Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 17, 24 April 1869 — Na Hunahuna o ka Moolelo Hawaii. [ARTICLE]

Na Hunahuna o ka Moolelo Hawaii.

A ia lakou nei i hookokoke aku ai i ke kai o Hamoa, ike aku la ua Kuaana nei i ke ano o ka waa a me na kanaka maluna, a haalele iho la oia i kona mau hoa e noho pu ana me ia, a hele aku la ia a ku ana i ke kae pali o Hamoa, a kuhikuhi ana ia lakou, me ke kihei e ani ana ma kona lima, i maopopo ai i ka poe o luna o ka waa ke awa e pae mai ai iloko. A he awa maikai no hoi ko ua Hamoa la. A pela lakou i komo mai ai a pae ana i ke awa. A no ko lakou halawai pu ana me Kuaana, akahi no lakou a hoomaopopo i ka Hulu mau haina ia lakou, ma ka olelo ana a Hulu, aohe i make o Kuaana. A pau ko lakou ike ana iaia nei, haalele aku la keia ia lakou e hooponopono ana i ka waa a me na ukana. A ia lakou la hoi e lawelawe ana, hiki

mai la keia i ka hale, a hoolale aku la i ko ka hale poe, e hoomakaukau i mea ai na na malihini. A makaukau na mea ai a pau, kiiia aku la ua poe malihini nei, a hookipaia mai la i ka hale. A pau ka paina ana, hai no hoi na huaolelo: "I imi mai nei makou ia oe, na Kuaana no ka olelo a Hulu ia Kuahuia, (ka Kuaana keiki) aole oe i make. He oiaio hoi, ua loaa iho nei oe ia makou e ola ana, nolaila, e hoi kakou, no ka mea, ua kaua o Hawaii." I aku hoi o Kuaana, "Ae, ua ike mua no au, a ua hai aku no hoi au ia lakou nei, mamua aku nei, a hiki mai la oukou. Auhea la kuu kahuna?" Wahi hoi a ua poe nei. Aia no ke paa la i ke kaula, aia a hoi aku makou, alaila hemo. Mai make mua ia, aka, no kana olelo aole oe i make, nolaila, imi mai nei makou ia oe. Wahi hoi a Kuaana, "Aole au e hoi pu ana me oukou, aka, e hoi aku oukou a ia Kuahuia, e hoomakaukau iho i mau waa kaulua i elua a me na lako no hoi a pau, i uku no ka hale a'u e noho nei, ka

poe hoi nana i malama iho nei i kuu ola a loaa mai la au ia oukou e ola ana. A o ka lua nae o na waa a'u i olelo ae nei, no kakou la e hoi aku ai."

l ka pau ana o keia mau olelo, aole no i u iho, a pae ana lakou nei i Hilo. Lohe iho la ko Hilo poe, aohe i make o Kuaana. A pela i hookuuia ae ai o Hulu. O ka hoomakaukau koke iho la no ia i na kaulua a Kuaana i kauoha aku ai a me na lako a pau. Aole no hoi i emo iho, haalele hou lakou ia Hilo, me ke kauoha mai o Kuahuia i ka makuakane. Hikiwawe launa ole no hoi, a kau ana na waa i Hamoa. A oiai, ua ikeia aku la ka a mai o ke ahi mai o a o o Kohala. A i loa no hoi a kau na waa iuka a me na ukana, pela lakou i hoi ae ai ma ke kauoha a Kuahuia ia Kuaana, i ka i ana ae, "I kauoha mai nei ko keiki, o kakou aku maanei me ko Kohala poe, a o lakou hoi ma o mai, a hui kakou ilalo o Waipio, a malaila e lukuia ai o Keakealani a me na'lii a pau, ma kahi i kapaia o Honuaula." HOI ANA O KUAANA. Ua oleloia, ua noho a wahine ae ua o Kuaana ma Hana ia wa, a oia kona mea i makemake nui ai, e uku pono aku i kona hale nana ia i malama. A no ia uku pano ana, a makaukau koke iho la no no ka hoi, nolaila, honi aku la oia i ka ihu o kana wahine, a hele mai la a kau iluna o na waa, a ua waiho aku i kekahi waa kaulua a me na lako a pau mai Hawaii mai, no ka mea nana ia i malama. I loa no a pae na waa o ua Kuaana nei i Kapaakai, o ka liuliu koke iho la no ia o ka pakaua o Kohala. Hele kekahi poe kaua mauka, a ma kai aku hoi o na pali hulaana kekahi poe, a hookahi hoi ka hui ana ilalo o Waipio, me ko Hilo mai ma Honuaula, malaila na'lii a pau i hoakoakoaia ai e Kuahuia; a kau kaula mawaho o ua pa alii nei alaila, hoopuka ia ae la mawaho o ke kaula e kau ana a puni na'lii, o Keawe, Paline a o Luawahine. (Aole i pau.)