka ia i na manawa n pau, a ma ke ahiahi e hoi ana kela apana keia apana ma ko iakou wohi ponoi. O ka huma o Ue kula Sabati ma ia la, eh-; ma haneri (500). Lulu na alanui o Hilo i ī ka makemake o na kanaka e konio ma ka luakini o Haili. me ka maiu o na makua a • me ka lakou mau keiki. ; Ua hele maua me ke kumu makua Rev.; T. Coana ma ka hule paahao, a ma na halawai a pau, pela no a hiki i ke ahiahi o keia la me ka oiuolu maikai. Hale Kula Hanai. Nov. 9. Maiaila maua o Kev. D. B. Lyinan ka iakou kumu, maikai ka hale kula, maikai na kumu ao, hookahi kumu eao ana ma ka oleio haoie, hookahi kumu e ao ana i na mea ' ano Helu, o kela a me keia a hiki i ka Hoa- j ilonaheiu, ke hooikaika nei na haumana ma j na haawina a iakou. ) Maikai ka aina o ke Kuia Hanai o Hiio, t nui ke kalo, ka inaia, a no ka nui ioa o na f mea ai, ua kuai lakou me na kanaka kama- i aina, o poho wale ka mea ai. j No Pueopakp. ! Nov. 11. Ma ke awakea hiki au ma keia kihapai. Ua hookipa m&i ko iaiia haiolelo J. Hanai, ma ke ahiahi o ia ia t he haiawai: roa ko hikou iuakini, nui no na kauaka i Jauna mai a hiki i ka wa pau o ka haiawai. He kaawiie ka hale pule, a he kaawale kahi e noho ai o ka kanaka, aka, no ka ma-1 kei»»ke o ka naau i ka oielo a ke Akua, ua ' hele no iakou ma kooa hale i iohe pinepLne ! ai, wahi a ko iakou haioleio. | No Onomea. liaiia o Rev. H. K. Pahio ke kahu. He mau kahawai hohonu ko Hilo Paliku, a ma Onoinea, he kiekie ka haie puie iluna, a he hohonu ke kahawai ilaio, a he aina maikai i ke kanu ko, a ka poe kaiepa waiwai. Ma ke ahiahi 12 o iNovemaba, hahwai raa < ko lakou luakini, a nui no ka poe i helemai I i ka halawai a me na kauaka o ka Hoi mn- i hiko. KnMka u»a kekahi i heie mai; a me ia ' po 00, waiho ka hana. j Ma ka po, heie uiaua o Kev. H. K. P«hio t !

i ku i Hawaii tue iu ['ake. ma k,> ,akou wahs. ī nuj r.a PaWe iaona mai me ka iakou kumu, s he hikiwawe ka ike. po, nvu ki hoonnka ani ua ike kekaK; poe i ka No Hjts.\Lir. N*ov. ]:J. (Ta t;;ki au ina Hakulaa, a ma!ai:a no ke kahu exai€sia K-w T. Poh»no. a ma ke ahiah; o ia la, he haiawa: ma ka iuak?m. i\i p:b3 irai ro ka luakioi ioa hoahanau. me k.i e'uniu maikai. a hookuu wa'e ka halawai. Lacfakoegoe. -Ma ke»a kihapai. He kanu e ooho ana o Rev. j. Hanaloa. Nov. 15. Sabi:i. launa nui mai na kanaka ma ko lakou luakini a piha, a he ioihi loa na wahi e h'ele mai ai o oa knnaka, a no ka makemakea me ka malama Sabati, ua hele no iakou i ka pule meka manao maikai i na hana ake Akua. Aia ilaio ka haie pule. a me na haie o kanaka i ikeia e ka maka, he mau pali k,v mea ki*kie raauka> he kai ka mea kokoke inaka: aku o na haie. H.OIAKI'A H2S!NA. Aoie i like ka heie ana o Hamakua Hikina me ko Hiio Pahku. He mau kabawai hohonu lehuiehu ko Hiio Paiiku. He manienie piiipiii ko Hamakna me na wahi nlu kupono ika makemake o ka wawae o ka iio e lohi o(e ai. MAI NAHOANO. Nov. 17. He haiawai maiaila, o Kev. S. Kameiamela ke kahu. Ua iauna mai kekahi poe uuku, me ka piha ole o ko lakou haie pule, no ko ialeou heie ma ka naheiehele i ka imi ai, a he loihi ioa no na hale noho o kanaka, mai ka hale puie aku, ina e hookokokeia na haie me ka iuakini, ina ua nani o Maunahoano. Eha haie me kanaka kokoke mai. O ka nui o na haie, eiua a ekoiu paha mile ka loihi mai ka haie puie aku. Kawela, Kapulena, Eleio.

Nov. 22, Sabati. E komo ana au ma keia mau iuakini ma Hamakua waena Kev. J. Bikanele ke kahu, ma ke kakahiaka i Kaweia ka pule, awakea ma Kapuiena, i ke ohiahi ma Eieio o ka po no ia.

Ua maikai na luakini ekoiu ma Hamakua waena, ua piha pono i na kanaka, no ka mea ua lohe e iakou mamua, i ka hiki ana aku ua iako ka hale i kona pee kanaka.

Ua ioihi hou ko'u noiio ana ma keia mau apana Hamakua Waena a me Homakua Hiiiina, mamuli o ka maiama oluoiu a J. K. Kaunamano ka L. K. apana,a me G. W. D. Haiemanu ka makai nui, ma na mea kino e pono ai keia noho aiia, ua nani no ke Akua, no kona poe kanaka ma kela wahi keia wahi o ka aina. No Waipio. Ke ulu nei na hana pono ma keia kihapai, ua piha ka luakini i na kanaka, ua nui ka poe ma ke ku!a SaWti.

Ua kahikoia n;x wahino ku Mmeni me na aahu wauke, he hupa wauke me ka paknna, me ka papale, me ka hainaka, he wauke wale no na mea e pono ai ke kino o na wahine. He wahi nani nnkekeke a ko Hawaii, aka, nana aku anapanapa i na wahi hpoluu o na ano kahiko. No Aiku. Dekemaba 3. Haalele ia Waipio e hoi ana ma Kawuihae, no ka mea, ua loheia mai he moku o " Marila " e holo ana ma Honolulu. Aia ma keia naele o Aiku he nui ka ua,a me ke poho ma keia la, e koopuln ia ana ko'u kino c na paka ua o ka lani, ua mehana o luna, o na kapuai ua anu loa. No Waimha. Ma ke awakea o keia la, ua hiki au ma ka hale o ka makua misionhri Kev. L. Lainna nie ke anuanu. lTa hookipa koke kela ma kona hale me ka eleu i ke kiaha ki, a me na lako ai o kona papa aina, a pumehana, nlaila, heie maua o D. Manuia a hiki i Kawaihae ua hala ka moku. No Kawaiii.ae. Dekemnba -3. Ma ka au o D. Manuīa. Hiki koke ka n.akani e wawahi nna i na hale, o ka hale o Manuia kai hakihaki liilii, moe ilnlo ka ha!e; a auwana i knuhaie e, a malamalama hoi mai. He mumuku ka makani ikaika o Kawaihae. W. fr\ Conway. He haole kalepa nona ka hale kuai tna Kawaihae. Ua hookipa mai oia ia'u ma kekahi hale oim me ka uku ole, malaila kuu noho ana a hoi oiai nw kona moku. O kana w«hine, he hoahauuu no Hilo, he oluolu maikai. Pualinui ka moa. Me ka mahalo. J. W. Kaiwi.