Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 21, 22 May 1869 — O ka malu o na ohana oia ke ola o ka lahui. [ARTICLE]

O ka malu o na ohana oia ke ola o ka lahui.

[He haiolelo kei.i na kekahi keiki o ka Piipa 1 o Lahainaluna i puka mai nei.] ! Ua hana mai ke Akua i ke kanaka ma ke; ano kuokoa, aka, elua wale no wahi e hui ai ke kanaka, oia hoi ka mare ana o !:e ne me ka wahine, a o ka hanau ana mai o na keiki mai a laua niai. A o ka hui ana o 'na keiki uie na makua oia ka ohana, a o ka ' ka hui aoa o na ohana oia ka lahui, a o ke oh\ o ka lahui oia ka malu a ine ka ulu o na ohana, nolaila, j)ehea la e akaka ai o ka malu o na ohana oia ke ola o ka lahui ? Penei: O ka malu o na ohana oia ka mea e pakele ai ka poe opiopio a palupalu hoi o ka iahoi. He oiaio, o ka ohana oia no kahi nui o ka poe opiopio a palupalu hoi o lia lahui. Aia iloko o keia mea la o ka ohana na kamalei opio au e ka makua e waiho nei, ka waiwai nuii hoi a ke Akua i haawi mai ai ia oe i oi aku i ko na waiwai e ae i ioaa ia oe : a i mea e pakeie ai lakou, hookahi wale no mea e pakele a», o k*a malu o na ohana. I ka nana ana * hoomapopo iho, elua wale no mea nui e hiki e maUma i keia mea !a o ka ohana, o ke kane a me ka wahine; ka mea hoi a ke Akua i hooliio mai ai ia laua a eiua i hookahi io, hookahi olelo ana, a hookahi hoi ouinao, o iaua waie no na mea nui nana e hoomalu i ka ohaoa. A ua ano 2ike no hoi laua nie be pa la a kekahi kana-j : ka mahiai i pa ar i mea e {«ile aku ai i na I hoiohoiooa e hele mai ana e hoopoino i kaoai uiea kanu, i ole e pau * ka ai ia e lakou.

< „ , ~ . """" " i , i ph nakeke ka pa aaa a ke!a kanaka i ke!a pa. me he kamana ike e'e b, he| i oiiio, e ana no na mea kana a ke'a ka-| 1 naki i ka ni ia e na holoholona. ohi ko U- . kou wa Iniii. A ua hke hoi is rne ka hale^ • notiaha a hakahaka hoi, ua hiki i na kuku- ■ na maiimaiima o ka h a ois na paka ua i ko-a »oi o Wa hooiio ke komo iioko, a puluelo ' o loko oia haie. Pela no hoi, aia i ke kaua hoiiamahi ana 1 mai nei o ke Aupuui o Amerika Huipuia, 1 ua lohe ia ma ka mooielo oia kaua ana mai 1 nei, a;a o ka papu p*a a ikaika hoi, oia ka ■ papu e lanakila ana na koa aole e piiikia a ; poino hoi; oiai, ua paa keia papu aoie e ko- j 1 mo aku na poka a na enemi e ki aku ai iio-) ' ko a pilikia na koa, ua akaka maiaiia, e pa-; kele ana na koa ma īa hoouka kaua ana r pe-; !a no na makua, ua ano iike no iaua me ke-| ia mau mea i hai mua īa aku ia, o iaua wa-; ie do na mea nui e hoomaiu i ka poe opio-; : pio a paiupaiu iloko o ka ohana. Aka, i oie laua e hoomaiu ia laua, he oiaio, e līke •_ no la ua me ka pa i pa ia- a pili nakeke a me ka haie nohaha hoi, ua hiki i na enemi ke; hele niai a hoopoino i ka ohana. Aka hoi,! hoomalu oe ia oe īho, ua akaka malaiia ao« , he mea e pohihi ai, e pakeie ana kau mau kama/ei, a e like auanei ia me ka pahu i ki la a paa, hamo hewa ka aihue mawaho, aole e loaa aku, oiai, ua paa keia ohana i ka hooimaiuia. | Noiaiia, he pono i na mnkua e hoomalu i; na kainaiei a Inkou i ku wa iiiiii, mai hoo-; | kuu waie ia iakou e heie ma ka naheiehele I ai ole, ma na huina elanui e auana ni, o hei ; I inai auanei i ke kipuka iii a Satana komo | iioko o ko ia ia pa, o ka paa no ia i ko ia ia i hao kuni. j i Ma keia mea, ua wehe ia ka maiuhia o 1 na kaikamahine i ka wa kupono ole, me he I ia ua wehe ia iho o luna o Hihimanu, a koe i iho ka iapuwale a me ka poino maiuna o na ; kino o mi kaikamahine a oukou e ua inakua, pela no hoi na keikikane, kuu mau hoa o ka : aoao hookahi. j | O ke kumu o keia, o ka mainma pono oie ; ou e ka makua ia lakou ī ka wa liilii loa,| ( no ka mea, o ka wa iiiiii o ke keiki, oia ka ! wa hiki ke alakai ma na mea pono a pomai-, | kai ka noho ana. Noia mea e na makua, e; j pono ia oukou e hoomanao iho i kela olelo ; i kauiana a Soiomona e ao mai nei ia oukou,; i ! ; "E ao aku i ke kamalii i kona wa iiiiii a eie. i ! # | makuie oia, aole oia e huii ae mai laiia ae." j No ka inea, o ke keiki i ao pono ia i ka wa j liiiii, oia no ke keiki e hana ana ma ka po-! no a hoohua mai i na hua maikai he nui wa-! le. A o ke keiki i hookuu waie ia, he oiuio | e hoohua inai ana ia i na hua ino, me he | laau ia e ku ana ma kahi iepo panoa, maliii na hua e loaa iaia. No ia mea, o na makua inalama pono i na keiki a lakou, oia ke j aiakai kupono no ka hnuauna iiou o keia ia-j hui. Eia hou, o ka malu o na ohana oia ka ; mea e loaa ai na puhipula maikai no ka Ia- ■ hui. Aole paha kekahi o oukou i nele ī ka j ike ana i na mea kanu a ke kanaka i kanu j ai, i na he kaio, ua malama ia ka huli i mea \ e loaa mai ai ke kalo, i na he uala, e mala-1 ina i ka lau i oie e pau i ka ai ki e na holo-' holona, i mea e loaa hou inai ai ka uala, aka hoi, i oie ka mea mahiai e maiama i keia i mau mea, ua akaka e neie ana no ia, no ka j i mea, ua ikeia i ole ka mea mahiai emainma j | i hn huli e palahu ana a lilo i mea ole, pela j no ka lau pau wale i ka ai ia e na holoholo-! na. A i manao ka mea mahiai o ka okumu i naliia e na holoholona oia kapulapuiae kanu i hou aku ai, ke hai aku nei au he oie ka ulu ; j maikai ana inai, uaikeia mainiiae piiikia ana | kela kanaka, peia no ka ohanu. j 0 ka ohana, oia no knhi e imi ia nei na I puiapula maikai no ka iahui, īna e pau 1 e ae na makua i ka mu, a i oie i ka ponalo • paha a Satana e hao mai nei la pukapuka ! na kino, koe nr. iwi me he iau la i naii ia e ; ke poko a koe ke kua-aka, he oiaio, aole ej ioaa ana ona mau puiapuia maikai no ka ia-i hui. | Oia no paha ka iini nui o na kumu, na ! inakua hoi o kakou ma ka pono e kukulu ! mai nei i na kuia keikikane a me na kula j kaikamahine, i mea e loaa aiona mau ma» j | kua maikai a pulapula hoi no ka ohana. A 1 ! ua manao ia hoi ina o iakou ia e uiu hou ai j | keia lahui e oleio ia nei, ' E emi ana keia j • iahui ! £ emi ana keia iahui!!" A ina he | i oiaio o na kuia keikikane a me na kula kai- ! o lakou na puiapuia maikai o ka | iahui e uiu hou ai, ke pane aku nei au me j ! ka oiaio. O iaknu 10 no na puiapula a ka- ! wowo maikai no ka lahui e uiu hou ai ke •: hoomalu pono ia. | Eia hou keia, o ka malu o na ohana oia 1 ka mea e maikai ai kalahui? I ka nana !ana i na aupuni nui o ka honua, aole no e j loaa ka inaikai o ka lahui ke oie e maiu na [ohana. Aia i ke au i haia aku i la i au wa- ; le ka (a, oiai na kupuna o kakou e noho aoa | iloko o Waawaaikinaaupo o ka hupo iauna ole, ua ikeia a ua loheia raa ka moolelo oia \ wa, he nu» na mea pono ole a me na mea la- | puwaie e pono ole ai ko lakou noho ana. Ua ' ikeia ia wa e lawe waie ia ana na mea na- ; ni a me na mea minamina a na kanaka e | na'lii a me ka poe hakuaina. A ua ike no 1 hoi ko na kanaka nohp huikau ana, e hau- | kae ana ka makua me ke keiki, o ka huno- | na me ka makuahuoowai, o na kupuna me ; na moopuna, a peia aku. A mamuii o keia 1 mau mea, ua nui ka pepehi aku pepehi mai, ; moeaku moe mai k a ua nui ka haunaele. A j me he mea ta no iakou ka oieio kaulana e oieio ia nei, ' Hui aku hui mai hui kaio i ka [ nawao." Aka» ina e inala ka ohana, ua lakaka, aohe mea e pohihi ai, e maikai ana keia iahui a hnnohano hoi. A oia hoi kn e alelo mai nei, "Ina makemake kekahi aupuni i kauiaua a haeohano ho-, he

pona e railati»a poao iho i ka uoho ana. Nolaiia. e ca makua, o oukou no ka tnea e paa ai kein mea o ka ohaoa, i oa na kukula oukou raaiur!a o ke kahua e paa ai o ka ms!u o na ohana, alai!a, e like ana oukou me ka hale i kukuluia nialuna o ka pohaku, e pa ka makani. kahe k.i wui o ka hoowaie* waleīa a pa i kou ohana. aole no e hma ana aia iUina o ke kahua paa, nks, i kukulu oe maluna o ke kahua kuianalana, paa ole, oia ka malu o!e, e iike ana oo me ka hale malu o ke one, pa ka makani kahe ka wai o ka hoowalewaieia a pa i kou ohana, e nanai poo-puu auanei i ka n oana kai-lEpolipo o ka popilikia a rae ka poino hoi. Pela no hoi oukou e na keihi, o oukou no na puiapu;* maikai no ka i na ua hoolohe oukou i na uiakua o oukou, na kahuhaoai, na kuoiu hoi, aiaiia, e loaa ana ke oia i ka iahui u kakou. Noiaila, aia a ioaa ka maiu i na makua a me kakou na keiki, he oiaio, e maikai ana ka iahui. A o ka inaiu ona makua a me na keiki oia ke ola o ka lahui. S. W. Kekukwa.