Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 26, 26 June 1869 — He Palapala Hoike hana mawaena O NA PAKE MA KA MOKUPUNI o Oahu, na S. P. Ahiona. [ARTICLE]

He Palapala Hoike hana mawaena O NA PAKE MA KA MOKUPUNI o Oahu, na S. P. Ahiona.

: No KE KAAI'UNI ANA I KA MoKUFUNI O OAIiU A KA KU AKUA HANA. Aper 7.—Launa hou aku no au me na pake paahao ma Kawa, no ka men, ua kokoke loa ko laua inanawa, e halawai nna rnc ka mnke, nolaihi, ua hooiknika aku qu no ka pono o k<> laua uhane. I ka puka ana ae niai Kawa mai, ua kaapuni heie au e launa nku me na pake ina ke kaonn nei, no ka pono o ka uiiane. I ke ahiahi iho, ma ke knuoha ia mni e ltev\ 11. 11. r.ireka, ua malama au i ka halawai Poakolu, ma ke keena halawai o Knwaiahao. Apcr S.—l Kawa liou no au no na pake paahao elua.o ko laua la o koa hope loa keia. Ninau aku au ia laua i ko laua imanaoi ku make ; pane mai laua ia'u, " aoie mnua mnknu i ka make o keia kino, nka, makau maua, ina aole i hiki ko maua uhane iloko o ka laui, nolaila, pule iknika maua ia lesu, nana e kala mai i ko maua hewa, a lnwe aku i ko maua uhane iloko o kona aupuni." nani ka maikoi o ka manao o keia mnu pake, me he mea In, he mau haipule oinio laua. Loihi no kuu nanea ana me laun, ua ninau au y ina he olelo a he palapala pnha ka laua na ko laua mau mauiakua, a mnu hnnnuna, a maknmnka [paha ma Kinn, hoole mai laua me ka ole'lo mai, he mea hoop&ilua ia, a hoowahawaha nui ia e na maknmaka a pau. a me na hoa o ka aina hanau, a pela no hoi na makua a me na hanauna ke loiieia, ua li ia mau ma Ilawaii no ka pepehi kanaka, nolaila, hihihiia loa maua ke palapala'ku/ 1 ka pau ana o kuu kainailio pu ana me laua, kukuli makou a pule pakahi iho no.ko laua mau uhane. Ma ke kaona no o Honolulu au e launa pu ai me na hoa o kuu aina hanau, no na olelo o ke ola, oiai i na hora kaawale o keia !n. April 9, hora 7 o ke kakahiaka. Komo hou aku au ma Knwa, no na pake i manaoia e li ia'ana i keia la, ia'u i komo ai iloko o ka hale paahao, halawai mua kuu mau maka a me kuu mau pepeiao i ke koele o ke kakia a na kamana i ka amana kahi i manao ia ai, malaila e li ai kuu mau hoa kuka no ka pono uhane iloko o keia mau maiama elua i kaahope aku nei, nani kuu eehia a me ke kaumaha o kuu naau ia laua. • Komo koke aku au t ko laua keena kahi e hoopaa ai, e noho mai ana no laua me ka helehelena oluolu no. Ua hanoli no lauu i ka ike ana mai i kuu hiki hou am aku ilaila, puana ltke mai ko laua ;mau leo i ke aloha imi ia J o, no kuu hool>oina ole ia laua. n ike pinepine aku, aloha aku no wau ta ]aua, a ninau aku au ia iuua, ua pule auei olua i ke Akua i

keia kakahiaha : pane maī iaua, 4i ae, ua puie maua i ke Akua e hoop>'ike!e mai i ko- maua mau uhane īloko o ka [><>/" i aku au, ua aioha anei olua ia lesu ko kakou Haku. ka mea i rnake ma ke kea no ko kakou mnu hews ? 4{ ae, ua nui ko maua aloha ia ia, ua noi aku maua i ke Akua e ka!a mai i ko ma'ua mau hewa ma Ona la, no ka mea, ua alo'na ioa maua ia ia. Alaila, heluheiu au i kekahi mau pauku o ke Kauoha Hou imua o laua, me ka wehewehe aku ia laua i ke ano o ka ke Akua oieio, himeni au ma kekahi I himeni kanaka a pau, kukuii makou a 'pau, a puie pakahi no ko laua mau uha- [ ne, me ka wai i kuiu mai ko mnkou mau 'maka mai. Ika pnu ana o ka makou ' pule, ninau hou aku au ia inua, peiiea ko oiua manao 110 ka make : i mai iaua, aoiie makau i ka make, no ka mea, e hoi ana maua e noiio pu me lesu. Eia ka maua noi ia oe, ina e oluoiu oe, i ka wa e ike imu ai oe i na ima hana, a me na : makamaka o maua ma Ilaiku, Maui, e hai aku i ko maua aioim ia iakou, me ke ;kauoha ia iakou e iiooikaika i ka mniama 'i ka pono, mai hoohaiike e iike me maua i keia ia, a o maua hoi, ke manaoio aku : nei ia lesu, ua oiuoiu 110 maua e make ;ma kona pono. Ua komo mui ke Kaiiuna puie Kaloiika u me kona mau iioahanau muioko nei, me ka manao e Papa-

tema in maua ; hoole oku mnuo, me ka iiai aku no o maua ia lakou, ua ola uu| maua ma ka pule ikaika i ke Akua, a me; ka manaoio ia lesu, he mea make hewai ka papatema aua, uolaila, hoi aku lakou."! Nani kuu hauoli no ko laua ikaika i ka | pale aku ina hoowalewale, me ke kupaa | ma ke kahua oka oiaio. I aku au, punoj loa ka olua |ia' a, ua ike ke Akua i koj oiua kupaa ana, e kala ia ana ne ko oluai mau howa i kela ao. ;

| Mahope oka liora S, no ka liiki i ka imanawae hoomakaukau ai ko laua mau jkapa, haalele au ia laun. Mamua o kuuj jhaalele ana, puana like mai ko laua mau; lleo ia'u, penei ; " Ua aie nui maua ia oe| \no kou manaka ole i ka hele pinepine; |mai e kuhikuhi ia maua i ke ala e liikil |ai i ka iani, iloko o keia mau muhina." | |Aka, ua hoolannlana aku au ikolaua* mauao, mai hookaumnha ia olua iho no'. ka aie ia'u, aka, ua aie olua ia lesu ko| kakou kalahala, nolaila, hookahi wale noj mea a olua e nana ai, oia ka pule ikaikal ;i ko olua nnau i ke Akua e malnmn mnij ii ko olua uhane ma keia manawa koke| jno ma o lesu la ko knkou Ilaku, i ka pauj jana o kuu kamaiiio, hai:lele au ia laua, a| ihele ma ke Keena Oilinna Lunapaahao e! hoomaha ai ia'u iho. !

Ia mnnawa, ua l<omo niai keUnlii muuj haole Kauka, n mc kekahi mau kanakal maka hnnohnno, ka poe i ne ia e ka Lunopauhau e komo, n un hiki mni ka Ininn kon, a ku poai n puni mn kahi i lioomakauknu in no kn li nno i na Inwehnln, nn makaikai hoi, aia lakou mnlulo o ka pa, a owau hoi, e noho ana mnloko o kahij keena oihnna lunnpanhao/e pule ikaika| ana ma ka nuau i ke Akua no na uhane| o keia mau mea e li ia ana. | Elima minule mnhope o ka hora 9, ua alakai ia o Ahee me Aehina ma ke keenn oihana lunapuahno, mnlaila i heluhelu in ai keknhi pnlnpala i kakau inoa ia e ko kakou Moi Kamehameha V., a nn Mr. Paka ka Ilamuku o keia Pae Aina i heluhelu imua o iaua, no ke kauoha ia ia e li ia hiua a hiki ka mnke, owau no ka' mea i mahele aku ia laua ma ka laua ; olelo, me ka ninau aku ia laua, ina lie manao ko laua, a he mau hua olelo paha.i lalniln, o ka wa kupono no ia e olelo mail |ai? hoole mai laua, " Heaha la ka olelo i' |koe, make hewn ka olelo," nolaila, haa-i |wi o Mr. Paka ka (Uamuku,) a me a'u no hoi i ke aloha ia laun ma ka lulu limn, !o ka nakiikii ia no ia o ko laua mau liniia |me ke kaula ma ke kua, alakai ia laua a (ku maluna o knhi papa i hoomakaukau , |ia no laua, a owau hoi, mamua iki iho oj 'laua, ma kahi kaawale o ka pnpa a laun !e ku ai, a o ka Ilamuku hoi, mahope maij 0 laua. Ua puana ae laua iko laua leo| jaloha i ke anaina e nana mai ana, tJ aloluij oukou n pnu loa/ ? ma ia manawa, uaj Ihookouio ia kahi eke keokeo ma ko lauaj ;mau poo, a huna ia ko laua mau maka;j {alaila, hookemio ia ke kipuka o ke kaufa| ima k<* Uua tnau a-i. hoomaka laua[ 1 kn pule i ke Akua oiaio ina ka lani, ma! ka {au»i olelo ponoi, i ka makaukau ana j okn Ilamuku, tia kono koke ia mai ia ? u ei ! pule, a uti pule pokole au ma ka pule a j |ka Ilaku ma ka oleh» pake, a i ka wa ii I

puana si r»u i ka iiuāoieio Ainene, ua haule koke ka papa a iaua i ku ai, i ke kaakaa ana ae o ko'u mau maka, e iewa ana ko laua mau kino, o kuu hookaawale mai ia no ia ia'u ilio ma kahi e. me ka weiiweli loa o kuu naau i ka ike ana aku i ko laua mau kino e lewa mai ana, Aioha no kuu mau hoa o ka ama hanau, no ko laua hana naaupo a uhaki i ke Kanawai o keia aina maiihini, noiaiia, hala 1 - wai ko liiua hopena i ka inake weiiweli loa, akn. ua iana kuu manao i ko iaua aoo liaipuie oiaio mamua o ko iaua make ana. noiaiia, ua hauoii au i ko iaua make ana iloko o ka liaku.

E na makamaka o'u, na hoa o ka aina. na ano kanaka a pau loa mai na aina e mai, a me na kupa Hawaii iioi, e nana mai i ka make weiiweii o na mea iima menemene oie no ka pepeiii kanaka, a make iioko o ka hilahila nui, a me ka ehaeha iua. Nolaiia, eka poe puni

luikakn; puni hookahe koko, puni pepeii mai, pepeiii aku, e liooki oe i ka hana nna peia, o linki ke kanawai o ka aina ia oe, a haki pu me ke Kanawai o ke Akua, ai iiia, aoie no e pakeie i ka hoo[)ai ana e like me* kau iiaua hewa ana i ke Kanawai e keia ao, peia no me. ke Kananai o keia ao. lle 10 paha minute o kua noiio hoomaiia nna ma ke keena oihana iunapaahao, e hoonana iiio ai, i mea e pau ai kuu weiiweli, alaila, hoi ae au ma kuu liome me ka naau i piiia i ke nioiia ia laua, (nn [»ake i liia ni,) no ka hoomaiKio i na la ia niakou i haipuie pu ai»

April. 10. Ua kaahele aku nu ma na hule kuai, a me na linle noho o nu pake mu keia Kuona, e puipui ai ia lakou no ka halawai pule i ke ohiahi la apopo, a he kula himeni no na pake ma ia po. April 11, Sabnti ma Hoiululu. Ma keknuoha a Rev. H. H. Pareka, nolaila ia'u kn pule knkahiaka ma ka lunkini o Kawaiahno, pau ia lialawai pule, koino hou aku au ma Kawa e malama i ka halawui pule uo na pnke paahao nialaila, ua paipai aku hoi au i na lapana paahao ma ka olelo a ka Haku. Hulawai pule pake ma ka luakini o Polulewa i keia ahiahi, mai ke 90 a hiki i ka 100 na pake i hiki mai i ka pule, a ua hoolohe pono no me ka maluliia. April 1*2—13. Ma ke kulanakauhale no au e launa ai me na pake kauliilii, a ao aku iu lakou ma ka olelo a ke Akua. I ke ahiahi iho o ka la 13, he kula himeni no na pake ma ka hale kula o Mr. Tuckcr. April 14, Oia mau no ko'u launa ana me na hoa o'u. Ma ia ahiahi, ua kono mai o llev. M. H. Paieka ia'u e ho!o pu uiaua i Kainoiiiili no ka inalama i ka liaInwai Poakolu malaila, maho[>e o kr.ua olelo ana me kona mau kanaka, nlnila, haawi mai ia'u i mau minute e paipni i ke onaina. April 15—17. Pela no kuu hnna mau ana iloko o keia mau la no ka pi>uo o ka Haku, mnwnena o kuu mnu hoa a pau loa o kela a me keia aoao. I ke nhiahi o ka la 17, ua mniama hou ia ke kula kanawai himuni no na pake, e like me mamun. April 18. Sabaii ma Honolulu, komo hou au ma Kawa ia kakahiaka, no na paahao malaila, e halawai me hikou no ka pule i ke Akua mana loa ma ka lani. Ma ia ahiahi no, hele au ma ka hale mai o ka Moiwahine e malama i ka haInwai pule no ko laila poe. Ua hui pu aku me ko waho uei poe aku, he nui no lakou i akoakoa mai, ua maikai ko makou malama ana i ka hana. I ka pau ana o ko makou pule, hele aku la au e launa me kekahi inau kanaka, a me kekahi mau lapann mai, me ke ao aku ia lakou e hilinai maluna o lesu, ke kahuna ola. Ma ia ahiahi no, he halawai pule pake ma Poleiewa. he ua ia ahiahi, aka, ua kanaono a kanahiku na pake i hiki n>ni. Ua paipai nui au ia lakou e mniama i ko lakou Sabati ma na h .le pule lioole pope ma keia Kaona, kahi a lakou i noiio nui ai, oiai, e holo ana au i Kauai, eha a elima paha Sabati maiaila, alaīla hoi mai, ke ae mni ka Haku. Apnl 19. Launa hou aku au me kekahi hapa o kuu mau hoa ma ke Kaona nei, me ka paipai ikaika ia iakou e malama i ka hana maikai no ka Uhane, e hele mau nv» \ k<i puk ma na la a pau ? ma ka hale puk- haole, a hnle pule kanaka, e like me ko lakou makemake, oiai. o kun la kein e aku ni ma ka s ■ Mokupuni o lalo, oia o Knuai. Ahialii o i<t la, hora liuomakiMikau

e haaiele ia Honoluin, no ka hana »i ka Haku ma Kauai. Ua lawe iiou au ia Palau e h» 'o pu me au, oia kahi kanaka i he. ? e pu ai me a'u ma Hawau i keia kaapuni ana aku nei. A!«>ha aku ia i kuu ohana a pau loa ma ke kin»), ka wahine,' a noho mehnmeha hou <-īa tne na keiki opiopio a »-naua ma ka Home ikiki o ka la o Honoluiu, o kaiu pono iki, o ka noho pu ana mai me kona mau makua i kekahi manawa. O ka'u wahi ukana i iioio pu ni, oia no na puke pake i piha i na nieio e pomaikai ai na Uhane. Kau aku maua nn'una o kahi moku kauiana i ka maikai, oia o "Neli Meia," 0 ka hoio no ia, ku in.\ Koioa, Kauai. Mamua nae o ka holo ana o ka moku, ua hainwai mua au me Rev. H. Kauaiiiilo maiuna o ka moku, no Kauai no hoi ka-, na huakai, no ka mai o kona makua hanau malaila wahi ana. Ua malama maua 1 ka puie aliiahi maluna o ka moku, a uaj kokua lokomaikai mai no ke Akua ia ma- ; kou ma keia hoio nna, neiaiia, ua iawe' iai ia makou e ka makani kolonahe me S ka oluoiu maoii. ( (Aoh i pau.) j