Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 12, 20 March 1869 — No Keoni. [ARTICLE]

No Keoni.

Oni a>u& iiuna ka pali o Leahi i ka malie, Ku kilakiia i ka lai a ka niakani, | Haliu pono aku ia ke alo i ke kai, E kiei iho ana i ke awa o Ele, | 1 ike i ua maka o Makaaoa, Elua no luua ino Makahuna, Na wahine pili lua i ke kula o Kalahu, L'a like wale ka manao me Kuialaahi, Lelelea ka aka ka lalaliela ana, Ua walea i ka olu o ka makani, He makani holo uha no Kekahn—e, (Ja p)ha loko i ka makemake ia WaioHiaai t ka nani o ka nahele, [mao, Mahele lipo i ka ua Kilihau, Ua liiiiehua Kiiikilihu —ne, 1 huna iho hoi i ke nloha pili iloko, Haina'e ka puana a ka moeo ka waimakn, i ikea i ka hanin» ana elo wau—e» A ka luna au o Kaau kilohi i ka nani, He oani io no he maikai he hemolele, Tahee ka poii o ka pali i ka palai, Lilipo i ka noua e ka ua noe, Ap*pobe wnle īluna o ka laan, Lamalaina Uuna he opuu rose, U i ke ala ka hanu o ka Awapuhi, ianei no au e noho ai e nana'ku ai, £ niahalo aku ai i ka nani o uka, Aohe mea e nele ai o ka makemake a A he nani okoa no oluna, [loko, Puapua lua ī ka wmokele, Onaona hiehi» lua ole, O ka oi no oe o ka nahele, ilihia ae nei i ka nmkemake, E hoomnlu i ka manao a na k» leo, 1 h<m pili no Huewa ka ua Paupili, Hc ua lokuloku i ke Uualono, Pulu eio a koekoe i ka ua, Pukukui lua i ke nnu, i hoopumeha ia e ka leo naheua—be, He louo nei u<\ htki uiai,

Ke kima e la <> Kahoiwai, £ hoao laua nie ka ua Kuahine, Ale ka ua halihah ala Kupaoa. Hoope ala i ka po!i 0 ke hoa. Hooko ia ka makemake i pono ai. I pau kuhihewa ia Waiakekua, 'ke i ka puia ke onaona o ke kuahiwi, f hoi pono ka manao a lai pono iho, Loaa ia hale kipa a ke aloha, O ka noho ana no o ka lokomaikai, O ka noho a maalo aku heahea ma-i, Alo—ha-e. Kekaiiiwauli. Hc Palapala Hoike haiia uiawaena (> v IWKi: 31A KA Jl<>Kl Pl'NI o )laui, n;i S. I'. Ahlona. Ke KaAPL'NI ilou ANA 1 KA MoKL'I'L'NI O Mau a >IE Ka ke Akua hana malaila. Dck 10.—Ma liaiku, iauna hou me na pake maluila. Ma kuu niuau nun ia Mr. Cieo Brook, i ka hana no ko lakou kula, hni mai ana kela, »-uu liaalele ku nui o na pnke i ke kula, a koe u.'ile no fkolu liaumana e kula mau nei." M« ! ka lokomaikai no hoi o ua o Geo Brook j eiei, ua kokua wale oia i ekolu iu'hi pa- j papohaku ia lakou, nie ka hoomunawa- j nui ana i ke ao aku «a Inkou, nolailu. uu i Joaa ia Inkou ka lielulih-lu a me ke kakaulima ana. 17a luuna oluolu maua me Mr. W. Goo(lalc, a ua kuka pu uo lioi i ou uiea e holo pono ai ka ke Akua mau hana iwaeua o kona mau uako mnliann il-«

aku au i kekahi muu pako uii» ka hnle f)uhi-ko, a o kekahi inau pnke hoi ma | {0 lakou hale noho no. Ua kn/n«ikamnijio īiu tue lakou no na uiea e pomaikai ni j kn noho ana ma keia no a ine ka hele una aku ina kela no. lla kakali no hoi au a hiki i ke ahiahi, hoi mai ana ka nui o na pake mai ka hana mai. Iko lakou akoakoa ana mai, ua haawi au i kuu manao pnipni no na mea e pili anu i ko k nM | 6> a m m uioi no kekahi mnu pake e hoi hou i ke kula. ile oiao pnha ? Dek 11.—Iho nku la ou ma Paholei, e halawai me na pake pnahana ma ka inahiko o Capi. Hobron. Ua launa mua au me llobron wahine. Ua hoike mai uae oia i kona mmanuua, no ka hiki ole i na pake maluiln ke malama i ko lakou kula. I kuu ninnu nna uku hoi ina pake, hai mai lakou," no ke kumu kuin&le. O ke kumu kula mua a Inkou, he hiki ole iaia ke inalama pono i ka manawn kula. Eia nae keknhi hemahema nui ; aole hnle, aole ipukukui, nole papa eleele a me kekahi mnu kumu e ae he nui e keakea ana no ka lakou kula nna. No ia mea, ua halawai pu au me Capt. H«)bron, ua hai aku 110 na kumu pilikia o ke kula ; 0 kana mau pnke. Ano keia moa, ua j kahea koke ua o Capt. Ilobron i kela kumu kula pnke, a ninaninauin—a ua ne hoi e kukulu hou ike kula. Me kona 1 mai no hoi, "no na hnumnnu ka palaleha mamun—akn, he hopohopo 110 hoi \ ko'u no keia kula, no ka mea, ma kuu j ike ana, he nui na mea i koe e pono ai, a j he hiki ole lioi ia'u ke kokua aku, aka, o ka paipai wale no ka'u, e hoeueu i ko 'lakou monao, me ka pule i ke Akua no ! lakou." Uu launtf au me na pake a Mr. Spenecr ( ma Kaluanui, Makawuo. Ua ike au iko iaua hooikaika ana i ka uni e ike i ka heluhelu. Ua holo 110 ko laua ike, me ke kuinu ole no hoi nana e ao ia laua. A ua hiki lou ke heluhelu hookui i na hua, ine ka eleu loa. Ua paipai no hoi au ia laua e pii aku nia ka halepule o Pokela, e kula Sabati ai i ka la Sabati. Ua launa no au me na pake mea Ha- | lekuai ma Kokomo, Hamakualoa, me ' kuu ao aku ia laua i na mea pono o ka | Uhane, me ke kauolia ia laua e pii i ka | pule kanaka ma Pokela, i na la Sabati a ; pau. ! Dek l&—Sabati ma Hamnkualoa. A j ma ke kakahiaka o ia la. iho aku au ma Haiku e malama i ka halawai pule pake ma kahi mau. He 20 aoi na pake i hiki mai ma keia halawai. Ua ike au iko iakou auo maopopo, a ua ike no hoi nu i ke ano oiaio o ko kakou hoomana, me ke kupu mai o ka naau makemake e hoolohe ina inea pili» ko ke Akua ano ame I kana mau hann a pau. Ma ke ahiahi oia la, ut» lilo ia'u ka malauia ana i ka pule ma Paholei nu na pake nmlaila. Ano ka nele ika hale kupono ole, nuluila,"ua t»oi>nioiia «mkou i ke Akua ma ko lakou keena moe kupi* | likii. Ua maikni no ko makou hana me !ka maluhia. H«? 15 ka iiu» onn «»»ea e I uohu aua «i» i« halawai.

pule knnaka, ua hnpai koke au i kn halawai pule pake. Ewahi pake i hiki mai nia ia halawai a he ano maka haehae nne i ko lakou lolie ana i ka olelo a ke Akua ; a tne he mea la uu komo kekahi hopuna olelo iloko o ko lakou naau. Ma ka hora 3 o ke ahiahi o keia la, un pii nku au ma Lahainaluna, e malamn • ko laila halawni pule ahiahi, n.e ke kokuaia mai e Rev. M. Kuaea. A pau ka haiolelo ana, ua hookuuia ae la ke anahule o Mr. Moku e moe ai. Dek '21.—Haalele iho la au ia Lahainu, a hoi aku la a hiki ma Hamakualoa, kuu home oluolu 110 kekahi wa. Dek 25.—1h0 aku la ma Wailuku, e lawelawe i ka ke Akua mau hana ma ia mau wai eha. Ua hookipa mnikai in nku au e kuu makamaka kahiko Mr. Akoloka a ine kana wahiue me ka hoihoi o na maka ma ka hookipa ana, e hoike aua i ke nloha oiaio.

I keia ia no, ua Inmm koke oku nu ine n;i pake ina ko lakon m;iu imle knuiiilii no a'u i ike ni («inmua. Un oluolu no lakou uiu ka launa aua mni, me ke kuka pu hoi mn na mea pnno e pili nna i ke oln o ka Uhane a uie ke Uino. « ; L)ek 26.—E mau aua no kuu komo !ana aku u»a kela u me keia iiale o na pa- | ke ma Wailuku, me ka hai aku l ka olelo ke ola. Ua launa aku au me Rev. VV. I\ Alei kanedero a me kona ohana ; ua lokomaiI kai no hoi lakou a pau ma ka hookipa iann aku la'u e paina pu me iakou ma ka aina awakea. Ma ke ahiahi ana iho, iiolo aku la au ma Waihee, e launa pu ai me ko laila | poe pake, a paipai aku ia lakou i 110 hana |a ke Akua a me ka halawai puie i ke ahiahi o ka la apopo. Ua iauna au me kekahi kumu kula o na pake, oiu hoi o Papalimu. Ua hai inm oia, uu pii aku ka nui o kona mau haumana pake i ka 15, no ke komo hou ana mai o keknhi mau haumanu pake mahope mai o kuu paipai mua ana. Ua ano uiiikaukau loa kekahi mau haumana i ka heluhelu buke ; eia nae ka pilikia, no ka {nele ika Haikala ole, e hrki ni ia lakou 'ke heluhelu. He mauaoiaiia ko'u, e lo'au ana la lakou na buke Baibala, ma ka imakana wale niiaaku a ka Papa Hawaii, I ke hiki i ka wa e loaaai na buke Baibala j kupono no ka maknna ana. Dek 27. —Sabati ma na Waieha. Ma ' ka hora 9 kakahiuka, inalama au i ka ha- . iuwai pule pake, ma ka luakini haole o ! Waiiuku. He 20 ka uui oua pake i hiki itiai nia in halawni. Ua haiolelo au : ma na olelo elua, me ka pule aua, no ka i mea, elua auo pake e u<ohu inai »na, a |ua like <»le hoi na olelo, nolaiia, ua haiI olelo au ma na olelo elua, i lawa !ike ai j lakou ma ka lohe ana. \ Ma ka hiki aua ae ika hora 10, ua li;io ia'u ka malaina ana i ke anaina pule \ iiui ma ka luukini nui o Wailuku, mu ke |kokua pu ia mai no hoi e Rev. W. P. i Alekanedero, ka makua o ka p«a« n»a ia |wahi. Ua nuī no hoi ua pkr i noli«> pu \ iiihi iloko o keiu aaaina. !ka pau ana ! o ka ilaiao, ua hookuuia ke nnaina uie

Dek 14,—Ma kuuiKohaia ana mai e ka Luna Makni t Nui o ka mukupuni o Maui nei. nohila, ua holo aku ina L «h3ina, rio ke Kau Jure, i muheleoleio no ka hihia a ke'Lii i na pake •!, no ka pt*pehi knnaka. Ma ka loknmaikai hoi o Rev. J. H. Moku, ua hookipa aku kelu ia'u e iuana ma kona home uluolu. Lha la okoa kuu noho ana ma ke ano , maheleolelo no ke aupuni. A hiki rna ' ka la lfc, ua pau kuu hana no ke aupu- . ni ; aka, i ka wa kaawale no nae iloko o ji« mau la, ua launa no au me na pake . j ma keia kaona, me ka paipai aku hoi ia jlakou e han.i i ka huna a ka Haku. | Dck li).—Pii pu aku au me Mr. Moku i Lahainaluna, e luuna pu me ko laiia j mau kuuiu. Ua noi mai no hoi o Rev. ! C. B. Annru ia'u, e noho a noa ke Saba- I ti ma Lahaina, alaila hoi i Hamakua, a e i j hiiuwi iio iīi'u ka hnmlelo ana imun o ke ; janaina halawai mu Lanainaluna i ke ahi- | hi Sabnti, a ua ae aku au i kana noi. Ua i j hoi aku no nae au i Lahainalah» e paipai 1 |»i i ua pake, iki ka halawai pole pake i ! ka la apopo. | Dek l 2(>.— E |jkf hoi me ke noiia ona n»ai e Rev. J. M. Moku, ua lawelawe pu maua i ka halawai pule kakahiaka ma ka P lu;ikini o Wainee, no na kanaka, a ia'u |' no ka haiolelo. A pau hoi ka halawai ! 1

ka nialuhia, ma ka puie ana a Mr. Ale kanedero. Ma ka hora 3.] o ka auina la, ua holi aku au ma Waihee, no ka pulepake »na laila. He 20 aoi na p*fc c i hiki mai ina keia halawai. La liio ina haumani pa« ; ke a Papaiimu, ka himeni no keia anaina pule pake. Ua mohalo au i ko lakou wiwo ole ma ka himeni ana. Hoomanawanui maoli lakou ma ke ao ana a loaa ia ike. I ka nana aku no, ua ane makaukau io lakou, a e akamai loa ana j>aha lakou ma keia hope aku, ke hooikaika loa lakou ma ka imi ana, me ka hoomau ia : o ia hana maikai. ! Ua konoia mai au e Mr. Kahelema|una, ka Lunakiai o ia kihapai, e malama .;i ka pule kanaka, mahope iho o ka pau ;ana oka halawai pule pake. No ka nui : loa o na hana i hanaia e a'u ma ia la, ua ano nawaliwali ko'u kino, nolaila, ua hoonele au i kana n<»i. aka. o ka pule hookuu, ua iiio ia u, a ua hookuuia ke anama me ka muluhin. A lioi aku la noau i Wailuku. Dek —Ma ke kakahiakn oia la, ua komohouaku au iioKo o na hale o na pake ma Wailuku, e paipni hou ia lukou ; e maiama i ka olelo a ke Akua, a e imi hoi i ka pono o ka lihane, u peia aku. He oiuoiu no kekalii poe |>ake ma ka lo-

: ue an.i mai i na olelo uo, n o keknhi pue I | hoi, he ano mau no nm na hana o kona : laupuni kahiko. | j Ma ke ahiahi oia !a, ua hoi aku au i Mn- \ [uiakualoa, kahi o kuu ohana e noho ana. i | Mai Dek 29, a hiki lanuari 1, |g(J9, i |he mau la ua nui keia ina Hamakualoa ! i» me Makawao, nolaila, ua hoopanee au i ji ko'u hele nnn aku i Ulupnlakua. | I lan Holo aku au i Ulupalnkna.' ma Honuaula. Lnuna koke au me Mr., p |\j m » itvj uia e noo* i kipa aku in'u e noho pu uie lakon i ke-! kahi mnn In. L a launa koke au me na 1 pake maliola me ke aloha. | I ke ahiahi ana iho, hele aku ln nu e makaikai iko lakou kula pake. Ehiku j wale no hnumana i hiki mai i keia po. 11 | kuu ninau ana aku nae ia Mr Napela, ke j ikumu kula aua poe pake hai mr«i ana ioia, u mai ka eha a hiki ika ewalu wnle no pake e kula nei—a oke kumu o keia uuku ana, no ka pilikia o kekahi poe i! !ka hana po." Ua manaolana ka oia,aia: !a pau ka wa wiliko, alaila, e mahualaia I ana paha na pake no keia kula. Oka ! : poe e kula nei, he ano makaukau no la- i ka 11 i ka heluhelu ; a ma ka himeni nae| ko lakou oi lon, a ua holo lakou ma ia j ike. Ua hiki ia lakou ke inele mai i na | leo paauaau he lehulehu, me ka pololei loa. E eleu aua paha keia poe pake i ka 1 ihimeni ma keia hope aku. j j lau 3.—Ma keia kakahiaka, ua mala- i ! maia ka halawai pule pake, maloko o ka ! ihale halawni ona kanaka. ile 16 pnke : i i hui mai, a na lakou no i mele mai nn ! jhimeni o ia halawni. He nui wale na pa-1 | ke e noho wale inai nei ma ko la!;ou inau Ihale. Ua paipai au ia lakou e hele i ka ! ,pule, aka, no ka noho mamao loa paha oj !ka Uhane o ke Akua me lakou, nolaila, j j j ! ua komo ole ka makemake iloko o ko lai kou naau. (Aole i pau. i