Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 6, 6 February 1869 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KE KUOKOA, HONOLULU, PEBERUARI 6, 1869.

 

Press on Little Pilgrims.

Happy Voices

 

1. Ina'ku na keiki e auwana nei

Ma kahi uwe hanehane,

Ina'ku ano la, mai ku kuihei,

E nauwe pu ae i ka lani.

Cho. -- Aia pae ma o la

E @maikai loa,

Malu mau oukou,

Ma ke Kanaana hou.

 

2. Ina'ku na pokii aloha onei,

Ke kau la ka pouli maluna,

Olai ka honua, hooee ke kai,

E holo, mai ku kanalua.

Cho. -- Aia pae ma o la, &c.

 

3. Ina'ku na hoa kamaiki maikai,

O Iesu ke Hoa hiilani,

Ke Alakai pono e hilinai ai,

A hiki i ke kauhale nani.

Cho. -- Aia pae ma o la, &c.

 

4. Ina'ku, a luhi a maule oukou,

Kipa'e i ka punawai ola,

E inu pohala a kukini hou,

A kikoo a mau i Ziona.

Cha. -- Aia pae ma o la, &c.

 

5. Ina'ku na keiki, ke ala nei no

Satana ka Moo lapuu ae la,

E kaakaa na maka o lele malu

A hoopakaawili pu mai la.

Cho. -- Aia pae ma o la, &c.

 

6. Ina'ku oukou la, ua kokoke no

Ka home olino maluna,

Ke hamama ae la ka puka ma o,

A kali lakou no oukou la.

Cho. -- Aia pae ma o la, &c.

 

7. Ina'ku, hauoli, na keiki maikai,

A i komo i ko luna home,

E pau na kaumaha, na hewa onei,

A e kau mau ka lei o ke ola.

Cho. -- Aia pae ma o la, &c. WAIMEA.

 

Kumumanao a Rev. J. H. Moku i heluhelu imua o ka Aha Lunakahiko o Mani ma Wailuku,

Oct. 22, 1869.

 

HEAHA LA NA HANA KUPONO A NA MAKUA

E HANA AKU AI I KA LAKOU

MAU KEIKI?

 

Iloko o ke kumumanao. Ua ili iho maluna o na makua a me na kahu hanai ka poe na lakou na keiki na hana nui, o ke ao ana, ka malama ana, ke alakai ana, a me ka hooponopono ana i ke kino a me ka manao o na keiki ma ka aoao e pomaikai ai lakou, no ka mea. "E ao aku i ke kamalii i kona aoao a kanaka makua oia, aole ia e huli oe mai laila ae."

 

O na keiki, he waiwai a makamae ia a ke Akua i haawi like ole mai ai i na makua mai o a o. Ua hoonoho ke Akua i kahu a i puuku na lakou e malama pono i ka ke Akua waiwai oia na keiki -- Mai kuhihewa na makua na oukou iho na keiki, no ka mea, ua make kahi poe me ke keiki ole, makemake hoi kekahi poe i eha a i elima keiki, hookahi no nae i haawiia mai, nolaila, ma keia mau hoike, ua akaka, aole na kakou na keiki na ke Akua no, a ina na ke Akua na keiki, pono na makua ke malama pono i ka ke Akua waiwai.

 

Nolaila kakou e ninau ia mai nei e keia kumumanao, Heaha la ua hana kupono a na makua e hana aku ai i ka lakou mau keiki?

 

Ekolu mea e noonoo ai iloko o keia kumumanao.

1. O na hana kupono a na makua e hana aku ai i na keiki.

2. O ka manawa e hana aku ai na makua.

3. O ka hope oia mau hana.

 

E wehewehe a e hoomaopopo ma ka manao mua, oia hoi.

1. O na hana kupono a na makua e hana aku ai i na keiki.

(1.) E hoonaauao i na keiki, me ke ao aku ia lakou ma ka Palapala Hemolele.

 

Ke ae nei kakou i ka pono ke hoouna i na keiki ma ke kula kahi e ao ia ai i ka ike a me ka naauao, aole nae e pono i ka makua ke pihoihoi a paulehia wale maluna oia mea, me ka noonoo ole i ke kahua a me ka mole kahi e hookumu ia ai ka waiwai o ka ike a me ka noiau, no ka mea, "E imi mua i ka naauao a loaa, me na mea a pau au e imi ai, e imi pu i ka ike a loaa, O ka maka'u ia Iehova oia ka mole o ka naauao," a me ka iho @ kaa pono ai ka naauao o ka mea nona ia.

 

No ia mea, elua mea nui a ka makua e noonoo ai mamua ae o kona hoouna ana i ke keiki i ke kula, kahi e ao ia ai ka naauao. O ka loaa o ka ike a me ka naauao. O ka lilo hoi o ka naauao i mea e pomaikai ai ke kino a me ka uhane o ke keiki, no ka mea, he waiwai nui ka uhane o ka makua a me ke keiki i ko ke Akua manao. Nolaila, mamua ae o ka hoouna ana o na makua i na keiki i ke kula, e pono ke nana i ke ano a me ka noho ana o ke kumu, no ka mea, i na he ona @ a he moekolohe ke kumu, e pono anei i na makua ke hoouna i ka lakou mau keiki malalo o ke ao ana a ia kumu? Ke hoole aku nei au, aohe pono, no ka mea, e lilo auanei ke ano a me na hana a ia kumu i aniani hooleleaka, a i hao makeneta e pipili ni iloko o ka nuau a me ka manao o na keiki i ko lakou wa opiopio, o ko lakou poino no ia, e like me ke ano o ke kumu pela auanei na haumana.

 

Pela hoi i na he hoahanau, a he haipule oiaio na makua no keia aoao Euanelio, ke manao nei au, nohe pono i na makua ke hoouna i ka lakou mau keiki malalo o ke ao ana a me ka hoonaauao ana a na kumu Katolika a me na kumu Bihopa Enelani; o lilo ia mea i upiki a i pahele e hei ai ka pua-i o ka makua a me kana keiki a haule @ua i ka hoahewa ia e ka Haku, no ka mea, pela na keiki a kekahi poe i hoouna iho nei iloko oia mau kula, no na makahiki ekolu a eha, a pela aku. Mai kuhihewa oe e ka makua o na mea helu a me na buke hoonaauao e ae na mea nui e ao ia mai la i ko keiki, aole pela, no ka mea, e pu-a mau ia ana ko keiki i na manawa a pau i kela mana ai mulea awahia loa, o ke ao ia ma na mea pili i ke ano hoomana, ka hoopaanaau ana i na pule, e kuawili ana i na Anela a i ka poe haipule, ka lei ana i ke kii me na pupu, ke kuhikuhi ana ia mea, a me na oihana he nui wale, ua pau loa ia mau mea i ke ao ia i na keiki a kekahi poe i hookomo iho nei iloko oia mau kula.

 

No ia mea, ua hoohuli a paipai kekahi mau keiki i ko lakou mau makua e haalele i keia aoao, e lilo na makua i poe Katolika, a haumana no ka aoao Enelani. Oia ke akamai o kela mau aoao e hopu nei i na keiki i ko lakou wa liilii, a hoonoho iloko o ka lakou la mau kula; i hiki ke pu-a i ko lakou wa liilii, a ao ia ma na mea pili i ke ano hoomana, no ka mea, ua ike lakou aole e loaa nui na makua ma ka hoohuli ana i mau haumana no lakou, nolaila, hooikaika loa lakou ma na keiki, no ka mea, ma keia hope aku, e lilo auanei na keiki a na makua i hoouna iloko oia mau kula i mau lala no ia mau Ekalesia.

 

No keia hana a na makua i ka hoouna ana i na keiki malalo o ke ao ana a na kumu Katolika a me na Bihopa, ua kue maoli no lakou i ka berita o ka manaoio, no ka mea, i ka wa a lakou i lawe mai ai i na keiki imua o ke Kahunapule e bapetizo ia lakou, ua hoohiki iho na makua e hoolilo a e hoolaa loa i ke kino a me ka uhane o na keiki na ke Akua Manaloa. E like me ka ke Akua i ao mai la ia kakou na makua, "O oukou hoi e na makua, mai hoonaukiuki i na keiki a oukou, aka, e alakai ia lakou ma ka hoopono a me ka hoonaauao a ka Haku." aka, ina ua ike oe ka makua he kumu naauao, haipule, noho pono, mai kanalua i ka waiho aku i ke keiki malalo o ke ao ana a ia kumu, i na ua hiki ole i ka makua ke ao a ke malama pono i ke keiki, ua oi ka pono ke waiho ke keiki malalo o ke ao ana a na kumu haipule, i piha ka naau a me ka manao o ke keiki i ka Mane lani. E like me Timoteo i lilo ai i keiki hookama na Paulo i kona wa opiopio, a piha ka naau o Paulo i ka hauoli no kana keiki Timoteo. Nolaila, i ka manao ana o na makua e hoouna i ka lakou mau keiki i ke kula, kahi e loaa ai ka ike a me ka naauao, e hoouna i ke kula kahi e ao ia ana ka Baibala.

 

(2.) E ao aku na makua i na keiki i kela a me keia hana e pomaikai ai ka noho ana.

 

No ka mea, e pono no na makua ke ao a ke hoomaamaa i na keiki i ko lakou wa liilii i na hana e pono ai ka noho ana, i maa a walea na keiki i ka lawelawe me ko lakou lima iho, i lilo hoi ia mea i mea e kaohi ai i ke keiki i ka hele auwana ana i o a ia nei, ke akamai a ke maalea ka makua i ka imi ana i na mea e hoolakalaka ai i ka manao o na keiki, ma ke alakai ana ma ka pono.

 

No ka mea, o ka naau o na kamalii, ua like ia me ka aina i mahi ole ia, kupu mai ke kakalaioa, ka puakala a me na mea ino he nui wale. Ina mahi pono ia kela aina, palau ia, hookahe i ka wai, ulu na mea kanu, uliuli, hua mai i ka hua, pa kanakolu, pa kanaono, pa haneri, nui ka olioli o ka mea nona kela aina, pela no ka naau o ke keiki ke ao pono ia i kona wa opiopio, hoohua mai oia i na hua maikai he nui wale.

 

E hoowahawaha loa aku kakou i ka hana a na makua naaupo, hoomililani hoopuoahele i ka lakou mau keiki, a nawai e malama ia lakou ke make na makua? E lilo anei lakou i poe aloha aina a aloha lahui? Ke hoole aku nei au, aole, loa, no ka mea, e lilo auanei lakou i poe aea haukae me ka makilo. He oiaio, "O ka lima hoopalaleha i ka hana, he mea ia e ilihune ai." O ke poo o ka mea palaualelo he hale paahana ia no Diabolo.

 

Nolaila, i mea e pono ai a e pomaikai ai na keiki, pono na makua ke hoomaamaa i na keiki i kela a me keia hana e pomaikai ai ka noho ana, i miki a eleu lakou ke hiki aku i ka wa kanaka makua, a pomaikai lakou.

 

(3.) E hoopai no na makua i na keiki ke hewa ka lakou hana ana.

 

No ka mea, ina waiho wale ia ka hewa o ke keiki me ka hoopai ole ia, ua like no ia me ka ae o ka makua i kana keiki @uku naaupo e kolo ma kae pali a haule make loa. O ka laau hahau ka huipa kiani ma ka lima o ka makuakane a makuahine paha, e hoopololei ana i ka naau o ke keiki ma ka aoao e pomaikai ai oia, he naaupo he paakiki, he pakike ke keiki, aole e hiki iaia ke malama iaia iho, nolaila, ua oi ka pono i ke keiki ke hoolohe i ka makua, ka mea i ike a i maa i ke ano o ka noho ana; a i ole ke keiki e hoolohe pono i ka leo o ka makua, e hoopai no ka makua me ke aloha a me ke kupono.

 

O ka hoopai ana i ka hewa o ke keiki kekahi mea pono ole i ka manao o na makua o keia lahui; ina i hoopai ka makuakane oiai ua hewa ke keiki, huhu hoi ka makuahine, i na hoi ua kulike ka manao o na maku no ia hoopai ana; nuku hoi na kupuna a me ua kuhu hanai, no keia hana lapuwale iwaena o na makua, ua kiekie a haakei maoli ka manao o kahi mau keiki i ko lakou mau makua, ua lilo ke kanawai o na makua i mea ole.

 

O ka lehulehu o na makua a me na kahu hanai o na keiki kekahi mea pono ole, ina e hoopai na makua no ka hewa o ke keiki, o ka holo no ia o ke keiki i ka hale o na kupuna e ai ai, a i ole i kahi o na makamaka. Auhea la ka mana i koe o ke kanawai o na makua?

 

(4.) E kiai a malama pono na makua i na keiki i na manawa a pau.

 

Ina ua manao ke kanaka he kuleana a he pomaikai kona iloko o kekahi waiwai, hiki no hoi iaia ke kiai a malama pono i ua waiwai la. Pela hoi ua keiki, ka momi a ke Akua i haawi mai ai ia kakou na makua. I mai la ke Akua i na makua o ka Iseraela, "E ao pono aku oe ia mau mea i au mau keiki, e kamailio aku ia mau mea i kou noho ana ma kou hale, i kou hele ana ma ke ala, i kou moe ana ilalo a me kou ala iluna." Ma keia pauku, ua akaka ko ke Akua manao, he pono na makua ke kiai a malama pono i na keiki i na manawa a pau.

 

Aka, ua palaka loa kekahi poe makua ma keia hana, ua auwana wale na keiki i o a ia nei, ua ako ia ka maluhia o na kaikamahine i ka wa kupono ole; koe ka poino a me ka lapuwale maluna o ke kino o na kaikamahine! Ina he ilio, oi aku ka punahele i kahi poe makua mamua o ke aloha a me ka makemake i na keiki, ina e nalowale ana ka ilio mai ka hale aku, o ka huli hele no ia o ka makua pa i o pa ia nei. O ka nalowale nae o ke keiki mai ka hale aku mai kakahiaka a po ka la, aole wahi mea a manao ia aku, na ke keiki no i hoi mai, aole no he wahi olelo ninau iki a ka makua i ke ano a me ke kumu o ka hele ana o ke keiki a po ka la. Ina he ninau ka ka makua ia manawa, I hea oe? I o mea ma la no au, o ka pau ae la no ia, ua like me ka lapuwale.

 

(5.) E lilo kela a me keia makua i kumu hoohalike maikai no kana mau keiki.

 

He mea makehewa nahana maikai i olelo ia iho nei, ke ole e lilo na makua i kumu alakai no na keiki. Pehea la e hiki ai i ka makua ona rama a moekolohe ke ao a ke alakai i ke keiki ma ka pono? Aole loa e hiki, no ka mea, i na he makapo ka mea alakai i kahi makapo, e haule auanei laua i ka lua hookahi, pela hoi i na e kekee ka rula, e kekee ana no ka laina, a pololei ka rula, e pololei no hoi ka laina.

 

Ua ike no kakou, ina e lepo ke poowai a kiowai paha, e lepo no auanei ka wai o ke kahawai a o ka auwai hoi. Pela ke ano o na makua pono ole, no ia mea, ina makemake na makua e alakai i na keiki ma ke alanui o ka pono a me ka pomaikai, e hoolilo mua ka makua iaia iho i kumu alakai maikai no na keiki e pono ai.

 

(6.) E pule na makua i ke Akua i hoohuliia ka naau o na keiki ma ka pono.

 

No ka mea, ua olelo mua ia iho nei, aole na kakou na keiki na ke Akua no, no ia mea, ua pono ia kakou ke pule i ke Akua, e kokua ia kakou ma keia hana nui. O ka pule he kamakamailio ana ia o ke kanaka me ke Akua, e like me ke keiki uuku e kamakamailio ana me kona makua iho. O ka pule ka ke kanaka palapala hoopii kupono e noi ana i ke Akua no na mea a pau a kona naau i makemake ai. E like me ka palapala hoopii a ka lehulehu e noi ana imua o ka Ahaolelo o ke Aupuni, e wehe i ko lakou mau pilikia, a i ole e loaa ia lakou kekahi mau pomaikai ma ke kanawai.

 

Pela kakou na makua, mai hoopoina i ke noi no na keiki i ke Akua, no ko lakou noho ana, hele ana, moe ana, a ina manawa no a pau, e ao aku no ia lakou e pule, a e noi i ko lakou mea nana i hana a i malama, e kuhikuhi i na keiki i ke ano o ke Akua oiaio, a me kona mau kanawai, i ike a i maa lakou aia i ka lani ko lakou mea nana i hana.

 

2. I ka manawa hea ka wa kupono i na makua e ao aku ai i ka lakou mau keiki?

 

Ina makemake ke kanaka e hoopio a e hoopololei i kekahi laau, e kali anei oia a oolea ke kino o kela laau alaila e hoopio? Aole, i ka wa opiopio no ka wa palupalu o kela laau, alaila hiki ke hoopio a hoopololei. Pela no na keiki, i ko lakou wa opiopio ka manawa kupono e ao aku ai na makua ia lakou ma na mea o ke kino a o ka uhane. I mai la o Solomona, "E hoomanao oe i kou mea nana i hana i na la o kou noho opiopio ana."

 

No ka mea, i ka manawa a kekahi kumukula Sabati i ninau aku ai i na haumana o kana papa kula i ka i ana aku. A hea oe imi i ke Akua? I mai la ka mua, a hiki aku i ka 20 o kuu mau makahiki, i ka lua hoi, a hiki aku i ka 10 o ko'u mau makahiki, i ke kolu hoi, a hiki aku i ka 8 o ko'u mau makahiki, o ka ha o lakou, he wahi kaikamahine uuku loa, o Lilia kona inoa, ninau aku la kana kumu iaia. E Lilia, a hea oe imi i ke Akua? Pane mai la o Lilia, "Ano, ano no, i kuu wa opiopio e imi ai au i ke Akua," piha ka naau o ke kumu a Lilia i ka olioli, no ka mea, ua pane o Lilia i ka haina oiaio me ka pololei o ka ninau a kana kumu.

 

Pela no, aole e loaa ia Lilia ka haina o kela ninau maluna i na aole i ao ia o Lilia e kona mau makua i kona wa opiopio, ina makemake na makua e kanu i ka pono iloko o ka naau o na keiki, e kanu i ka wa opiopio, ka wa palupalu o ka naau a me ka manao o na keiki, i ulu ka pono, a hua, a oo, a pomaikai lakou.

 

3. O ka hope o kau hana e ka makua. Aole e hiki i ke kanaka ke hooikaika wale i kekahi hana ke ole oia e ike mua i ka hope oia hana, o ko ka makua waiwai nui, a he waiwai puka maikai loa ia ma ke ao ana, a me ke alakai ana i ke keiki ma ka aoao e pomaikai ai; o ka ike iho ua hoolohe ke keiki i kona leo, ua eleu, ua miki, ua ano haipule, a maka'u i ka wahahee, oia mau mea a pau au i ike aku e ka makua, ua kanu ia iluna o kau mau keiki. O ka hope kupono iho ia no ia o kau hooikaika ana ma keia mea e ka makua.

 

No hea mai ke kaulana o ka inoa o Wasinetona, a o Aberahama Linekona a puni ke ao nei? a me na kanaka @ e ae a pau, no ka noho pono a haipule o na makua, pela e lilo ai na keiki a ka poe haipule oiaio i kia hoomanao na ko ke ao h@ookoa a pau e nana mai ana, a pomaikai ka aina a me ka lahui mai o a o ia lakou. No ka mea, "E nana i ke kanaka hemolele, e nana hoi i ka mea kupono, no ka mea, o ka hope o ua kanaka la he pomaikai no ia."

 

Ka Moolelo o ka Halawai a ka Aha

LUNAKAHIKO O MAUI.

 

WAIL@, MAUI,

Ianuari 22, 1869.

 

Halawai ka Aha ma ka hora 10 A. M. Maloko o ka luakini Pohaku Hoole Pope. Koho ia o Rev. S. W. Nueku i Lunahoomalu -- Eia na hoa o ka Aha i hiki mai.

EKALESIA KAHU LUNAKAHIKO.

Lahainaluna, S.E. Bihopa, Aea,

Lahaina, J. H. Moku, Kuhelemai,

Olowalu, J. Kikiakoi, Pepee,

Wailuku, -- Kahaunalopua

Waihee, -- Popoki,

Kaanapali, Kahookaumaha K. Kakau,

Halawa, S. W. Nueku, --

Kaluaaha, -- Maikunu,

Honuaula, H. Manase, Napela,

Kaupo -- Kekalohe,

Kipahulu, D. Puhi, Kaha,

Lanai, -- --

Hana, -- --

Koolau, -- --

 

No Lahainaluna o M. Kuaea, no Wailuku W. P. Alexanedero. O J. Kealo, J. M. Kealoha, S. Kahelemauna, Mr. Kanuha, Mr. Keone, he mau keiki lakou na ka aha.

 

Heluheluia he palapala na ka ekalesia o Kaupo, e noi ana ia J. M. Kealoha, i mea haiolelo no lakou. Hooholoia e ka Aha.

 

Heluheluia ka palapala a ka ekalesia o Kaluaha, Molokai, e noi ana ia Rev. G. W. Pilipo, i kahu no lakou. Kauoha ia o J. H. Moku, nana e palapala aku ia Mr. Pilipo, no ka palapala kahea a ka ekalesia o Kaluaaha.

 

Ma ka hora 3 1/2 P. M. hoolohe ka Aha i ka haiolelo a Rev. M. Kuaea, aia ke Poolelo ma 2 Korineto 5: 4.

 

Koho ia o Mr. Kuaea, J. H. Moku, i Komite haawi kumumanao, no na lala o ka aha, no ka halawai e hiki mai ana.

 

Manao ka Aha, e apo ia S. P. Heulu, me Ahia e lilo laua i mau keiki no ka Aha; e hui pu ia ka inoa o S. Kahelemauna ma ka ninaninau ana, no ko lakou makaukau e lawe i ka Oihana Haiolelo.

 

Na J. H. Moku, i alakai mua ma ka ninaninau ana i ko lakou ano haipule, ke kumu o ko lakou makemake e lawe i ka Oihana Haiolelo.

 

Na S. E. Bihopa i ninaninau aku ia lakou i ke ano o ke Akua oiaio, ko ke Akua Kahikolu ana, a me ko ka Uhane Hemolele Akua ana, a pela aku.

 

Hoapono ka Aha i ka ninaninau ana ia lakou nei, na ka Lunahoomalu a me ke Kakauolelo e haawi ia S. Kahelemauna, S. P. Heulu, Ahia, i mau palapala Ae e haiolelo.

 

Kukakuka ka Aha no ka pono ke haawi i Palapala haiolelo no S. P. Ahiona Pake. Koho ia S. E. Bihopa, C. B. Anelu, M. Kuaea, J. H. Moku, S. W. Nueku, J. Kikiakoi, W. Kahookaumaha, i Komite nana e ninaninau no kona makaukau e lawe i ka Oihana haiolelo, ma na wahi a pau ana e hele aku ai.

 

Heluhelu ia he palapala no na na hoahanau o Waikapu, e hookaawale ia lakou i ekalesia okoa, manao ka Aha, he pono ke ae i ka palapala noi a ko Waikapu poe.

 

Kohoia o W. P. Alexanedero, i Komite nana e hookaawale ia Waikapu i ekalesia okoa.

 

Hoolohe ka Aha i ke ano a me ka noho ana o na kihapai ekalesia.

 

I ka lohe pono ana o ka Aha i ka olelo hoakaka a ke Kahu ekalesia o Halawa, no na Mai Pake ma Kalawao Molokai, a no ka malama pono ole ia o na kino kupapau o ia poe a me na mea e ae i pili ia poe pilikia, nolaila, ua kohoia o S. W. Nueku, i Komite e launa pu a e kuka pu me lakou.

 

NA OLELO HOIKE A NA KOMITE.

Ke hoike aku nei ke Komite hookohu i ke Kahu ekalesia o Olowalu me Ukumehame, Penei;

 

Ua hele aku makou ekolu ma Olowalu i ka la Sabati, oia ka la 27 o Dec. ua hookohu ia o J. Kikiakoi, ma ke kau ana i na lima a me ka pule, i lilo ia i Kahu, a i kiai no ka ekalesia ma Olowalu me Okumehame.

 

Komite,

S. E. Bihopa,

M. Kuaea,

J. H. Moku.

 

Ke hoike aku nei ke Komite hookohu i ke Kahu ekalesia o Kaanapali, Penei;

 

Ua hele aku makou ekolu ma Kahana, Kaanapali, ma ka la Sabati, la 17 o Ianuari, ua hookohu ia o W. Kahookaumaha, ma ke kau ana i na lima, a me ka pule, i lilo ia i Kahu a i kiai no ka ekalesia ma Kaanapali.

 

Komite,

S. E. Bihopa,

M. Kuaea,

J. H. Moku.

 

Ke hoike aku nei ke Komite haawi kumumonao i na mea a laua i noonoo ai, Penei;

 

1. He mea pono anei i na mea i hoopalau ia, ke haalele wale kekahi. me ka maopopo mua ole o ka hewa o kekahi o laua?

J. Kealo.

 

II. Heaha ke kahua io o ka mare? Heaha hoi ka waiwai o ia hana?

W. P. Alexanedero.

 

III. Heaha na rula, e malama ai na makua i na keiki a lakou, i lilo lakou i mau keiki maikai, a ikaika ke kino? S. E. Bihopa.

 

IV. E ulu hou ana anei keia lahui? Ina e ulu hou ana, heaha ua mea e maopopo ai ia mea? C. B. Aneru.

 

V. O ka oihana Eai palapala anei kekahi mea e holo nui @ ka pono o ka Haku, ma na aina a puni ka honua nei? J. H. Moku.

 

VI. Pehea la e leha nui ai na Nupepa a me na Buke Moolelo maikai iwaena o na Kihapai o kakou? W. Kahookaumaha.

 

VII. Pehea la e hoo@ ai ke Kula Nui o Lahainaluna i na haumana makaukau a ano maikai? M. Kuaea.

 

VIII. Heaha na ano kupono o ka mea e makemake ana e lawelawe i ka Oihana Kahunapule? S. P. Heulu.

 

IX. Heaha na kumu io e paipai ana i kekahi poe e lawelawe i ka Oihana Kahunapule. Mr. Kanuha.

 

X. Heaha ka waiwai o ka pule mehameha? Mr. Ahia.

 

XI. Heaha na hana e launa mai ai ka Uhane Hemolele me kakou? Mr. Keone.

 

XII. Pehea la e mau ai ka pumehana o ke aloha iwaena o na hoahanau me ke Kahu ekalesia? N. Pali.

 

XIII. Pehea la e maopopo ai ma ka Palapala Hemolele, ua manao paa mua ke Akua i kekahi poe no ke ola mau loa, a i kekahi poe hoi no ka make mau loa?

J. M. Kealoha.

 

XIV. He mea kohu anei i ke Kahu ekalesia, e noho kauwa lawelawe na kekahi kanaka waiwai iloko o kona kihapai?

D. Puhi.

 

XV. Owai ke panihakahaka a Iesu i hoonoho ai nona ma ka honua nei?

J. Kikiakoi.

 

XVI. O ke Kanawai e papa ana i na Kumukula Aupuni, aole e hookipa i kekahi haumana o kekahi kula me ka palapala hookuu ole, he mea anei ia e hooulu nui ai i ka naauao ma na kula aupuni, he mea paha e hoemi ai? H. Manase.

 

XVII. He mea pono anei i na ekalesia Kahu ole, e hooki i ke kokua hanai Kumu a loaa ke Kahu? S. Kamakahiki.

 

XVIII. Pehea la e hoomau ia ai ke ola o na kula Kuokoa iwaena o kakou?

S. W. Nueku.

 

XIX. Iwi-Haiao 1 Timoteo 1: 15.

S. Kahelemauna.

 

Komite

M. Kuaea,

J. H. Moku.

 

NA KUMUMANAO I HELUHELUIA IMUA

O KA AHA.

 

1. Mahea ka oi aku o ka pono o ka noho ana o na mea e hoopalau ana no ka mare? Ma ka noho pu anei, ma ka noho kaawale paha? J. Kealo.

 

2. Pehea la e pau ai ka inu awa iwaena o na hoahanau? Mr. Kanuha.

 

3. He mea anei e ulu io ai ka ikaika o na Kahu ekalesia Hawaii, ke hoonee ia lakou mai kekahi ekalesia a i kekahi?

S. Kahelemauna.

 

4. Heaha la na hana kupono a na makua e hana aku ai i ka lakou mau keiki?

J. H. Moku.

 

Kauoha ia keia Kumumanao, e hoouna aku na ka nupepa "Kuokoa."

 

5. He mea pono anei, ke hoole i ke komo ana o kekahi iloko o ka ekalesia no ka nui loa o kona mau hewa kahiko? He mea pono anei ke hoomaopopo ia oia no ka wa loihi mahope? S. W. Nueku.

 

6. Iwi-Haiao Kolosa 3: 2. Mr. Keone.

 

7. Iwi-Haiao 2 Timoteo 2: 3.

J. M. Kealoha.

 

NA OLELO HOOHOLO A KA AHA.

HOOHOLOIA -- Ma keia hope aku, elua no halawai ana o ka Aha Lunakahiko o na Mokupuni o Maui, ma ka malama o Mei ma Lahainaluna, a ma Novemaba i Wailuku, M. H. 1869, a pela i kela a me keia makahiki e hiki mai ana.

 

HOOHOLOIA -- Na D. Puhi, e malama i ka ahaaina a ka Haku ma Kaupo, a hiki i ka wa e loaa ai ko lakou Kahu. Na S. Kamakahiki e malama i ka ahaaina a ka Haku ma Hana, a hiki i ka wa loaa ai ko lakou Kahu.

 

HOOHOLOIA -- E halawai hou ka Aha ma Lahainaluna, ma ka Poakolu mua o Mei la 5 M. H. 1869.

 

HOOHOLOIA -- Na ke Kakauolelo e hoouna i ke kope o ka Moolelo o keia halawai na ka Nupepa Kuokoa. J. H. Moku, Kakauolelo.

 

No ke Poo o ka Ekalesia Oiaio.

OWAI LA IA?

 

Ma keia ninau, ua ikeia he lehulehu wale ka haina. Ke olelo mai nei o Auberete, "o Petero ke Poo," a hala o Petero i ka make. Ke olelo hou mai nei kela, "o ka Pope ke Poo." Auwe ke kanake elua ona poo! Pela hoi ka ekalesia elua poo! O ka Pope a me Hika.

 

Ina paha pela, alaila, owai hoi ka hoike nana e hooia mai, a me ka Lunakanawai nana e hooholo ai? Ke hai aku nei au, o ka Baibala no. Ina paha o ka Baibala ka hoike nana e hooia mai, a pela aku. Alaila, eia ka ka Baibala i olelo mai ai ma o Paulo la. Espeso 1: 22. A ua hoolilo iho la oia i na mea a pau malalo iho o kona mau wawae, ua hoonoho hoi ka Makua ia ia i poo maluna o na mea a pau no ka ekalesia. O Iesu keia, aole o Petero, aole ka Hope, aole loa no!

 

Espeso 4: 15. "Aka, e olelo oiaio aku ana me ke aloha; i nui ae ai kakou i na mea a pau iloko ona, oia o Kristo o ke poo."

 

Espeso 5: 23. "No ka mea o ke kane ke poo o ka wahine, e like me Kristo ke poo o ka ekalesia" (Euanelio Hemolele.)

 

Korineko 11: 3. "Ua makemake au e ike oukou, o Kristo no ke poo o na kanaka a pau," a me ka ekalesia.

 

Koloa 1: 18. "Oia hoi ke poo o ke kino, o ka ekalesia. Oia hoi ka makamua o ka hanauna mua hoi mai ka make mai, ililo ai ia i Pookela iwaena o na mea a pau." Ea, owai keia? O Kristo no pehea ka hoi o Petero? Aole ia, o ka Pope paha? Aole no. Auwe? h@hila ino o @

 

Kolosa 3: 10-19. "Ua hemolele oukou iloko ona oia @ poo o na @ a pau, a me ka mana." @

 

Pauku 19. Me ka malama ole i ke Poo; i ka mea i hanaiia mai ai ke kino a pau, i paa i na ami, a me na @ mahuahua ae ia i ko ke Akua hoomahuahua ana mai.

 

Oia la e o u hoa H@ Hawaii, e noho ana iloko o na @ ke kuhikewa iloko hoi o ke ao hewa ia, a me ka hoowalewaleia mai e na Kaula hoopunipuni a Iesu i kauoha mai ai, ma Mataio 7: 15. E like la me Auberete, Iosere, Marat@, Lui, Pio-Nono, a me Ku@hailo. E ike ia @ kanaka o kipa hewa @ aloha i ka ilio. Me ke aloho no. T. KAEHUANA.

 

Hoike ke Kula Sabati o Helani.

 

E KA NUPEPA KUOKOA H@ ALOHA OE: --

 

E oluolu oe e hookomo iho i keia mau wahi hunahuna o ka malamalama ma kahi kaawale o kou mau Kolamu, i ike mai ai na makamaka o kaua, a me na opio hoi e noho ana mai "Hawaii o Keawe" a hiki aku i "Niihau a ke kikii," i na hana a keia mau opio o ka lai maiino a "Ehu Kaipo." Ma ka la 1 o keia malama o Ianuari, o keia makahiki hou, ua hoike hou ke Kula Sabati o Helani, o ka lua keia o ka hoike ana o keia kula, alima malama i hala ae mai ka hoike mua ana a hiki i keia hoike ana, ua ikeia ke nee aku nei na hana o ka malamalama i mua. Ekolu no apana nui o keia kula Sabati, oia hoi ka apana o Keauhou, Kahaluu, a me Kaumalumalu, a hui ia keia mau apana ekolu, ua kapaia, ke "Kula Sabati."

 

KAI HUAKAI ANA. Ua kai mai ko Keauhou a hui me ko Kahaluu, a kai loa aku a hui pu me ko Kaumalumalu, a huli hoi mai e komo iloko o ka luakini. Maloko o ka luakini holo okoa na haumana a pau, a me na kumu a pau o keia kula. E mele ana lakou i na himeni i hoomakaukauia no ka luakin malalo iho o ke alakai ana a Mrs. P. Kupanu a me kona mau hoa, a i ke komo ana @ huakai iloko o ka luakini, ua hele o @ "haiamu Hilo i ka hala me ka lehu," k@ hele la a piha o loko a hu i waho. I ka hoolai pono ana iho o ke anaina, oi pono iho la ka noho a Laka iluna o na rose opiopio, hele iho la hoi na keikikane a "moa unounoo Puna i ke kua o wahine." Mamua o ka hoomaka ana o na hana, ua hoomaikai mua ia o la me ka pule a D. S. Kupahu, a mahope iho, ua hoomakaia na hana malalo o ka hooponopono ana a Hon. J. G. Hoapili ka Peresidena nui o ka la, mai ka hoomaka ana, a i ka pau ana, he nani na hana o ka malamalama, maikai na himeni, na haiolelo, a me na hana hoohauoli manao. Eia kekahi mea e hauoli ai ka manao, i ka ike ana iho paha o ua mau kamalii nei i ka noho o kekahi poe i ka papa hele, e lu mai ana lakou la i na hapawalu, i mea e hoopiha hou ai i mau noho hou no ka luakini o Iehova. Ua like me $55.00 loaa mai. Nani na hana o ka pono " E lulu oukou i ko ka uhane, e ohi auanei i ke ola mau loa. A hookuuia ke anaina. Me ka mahalo no. J. KAILIPUA.

 

Keauhou, Kona, A. Ian. 11, 1869.

 

LAUOHO! LAUOHO!!

 

Eukuia ke kumukuni kiekie @ lauoho hulu a-i a hula @ ma ko'u wahi. GEO LEONARD @

 

HALE PAI KII!

A@ KO'U HALE PAI KII MA

MONIKAHAAE,

Mawaena o ka HALEKUAI BIPI a @ HALEKUAI MEA @. H. L. KEIKI (CHASE) @

 

NA BUKE

I HOOLAHAIA E KA PAPA HAWAII.

 

Baibala Hemolele Nui ili gula nani me

na kuhikuhi ma na aoao, - - - - @12 00

" " Nui iii eleele kaekae wai gula. 7 00

" " uuku iki iho, " " " " " 8 00

" " Pananaiki iho ili eleele, " " 5 00

" " " " " " " " " " " 2 00

Kauoha Hou ili gula nani me na kuhikuhi, 3 00

" " " eleele kaekae wai gula, " 1 50

" " " " " - - - - - - 1 00

Kauoha Hou Hapa Haole, - - - - - 75

Baibala Ohana nui me na kii moohana,

" " ili elele, M. H. 1843 - - - - 5 00

" " ili kuo M. H. 1843 - - - - 2 50

Lira Hawaii 1848, me ke kanawai, - - 25

" " " 1855, - - - - - - - 25

umu Leo Mele ili manoanoa me ke kanawai, - - - - - - - - - - 25

" " " " " lahilahi, - - - - 12 1/2

Moolelo Ekalesia, - - - - - - - - 50

Haiao, - - - - - - - - - - - 25

Hele Malihini ana, - - - - - - - 25

No ko ke Akua ano, - - - - - - - 25

Lira Kamalii, - - - - - - - - - 25

Hoike Palapala Hemolele, - - - - - 25

Moolelo o Heneri Opukahaia, - - - - 25

Hoike Akua, - - - - - - - - - 25

Wehewehehala, - - - - - - - - 25

Ninau Hoike ili manoanoa, - - - - 25

" ' " " lahilahi, - - - - - 12 1/2

Ui Kamalii Kula Sabati, - - - - - 12 1/2

Kumumua Kula Sabati, - - - - - 12 1/2

Haawina Kamalii Buke 2, - - - - - 12 1/2

Buke Lawe Lima, - - - - - - - 12 1/2

Eia na buke haawi wale.

Ui.

No ka Aoao Pope.

Hoike Pope.

Ka Ekalesia Oiaio.

Palapala Liilii --

Helu 4 -- Makemake anei oe i ke ola?

Helu 6 -- E hele i o Kristo la.

Helu 7 -- Ka hoi ana mai o ke Keiki Uhauha.

Helu 11 -- No ka hoohiki wahahee i ke Akua.

Helu 16 -- Ka Kehia aua o ka Ahaaina a ka Haku a me ka Papekiko ana.

Helu 17 -- Mai hana ino i na Holoholona.

Helu 18 -- No ka mahi ana, kuai ana, a me ka inu ana i ka Awa.

Ka David Malo Kumumanao.

Ka Moolelo o Bat@ Punaiki.

L. H. Kulika.

Kakauolelo o ka Papa Hookou ka Ahahui @ lio o ko Hawaii Pae Aina.