Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 11, 13 March 1869 — Page 3

Page PDF (1.67 MB)

This text was transcribed by:  Keola Mason Lidstone Cayabyab
This work is dedicated to:  I dedicate this to my Parents and familly and

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

@

 

____________

 

@

@uaiuna aku o Hawaii, ua

@ maku @ me kaka-

@ a ua jau in a mai o Rev.m J. F.

@ Rev. J. W. kaiwi.  E ola mai-

@ a pau. a e luaa ana paha he

aha makui. E haiolelo an o Rev. J.

@ ia ahiahi maluna o ka moku.

_____________

 

@ ma Hawaii a me @--- mainu-

@ S. P. ahiena pake, ua

@ ha nui o na pake ma na

@ a ma na wahi kula i

@ hele uiahaikai ana aku

@ nolaula, ke hoike

@ ka pomaikai o ko mako

@ me @ malalo iho nei:

Kane Wahine Kamalu

@ 15 -  -

@ 55 4 2

@ @ 6 4

@ 44 @ 6

@ 39 2 2

@ 0 - -

@ 3 - -

@ 2 - -

@ 4 - -

@ Hawaii 23 - -

@ 6 - -

@ 1 - -

@ 35 10 3

@ 4 - -

@ 9 1 -

@ 2 - -

@ 9 1 -

@ @ 31 17

@ pau i hikeia maluna

@ auk wale, @ he mea la no

@ hoe @ no kekahi põe, aka, ke

@ i ka heluna kokoke iki

@ hana pau.

__________

 

Ma ka halawai mau o na luna o ka

@ Kauai alu u Honolulu, unaloko o ka

@ kaa wai o ka puali kinai ahi Helu

@ ke ahí ihi o ka la 4 o Maraki, ua ko-

@ ae i mau olelo hoa-

@ e hai ana i na manao aloha o

ka ohana no ka aake ana o S. P. Nohea,

Kokua laua hoohana o ka puali kinai Ahi

Helu @.

Hooholua-Ua lohe mai ka Papa me ka

@ hohohona i ka lono hoomokumo-

kaihua @, i ka makeana o ko kakou hoa

@ S. P. Nohea, Kokua Luna Hoo-

hana @ o ka puali kinai Abi Helu 4.

Hoohlora.-) kona make koke ana, ua

@ aku mai keia Anaina, he lala hoo-

pono a maikai, ua kaule hoi mai ka papaaku

o Honolulu, he hoa hoolohe a hoa lawehana

kupono no ka pono o ka lehulehu, a ua lilo

@ ka Puali @ Ahi Helu 4 aku, he

@ ikaika a makaala.

Hooholua.-Ke haaawi aku nei keia Papa

@ ohana o ka mea i make, i ko lakou alo-

@ @ o ko kakou manawa o ke kaumaha,

@ pu aku hoi i ka Puali Kinai Ahi

@ ana i noho ai he hoa a he

@

Hooholoa.-E hoonaia he mau kope o

@ mau olelo hooholo i ka ohana o ka mea

@ a i ka Puali Kinai Ahi Helu 4; a e

@ pu ai hoi maloko o na nupepa kulo-

hoo @ kulauakauhale.

________

 

Maui.

Feberuari 26, maloko o ka hale no-

@ on a e ka mahiko o Waikapu, ua

@ e Rev. W. P. Alekanedero, o J. W.

@ o ko kakoa haole kalepa )

@ Mere E. Konawela, Kaikamahine alua, a

H. heiawela.

_________

 

I ka hu i hei ana mai a ka mokuahi

@

@

@ ka hapaiua @, no ke okaikai nalu.

He @ he @ no. aka no ke kamaaina

no paha o na wahi kuna "Mere Eleus" a

me "Kamaile," ua pakele mai no.

_________

 

@ Ke waihe wale nei ka apana o Hana,

@ i hookahuia he Lunkanawai hou. Ua

noho waleu na inoa o kakahi mau mea, aka

aole @ i akaka ke lakou ae ana mai. Aka

ke lana mea ke makou manao, e kohoia ana,

he mea ano kino papalua ole ma ia wahi. la

 mahea i kakau ai i kela maluna, loheia mai

ana, ua like o J. Nakula i Lunakanawai.

_________

 

Na mea @ Na makawao.- Ua hoou-

@ mai o J. W. Kalua o ka uka iu ano o

Makawao i kekahi palapala nona ke poo ma-

luna ae, e hai ana i ka waiho ana o ka aina

o na Wai eha, ka ua ana a ka ua Ukiukiu,

na Hale Kula elua a pela wale aku. Nolo-

ko mai oia leta, ke lawe mai nei makou i

kekahi @ hunahuna uuku, oia ke kokoke

ana e paa na hale ekolu o ke Kula hani o

na keiki kane, malalo e ka noho kumu ana

o K. W. @. Ua lohe mahui mai makou

@ o ia leta, o Haleakala ke inoa o ia

Hale Hoonaauao.

__________

 

@.- Ma ka born ewa-

ia o ka po o ka la 27 o Feberuari, ua hoohui-

ia kekahi mau keiki kupa o ka ua kipuupuu

o Waimea, ma ka Berita Hemolele o ka ma-

re, i mua o Rev. L. laiana, oua o S. H. Ma-

haha. Luna Kula o Kohala Hema, me kini

Kelunohola. He wahi paina mare, mahope

o ka hoaoia ana e ke Kahina. Eia ka ma-

kou kau leo, e lilo olua i mau mea wehe ole

i ka berita mare a hiki i ka hopena o ko olua

mau la. O ka make wale no ka mea nana

e wehe i kaawale ai.

Kuaua ma Kona-Mai na ohua mai o ke

Kuna "Okipuu" i lohe mai ai makou. ma

mua iho o kona haalele ana i ka aina @

Kona. ua hoohauieia iho hookahi kuaua koi

@ a me he mea lai in a e mauinaua iho

@ e emaka mai auanei na wahi lay ka-

@ a uala a ka mahiai. a e hoomanaia hou ko

likou hopohopo no ka wi nui a lakou e hau-

pu e wale nei. Na ka mea Mana maluna

iho e hoomau a e hoopapaa la. e like me ka

mea hiki i Kona Mana ike oleia.

__________

 

Na kokua Mahina Hoe o Kohala Akau,

Mai Feberuari ai Makaki M. H. 1869.-

No Pololu         $12.75           $5.47

" Niulii         61.21          32.00

" Makapala          36.37          43.57

" Halawa          14.00          17.00

" Halaula          40.12          76.50

" Ainakea          44.25          102.00

" Honomakau          13.57          15.00

" Kahei          10.25          7.32

Ohiia ma ka luakini 1.75

                   _______         _______

Huina         $235.00         $312.16

_________

 

Puaa hanau Kupanaha.-Mai ka L. Ka-

ai palapala mai o Kohala Akau i kekahi o

makou. ua loaa mai he wahimo olelo malalo

iho. no ka hanau ana o kekahi puaa:

" Ma ka la 2 o Maraki nei. hanau mai la

kekahi puaa i na keiki he umi. Hookahi hoi

puaa ano e loa, oia no ka puaa nona keia

moolelo. O kona kino he ano puaa no. me

kona mau wawae me ka huelo. Ma kona poo

hi, he lepe loihi elike me ko ka palahu,

elua me akahi hapalua iniha ka loa, hookahi

iniha ke anapuni. o kona puka ihu no nae

ia, malalo iho o ua lepe nei, ka maka hooka-

hi, elua nae onohi o loko O keia maka aia

mamua pono mai o ka lae, malalo iho o ka

aka. He lee e like me ko ka moa. O ke-a

luna a me ke-a lalo ua like me ko ka mano,

he ano niho mano no. Hookahi hoy pepeiao

puaa, o kona ili ua like me ko ke kanaka

ahohe hulu, o ka loihi o keia puaa he 16 ini-

ha ka lua.  O keia puaa ua ola pokole no i

look na minute he 10. Eia no nae kona

Kino ke waiho nei. Eia ka mea kupanaha o

ka olelo a kekahi poe he nuaa akua. Pau

ole no hoy ka hupo o kanaka."

__________

 

E komo ana ka Luakini Mokuaikaia ma

Kailia, Hawaii.-E komo hou ana keia

luukini kahiko ma ka la @ o Aperiala e hiki

mai ana, mahope iho o kona ano maemae

hou i loaa iho nei ma ka hooikaika ana a ko

hoena uuku o na hoahanau oia Ekalesia, a

me ke kukua pu ana mai a kekahi poe naau

aloha ia makou o ka mokupuni o Hawaii, a

me ko Honolulu nei; a me ko makou Alii-

wahine Kiaaina o Hawaii.

He mau dala nae koe e pau loa ai ia pili-

kia, a ma ka la i oleloia malun, he Kokua

Dala ana kekahi, a he wahi ahaaina pu no

hoi.

Ke poloai aku nei makoi i ko makou mau

hoa e noho liilii nei maluna o na mokupuni,

e hoi nui mai kakou e komo ae i ka luhi o

kakou i hoomakulii ai na wahi hipuu iki;

a eia la ke kaher aku nei, e hoi mai kakou.

E hoi mai ko niihau poe , a eia mai pha i

Kauai, Oahu, Maui, a pala hoi ko Hawaii a

puni. E ohu mau no me kahi hipuu iki, a e

hooili ae no hou ka ka mea e noho iho ana.

E ko makou poe i Honolulu nei e, mai

hoopupu iho i na hiehie o ke kaona nei, o

hou ae no hoi a mahope no hoi ia hoi mai i

kahi o ka poi nui, a na makou no hoi

ia e noho aku ko makou aina. Aloha no

kakou.           Kahu Ekalesia.

___________________

 

NU HOU KUWAHO.

____

Maluna mai o ke Cometa, ua loaa mai ia

mahou keia mau mea hou.

No Amerika.

Ua hoi mai ka Elele o Amerika Huipuia,

Caleb Cushing, i hoo@naia aku e hele e ku-

kakuku me ke aupuni o Columebia, no ka

wehe ana i awa eli ma ka Puali o Panama.

Ua holo pono ka hana a ka Elele, a ua hoi

aku oia me ka pomaikai, oia ka ae ana mai

a ke aupuni Columebia in Amerika Huipuna

e eli i auwaha holo no na moku ma ua Puali

la. Ua hooholoa ke kuikahi, i hookahi ha-

neri makahiki e haawina ai ia Amerika Hui-

puia o na pomaikai o ka auwahe. E weheia

no keia auwaha no na moku a pau, i ka wa

kaua ole, aka e paniia ana i ka wa o ke ka-

ua. O ka loihi o ka manawa e elliia ai, he

umikumamalima makahiki.

Aole wahi Luna Ahaolelo hookahi o ka

Ahaolelo nui i ae aku i ka hooiaiao ana i ke

kuikahi o ka hihia o Alubama. Aka, me he

mea la no nae paha, he puni wale ae no ke-

kahi põe. O ke Komile nae i waihia aku

ai keia mea, ua hoole like lakou a pau,

Ua koho aku ka Peresidena Kalani nei,

I kuhina noho no Amerika Hipia ma ke

nupuni Kipubahika o kili.

Ua hoepaaia kekahi wahine puple ma

Wasinetone no ka hele ana aku me ka pu

panapana e ki ia Anaru loanekana, me ka

olelo na ke Akua i hoouna mai inia.

Wahi a Daniela Masona o Kaleponi.-

" Ke papa loa mai nei na haole ia makou,

aole loa makou e hookipa a hoolaka hoa mai

i na Ilikini ma ko makou mau hale. Ina o

ka mea e hookipa i ka Ilikini, e hookuke ia

oia, a e hookapu loa ia hoi kahi elu gula,

aole makou e komo aku. Ua papa loa ia

no hoi na mea nona na Kao, (Ferry) aole

loa e hookau mai i na Ilikiai a me na Pake.

He oluolu loa ke kumukuai o ko makou nei

palaoa i keia wa, no ka mea, ekolu dala wa-

le nol,  no ka @ paona hookahi. O ka

@ no ka mau i kona, he 12 1/2 a 14 keneta

no ka paona. No ke Kopaa hoi, he 25 no

Keneta no ka paona hookahi."

O kaaia o ka mokupuni o @

go. ua @ mamma o ka umikumaha

milions dala. Oia ka paha kekahi kumu e

kikeke nie ma ka puka o ke aupuni o Ame-

rika Huipuia. Ina pela. ehia mea makau o

ka aie a kaa ole. o ka hoohui wale ia aku

no ia i ke aupuni dala.

Ua haawi aku ke kulanakauhale o Bala-

timoa i na hookipa ana a pau ia peresidena

@ loanekana. ke pay ae kona noho ana

Peresidena mahope iho o ka la 4 o Maraki.

Ua hoihoi aku ke kiaaina o ka mokuaina

o Tenesi i kona palapaia hookohu kiaaina no

ua mokuaina la.

O na hihia kipi a pau o na kanaka poo

alakai a me ka poe a pau i hoopiiia no ia

hihia, ua pau loa lakou i ka hookuuia. ma-

muli o ke kala wale ana a ka Peresidena

mua.

Ma ke kulanakauhale o Noawika ma Ko-

netikuka. ua ulupaia e ke ahi kekahi mau

hale nui. He pau ahi nui ana keia

ma ia kulanakauhale. He elua haneri tau-

ani dala ke pho ma ia pau ana.

Ke holo aku nei kekahi poe, mai na kapa-

kai aku o Ferolida a me Geregia. Ua ma-

naoia. ua komo pu paha keia poe me ka poe

pili hoohaunele o Cuba.

Ua manoa waleia e lilo ana o Generala

Keremana i Kuhina Noho no Amerika Hui-

puia ma ke Alo Alii o Ladana i keia mau

makahiki aku e nee mai nei.

No Cuba.

Ua hoopae hou aenei ke aupuni o Sepa-

nia i hookahi tausani koa hou ma na kapa-

kai o cuba.

Ua hoole hou ke kiaaina o Spania o ka

mokupuni o Cuba, i ka ae ana i na kamaai-

na e lawe i na mea kaua. Ke kauohaia nei

na mea a pau e hoihoi i ka lakou mau mea

kaua i ke aupuni iloko o na la eha.

O ka mea hou hope loa, o ka poe hoohau-

naela ke ikaika loa nei a oi ae i ka wa ma-

mua. Ua hoouna aku nei ke kiaaina o Cu-

ba i Sepania i kana wahine, no ka haupu

wale paha o hoopuniia mai.

Ua hopuna kekahi poe ma Havana, no ka

mannoia, ua komo pu lakou iloko o ke kipi.

Mailoko ae o keia poe. ua hookuu aku ke

kiaaina i kekahi haole, i hoike mai i kona

palapala hookupa Amerika.

ke noi nei ka poe Cuba ma Havana e ae

aku ia lakou e holo i Amerika, n ka makau

o hoopuuiia mai ke kulanakauhale. Ua ae

aku o Adimarala Hofemana, e lawe aku i

na haole Amerika ma Ki Komohana.

Ua hiki ae kekahi palapala mui Tarinida-

da ae, ke hana ino nei na kanaka kipi i na

laina waea olelo, a ke oki pu nei i na eke

leta ma na wahi a pau. E pani ana i ka

hoohikiwawe ana i na lono.

Ua hiki ae ma ke kulanakauhale o Hava-

na ke kuhina Noho o Sepania ma Wasine-

tona. E holo loa ana oia i Wasinetona e no-

ho ai.

Ke holo mama loa nei imua na hana a ku

põe kipi. Me he mea la, o ka mahuahua loa

ae o ka ikaika o na kipi ka mea i ikai kiaaina

hou, aole hoi ke kinai iho, e like me ka mea

i manaoia aku.

He mai Koreal ma Cuba i keia wa, a he

mau wahi make uuku loa nae paha kai ikeia.

Ua nele loa na negero i na mea ai ole, a ke

huli hui hoa nei lakou maluna o na mahi-

naai.

He lehulehu wale na moku liilii i hooli-

maimaia e ke aupuni, a ua hoopihaia lakou

i na mea ai, na lako kaua a me na kanaka,

a ua hoounaia aku e holoholo ma na kapa-

kai, me ka manao e hoolele aku i mau kokua

no ka põe mawaena o ka aina.

Hookahi haneri a me kanakolu kumama-

hiku mau kanaka Cuba i holo malu aku i

Ki Komohana. E hiki hou aku ana paha a

nui loa.

Ua lilo i pio o Senora Adiata, kekahi o na

Speania o ke kulana kiekie loa.

Ua hiki hou mai elua mau Genrala ma

Cadiaza mai, me na haneri koa hou he elima

haneri paha. O ka nui o na koa ia e lohia

nei, noce ahi mea a pio iki mai.

No Europa.

Ma ka la 16 o Feberuari, ua halawai na

Hale Ahaoleio elua o Beritania maloko o ka

Hale o na Alii, no ka hoolohe ana i ka haio-

lelo Alii a ka Moiwahine. i heluheluia mai e

na Komishina Alii, Aohe mau mea ano nui

oia  haiolelo.

Ua hoi mai ka Elele Waleweki, mai ke

kulanakauhaie mai o Atenaima Helene, me

ka pane a ke aupuni o Helene no ka olelo a

 ka Ahihui o na Mana Nui o Europa. E

halawai ana ua Ahahui la, no ka hoolohe

ana ika pane a ke aupuni Helene.

Ua noi aku ka Ahaolelo Alii o Sepania ia

Seerrano, ka Peresidena o ke aupuni Ku i Ka

wa, e hooponopono hou i kona mau Kuhina.

Elilo ana paha o Generala Prim i Kuhina

Kaua.

O ka Moi mua iho nei o Potugala, ua ae

oia i ke kono a ko oSepania e noho ma ka

noho Moi.

He wai haunaele ma ke kulanakauhale o

Malaga me Sepania. Aohe nae paha i ma-

huahua loa.

He wahi kanalua iki maloko o ka hapa

nui o na alii ahaolelo no ke kokua ana ia

Duke Montpensier. Malaila pha auanei

kahi anooinoni iki.

O ka hoololiloli o ka Aha Kuhina o Hele-

ne, a kakou i lohe mua mai nei, ua haule

pu. o ka Peresidena o ka Aha Kuhina, i

loheia mai nei, ua haalele, ua hakea hou ia

aku oia e Kini Keolki, e noho Kuhi-

na hou. Ua hoolhe aku ka Moi a me ka

Aha Kunhina o Helene, i na olelo Alakai ma-

Luhia a ka Ahahui o na Mana Nui o Euro-

pa. He mea maopopo, e haawi mai ana o

Helene a me Tureke, i na lulu lima

aloha ana mawaena o laua.

Nu Hou Hope Loa.

____

 

Ma ke ku ana mai a ka mouahi @.

inebinei, ua loaa mai keia mau mea hou ma-

lalo iho :

Ua kohoia e ke aupuni o Lapana elua mau

haole Amerika e noho maluna o kekahi mau

ohana. Ua lili mae na haole o Farani a

me Beriania no ia hookiekie ana ae i ka

Amerika. Ua pane mai ke aupuni, e olelo

ana, he aupuni kaokoa o lapana. a aohe mea

nana e keakea mai i kana koho ana.

Ua hooholo ka Ahaolelo Nui o Amerika

Huipuia, he hoololi no ke kumukanawai, e

ae ana i ke koho blalota ana o na kanaka a

me na kamaaina a pau a Amerika Huipuia

me ka hookae ole i ke ano o ka wai hooluu

o ke kanaka a me kana mau hana mua.

Ua lono waleia, e lilo ana o Generala mn-

kuke, Kuhina Noho mua iho nei ma Hawaii

nei, i Luna Duke Nui no ke awa o Kapala-

kiko.

E hoopauia mai ana kekahi mau Genera-

la ma na oihana ma kahi mamao. mai Wa-

sinetone mai, a e hoihoiia aku ana lakou ma

kahi pili kokoke i ke poo oihana ma Wasi-

netona.

Ua haawii aku o Persidena Kalani ia S.

Kolopaki (Hope Peresidena) e koho oia i ka-

na mea i makemake ai e noho ma kekahi

kulana o na Kubina. Ua koho o kolopaki ia

Ioane D. Defrees i Luna  Leta Nui.

Ua paapu ke alanui kaa ahi i ka hau ma

na mauna Pohaku, a nolaila, ua hiki ole mai,

no na la 12 a 15 hoi.

Ua lohe wale ia, ua olelo o Generala Ka-

lani, aole ia e hoonohoana i kekahi kanaka

e ma kona Aha Kuhina ina aohe i hele pu

a laina pu me ia maloko o ke kaua.

Mai Cuba mai, ua loheia, ua hoauhee aku

ka põe kipi i na koa ponoi o ke aupuni ma

Magajiaaq. a ua lawe ae i ke kaona.

Ua komo aku, i na waihona palapala

o na Poo makai; lawe mai la i na pu, na

kapa komo a me na mea a pau o ka poe kiai,

a ua hooholo aku i na lio a pau i loaa ia la-

kou.

Ke oleloia mai nei, oia ke kaona o L'Agua

Granbe iloko o ke kulana hoopuniia. Ua ko-

ino aku, he eha haneri poe kopo a ke hana

la malaila, ma ka hehi wale ana i na mala

mahia nui, na hale nui.

Aia ma ka mokupuni o Cupa, he kanahi-

ku paha tausani koa, mai ke aupuni mai o

Sepania keia heluna, aka, aole nae i hiki ke

hopio kokeia keia kipi kuloko. Ke hele

ikaika loa nei na kipi, a ke pulumi nei ma

kela a ma kein wahi a lakou e loaa ai ka

wa kupono.

___________________

HUNAHUNA HUIKAU.

____

 

Ke hoomakaukau nei ke Kukina niu o

Amerika Huipuia, (Suwada) e hele makai-

kai, i ka wa e pau ae ai kona noho ana ma

ku oihana. O kaua huakai i mano ai e

hele, i kaleponi, a moilaila aku i na aupu-

ni Ripunalika ma Amerika Hema.

Ua huike aku ke Kuhina Kalaiaina o

Amerika Hupuina imua o ke akea, i ku like

ai e like me ka olelo hooholo a ka Ahaolelo

Nui; o ka nui o na aina o na mokuaina a me

na aina i hooliloia aku no ka hoomoe ana i

na alanui hao, na auwaha elu a pale aku,

kokoke e iwakalua miliona eka.

Ua palapla mai ka wahine kanemake n

Aberabama Linekona, i ka Ahaolelo Nui o

Amerika Huipuia,  mai Geremama mai, e

noi ana, e hookaawale ka Ahaolelo i haawi-

na mau nona, i uku mau ia ai oia a pau ko-

na ola. Wahi ana, eia oia ke noho nei iloko

o ke aloha no kaua  kane, ka mea i lilo i mo-

hai no ka lahui nui o Amerika Huipuia. Ua

waihoia aia noi imua o ke Komite no na haawina ku mau.

O na lono mai Valaparaiso mai. e hoike

ana i ka niu o na pho, ma ka pau ana i ke

ahí. He nui ale na kanaka i nalowale

aku, aka, aohe nae i maopopo, ua pau paha

iloko o ke ahi.

NO NA HANA NAAUPO ANA INIKINI.-Penei

kekahi hana a lakou; I ka wa e make ai o

kekahi ilikini koa i ke kaua, e kanuia ana

oia maluna pono o ka piko o kekahi puu kie-

kie, ma ke ano noho ku-a-kii, me kona mau

maka e huli ana i ka hikina; a o na ili Bu-

karo a me na kapa komo a pau on a, e kanu

pu ia ana no. O kona mau lia maikai a me

kana mau mea pili kaua, e pepehiia ana a e

hana ino loa ia hoi. O ke koena hoi o kana

mau holoholona, e kahi ia ko  lakou mau hu-

lu a me na lauoho; a o na wahine o ka oha-

ne, e ako ia ko lakou mau lauoho, i hoailona

no ko lakou aloho a me ke kanikau. Ma-

hope iho o ka make ana o na pilikana a me

nna hoaloha o ka mea i make, e houluulu no

lakou ma kahi hookahi, i ke kakahiaka a

me ke ahíahi, mawaho iho o na hale pupu-

pu o lakou, a malaila lakou e uwe ai a e

okioki ai ia lakou iho me na pahi, no ka ha-

palua hora a oi aku paha. I kekahi mana-

wa, hooloihi lakou i ka hana ana pela, a pau

ka malama hookahi. Ina e make kekahi,

alaila, e kanu koke ia ka pahi kupapau. Ina

he wahine ai ka mea i make, he kanikau

nui a loihi kona, aka, in a he elemakule ka

mea i make, he mau wahi la hap wale no

ke kanikau ana @. Pehea hoi ka hana

ana a ko Hawaii nei mamua? Ua lohe no

kakou i na ano kanikau a kumakeoa o ia

wa, i ka wa e make ai o kekahi Alii nui, he

ano like iki no me ka hana ma na nina pe-

gana, e hoike wale ana i na wahi huna, a

pela aku. Eia nae, i ka wa i laweia mai ai

ka olelo maikai, ua hoopau koke kakou ia

mau hana maupo, a ke kanikau nei kakoa

ma ke ano maemae, a koe wale no ka hula,

aka, e pau loa aku ana no paha. Na ke au o

ka manawa e hooiaio mai.

Hapennia Kula Sabati ma Hilo.

____

 

No ka ua Kankehua

Ka ua moani ala o Hilo.

Ka aina ua mehana o Kulukulua la-e

O hilo Hakukele i ka ua nui.

Pu ka lepo Huna.

@ wahi pana o ke kanaka la-e-

Nou ka keia waa.

I ka Poalima. oia ka la makahiki hou o

kakou. Ma ia la no hoi i hoike ai ke Kula

Sabati Nui o Hilo. mai ka Lae o Leleiwi a

ka lae o Makahanaloa.

"Ku kauahi ka mahu a ka wahine i ka lua."

mamuli o ke alakai ana a Mr. Hikikoki. ke

Kahukula Nui o ua Kula la. Ua ho-i-i wa-

la hoi pahi na wahine o laila a hiki wale ia

la. nana aku.

"Hoohehelo ka ua noho i ke kuahiwi"

"Me he mau opua kai honi la i ke kai"

i kahiko ia me na lole keokeo, mai na mahu

a na Eva, mai na kaikikane a na makuaka-

ne. he keokeo o lalo a he eleele o luna.

O ka põe puhi ohe hoi, o ka Mr. Have

(Harvey) poe hoi ia; oki no hoi ia poe, oia

no oe i ka palali o ka mea a la, o kona uu-

ku hoi. he nui aku noi keia. Iwaena o ia

põe, ekolu a'u mea i mahalo loa, o kahi ke-

iki nei a Wahaele a me ka Pohano, o na

kanaka loloa ia o ia puali, mahope wale mai

no laua e peue ai; aohe no hoi he lealea a

koe aku. A o ke kolu, oia no hoi kahi ke-

iki a J. Upa Esq., iaia ka pahu nui. nana

aku, nokenoke no hoi ia i kana; pa i ka lae,

pa i o pa ia nei, me ka haka pono o na ma-

ka imua. Mahalo au iaia, no ka mea, he

koa maka ikaika oia.

Maloko o Haili luakini kahi i haiolelo ai

o na Komite, a malaila no hoi kahi i hoo-

nohonoia ai o ka huakai. A pau ka paipai

ana a na Luna, hookani ia na mea kani, a o

ke kai like aku la no ia ma na alanui.

Penei ka hoonoho ia ana o ka huakai: O

ka põe puhi ohe mamua; o na keiki Kula

Sabati haole mahope iho: a o na Kula Au-

puni mai; a o ka Mr G. W. Akao Esq., poe

haumana Kula Sabti iho ka hon. Rupe A. Laima-

na poe humana, he papa kane ale no ia

 põe, nano no hoi lakou ; a mahope iho, ka

Mres. Amoe Haalelea poe haumana, he papa

wahine wale no ia; nani no hoi ia poe ; aia

iloko o ia poe ko kakou makamaka kane a

wahine hoi. oia o Keohokane, loloa laua oia

o Malae Kaunuloa, mamua laua, mamuli o

ka hooponopono ana a ko lakou mau luna,

oia o Hana M., Konohiki C. a me Huailua

Aiko; nana uku eleu keia poe, uaiia aku ka

laina a kai o Halekalewa pii mai.

Ma Pulaholaho kahi i paina ai, ma ka

Akau aku o kahi o J. H. Coney, maanei mai

o Wailuku.

Na Luna o na mea ai.

O na haole no ka akou, o Mres. Amoe H.

no hoi ko kana mea ai ono ka puu; a o Mr.

J. W. Akao no ko kana a me  Kuihenui hoi.

O ko Unomea poe, o-u wale iho no, aohe a

lakou mea ai, pela kaʻu ike iho. He nui

aku no koe, o kaʻu aku la no ia.

J. D. O. Palea.

Hilo, Ianuari 2, 1569.

___________________

 

E hoounaia ana he mau Elele Kulana i

Wasinetone, mai na aina mai o Bolivia, Ki-

li a me Peru, e hoomakaukau i Kuikahi, i

Malamaia ai ka maluhia me Sepania.

_______________________________________

 

AINA KUAI KUDALA!!

___

 

MA KA POAONO, LA 27 O MARAKI.

ma ka @ 12 o ke awakea. ma KEONEULA, e @

aku ma ke kudala i ke akea--@ Kalo @

ke @ nei. ke wailu nei kua aina. he wahikiam @

no ma o aku o Alanui @

Nono ia. keikeia no kahi e kalaia ai, ma ke kau ana i ea trae

ulaula  ma Alanui liliha. a maluna o ua aina la.

C. S. Bartow. (BAT)

Honolulu, Mar. 13.1569.    @      Lana @

______________________________________

 

HALEKUAI HOU!!

___

 

@

 

______________________________________

OLELO HOOLAHA.

___

 

Ma ka pu puaono aku nei I hala. Ua Nalowa-

he a @

 

________________________________________

 

NA KAMAA, A ME NA

BUTI MAIKAI.

____

 

O wau o ka mea nono kainoa ma-

@

 

______________________________________

 

OLELO HOOLAHA.

____

 

O KA MEA NONO KAINOA MALALO.

ke papa aka @ i @ mea a @, mai lawe kekahi ia

Mrs. KAHOKU

kaʻa wahine mare, e nho ka @ Waikapa. @ o

@ mokupani o maui; i na e haole kekahi kala. e kae

ana @

 

S. B. DOLE.

LOIO.

@

__________________________________

 

@

C. N. SPENCER MA

NA KOMISINA KALEPA.

_____

 

@

 

______________________________________

 

HALE HUMUHUMU LOLE!!

___

KE HOOLAHA AKU NEI KA MEA

@

 

@ KEONI TELA @

______________________________________

HOONANI HALE

___

 

@

 

@              @

________________________________________

 

IKI KAO! ILI KAO!!!