Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 13, 27 March 1869 — He Palapala Hoike hana mawaena O NA PAKE MA KA MOKUPUNI o Maui, na S. PA. Ahiona. Ke kaapuni hou ana i ka Mokupuni o Maui a me ka ke Akua hana malaila. [ARTICLE]

He Palapala Hoike hana mawaena O NA PAKE MA KA MOKUPUNI o Maui, na S. PA. Ahiona.

Ke kaapuni hou ana i ka Mokupuni o Maui a me ka ke Akua hana malaila.

lan A.—kamakaninilio hoa rue na pakc uu kcta mahinako. La ao pinepine aku no la lakou i ua mea e pouo ui o ko lakou uliane. 1 ko lakou iiaku hana hoi, ua *.kc aku au o kona ano, he ako nui oia e liooliio kona «nau pake paahana i mau moa houlohe i ku olelo a ke Akua, aka, he aiea luki ole kehookoiu ekuinanao o kauaka, uia ua ke Akua umi oia mea. i ke aliiahi iho, makaikai hou aku i ko ke Kula o na pnke, ewalu kn nui o na hauiuana o kein po, n>u ka buke Haib;»lu ko lakou hanwina, ninhope o ko lakou heluholu uuu, iiiineiii uui lukou. Ua n»u-

h.'ilo au mal iiia, no ko lakoi; «iwu i,te i ltuiK(ii. a he ane mnkaMl.nn no I.»: 1ml»e nku. Ko laoa nei kuu man.n», e ;ikam ii ana palia lakou ina i:t oiliana. ku pal;ileha ole i ka imi ana. lan i5,—A. M. Launa hou uie na pake malniln, no kekahi mau olrio pair>ai hope ia laknu, no ka mea, o ko'u |n k<?ia i manio e hap.lole ia Uiupahkna. n ptla fio l)oi ua launu nu n>e Mr. P. N*. Makee e kuka no kekalii mea i f)ili no kt* kuli o kona niau poke, i ka hor.s 10 paha, haaleie iho au ia Ilonuaula. a hoi rna ka ua Lkiukiu o Makawao. lan 7.-—Kukakuka pu nte kekain u::tu pake ma Maknnao ina k«» luMui w.ihi no ka pouo o ko lakou mau uliane. lan B.—lho aku e luuna hou ai tue ko Capt G. 11. Ilobron mau pake ma Paholei, ninau aku kahaha—ko lakoi: kulit, aia kn, ua pau ne la i ka manaohna, no ka mea. he mau kumu i maopopo ai ia'u aole e hiki ana ke hoala hou keia hanu makamae ma kei mahin;»ko, ua pnipai nui au ia lakou e hoomaopopo i kt* Akua oiuio, a hoomnna «ku ia ia walo no. ian 9.—Ma iiaikn e nin;inn»au ai i ka nui o ko laila mau haumnna kul;t, hai mui o Mr. Geo, Brook, hi: 10 a »>i kekahi p<>, o hoomaoawaiiui ana no o?»lr. Brook e uo ia lakon, ke mau na haumana e htle mai ike kuln. Ua ike akw no wau i na pake malaila, (iaipai akii i;t kikou no ke kula, a me na pouo o ka uhane kekahi. lan 10.—8al)uli ma IlamakiKiioa, a. m. malamaia kuu halawai })iile ma llaiku, ho \2 wale no puke i hiki mai ma ia lialawai.

P. iVi. Malnmaia kuu hnluwui pulu ina Puholei, ma ka hnleikiiki o ko lakuu w;ihi moe, he 15 na pake i noho umi no ia akoakoa ana. Ika pau ana o ka pulo no na |);ikc, pii aku au tna ku luakiui o Pokela ma Makawao. He la e mnlama iiua ko laila Kahu i ka uhaaiua o ku 11 uku no na iioaiianau. Mauiua oka iiapai aiui i ka papa ahaaino, ua konoia mai au e llcv. J. P. Green, e kakaolelo iinua o ke anaina e noho mai ona, he aneane iiora okoa o kou kamau ana, a hiki enai i ka tva kupono e lawelaweai i ka hana no ka Imawi ana i keia a me keia lioaiianuu i ka hoailona i ka io u me ke koko o ko kakou liuku, uua lalau like makoO me ko luilu poe hoahanau i ka bereua a ine ka waina nie ka hoomnnao, a me ka naou hauoli. lan 11-12-13.—Ma Makawao no keia mau la, me ka launa i na pake ma ko lakou wahi kauliilii, hookahi mea nui o iiuu hoomanao iu lakou, oia o ka olelo a ke Akua.

Inn 14.—H010 uku mu Nawaieha, a launa koke tnc nu pake ma ka malu Uekuawa, e houla hou aku ai ko lailu pou pakc, no ka hana mnikni nuti ka lani mai. lan 15.—A. M. Heie au e ike iu Rcv. W. P. Alekanekelo, me ka nuumo lioi, he la hnlawai Luna Kahiko no na mokupuni o Maui, Molokai me Lanai. (fle la o ka Ahahui i hooholo ai mamua) nolaila, ua komo o Rev. Alekanekelo ma ka luakini i ka hora 9, a owau pu kekah) i ukeli pu aku, a me kekahi hapa o konnmau haumuna kula Kuhuna. Ua kauohaia e hookani i ka bele no ka huiawai Ahahui Luna Kahiko, aka, iu makou e kali ana i ka hana, uole no hiki ikf mai na lala o ua hoi lu, u me na Lumi Kahiko pu o na apana a pau, koe o ko Wailuku Luua Kuhiko waie no e noho mai ana, nolaila, ua akaka ia Rev. Alekanekelo, he kuhihewa ka oianawa e hui ai i na lala a pau, oia ka mea i hiki oie mai ai, no ia mea, ua hoopuuee ka Ahahui i | ka la e hiki mai ana, a owau hoi, ua ' haule kuu mauao lana e ike ana i ka iui . kou hana maikai, no ka mea, ua ike au ; he pilikia ko'a no ka hanu o ke aupuni i i kikoo mai ai iu'u kc hiki aku i ka la | Ahiahi, holo aku au ma Waikapu, e ! ike hou i ko iaila mau |)ake ma na wahi | kaululii, a ua paipai ia lakou e huh ue i ko iakou naau mai ka hoomanu o Kina I niai i ka hoomana oiaio ia Kris(o o lesu [ ko kakou Hoola. ! lon 16.—Mu Wailuku no, launa pakahi kuu tuau hoaaiuu (nalaila, uie ka wehewohe imua o lakou i ka olelo uuukui a ka Haku, a paijmi ia lakou e hele i ku pule kukahiaka o ku la a|>opo. j lan U.—Sabati ma Nawaieha, A. M. ! halawui pule pake uia ka luakini hnoie, I ua kokoke j>ake i hiki mai h»h kuu hai luwui. u o ka hapu nui o iu poe, uia i heu.

T. M. Hahwai piiie n;> u.\ ; ik.-ni ika . lu.ikun o \Ynihrt'. ua iwakaUM n ni na pake i {īik: ne. a o kt'knhi it i;>i hoi »> {ak«ni. iie noiio nanea ii<> uoko t> ko lakou! ano kahik»». akn o n ; ) l>a»)mana a Mr. Pn- ; palimu, ua pau ion l;sl,ou i ka pu»e. he ! mau pauku paannau kekahi a lakou a pau mn ka hiihala. a na lakoii no e n>ele, i na himeni a'u i hai aku ai. u.e he mea; h, ua n » l;;k»>u t' uio ana t na pono o ko iakou mau kino, a mv kn h-; kou uhane pu krkahi. ! ! Inn 18.—lloi ae au ma Hamnkunloa I kahi hoiiKi olu no keia mau la pokole 0.1 ku kino e kamau ikm, a h.ilanai oluolu j . no nae me kuu ohana. | laii 19.—11010 uia Lahnina no ka iiīi-1 |na o ke anpuni, oinio, ua kikoo mai ka I | Ahii Knu Jure ia'u i maheleolelo ;;o ia | i Aha. Miii k;i la a h;ki iku In he| ' mau la i paa i ka hana no ke aupum, aka, | ; i ka wa kaaw.ile ilok«i o keia mnu la, ua I

lnuna au me na pake ma ke kaona o Ln- 'i haina, me ke kuka pu i ua haua o pili aii i ke au|>uni o kn Lani. I

(ja imina oliolu nr.ii nn imnnina o'u ni;i i 1 i L:iliaina f mo Ua lnmki{Ki oluohi inai ia'u | I iluko u Uo lakon nuiu iu!c kuai, ua kokuai like mai 110 ia'u i naii)».a o ponoaio kuu| ola kino, » <> lvc\. Moku kiikalu t houkipa hikoiniiikai imii ia'u. ua moe au ina - ka linl(; o Kcv. M<iku me Mr. Achoong; iua \va a pau a'u c !n>!<i mai ana ma La-j liaiua, lio oluoiu ina«»li laua 1110 koia mau| oliuna okiwi { ka Imokipa la'u mc ka mai-' kai ;i me ko aloha t; like meko Mr. Ako-i loka me kona Eva 1 hookipa hanoliano! mai ia'u uiai i ka wa a pau a'u o nuhu! ana ma l\await:ha. | lan «M.—l keia knkuiiuikn, m.ilam.na! kuu haiawai puh; no na iioahauau ina koia kaomi, ma ka halepule o Wainoe makou i haiawai ai, he I l ka nui »> na pake ma koia halawai, uii hapa nui na pake ma j Lahaina i liiki mai ina koia ha'awai ana.i 1 ka pau aiin o kuu Imioioio p ;:vc ana,! ua hookuu ia lakou mo ka hauoh. i

i\ >i. Komo aUII au ma ka hale |>aa{iao mniaila e U*ui»a pu oi im: iiii puko iawelialu. Ua i;oakoak<ui la iakou ma kahii liookahi; u;\ ao nku au ia iakou i ka kej Akua oioio, ino ka haipuio pu me lakou.j

lan '25 & 2(j.—Ma Lahainu au epaa| mnu ana no i ka haua oke aupuni, aka, uole au e poina i ka lauua aku ine ko'u poe iioaaina maiaiia no ka ponoo ka uliane ke iuaa ka iuanuwa kaawale.

; lan x27.—0 keia alnahi. Makekau»»-! ! haia nuu e na Kumukuia o Laiiainaluna, j I nolaila, ua pii |»u aku au me llev. J. ij.| j Moku e launa pu me na kumu oia Kula-j j nui. Oke kumu oko iakou kauoha maij I ia'u e [>ii aku nialaila, no ka uil'o, ua ko- ! iho ia lakoii e ka Ahahui Lunakahiko o i Maui, i halawai mai nei ma Waiiuku, i I iiwiu Ktumte e monieie ia'u un kuu ano | uiakaukau, a makaukau oie paim no ka ! Inwelawe i ka oiimna haiolelo Kuanelio.; ! la maua i hiki nku ni malaila, kipa ae la; | maua n i .a ka liaie o lUw C. B. Amlrews.! | Ua konoia mai maua e paina ainahi ma-l : laiia. | j Ua launa koke mai o Rev. S. E. Cishopi |me ka oiuoiu ; ua iiooholoia ko iakou j manao e mnauia wau imua o nu iiauma-' |na a pau ma ke kulanui, ina ke keena j kula i kn hora 7 me ku hapalua ahiahi. | Ika hiki ana ika manawa kuponoe; hnpai ai kn hana a na Komite. ua kani ka; bele iiaiawai, akoakoa inai na haumana a pau, o na Komite hoi, oiu o Rev. S. E. Rishop, ilev. C. B. Amirews, Rev. M. Kuaea, Rev. J. 11. Moku, niahope o ka ! j>au ana o ka puie a ka Aha. ua hapai ko-; i ke ka hanu a na Komite, o Rcv. M. Ku-j . aea ka Lunahoomalu, a o Rev J. 11. Mo-j |ku ko Kakauulelo oia Aha. Ao ka la-j . weluwe koke no ia i ko lakou mana o ka' , mnau, a ua pane akahele aku uo au i uaī mea u iakou t nieie mai ai ia'u e iike me' : ka'u loaa a me ko'u ike.

Mnhope īho o ko iakou ninaninau loi- ' hi ana, ua kauoiui ia au e puka iki i ua-, ho i mea paha e |K>no ai ko iakou kuka aol : i na inea e pili aua no kuu makaukau aj 'me ka oie. He mau minule pukoie no kuu nuho kaawaleana mai ua aha komi-; 'te la, ua ku ia ae au e komo hou ; a pu;ka mn ka olelo hoohoio mu ka waiia maii

|o ka hinalioomalu, e iiaawi aua ia J u i |ki- * iapala haioleio euanelio imua o na aiia' j halawui a i'au. Aiaiia oka hookuuia na ia o ka nha h«.look»>a me ka puie, a ■ no kela a:fa kt*ia ea uta koua wahi n»?' ka iu»uu «'hoh- ;

( Uu oluolu u Mr. » u»v Mrs. Amircusj

e hookipa ia'u e :;ī:i ko r«• oluoiu i keia po. i-m 2:>OloO.—Ile mau b e ana no au ma keia kaona h wela ikiiki o| ka malu ulu o Lele, me ka hawanawana aku ma na puka pepeiao o kuu mau h«?a-i aina no na u.ea pili i ka ponoo keln ao,j ine ke nke nui o ka manao e hoohikik-Io : ia lakou. oiai, ua ane hiamoe loa keUahi poe. lan 31.—Mn keia ahiahi, Sah:iti n;a ka La; o Lele. Hnpni nu ika halawai. pule pake nui ka halepule ma Wainee.; La huoikaika nui h>a au e weheuehe i ka ! ke Akun oir!a imua o lakou. me ka pai-| pai nui ia l ikoii e hoomaopop'», e ci;;t!nnia, :t e hnhai mainuli o ko ke Akua ma-; keuiuke. i l ka pan ana o ka pu!e pake, hooma- \ ka koke o Mr. Moku e malama i kona : puie ahiahi no na kanaka maoli ; .•» ua hooiliia mai no maluua o'u ka haioleh»' ana imua o la nnnina ia manawa, a ua i hooko no au e like me ka mea i hooilnaj mai ia'u e hana. ! Fe'o I.—Launa hou aku au me o'u niau hoa o ka nina hanau—lie «<!ii(»lu no, kekahi poe o lakou i ka launa aua mai e! Uamakamailio pu no na mun e p:li ana i. ka'u hana e hooikaika nei. I Fe(> — Pii hou aku au i liahainahina. j e. iauna hou me na kuma,a e halawai pu ! hoi me lakou a pau. He mau hora ioihi! k<)'u i nanea ai me lakou nia ia kula uli- | uii, a hoi mai no i Lahainaialo, i ka wa ' nialunialu o ka la. i Ma kuu makaikai ana i na hiohiona o Lulmiiiaiuna no keia wa, ua oi ae ia mamua okawa i aui ae. Oua mea kanu*; he uiuili a inaiumalu. i ike oie ih hoi i na j niakahiki 3a 4 mamua ae nei. () keka-l ! hi hapa iki hoi o ke alanui e pili ana ma I uka, ua hanaia a maikai maoli i keia wa,i aka, koe nae ka hapa nuio ke aianui ma; ka aoao makai. Ke hana uei no ua hau-: mana o ke kula, ke iuaa la lak«»u ka , kaawaie, me kauku la no hoi, ke o!e nae| au e ioiie iiewa. No keia mea. ua noo. noo w-aie no au. ina he inea oiaolu i Uo ke anpuni manno, e hookaawale i puu, dala nui, e lawa ai no ka hana hou aua i ke alanui o Lahainaluna, alaiia. he mea, kanalua ole, aole e liuiiu iho. a e uiaikai loa ana kel;< alamii. ; O ke Kulanui o Lahainaluna. oia no' ke kukui malaniiilama no keia p.ie aina< holookoa ; a me he mea la, he mau ma-I ka no ke kino hoiookoa, nolaila, ua hele'■ aku ke kaulana o kona inoa, ma ko ke ao; holookoa nei a })uui. !

I'lia hoi ; ina e holo mai kek:]!n poe ; makaikai, iie poe mnikai a nnauao, a he hanohano no hoi, mai na nii.a nui mai o ka ilikina, u o ke Komohana paha, a hiki ma Lahaina, a ulu ae ka makem.iU* nui iloko o lakou e pii kino aku t: maknikai ia Lahamaluna, e ike hoi i kr Ku!anu» Heiu 1, o keia aupuni holonkoa ; ei.i nae, ia lakon i f>īi ai. ikekoke lakou i Ka moino o ke aianui, mai laio neiahiki; iluna, aoie anei la he mea e hoowahawu-j haia ai e ka poe mukaikai.a iiio ia i mea e o-u ia ke kanlana o ia Kulanui ? .W.aila, mamuh o ko'u ano makee inna. a makee aupuni Iio», ke ake nei au e ike koke aku i kela alanui e waiho maikai loa mai ana, e like me keia hapa uuku mauka i hana hou ia mai nei.

Feb 3.—Ma keia kakahiaka, ua j>oloai ia inai au e Mr. Moku, mamuii o kona lokomaikai, e naue pu aku au me ia, e makaikai i na kuia haoie ku i ka wa ma ia kulanakauhele.

Eiua no n»au kula haole o n ano ma Laiiaina nei, i malama ia c na kumu kuia ili ulaula o Hawaii nei, (»ia h«»i o Mr. S. O. Kaie, iaia ke kuia keikiknne, u ia Mrs. M. Moku no hoi ke kula rj«> na kaikamahine. O keia mau kula tiua, na sn» inakua o na hauinana e kokua kekahi hupa, a na ka cka)csiae kokua i kekahi hapa no ke oia o keia mau kumu.

Komo mua maua ma Haieaioha, kah: e aoia ana na kaikamahine. Ua hookipaenaikai ia maua e Mrs. M. Moku a me kona kokua knmu, oia hoi o Miss Mihadu. he liauuianu oia no ke kuia a Mtka Ogana. Ma kuu helu ana, he kanaiima ka nui o na haumana i hiki mai ma ia ln.' Ua ikaika no keia mau kumu opiopio i ke ao ana la lakou, a he eleu no hoi nal Imumana ma ka hana aua. ' Ua iiuiiu iki no ko maua uiMK'a ana. malaiia, nka, mnmua nae o komaua haah le "Wi i\ kuia r ua noi aku :\u i v i kuinu e himeni, a ua ho<.»ko koke t i ka'n uoi. Ua hooiiHiku ka hiuiem aua. umi.

ka nui a h;ki aku » ka !»>' i .» ni haunnna. un knm iikemni ko hko» up-i walin, ho I. o nrt»> I;» ko kokah», a n»»> he lc<> nnnu aloha l.i ko kekahi. a me he leo amaknhi la ko kekahi, a tvc he leo la no ka akakani kekahi : a he puukam maoli no ma ka o!clo llawaii ; ho» iho hoi mn ka o'elo oaolo, luiinu mai, pakake i:ium ole. He mahnlo nui ko ko'u nnnu i na kumu, no ko !uki umka ma ke ao ana i ka hua mau haumana, mu ni mea i ku i kn naauao. a ua holo inaoli ka ike o r.n haunnna. PomMikai maoli nn kaikamai.im o keia malu uiu n«f kein ktila. (Aolf i y»iiu.