Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 9, 27 February 1869 — Na Kahuna Lapaau Hawaii. [ARTICLE]

Na Kahuna Lapaau Hawaii.

M.\ k'.\ Poaha ii»o ū.i i)? io .iKu makou e ike i ka hoike n r.:o k.i moau ana a na Koim?ina o ka Papa Oia Hawaii. i na Kahuna Lapiiau Hnwaii. akn, mamnii o ka ; nii»i»ao j\«.hu u ana ta. uofie mnkou i ae ia mai e koino aku e n.ma. noiaiia. I.e hi>ike neinomaknn iniua o ka lehuiohu i ko makou manao no keia mea. 0 ka Oihaua Lapaau, iie oihana nui ia. O koua iawei iwe ana. ho nihinihi a al.alieio ioa. Ao:e me ka piiioiiio;. akeua, pupuahuiu, iiaanui a akipahi waie uku. Ma na aupuui uui a iiaauao o ku hunua uei, ua lu?o- : ! ka;nvaiem he inau liaio kuia no ke i»o nna i ka poe e makeoiake ana ; ka oihani iapaau. ; Aoie e īke ana ka haole i ka Upaau i ka • inai. ina hookahi, ema a ekoiu pah i niakn-, ; hiki i ke ao aua. .\se ka iu'lniieiu nni i na buke e wehewehe a:i t ) ka ini.auu .ma a ke- : kahi mea a niau nioa p.;{ia i nnik-- a e oia • ana pnha, kekalii kumu e hoomahuahua hou : ! ae ai i ka iko iapaau. A inu ua n».\kv\ukau iki ka haumana i ka wehewehe ana a'me ka _ loina o kela u me keia mea o ka niai, i kona 'i \va e no'no haumana ana, alaila, hookuuia . oia mawaho, a hoonolioin me na Kaukn Ln- ! paau i loaa na paiapala lapaaH, a nmlaiia ej ! hooinaamaa ai no kekahi wa hou nku. J ! Aka, ma Hawaii nei, ke aupuni nona ka | noho ana i ka mninmnhmn. he kokoko i ka ! hapa Kene:uri... i- keia ano. ! He kumu nae pan.i ko ku neie ana ia Kuia. Ma ka noho ana iho nei o ka Ahaoielo o ka makahiki IS6S, ua hooholoia he Kana- • wai e kukulu i Pnpa Oia Hawnii, a \ ua Papn Ola noi, e noi aku ai na knhuna Inpnau e nnakemake ana J mau Painpaia Ae Lapaau no lakou. Mamua iho nei, ua hookohuia e ka Moi, ekolu mau laia o ua P«pa Oia Ha-! waii nei. Elua olakou he mau kanaka Ha-1 i waii, a hookahi he haole. He mau hnneri| aole e etui malaio u eiua kai heie ae i ua | Papa Oia nei, e noi ai i mau painpala Inpa- j au no inkou. aka, ao'ne nae makou i lohe : mai i ka nui o ku pvie a iakou i ae aku ai.; He mau kumu uui krt makou o ka ln)ii | ana, a ua lioike muu makou i ka lehuiehu i | ko mnkou kanaiua, no ka h;ui\vi nna aku i' na kaiiuna iap:niu Hawaii i palapala ae. no j kn .nea, o ka imawi ,-.na ia lakou i jnau jr,i. f lapala ae, he kumu no i;\ e hoomauia ai ka : : hooinanamana akua, kn hoopiopio a me ka | ananna īna Hnwn i »h i. e like n.e ka enea ; . inau i n.i kanuua Hawaii, he mau akua ko , lakou iio ka iiipaau aua. t Ua i.anaiiia no oui makou i ke kunuia ana i o na i.ii i o ka l'ipi (_>ia Hawnii. mai'oko ae j o ka poe v»ehe i» 11 waio n.uuiau no ua iaj«au ' ann, a i iohe oie ia noi, he p»>e ial»uu i piii-; pUĪ kana watli Upaau m.U aon. He mea mau, inu e hoike i~t aoa n:i K Jia, aiui'ia. aoie na kn inea ike uie e iio»ke ia l iknu, nka,! nu ka moa naauno n<>. Peia hoi ko innkou : hoohaianaia m> ke.a. O ko makou iuauao no keia mea. n;t oi ! ioa aku ka pono o ka huo::-.aaiiī.i:: ana i ke- ' kahi poe o kakou ma ka lapaau haoie ana, mamuu o ku haawi aiiu i keia poe uoomana- i mana e iapaau hawuwa mai ia kakou. me ; ; ka ike oie i ka maiama ia lakou i.ho. ; Ke ike nei no h<»i niakou, ke iaweiawe nei na Kumukul ». na Kahuiiapuie h me na : Loio ma na oihana miauao, me kahi naauao i ioaa ia lakou. Aoiie makon e ae hoioiea lua aku ana. o keia poe i hoike koke īa ae la. ua naouao k«a iukou, aka, ua 1 naauao kupono no e hiki ai ke ao. ke hai. ; oielo, a ke pale ia Ukou iho imua o na Aha | Hookolokoio, ma ka mea hiki. Noiaiia, o ; ko makuu maimo, o ka hookoioo aua mai i ! kekahi poe e hoomaamaa o\a ka oihana ao iapaao haole. aoīe no ia he mea makehewa. He pono ia kakon e hoao, uo ka inei, aohe' inea i hoao mua ia ma keia oihana. Ke poloai nei hoi makoo i ka Papa Ola Hawnii, e akaheie ioa, a ina ua kauaiua iki oo kekahi unku, pono no e hoole aku. \ Ke oo» pu aku oei qo Uoi makou i ka le-; hulehu. e heiuhelu iho niaialo i ka Hoike m : •e Komite o ka Ahahui Euane&io o ka ; Aina Hawan, o La inakahiki iinua o ia Aha, no keao ana i ka iapaau: u Ke hoike nei ke Koiuite i kohoia o hoike, no ke ao ana i kekahi mau kanaka maoli i ka oihana Kxuka Lapaeu, pouei: 1 ko makou manio, he mea nai keia. Ua hoopauee ioihi » keia, no k* «ele i ka mea ,

k.i (.e.e ,» U;-.i Uuui Ha>v,m > !* K«u- ■ k\ H v iv\«ssi i h> 13 *'iivia rv& ka 'ia- * nA ' tnir.;u:t «V »»o;v* : -; -' i L" H3w* - l s ,'iooin.ik) ]»<•; t v i i *-**hi n»a s*rafc* H.v-vaii. a Ukoo * fau E«.a:e*;a. e noh»* !, .s*h.i;o!ā ani f e!4 A6a. La ro.K?tviai*ukaa oa '* lz*° a M* ka kanaka h*?iuh?.'i *n\ * nu i pai:.*». ua IW4 kauw^ni «ia»-uk v: e ku a pai»> iwui * LunaW.tin«"ii, •'• k< 4i iua a» i kom hw '. aka, ° t.M\* Lu i3>t. ua }ike fu me W» fv*i»jv4,a » wetnra tt paa. «o ka !osa t\e o M iapaaw iloko o oielo Hawaii. 0 Wa mai. k* eha a uw ka «*«««» * ka * kou haiWina ltke no ia. .Aka, hs auu li»k» oio . ke ft 4hi ke w;V;e i k* nm. lii'.* ka u.\i oie » ka tr.t» e pake>e ai. Mamua ;iku ne), u\ L:i aku k t h«r a nUI * k-i{itk-* i k i ianu bpaau v n;v Mi<ionjri. 1 X ;;;o nu» kv d.\U o ka Aha Mirio«.ut o s ke ku.ii K-iaw hp-uu). a ua »»'ji 'oo: k» n)ic.r-vii o na M i k*a npaau i r,A n\ai, a wa nui ka p<»e 1 iioo<i»a t' U* kuu. Mahopo ;r»o. hoo.a«u m.u ke Aupuni 1 keUuKi u iu mir-iou;vr\ »;.o nu mju e iiipami i t:a ma.; u »nanvj>' l*v\ n»;n r»e aua hou nti, ii]'.' h;i p>»{)» i>oi i ka im laiv\au alt»ha waio ae.a » ku p«ve "» ai - E..i n.a\ ir.ii k ihi e noho < le ana r,a Kai«ka ti t uiao. kr iao.iau j;ci i»A k.i t !iwia kueii» ii.e ka i uuawi.a e Kapu. a e kaenu :uia !n»i. na iakou ka ♦* hooli i keia lahui!! () ka m;i <.> uikou, iie }*>e eieuiakule a me iki iu iiiiuo naaupo loa. i :i*e oie ī ka }a(xiau. Aole Jakou i hoouM''popo :ki i na ioioa kupuuo u ka niaiaiaa anu i >»a km»> iuaiinka, n-ilio iakou e kakah a iiiki w;ile inai Laln oi'ii>iu, (ik' ke k;ien i uue i ko lakou inana hoola, a na akua kaii;ko o Mawnii nei ) lī.ia» wi in ii m i\ l;»ko'i. Ke h*>ala hou »»ai nei kvia p.-»e kahuna i ka hoom \ua kii kal)i-ko. i nnn e jMUieir ai n.x inai a iakou e pep'hi nei ) ka iakou h:un. Ni> k » ike aiia o k.nmku Hiiwaii he mhni da{a ke kuui a ine ka nnanua. ke lick\i iehwlrhu uiai nei keia }h» > kauka elemakuU' a uie na knuka lueihine, e Uukaia ana i ko lakou ak.unai iho, e mok.i wale ana iwaeua, n»e ke kue aua lioi i »;.• hana a ka poe noaiiuo, u n>e kii hon.aha .»n i i na r.\utiao liooiuana Uu wah.aii.e iwaeua o kanaka. Ua inake nn knnaka he iehulehu ia lakoo, ua make kekahi jm»o ina ka wailin waien, oiai ko ke kanuna hoonun ana » Ua in pnau i lau'auia, na moa keok»M) hoi, ka poi a jjm? ka awa ana i kauoha ai, i «oea e ola ni ka mai, me ke kuawiii mau nae i kan.l m»iu pule. O kekahi poe inai ua pepehi maoii ia, i kn hoonnha ino ia me ka ipuawa, ka hna koli, ka hua aila liaoie. ke kowali, a me na laau haole ikaika i ka hoonaha aku, a me ka laau hooluai ino a keia poe kahuna o hoohainu naaupo nei. me ka iko oie hoi i knhi loina ikt e aiakai i ko iakou ia naau[>o. Ke ae ia mai ke kupono ke hoomakaukau i na Kauku ilawaii, ina ka lapuau »u\;vuao nna i na kanaka Hawaii, eia ka ninau, "Pehea, a m \ owai ia hoi lakou e hnomakuu* kau ai?" Ein ka manao o ko oukou Komite: he mea hiki «io ke aiakai i kekahi poe kannka noonoo, a mak iukau iuuen ma la nihaun, a o ko iakou mea e makaokau ni, ein no ia, u ke ao aku ia poe iinumana a ike, a mna iakou i ka nminina i na kino o ku pe mai. me ka hoomappopo hoi i :ia rula a n»e na io* ina ne ka hoe iiiinu aua i !ia iaau » im> na luea e ;>e »* } ono ai ka p«.»e mni. llnku o k i ole.o HawMii keia no ana e |h>r»o iii. e na kauka lioi, aoie ma ka oiejo H.i--wall waio no e \v:ii> a ui, .'ih.i, oa ike lea j na otao;.o l.unn <; kvii kihui. a. tae ko lakou hoopili wijp i na akua kaiuko o H->waii nei. A»a m imokaukaia keia poe iiauiiiana, puno n<* e paiur*. ia i,vkou ih-ko o keiu a me fceiu oknna, uie «ii iaiKini e l.ipiau i i».-» mai. ♦: or»i i uku e oia a; ke kauka »* like me k-> kain palapala e hōomoaioaka ana i ku ruh» kupono o ia hana. i::e k<i niakaikaiia, a kokuaia hoi e na kauka haoie uaauaoKe man.io iiei hoi ko oukou Koiniio, he ku.a maikai iuaoii ka •• H«iioiiiai o k-i Moiwaiiino no keia oiha'.ia. ko iai!a m«i i ikeia i kt*i i a me ke;a i:i, y na na ki« nka ♦* hai i ka o»elo o weiiewehe anu i ka oihana {apaau, me ke ku k«»koke aku o u* haumana m i kahi o ka Un:u \ eaai. a na »akou no hoi o kakau iio> i na nleln mai ka waha mai o tv.\ knu.u kauka. Ina he mea e hiki ai i na Kahu o ua H.nemai )a ke ae m hann, e hiki no i na Knuka akauni e noho la ke unuhi pokoie i kekahi mau buke lap.i. ?»u iloko o ka oieio Hawaii, a maiia pah* e ae mai ka Papa Hoonauao e |vai ia niau p«. lapla i unohi pokole ia. no ua poe haumana ia. Aoie aut a huole mai na Kauka iokomaikai iwaena o kako'i k« ao i na haumaoa i eiua a ekolo paha ; nka f oo ka mii o ka hio a me na pilikia e «e. he uku oo ke loaa i n a haumana e huomauawanui «t ma ia, kulal ana. Ala ka hapai ana i ka oihana hou e iike me keia, he mea pono ke knmau nku me kn manao iokahi, a bah keknhi mau mnkahiki ine ka loleloa ole, i nic.i e mahmhua ai ka waihona ike lapaau, taena polapala « kokua ai ia poe hauiuaoit, i ko iakou hoomaka sria ia hana. ■ Ke noho nei kekahi poe noeao'me ka ma- : nao hoole, •* aole pono," wah» a lakou, •* ke haawi aku i paiapaia bikini lapaau i na ; haunmna i kula ole ia iioko o n.i kula kaukn nkamai loa ina ka aina naauao." Aka,: ke manao nei ko oukou Komite, ina i iaiia pela na kanaka Hawai», a hooinakaokaoia i ma na aina e. anl»? e oie ko Ukou nann »jm- 1 *

V, ' »'•» v ' ®~ ••• mf , ko Inl»---.- • 1 > -•'•' "' » " • makol? •H« r.«:r ;wi. - : ' "-•'• iitole. »«» "•> Hn ; rt.Mi • . . K.-ai-i »<■•'. * r "" i ' 1 """ U1 '' ' 0 k»-i«< ••">■>- j«» ••' 1 ••" ••'•> JVi >' t' lllki •■•» «»»» ,u !«*« .>■« ■ •;»•'• <• ■ i, '>- k» H»*»'" "* '** *"* ' M ' Ri\va:«. P HaaiU' t r i>.i t?ar,: k 1 ,,». j. ī.„ .«•»'..»•'■• imi ik» uka ku r r,-. r!. < :»«"<•' !>>•> »•■»■ Ke iHM" '«> lnl «*»*"' ' k.na kjuks H.i»:n> e *»<> »i. <■' i«k- . aa« mc ko m:>kou mniiap. »•>'«' e »iut. ~ pau ka maia <> <>« kihmw ■»»Hfl• : . hwi>soloM, ma n» okaua kihi a iak.-.. »• paau :i>. a «• hookiia hoi k i hoomnnnl.,. .-, i ka »n.i»na. a «« Uhun» w;>hnhtr !• !>-• Uc« tnn i ne':.