Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 12, 20 March 1869 — NU HOU KUWAHO. [ARTICLE]

NU HOU KUWAHO.

No Amerika. K' 1 noi keknhi luea kakiui nuj>oj\n o « ■' I j»r . :jw," o koho nku ana o G»eral« K '• i 1 1 Ko.!>!».» l)e!,ino. i no na i." ;i Kuii'k". t'a hanwi mua ia aku »o, a »> .t !.i m.i;. I * ha» uki> o lVn»sidcna KaUni, i keknhi «• •»-• »,< ra*u Lunu Ahnoielo Nui, mu ka !a v ' > TU Ul. e koho an« out i hookahi )a* i Aha Kuhinn, inai k» mokunina :"i i v» lV»is*ij*veoi«. -\u knmnUio ikaikn nvi im wah« o ke- •»«>' {nwr i;:i \\ t. no ka hoopau ae i *• ka Ahnolelo Nui i kem n»a<> r " A 1 ' " {x»ha kona haleahaka • ~ViuTj he Luua IKk»JHMU»{HMJO Nu« l * «i« '«»«*, ttin U i;tnicj4la Kalani kama* •i»o o n* Lttt» a « ,w U o U Menw. a ka IV r> - ,i. #,n icMnrkann » ni. <* hoihoi U»*u a Uk«>tt. Muwa< n» o ka po*. a i koimi «ku e W« i* linienU Kalaui iuā Uuua U*k\ ut*

ka i& 25 o Febcruan, he haoie nona ka inea A. K. Ma?akala, a uana i ninau aku i ke Generala, ina paha e oluole oia e.haawi ia Kiaama Catina (Curtin) i wahi nona iloko o kona Ahn Kwh?nn. lva ka hama ake (ie* oeraia : He mea pohihih» i.i. Ma ke kakahiaka o ka la 24 o '! ua pju i ke shi ka Hiie Oia a me kekahi • ■ mau waiwai eae ma Nu Oiina, ī hiki aku I ka huina o ke poho, i ka akahi hancri tau- ►! sani daia. f: U?n hnlnwai na L'Jna Kea oka Puaii Kn. »' ua Poiomnka. ma ke kuhnakauhaie o Nn »! !oka. Ua noho mai o Generala Makaleia-

na i Peresidena no lakou. Ua hooholo iho lakou, e hui hou ma ka ia 5 o lulai tna Nu loka. O Uo General Kainni hale noho ponoi ma \Vasinetona, ua kuaiia mai e na hoaaioha maikai, no na dala he kanaono tausani, a e haawiia nna īa Generala Kerernana. ma ke ano makana, mahope iho o ka la 4 o M.!ra* ki, no ka mea. e hoi aku ana o Gen. Kaiani i ka Hale Keokeo. Ua hoole na Mana Aupvini ma Havann, aoie e īke nmi i ke Kanikela Amenka nialaiia, aia wale no a hooiilo oia iaia iho i Acre;na kalepa waiwai. Ke hoopaaia nei na haoie ī iilo i kupa Aenenka, me ke kumu ole ! a ine ka hookoiokolo oie la. Eia wale no Ika pono i ke Kanikela Amenka, e hnalele aku ia wahi,a i ole, e haawiia aku i n»ou kokua mai Atnerika aku. Ke oiieo nei kekahi poe, aohe kanaiua o Kuata, (Stuart) ka haole a Gen. Kalani i i oielo ai, e koho nna oia i kekahi lala o konn Aha Kuhina, mni ka mokuaina mai o l'eniselavenia. Ua ioaa mai ia Gen. Kaiani, he palnpala

mai a Couna Bis»n»nka mni, e hoike nna i ka loaa ana aku iaia o ka Buke Mooleio o ka Clener.ila Knlani kaua, ma ka hooponopono ana a Hadeau. Ika hoopau ana oko laua innu ano koa. me iie meu la e mau ana ko iaua noho ana maikai. O kekahi o na kanaka nanuaio o ke kulanakauhale o 13osctona, a i noho ma ka Ahaoieio Nui o Amerika Huipuia, uo keknhi mau makahiki, ma ke anoLuna, mai kn mpkunina mni o j\ljtkes»keta, ua koho hou n\ mai nei no e ia mokuaina hookahi. e noiio hou iloko o ka Haie Ahaolelo Nui, e like me mamun. Ua kokoke e pau loa na kanaka t ke koho iaia me ke kue ole. O lea inoa 0 keia kanaka kaulana, o Kale Samana. ■ kua"int\ o ia ae, e manaonna ka Pere- ' Ma ke ku ana ae oka mokuahi hope ma Kupalakiko, oia ka mokunhi iioloholo mnu mawaena o ia nwa a me lapana, ua lawe ae oia, he elua hancri me kunaha wahine pake, 1 laweia ae maluna ona. Heaha ka lakou liana ? E haulo pu nnn mea a Enelam i hana ai, no ka mokunhi kipi Beritania -Alah una" a ke kali ia nei ko Gen. Kalani manao

UIUUUI', Ma ka ainii o I'en», he nui ke kuro mawaena o na Luna AhuoMo :i ine na Kuhina. ka wnihona ilala, ke waiho ino nei ma ke kulana pono ole. E wohe kokeia niai ana hc Laina Waoa Olelo, mnwnena o Paniuna a me Lima, ua kekahi Hni o iVrt>. Ua hanwiia mai eke aupuni o Peru, hc eono tausani dala, 110 ka hooholo nna imna o keia hana. Eia no ke hoonahoa nei na kanaka oi\u ZiJani, i ka hakaka nie oa hnole i>entania. Akn nne, nohe e loaa mat ka haole, no ka mea, he poe maamnalea loa inai keia. Ua huipa aku na koa Heritania i na Nu Zi!ani, i k*- 1 kaua hope nnn mai nei. Ua make a ua eha, he elua hancri o ua poe mnori la. No Europa. Ua hoounaia mai keknhi moku kaua Fnrani, i ka mokupuni o Cuba, mni Far»ni mai. e malama i ka maluhia o na kanakn i'urani e noho la nv\!una iho o la niokupuni. 0 ka mokuhao kaua o ko nupuni Kuikawa o Sepn»in, nona ka inoa M Welona*" eia oia malalo o na kauoha e holo i Havana, ke kuianakauhale nui o Cuba. Ke plelo mai nei kekahi nupepa o na ai»n nui % ua nawaliwali ke Keiki Alu o Fa* rani. Ua holo aku kekahi huakai hele, e imi a makaikai iua fCaei Anu loa, Mai Berema« na Havena mai ka holo nna. U na kanawai a me na kauoha i houpukaiu e ke Su!etana o Tureke, e kue ana ia Kelene, un hoopau wale ia. Ua wehe hou ia na awn a pau o Toreke, no na moku Helene e holo aku ai. Ua hoopuka ne na nupepa kuaaina o Sepanin, he pono oo kn hookupaa nna i ke ou[Hini Kuikawa pela, i hoomauia ai ka noho īioha ana me Amerika Huipuia. Ma ke kulanakauhaie o Madarida, i ka la 22 o Feberuari, iloko o ka Hale Ahaoleio, ia hai aku ke Kuhina Nui, i ka hookou ana ka noho ana Aupuui Kuikawn. Ua hai pu iku hoi o Generala Panma. i ko ka Hale. o ku Moi mua iho nei, aole !oa ia e hoi hou ma kn N»ho Alu. Ua noi aku hoi ke Kuhina o na Aumoku Sepai»ia i ko ka Hale. e hooholo i ka JBtla Huikala, no na hana a na moku kaua, i ka w» iho nei o ka huliamahi kaua maioko o ia »opuni. Ua Iwohoio ka Halo Ahaole.'o Ahi o Scp«tma, he mau oleii» huoholo, e Uauwi aua i ke aloha i ke Aupum Kuikawa ; » ua kau* oha aku ko Halo Aiwi«K»K» ia Svri«fio a u»e na Mnu.i H«H>ka, e hwnohoiKilio tuui j «iau Kuhina. Ua kue ka jh*» Kipulnlika. i fc: t haawi ai.a i ke aMia i ke Aupiim K'uiUwa. Aohe iioouka kaua mnwaeua o Turvkc a

me Perfj?ia i ike m. L a kapie?a na hoopilik.a a ine na haupu hakaka. a hiki mai ka Eiele Pi-resia. Oa hoike ae ke Kohina Kaaa o Deneroaka 1 ka inaoao. e knai aku i ko Denemaka mokupuoi ma lnia Komohana, i ke aupuni o Arnerika Huipuia. Ua hilawai ka Ahaolelo Aiii o Geremania Akau, ma ka la 4 iho nei o Maraki. L'a hoopau hoi ka Ahaoieio Ahi o Perv.>ia. ma ka la 6 ae. M'i ka la 20 o Feberuari, ua poh«nopu kekahi tnoku kaua mawaena o ke Kai Ad3riatica, mamuii o ke peha ia nna o kahi waiho

pauila. , 0 na lono mai Alenai mai, ua kuee ka Pap-i Kalepa malaiia. E koho bou ia ana he rnau Luna Ahaoieio hou, iloko ae nei o Mei. O kek?thi o na Keiki Aiiī Kiekie o Belegiuma, u-i inake mat nei ma ke kuianakauhaie o Beruseia, ina ka ia 5 22 o lanuan, iioko o ka umi wale :io o na makuhiki o kuna oia ana. 0 Leopoid Ferdtoand kona inoa. Mii ka la ? o Feberuari iho nei. ua inake ; aku ia mu ke kuianakauhaie o P:»nsa, ke Kuhina oko ni Aina E. oia Aupum. 0 Moustier kona inoa. ! Ua make mai ne: ina ke anpuiiī o Tureke \ kona Kuhina no ko na Aina E, oia o Paud ; PashH kona inoa. : ona aiakai a pau oka poe kipi ma ka ; mokupuni o Kereie, ua haawi wnie aku ia ! lakeu i na mana Turekc maiaiia, a noiaiia, • ke noho nei ke aupuni holookoa lioko o ka : mniuhia. 1 0 .ee Duke Montpensier. oia no ke keiki , akoiu a Lui Pilipo i make. Oka nui o ko-

i n:i mau makahiki i keia inanawa, he kanai hakumainaha. oka wahine mure aua Dui ke nui, (iiii no ke kaikaina o ka Moi Wuhi-; ! ne o St j pania, i kaiehuaia :ie nei inai kn 110ho Aioi aku o Sepauia. oka hapa nui o ! ka pue 1 komo iioko o ka Halu Ahaoleio, he ' | poe kue wale no inia. 1 ka make ana o Lui : ; I'inpo. ua hv>lo aUu oia a noho nia Eaelaiu. 1 , j He alii naauao nae oii nei. 1 ! i keia mau.iwa, ke mau nei no ko ka Moi, I W'ahine lsabeiia hai akea ana, no kona po-• ,no no e nnho hou ma ka Noho Alii. iMalu-l | na o ke aianui heu oia e hele mai ai a noho hou iho ma ka Noho .Moi ? Uā pau kona mana ; ua hnla konu paie»u».. He koa io.—Aia ma ke kulnnakauhale o; Maiseleia, l ,, arani, ua loohia i ka mai ahu- l lau. INo ka nui ioa oka weliweli, ua poina i wo u k„i,^ a fef4fe.i ? fi±!"°. pu hoi . l : a i kaaliele r,r.ui ana na huakai hooiewa ma ko- ■ na nmu aianui. Ua kaumnha ke!a a me ke. j j 00 niea, aohe inea e hiki ke heoki ii ka ukipa iuia aka mai ahulau. Aoue hiki: i kekahi kaukalapaau ke hana i kekahi nu-a ;■ e pale ae ai i keia ; a i ko lakou halawni ! awa i kekahi la e kuka no keia inea. a ike '

Inkou, iiohe mea kupono e hiki ai ke hooki i : leeia luku nui, nolaila, un hooholo lakou, aolie iiiOii e hiUi i'd kivkov\ hanu, ke oJg e wehe nnia ia ka pahu kupapau, a nana ia ke ano oka mai. Pau Joa ae la na Kauka i kn ue i keia manao; aka, owai 0 iakou e hu e wehe i ka pahu, no ka inea, ua ikeia, 0 ka mea e u-ehe mua a nano, e inake koke aku aim oia ? Aia he kikomake ! He oiai°, 0 kekahi 0 na kauka lapaau kaulana 0 ia Ahn, ua 00, ku ae la oia /nai kona noho ae t a olelo luai Ja, "Pela iho, e haawi ana >vau ia u iho no ke ohi 0 ko'u nma. Imua 0 keia anaina nui, ke houhiki nei au ma ka moa 0 ke kanaka a me ka hoomana, i ka la apopn, i ka wehe ana ae 0 kai-ao, e wehe no au Ika pahu kupopau, n kakau iho ina mea a pau n'u i ike ni, i ka wa a'u e nana a e huli ana ike ano okn mai." Haalele koke iho ua kauka nei i ke keena. a hoolilo iho !a i P° iwa haipule nona. I kekahi wa 0 ia ia, make iho la kekahi mea iioko o kona haie no ua mai ahulau nei ; a i ke owehewehe nnn o ke alaula o kekahi kakahiaka ae. komo uku la ua kauka nei iloko o ke keena, a huli a nana iho i ke ano 0 ka mai, me ke kakuu pu i kana mea i ike ai. Pau ae (a kana nana ana, haalele iho la oia i k e keena 0 ke kanaka make, a hoolei aku la i kana pepa i kakau ai iloko 0 ka ipu viniga. i ole oku ni ka mai i kekahi. A hoi aku la ia i kona wahi mau, a make koke iho la iloko 0 na bora 12 mahope koke iho. Anhe nnei keia he koa oiaio ? Ia kakon a pau e ike ana, aia moluna 0 na kahua kaua ka poe koa oiaio, aka, mai poina kakou i ka hoomanao ana ae, aia no he koa ma na vmhi e ae. Lawn ole iho ia 0 Farani, 1 ke Ua huila wili a ka wawae (Velocepede), nolaila, ua imi hou ae lakou he kaa holo moana o kein nno. Ua hoolanaia elua mau waa kaulua, i holokeaia e na hao paukuku, na lakou e hookujiaa ika huila i waena ona waa. oka mea nanu e wili, noho maluoa iho o ka noho r»na, a kau na wawae ma ka puu 0 ka huila. *\a keia »oau wawae e wili i ka huila, e iike uo hoi me ke kaa bolo honua nei, me ite kokua pu mai o ka lima,alaila holoholo. O ke« ia ano kaa holo inoana, ua hiki ke holo, he eono miie 1 ka hora hookahi. ina be makani pakuikui mai mamua, a iiu jwiha e huki ana ke au i hope. Kujhjoo loa keia kaa holo honua no ke kai malino o Kona, a uiama Joa aku paha i ka holo, no kn mea hoi he malino. No kn pankiki |oa o na Kahunapule Pope tm lialia, nohula» ke hoinoinoia nei hkou i m«a .i m maka o ka |we lulia jn>noi iho. Auh»» i liuliu ka wa i hala aku «pi «>3 | jO . im\Uk uiako iho la kekahi kanaU Ualia kauIma. a he moe ,>o!i „a Ot>nerala Ga. om o Kauka €a**u!i. 1 kela a fJ(t . keia la, »aia e waiho aua iloko u ku mai, ua

koonauk-uk?M oii ke : ,;;ro is:a n~. ii okc : o keia wani. ak;i na»? ' «r.a- -; ke:n*ke Wa ir*a rna;. Mihop? ?bo o kon» , m.\ke ana, «.ohe \ ho«>koTnoia ke kin» knp-i--pau j*ok--* owi i»iak?n!. \ «r. p. f --i r.\ »x na ««iahonapu,»", ac«!e e h*ie rna i i ka hwiewa. | He n«i ka pioioke p ne; ?n:J »tilia. no kn hovtbewra {tr,-.i ••> k i P-.>pe e ki*ul:a | ka hoopai o ka enake, n»jiuni o M f>ii a tr.e : Togoeit:. Asa oke kus wHkauha ;e p<>- ! noi o Roma. kekahi A? v ahui. i kip-t '■ • i ! lakou. '• Ka Poatp ka Hoh ; ;nae!s. aua knpīli ae !akot» nāĒk aken o ke kalanakauhaie i ke:a mra Tr.a;v-.> :ho : '• E na Koma ! a me ua ,

haule ilowo o ka Dsr.i a ke Kahuna i-ui. Ina i hookoiokoloia ke;a niau kino uh::ii p kanaku, aiaiia, e ioao an.i 'pa!;a he w.\r.i t»f'.va uuku, a e kala wak-ia pain. No ko.'.hi koia pepehi fna;no:no ana 1 0 Ke kur.)u on nana ana. o ke Pani o Kr >!o m.\ kvu heiuia, u i puni koko, nno \:i me.<. u:\ Ho inki he mea aha m\ k,\ hook;«he ar. \ o ke koko. n>t* k.\ manr»o eie \ ka meu noaa ke koko e hooknke ia aiia. iv_' kahta i;.;u n?i kti i knko no ka ■ ehaeha i nn:nr,t nku, a ;;m e p iiwa kakou, :w)rie mnnawa e ii»o aoa oo i». mea. Aka «nai maiK-.o ia, e hele m.\i : i .na k\ hoopai n:a- -; inoino a nie ii.n pono ai.o. E kaii iki aku." 1 Ika hapaha hope aku nei i h«la. oka nui o na !eta i hoounnia nku mai Amerika Hoi-' : puia a i Beritania. 815.517 : i Geremania he I 7i5,0"»9 ; i Far.«ni, he 340.U79 ; ? Hwlevetia ; ;he 45,494 ; i A \etheriands 24,005 ; i halia,: i 2{-,266 ; i BeSegnmin, 17.0- i; Oka huinn ; | pau ona ieia, 12.001.761. «»ia hoi, lie S,OOO, | 000 iloko oka makahik; huokahi. Ach«e n(> , 'i kana nuu, ua mea he paiapala, Ua hiinw ' sho !a ik> i;i a ka poe luuuiao.

K\ Luna Hou?ono!'o.\o, - - L. H.Ki'lika. K.v Hoi'k Li*n a Hooi'oNoi'oNo. .1. Ka v.'.\ini;i. 1 Poe Haki; Manao Nt> kk Ki"«>koa. l\ev.L. L'- i .vaiv<\ (Lyoo>) iS. M. K unukau. !\ov. .M. !\uaca. Kev. C. I>. Aneiu. > D. Ma'.n, | (Aiu.!revvs.)