Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 12, 20 March 1869 — Ka Nupepa Kuokoa. Na Kula Kuokoa. [ARTICLE]

Ka Nupepa Kuokoa.

Na Kula Kuokoa.

chu!« h i wi'»- na knm*il;o ana mi ke.a riw;- 4 "i kt ;a nupepn iloku o keia mau !a t :*<• ,\e mea e ji;t ana 1 na " Kula Kuokua. M Ma ka nnni ana i na manao o ka aoao pim k.i o Kc " Au Okoa *' a peia t . . k < ka aoao t>u}«<?pa •• Kuokoa." i\e maiiv< t *.i na . nia laweiawe o Ke " Au Ukoa" p f,o o!c k* hoopukaana a Ke M Kuokoa" ; ka hoohaiki m o na " Kula Kuokoa." Ma ka khulehu o kekahi mau kumu t ho« *kaka n.aopopo la mai e ke " Kuokoa f "ua j; o ja j puu opala maloo i hoopau hikiwawe ia e k* hunahuna ahi hookahi ma ka aoao *• Au Okoa." Ke ar.cn ne aku nei na hoopuka manaoana a kt-.a a mc keia e haalele mai i ko lakou k-uii.-i .'i kupnno ana, a o ka hoopuka aku . i,ti i?i"i p.ii kino. < > u i Kula Kuokoa," he mau )ala no la < ; ..i ana malalo o ke kinohookahi, Aupuni, a :ia he mau lala lulii ia no kc Aupuni ; i he inea pono anei ke kue ana aku i na Ka!i Kuokoa e noho nei rnai Hawaii a K a j n:. kr .iianao nei nnei kakou, o na Kula Kuokmi e noho nei malalo o ke alakai ana a na h:\M.r. oia wale no na kula i manao ia he K ; i Kuokoa, .1 o na kula hoi e mala!r/\. hne kikahi o na keiki Huwum, ina ke hw. Kuokoa, aoie anei ui he rnau Kuia Ku--1'« >r\ kn nana ana, no ka n>ea, ke helu mai ue. k- •* Au Okoa " \ na Kula Kuokoa o ke :j »• t:im! »i;. i ni.M. Ke Kiiia o Makawao $1502.00 Koloa 16 k J.oO Lnhain» 9i>;>.o() M ik'.ki iu mua eono 210.00 Kaw«i;»iia«» (Luia liinamu) 295.00 Au o na Kuia Kuokoa i malaina ia e na l.aok», oia ka i inanao nui la ; a o na Kula Kuokoa i malama i;\ e na Kupa Hawaii poiimi. ke hoohenohene ia mai nei e ke M Au Okoa." IVnei ka hoohenehene nna. E na» iia 1 ke *• Au Okoa " o ka la 2"» o Feberuari Helu 10 auao elua, Kolainu S. Penei <• hohiheiu ai. 44 O na haumana e hele nei i;; t ua nnu kuia nei oKawaiahaoa me Kauhe knnalua ko makou manao, e lik< iii!' ka nui o ko lakou innu heluna e hele h he iehuiehu launo ole, naua kumuekolu < a . Kekahi mea nui hoi, i ka nana atui i u;x ioau Kul.i kuokoa nei, dole i hohonu loa na kumu ota mnu kula inn ke no anu i ka OU'lo Hcritania." Ma keia mea, ua hoohenehene oe e Hawaii opio ia oe iho. lna ka pahs s piu !o;i oukou a pau o Kapunahou i k i m>l;o ī na hale Nupepa, ina paha nole e i.i'ol)c:u lirnf i \ kekahi opio i noho i ke kulu u knpunahou. I l'i Lauiailio ia mai nae, ua hele mai ka i ka Luun Kula o ilonululu nei e kamakama»iīo me ke Kahu o Kawaiahao me Kauma-1 knpi'.i, e kokua mai ke aupuni i na kumu o j ua man Kuia Kuokoa nei i kekahi mau dala, ■ a e ao ia na haumana ma ka oleio Hawaii,! ae. ao.'e no nu e kanolua ann i ke no nna i , 1 kn ole)o makuahme o ka aina, he mea mai- j kni maoli no m. He pono au ke kamaiio iki nku maiaila, ua nui wnle o na makahiki; i haia aku nei i hope o keia hnpa Kenetulia,j i ae rtiau ia ma li.i olelo Ha%vaii, ua kakaikahi oia poe, e malama nei i ka olelo Hawaii, «♦ ka hapnnui, ke ahu nei ka pua wahawaha." Lt lene ka inanu i hou ia ka nuku, hapapi wale īho no ka hokahoka," Nui wale na naumana o Lahuinnluna i ao ia ma ua ' palapaia Hawju, auhea iakou i keia wa, aia - iho no kekaln p»>e ke noho wale inai nei, ua haaiele i ka ike i ao ia mai la ia, keauwnna wale nei i o lanei. Bia no ko kakou mau mekupum. ua piha i na kuia Hawaii me na kumu mnkaukau me na haumana he umiku-. numaiima ka palena o lalo, he kanaiima o ! lun*. Owai oia |>oe haumana 1 hiki ke hoo-; puka maopopo mai i keia mau huaolelo i unuhna ma ka elelo Hawaii .' J •• Ua mau Ke ea o Ka aina i Ka pono." Owai ka hama lea '! Owai ka hope hama .' Owai ke pani inoa ? Ke hoomanao nei au, ua kakaikahi na kula Ha«ran e hoopuka poiolei ana i keia mnu huaoielo Hawaii. NoUila. o ka inanao e kamailio mau ia i ur\ no na Kula Kuokoa, i ka pono ole o ke ] ao ia ana, i ka ike ole o na kumu, i ka papau 1 o ka ike. i ka hnwawa o ke aoana, a me na . laea <tkc he tnea ole ia. | Ua ikeu no ka hoi, he mea pono ole ke | ao aoa i ka olelo haoie, no keaha ia hoi ka i ion i ao 1.1 ai. ! Kv hooinanao nei au i na ke-iki ike iki i | ka oiolo h ioie a .ne na keiki ike i ka olelo| I H.iwan. \a kkik: iKr. olklo haolk, Ma. ka hale j Pai Au Okoa," he poe moamaaloa i ke onamunamu, ka Luna Hooponopono oia pejva he ike oieio i>enunia. Ke kokua Hoojvouo;k»!u' o ke " Kuokoa/' ua inahele i kn «iamu. L tuna i na koki Hawaii i ao ia i ka ike lUtt-au, e nana ī ka Papa Loio ma ka Hale Hookolokolo o Hooolulu. E nana i na kana* ka Hawaii Kahonnpule. l a o< aku paha kn pono, o ka hoolimnliina o ke Aupum ia S. M. Kamakau i kumu *o Kuauhau na kekahi mau keiki Hawaii i uea v in«kaulcau ai i ka malaina ana i ua mwkuauhau na kuhikuh» puuoae, na Kaka. oK-U, na Lilokiio, ka olelo i p#li i na Lii, ka »Urio i piii i na kaukau alii, ka olelo i ptli i na makaamana, na lopa, na lopa kuakea. Ke meho nei oo ka poe i makauknu i ka inalaapu i ka olelo maknalune o ka ainn,nolr no e Mk aaa ke ai> aku o kekahi uiau makua

Hawaii i ka lakou mau keiki i ka o!e;o Havraii. j Eia kekahi mea a'u e hoakaka aku, e pili i ana i na Kula Kuokoa. | Okeao ia ana ame ka malama nna. ka | uku aku i na kumu, he mea mahalo nui no I ia na ? u. O ka mua o ko'u innhalo ako, oia na makua nona na keiki e hele nei i l.e "Kula Kuokoa No ka mea, ua ike no keia ; mau makua, o lakoa no kekahi mau makua i ku i ka 44 auhau kula, " aua hookaa i ko lakou -auhau kuia i ke aupum, aole nae o la- ; kou manao ae ia mau da\a a me ia mau Ulo |o lakou ; aka, lawe hoo ae no lakou maiioko | ae o ko lakou haawina i ioaa i ko iakou lima !a haawi a hoolimalima hou aku no i kumu inana e ao i ka lakou mau keiki.a oia ia mau j keiki e olelo ia nei he u Kula Kuokoa." I Ke hoomanao nei au, oka hana ana ana 1 makua nona keia mau keiki peia, ua iiie ia i I waiwai puka no keia aupuni, a ina e hui pu | ia ke kumupaa me kona kuala hookui, ua oi pakela aku ka pomaikai o keia aupuoi mamua o keakea ia mai. Aole au e mahalo [aila ika heluana maia ke u Au Okoa "i ka juku aku o ke aupuni i na kula i olelnia maluna, oia hoi ke kula o Makawao. Koloa, Lahaina, Makiki, Kawaiahao, no ka mea, ■ aole no ke aupuni ia lilo a me ia loaa mai, |na kela makua keia makua i ku i ka auhau ia, he makehewa i ka Luna Hoopuka "Au I Okoa " ke helu mai ia mau haawi ana, ; Aole kupono ka hoohahke ana mai ake " Au Okoa " i na kula i olelo ia maluno, me na u Kula Kuokoa " e manao ia nei, no ka inea, o na Kula Kuokoa e ake nui ia nei e noho malalo o ka hooponopono ana a ka Pa« pa Hoonaauao, oia ke kulao Knwaiahao me ko Kaumakapili. I Ua olelo mai nne ke "Au Okoa "ua kokua ke aupuni i na Kula o Makawao, Lnhaina ma Maui, me JVlakiki Kawaiahao nm Oahu, me Koloa ma Kauai, a oin ka ke kumu i manao ai ka Papa Hoonaauao e kokua i na " Kula Kuokna " o Kawaiahao n.e Kaumnkapili. Ae, oka uku nna nae ake aupuni i kela mau kula eliina i oleloia ae nei, he manawalea maoli ana aku ia a ke aupuni ia mau kula me ka hoohana ole aku, aka, aolenae e nele ke kiei ana aku. Aka. o ka manao a ka Popa Hoonaauao e kokua aku i na kumu o keia mau " Kuia Kuokoa " he mea okoa loa keia, aole keia hekokua maol) aku, he hoolimalimo maoli aku no kein, aia a ao ia na haumana o keia mnu kula ma Jfa olelo Hawaii a me ka oleio Beritania, alaiia, kokua aku, a ina o ka olelo Beritama wale no ke ao ia, aole ka olelo Ha*.vaii, aole no e kokua aku. Nolaila, ua like ole ka mannwalea maoli aku me ka hoolimalima aku i kekahi mau kula. Aka, ke hapai kumu mai neinae hoi ke Au Okoa i ke kokua ana a ke aupuni i keiu inau kula. O na Kula Kuokoa e nune ia nei i keia mau I», me he ano punalua la, aoie ia mau kula e imi ana i pomaikai no ke anpuni i mamoo aku, aka, ke imi nei no ia mau kula e hoomanmaa i pono a ī pomaikai no kona lahui kumupaa, lna he manao ko ka Papa Hoonaauao eao ia na keiki Hawai» ma ka olelo Hawaii mamuli o ka minamina i ka nalowale o ka olelo Hawaii, he pono ke hoomaopopo pono ia ka huli ana e hoopololei a e hooponopono a hoomnemae iki ae i ka moolelo Hawaii, he mea nut ka hoomaopopo ana i ke ano o kela huaolelo keia huaolelo ma ka olelo Hawaii. Ua huli nui iho nei o L. Anaru i ke ano o na hunoielo Hawaii, e like me kn buke ana i unuhi iho nei. Na Kapololu. Honolulu, iVlnraki 5, 1569.