Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 25, 19 June 1869 — Ka Hana Misionaki Kuloko. [ARTICLE]

Ka Hana Misionaki Kuloko.

{ Ma ka maiama o Augatco kela maka- | hiki, ua hoomaka o S. P. Ahiona i kana | hnna iwaena o konu mau hoa Pake ma | keia Pae Aina. Mai ia manawa inai, ua j kaapuniia na mokupuni a pau o keia pae | aina ; a aia ma ke i% Kuokoa n ka hoike Ipauloaokeia kaapuni ana. Ua hookioluolu K>a ia o Ahiona e na Pake a me na haku hana o lakou ma na wahi a pau ana i kaahele ai, a ke lana nei ko makou manao, he nui ka pomaikai i loaa mai ma kana hooikaika ana. Ma konu helu t»na i na Pake o kei-« Pae Aino, he 1317 ; o na kane he 1201;

o na waiiine, he "6; o na keiki pake mao!t. he 40 ;—he 30 keikikane me 10 kaikamahine. He 273 Pake ma Hawaii, he. 249 rna Maui. he 560 ma o Onhu, a he 216 ma Kauai. Ke hoike mai nei hoi ke!a, he 91 Hapa-Pake Hapa-Hawaii kane. a he 76 hapa-pake wahine. Iluiia, iie 167 hapa-pake. He 121 kone pake i mare me na wahine H iwau. Ma rui wahi a pau i loaa ai na pake e makeinake ona e aoia, n i loaa na kumu malaiin. La kukuiu o Ahiona i mau ku!a Hawaii no lnkou. a he poe Hawaii ka hapa nui o ia mau kumu. I ka mal.ima o Fcberuari. ua weheia he kula Enelani mn ke keena halawai o Polelewa, Honolu!u. a ua malamuia keia kula e E. Dunscon:be. Ile kula uku ole keia, a ua kulaia ekolu po i ka hcbedoma hookahi, maia!o o ka hoopop.opoa'o ana o keia Papa. O ka nui o na haumaua i keia mane.wa. he eiwa. O ka hnina pau o nn !i!o no ka kakou mau hana no na Pake, ua aneane hookahi tausani akahi haneri (.sIIOO 00)no ka ninkakiki hookahi. I mea e kaa ai, ua loaa mai mai kekahi poe hnole iwaena 0 kakou, he 0367.00, a mai na Hawaii mai, he §337.62 ; n o ka huina, he 0724.62 i haawiia no keia hnna wa!e no. Kula Kaiunapule. Ka eono keia o na makahiki mai ka hoomakaana o keia kuln. Eha mau papa haumana i koino, penei:—iloko o ka makahiki 1663, he 13 mau haumann ; a 1 ka 1665, he 11 mnu hauinnaa; 1667, ke 19 haumana hou ; a i ka makahiki 1663, lie 12 mau haumuna hou. O ka hnina pau o na haumann, he 55. Eha o keia pee i make, he 13 i hooliloia i mau Kahunapule, he 13 ka i ae ia e haiolelo. Ilookahi o keia mau Kahunapule, a hooknhi o na haiolelo, ka i haule. Ua hele kekahi o na haAhlelo i Maikonisia, a ua hapaiia e makou na in«>a o kekahi mau haiolelo ekolu no ku hele ana i na aina e. He mau mea keia e lana ai ka manao 0 na makua a pau o keia kula, a o Rev. W. P. Alekanedero ka mea e lana loa ana—ka mea i hooikaika me ka make pono maoli, e hoolako i na ekalesia o kakou ine na paahana. j No KE AO ANA I NA KaIKAMAHINE. Ua hoi pono mai na haumana o ke Kulanui o Waialua, i ka pau aua o ka hoomaha loihi ana o ke kula, no na mahina elua me ka hapa, i ka la mua o Sepatemaba. O ka averika o na haumana 1 keia makahiki, he 70. Ua paa pono na hemahema o na hale o ia kula, a ua makaukau lakou e maiama pono i na haumnna he 75. O na lilo no ke Kula Kaikamahine o Waialua, he 02450.00 mai ka Papa Amerika mai, a he 0600.00 mailoko ae o ko kakon waihona. Ua hoolilo hoi makou he 0399.00 no na kumu kokua ma ke Kula Kaiknmahine o Makawao, a he 0200 no ke kumu kokua ma ke ao ana ma ke Kula Kaikamahine o Koloa. Aole no i ano e ka noho ana o keia mau kula iloko o keia makahiki. Ma ka nann nna mawaho, me he la ua holo pono loa na hana a pau o keia mau kula. Ke kaumaha nei nae ka manao o na kumu no ka ike uuku ia o ka hana o ka Uhane Hemolele ma na naau o na haumana. A ke haiia aku nei imua o na ekalesia keia mea i minumiaa nui ia, oia hoi, o keia mau haumana he nui e noho ana malulo o ke aoia ma namea pili uhane, he kakaikahi wale no o lakou i oluolu e hele ma ka hana misionnri ma na ainae; a no keia mea, ua hiki ole i kekahi mau kane opiupio makaukou kupono ke hele ma ke ano misionari i na ai-i na e } no ka loaa ole o na wahine i aoia ma na kula e hele pu me lakou. Aole nae me na wahine opio wale no ka hewa. Uamakaukau oo kekahi o lakou. a na na makua a me na mukamaka nae ke kue mai a hoole. Ke lana nei ko makou manao, e hoonaauaoia keia mea e ka Ahahui Euanelio, me ka pule i ke Akua; a pela me ka poe haipule a pau ma keia Pae Aina. O ko kakou pilikia mamua, aohe he rnau waiiine opio ka pono i aoia i hiki ke hele misionari. A eia, ui uo ia i keia manawa a makaukau, a ulu mai keia mea ihou e keakea aua. Aia paha ka hewa me ua ekalcsm, no ko lakou pili loa i na mea o ke ao neu K pule kakou i ka Haku e hoopau i keia hewa. No ke Pai Palapala ana. Iloko o keia makahiki, ua liikī mai

mai ka Ahahui Pai Baibib o Amenka, kekahi hapa o na Baiba!a nani a me na Kauoha Hou, i pai hou ia. Oka liio no ia mau Baibala y he §2400.50 ir»a na kala pepa o Amerika. Ona loaa no na Bsibala hou i kuai hloia, he 070*2.36. Ua ae ka Ahahui Basba'a o A:nerika e hooloih* iki aku ko kakou aie ia hkou, a e hookaa liilii aku e like me ka lona mai no na Baibala. h»a ua wahiia na Baibala hou me ka i'i haahaa o ke kumukuai, ina ua pau kahiko i;a baibala a pau i ke kuai ii!o ia. Ke hoounaia mai nei ke koena o na baibnla mai Nu loka niai i p»a me ka ili kumukuai haahaa ; a me kekahi pai ana o ke Kauoha llou a me na Halelu, o kekumukuai haahaa ioa. i hoomakaukau lokomnikai ia mai e ka Ahnhui Hoolaha Baiba!a, ma ka hooponopono ana o Rev. F.. W. Kalaka. Aia a hiki mai keia mau buke hou, e hooikaika aku makou, e hoolaha nui aku, me ke kokua pu ia paha e kekahi mau misionari kaahele, e like me ka manao i hoopuka ia e ka Ahahui Euanelio o kela mnkahiki. Ua pai makou elua ano Ui Kuln S;.bati. O ka Helu 3, ua unuhiia e Rev. E. Bona : a o ka He!u 4, e Rev. W. P. Alekanedero. He Ui Pokii hoi e hoomakaukauia nei e Rev. O. H. Kulika. Ua mahuahua iki ae ka laha ana aku 0 ke "Alnula" i keia makahiki mamua o ka mak'ahiki i hala,—ua kokoke 2,500 ka nui i lilo, aka, aohe i hiki aku i ka palena i makemakeia. Ua olioli makou e hai aku, ua aneane makaukau e pai aku ka Buke Wehewehe Ano no Mataio, i kakauia e Rev. J. F. Pogue ; a o ka Buke Kuhikuhi Pauku 1 unuhiia a hooponoponoia e Rev. B. W. Pareka a me Rev. L. Laiana, ua makaukau hoi e pai. Ua palapala mai o Ilev. E. W. Kalaka, ua unuhi oia elua hnpakolu o ka Buke no na Iluaolelo o ka Baibala. Ua lana ko makou manao no ke kokua ana mai o na Ahahui Pai Taraka o Amerika, i ke pai ana o keia mau buke oi loa o ka waiwai no na Kahu Eka* lesia a ;ne na haumana o kakou. Ua pai makou ma keia Pae Aina, ma na olelo o na lahui eono, he 19 mau ano palapala—eono ma ka olelo Uawaii, elua ma ka olelo Nuuiiiva, eha ma ka olelo Ki!ipati, ekolu ma ka olelo Makala, hookahi ma ka olelo Ualana, a elua hoi ma ka olelo Ponape ; a o ka huina pau o ia mau palapala, he 2,169.600 aoao, me ka helu pu 010 ia o na aoao 1,058,715, i hoopukaia e ka Ahahui BaibalaoAmerika. Ua hoolahaia ma keia Pue Aina, he 1,393,396 aoao o na buke Hawnii, me ka helu pu ole in ana o na aoao 500,000 oke "Alaula," a me ka helu pu ole ia ona aoao 179,660 buke Pake. Ua haawi wale ia ekakou i keia makahiki. O na Baibala me na Kauoha Hou, . - - 35.-356 Aoao " Buke eae i humuhumuia 17.226 14 u Palapala liilii (Taraka) 35,356 » l Huina pau, 91,310 O ko kakou mau hlo a pau no ka Oihana Pai Palnpala, he §5,337.54 ; he— $1,000.00 o keia no ka Papa Misionari o Bosetona mai, he5440.00 mai ka Ahaliui Pai Baiba!a o Amerika mai, §2,129.86 na loaa o na palapala i kuaiia aku, a he § 1,857.63 mai ko kakou waihona'ku. Ke waiho nei makou imua o ka Ahahui Euanelio, i na Papa Helu i hooponopono akaheleia e Mr. W. Kamalani, ke Kupakako inakaukau o ko kakou Oihana Pai Palapala. Ma keia mau pnpa helu i hoikeia ai ka nui o na buke a rne na nupepa a kako'j, i hoolahaia iloko o keia makahiki iho nei. He mau kihapei nui e waiho nei ma ko kakou Pae Aina nei, kahi i ike kakaikahi loa ia aku na buke hou ame na nupepa. Ua maka hiamoe kekahi o ko kakou mau Kahu Ekalesia, ma keia mau mea nui e holo ai ka kakou mau hana.