Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 19, 8 May 1869 — He wahi Moolelo pokole no ka holo ANA AKU O KA "HOKUAO" I KA Pae Aina o Nuuhiwa. [ARTICLE]

He wahi Moolelo pokole no ka holo ANA AKU O KA "HOKUAO" I KA Pae Aina o Nuuhiwa.

| I kn ia 4 o Mamki, ua iiolo aku ku "Ho- j i<uao." O Tenstroma, ke Knpena, i ka pae) moku o Nuuhiwn, he 22 la ka holo ana a ; puka rfku ; he 21 i;\ ka hoio ana iwaena o| na mokūpuni, a he 13 ia ka hei anu mai a | i Honoiuiu. (Ja iike ia me na la he 55, a| he 6:UI inile ka hoio ana o ka moku ma ia ! mau ia. j He maikai ka makani, a oluoiu ka holo \ ana. Aoie he wahi pilikia, inni ka wa ij j makou i haaleie iho ai ia Honoiuiu nei a hoi • hou mai nei. He, nani ko ke- Akua loko- { maikai i ka moku n me kona poe a pau. ! Uahuna. I 0 ka aina i ike mua ia e makou mahope \ iho o ka haaleie ana ia Honoiuiu, o Uahuna no ia. 1 ko ahiahi o ka Poaiima, i ka Ia . 26 o Maraki, ka ike mua ana. He wahi > mokupuni maikai keia. Aole nae he lehu- • lehu na kanaka ; he eha haneri wale iho ka | nui. Maluila no ko Laioha wahi i noho ai. \ A kakahiaka ae hiki ka moku i ke kahawai! 0 Laioha, a holo mai ia ia i ka moku, a iauna aku a launa inakou kekahi i kekahi. Loaa iaia kona mau leia, a paina pu me makou, a hoi aku ia. Manao iho la inakou e hoi aku maiiiila, mahope iho o ko makou halawai pu ana me Kauweaioha. A holo aku i Uapoo. 1 ka la 27 o Maraki, i ke awakea o ka ia • Poaono, hiki mai ku moku i Hakanahi, Ua-; pou, kahi i noho ai o Kauweaioha ma, a Uolo aku la makou ina ka waapa i uka, a lele aku la i ke one o ke kahakai, pu : me Kauwealoha, a uwe aioha aku a uwe • aloha mai. pii ae la j ka hale. Malaila ka | wahioe n Knuwealoha a rae ko laua ohua, a me k« Kahuna Pope no Uapou, o loaepa ko-; na inoa. He hao?e oluulu ia. Aia ma Ewa, j Oahu kona wahi i noho ai mamua. Liuiiu iki, boi aku ke Kapena laua rae Kauwealoha 1 ka moku, a holo aku a ku ma ke awa o Hakahekau. j He ama ioihi o Uapou, ua oioi maiuna oj na puu, he wanawana, he oliuii nae ke na. \ na aku. Ua oleloia, he 1000 kaoaka no Uapoo mamua, a i kei» wi, oa emi mai 369 kanaka wale no. He «rahi Ekal?sīa no kakou malaiia, he 14 hoahanau ; 3 hoahaaau . kanaka Hawaii. a he 11 kanaka filoobm. j Aia ma Hakanahi, he Kulahanai no oa kai i kmmahine, he 8 haumana no keia kula. He \ ekolu no kumn, o Kauweaioha, kana wahi-! oe a me in taua kaikamahioe hanai, he 15 i paha ona mau makahiki, a he katkamahioe[ Nuuhiwa 00. He oui ke aloha o na hauma-: n& iata. He ku'a maikai keia. Puipui a ; ik«ika ke kino o na haumana ; aoie raai, i»o- $ le oavniliffiii t he oiuoiu a noho maiie* a he i hooiohe i ka leo o na kumu. Noi ka trftoU \ i k* iauna ana me ia mau ha umana. M*_ke kakahuka o ka ia Sdbuti, \ ka la

2S o Martkt. &e;e aku Sa rj*koo i kaa. no k'i an ka luik'-m. He fuakm> m.'W'ii he 24 kapim k« a !be j!) ka j. a7 ke "V*ki*. Hf 4S pa!«k k;\ naī o r.i a p\a maloko o ka iuakini ma is l\ a nuwaho po«e ; fee poe Pop? kekahi. a h-' po<e Elai halnieii. he Kuīa SsU*ti hoL Ma ka haUw;u ah.iah;, u* nuiimaii ki Ahaaina a ka Haku. He 20 paha k;s nui oka poe iai iho ikn b*;reoa, a i »aa iko ke kafea. Ohoii manao ī ka kona «k&a aku me ksu ma kooa papaaioa ; Oia po me makoa, he wahi eehiai la, a me h« inea U he wahi kokoke tii ks puka o k?* iam, Poinaikai makou, a pau ae ia, hoi aku k m« ka iana o ka manao i ka hale o Kaawealoha i Hakanahi. - Hoike Kula.—Non ka p«le, a owakea he hoike Kulahanai Kaikamahioe. MaWaukau iki na haomana i k* Pi-a-pa, i ka he.uheiu ana i ke K*udia Hou. i ka Heiukamain, i ka Ui, ika Pa, ko, U. Aole he makahiki okea ko lakou neho ana ma ke irula, a ma keia hope aku, e hoonui ae t ko iakou ike a me ka naauao. Pau ae ia ka pama a\r*kca, a haipuie pu makou, a hoi aku la i ka moku, a o Kauweaioha a me kona alii.o Makohi kona inoa, oia pu kekahi me makou, a iiolo aku la i ka mokupuni o Nuuihwa. 0 ka mokupuni nui keia o na mokupuni a pau o ka pae aina o Nuuhiwa ; he 17 miip ka loa, ahe 10 mile ka laula. Oke awa ku moku kauiana * o Kaioiiak no u> He awa nui a maikai.he haole, ahe 100 kamaaioa no keia w.ihi. Maiaiia ka hale o ke Kiaaina Far.ini a ine ka Bihopa o ka Ekaieiiia Pope. 1 ke kakahiaka o ka Poaliu, i ka ia 30 o M;»rakf, hiki ka inoku i Kaiohae, a holo aki» makou ma ka waapa iuka, a hiki ma ke kahakai, pii ae la ma ka haie o ke Kiaaina. He Kianina hou keia, ua hoi aku ke Kiaaina kahiko i Farani, a pani ae keia i kona hakahnka. He Farani keia, ahe haoie oiuoiu. Hookipa inai ia ia makou, a kamailio pu makou no na oihana Misionari, a no na mea e piii ana i ka Pae Aina o Nuuhiwa. Noi mai la i Misionari ilawaii e noho ma Kaiohae, a i oie mai.iila, i kekahi I»ahnwai e ae ma ka mokupuni o Nuuhiwa. A pau ae )a ko makou kukakuka pu ana, haawi aku ia i ka mahaloia, a aioha iaia, a hoi mai. Hele aku la makou a makaikai i ka papu, i ka hale i waihoia ai na mea koua, a i na mea e* ae oke kulanakauhale. Haiawai pu a iauna me »a haole o kela ano keia ano. Launa hoi me ke alii wahine E!izabeta Waikaiiu kona inoa. He wahine halpule Katoiika ia. Aia kona hale ma knhi i hanauia ai o Kev. H. H. Pareka, Ue Kahu o ka Ekalesia mua o Honolulu. Hele aku la hoi i ka hale o ka poe wahine Virigini ; he't) Virigini «īai.iila, hookipa mai la lakou ia makou, a hoike inai la i ka hale kuia, hale noho, luakini a me na haie He maemae, he maikai, a he nani na hale a pa.u a me kn p3 hale. He haie hou ka luakini, ua oleleia, he IS,OOO daia ka lilo a paa ia. I na mekahiki mainua aku, he 200 haumana no keia kuia, a i keia wa, ua emi loa, he 20 waie no haumana. Henha la ke kumu o keia emi ana wahi a'u, i kekahi Virigini. No ka lauwiii wale o na makua, wāhi ana. Pau ae ia ia. Mahalo aku ia makou ia lakou, a aloha aku, a hoi i ka waapa, a holo aku i ka moku. He la keia a makou i hoomanao nui ai me ka olioli. Ama ka hora 5, haaieie aku i ka mokupuni o Nuuhiwa, a holo aku i Uehuna, a kakahiaka o ka Poaha, i ka la 1 o Apenla, ku malaila. (Aole i pau,.)