Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 28, 10 July 1869 — He Palapala Hoike hana mawaena O NA PAKE MA KA MOKUPUNI o Kauai, na S. P. Ahiona. [ARTICLE]

He Palapala Hoike hana mawaena O NA PAKE MA KA MOKUPUNI o Kauai, na S. P. Ahiona.

| Ika p:ru ana oka halawai, hookipa lo;komaikaiia aku la makou e Mr, Maiohn, |e ai ilio i na moa ai o kona papaaina, ua |ai iho makou a ana i kona lokomaikei. A iio ka ikiki lioi o ka la o ke awakea, ua ka-ua inai ia no keia ia makou e luana oiuoiu maiaila. a haumau mai, alaila, naue aku. Aka, iloko nae oia wa, lona iho la ia'u he manawa e knmailioni a kukakuka pu hoi me kekahi pake e noho ana maiaila. P. M. Horc 3—Mnmua o ko makou haalele ana ia Kaiiihea, ua noi oluolu imai no o Mr. Mnioho a me kana lede ia makou e paina hou, a ua iiooko no ma'kou e hke me ko lawa lokomaikai. i Hanlele iho la makou ia wahi, a hele nku ia au ame kuu kanaka, a o Mr- A. | Kaukau hoi ke lalnkai aku oia wahi, a o | Mr. Ilelekunilii hoi, ua emi hope aku no. | Hele aku la makou a hiki ma Wahiawa, ikipa aku la ma ka hale o D. Mcßryde, ;kn Lunakannwai Kaapuni o Kauai, oiai ua lono mai au, he pake no maiaila, Ma i ko makou hiki ana nku, halawai mua iho j!a makou me un int.a la i Maliaioia Mr. iD. Mcßryde, a ua oiuolu oia e hoouna |mai i knna pake kuke e haiawai pu me ja'u. Ua no nku nu inia ma ka oieio maikai a ka Haku, a lie mau buke pake no ihoi kekaei n'u i hni nku ai inia. Ua kai

hnailio iki no hoi nu i na lapaua e noho !ana malaila no na hana pono a ka Ilaku, !e like me na wahi mamala iki i loaa ia'u rna ka lakou olelo, a ua lohe no laua. Hanlele iho !a makou ia Wahiawa, a "kipopou" aku la makou ma ke o Hanapepe, a kipa aku la makou ma ka ihaie pake. Ua 'iauna oluolu au me na īpake hale kuai a me na pake mahi raiki, |he eha ko lakou nui. Ua hoomaka no jau i ke kamaknmailio pu nna me lakou nona hana pono a ka Haku. la makou malaila, ua manao no o Mr. Kaukau, e hoi makou ma ka hale kamajaina e moe ai i keia po, ua ae aku no au, iake, ua aua ia mai hoi au e na pake, noMaila, ua moe iho ko au i keia po ma ka Ihaie kuai o na pake, a ua loaa no hoi jia'u he manawa e kukakuka hou ai me |lakou no ka ka Haku hana. | Aper 27.—Mi keia kakahiaka, halajwai pu iho lu au me ka mea i Mahaloia J. Kauai, ka Lunakanawai Apana hoi o { Waimea, a ua lawe pu mai no hoi oia i } lio uo'u e holo aku ai i Waimea. Nui Ika lokomaikai no kona hoomanao aua {mai i keia wahi malihini. | Ma ka hora 2 o ka auina la, halawai makou ma ka luakini hou ma Hanapepe • nei. Ua hanen a oi na mea i hiki mai |ia halawai; a o ka hapa nui nae o iakou, |he poe ohana no Mr. Lowela. Ua launa |mai no hoi ka pake mea hale kuai. a o \m pnke hana hoi, ua pilikia no lakou i jka hana. Ua hapai au i ka hana, me ke aknhele no, a ua oluoiu no ke anaina hollookoa. I mai nae o Mr. Kaukau ia'u, ;akahi no oia a ike i ka nui o ka poe i hejle mai i ka halawai. I iho la nae hoi au

iioko • »*u, ina peh aole no lakou i hele mai no ka manaoio maoli, aka, he makemake waie no e makaikai i ka hnioielo a kahi pake i hoonaauaoia ma keia pae aina. ma na mea o ka Uhane, oiai no hoi paha, akahi no a ike ia kekahi pake iwaena o keia iahui, e auamo hele ana i ke kea o Kristo. Ma ka hora 4 o ke ahiahi, ua luiu lima hou me na kamaaina a me na pake no hoi malaila. Haaleie iho makou ia Hanapepe. a hele aku i Waimea. Ua hookipa lokoinaikai ia maua e noho pu me Mr. Kaukau, e noho pu ma ka hale nui n oiuoiu kupono o J. Kauai Esq. ; I ka'u maknikai ana a kilolii ana hoi i na hiohinna o ka aina, mai Koloa n liiki i Waimea nei, he inaikni wnie no ke ohu weele nkn nae, he lelehu 110 nn kaiaulu a me na hanahanai, iluna iiaio e kipopou ai ; aka nae, ua hiki no ke kt ka lio, n o ka uia ioa ka hewa oka lepo. Oke ka- \ hawai nae o Hanapepe a me Wai:ne, oin \ na mea a'u i makamoe loa ai, no ke akea ! loa a me ka pau pono o na loi i ke kanu-' ia i ka raiki a me ke knlo ; a o ka raiki. no nae ka hapa nui i kanuia ma keia j mau wahi. Ua ike nu i keknhi papoha-; ku nui e hahaia ana e na pake o Hana-1 f»epe ; me iie mea la he 30 eka a oi ae ka i nui ; a e kanuiu ana i ka raiki maloko o ' ua pa la ; a o ka mea i hannia ni o keia , pa nui, i ole ai n komo na lio a me na ! bipi iloko e kamaa ai i na loi raiki i ka- i nuia.

Eia nne ka mea pilikia loa ma Wai-i mea nei, ua ikaika loa ka la, nolaila, ua maloo na mea ulu ma ke kula, a piiikia iho la na holohoiono no ka ni oie.

Hookalii no pnke maanei, a nonu no hoi ka hole kuai, a oia waie no ka mea i

loaa ia'u. Ua kamaknmaiiio pu maua no ka pono oka Uhane. Ua haawi aku au iaia i kekahi mnu buke pake, i hoopihaia i na olelo maikai a ka Ilaku, me kuu paipai f>u aku no hoi iaia e malama i na hana maikni o ko ke Aua nupuni.

Ua lohe mai no hoi nu, he pake kekahi mnuka o Maknweli, a ua pii aku hoi nu me Mr. Kaukau, akn une, un nui mai ka wai ma ke alunui, a no ka hopohopo no hoi kekahi o'u no ke nhiahi loa, no ka mea, ke welo aku la ka la I Lehun, a nolaiia, ua hoomoe ia manao o'u npopo.

Aper 23.—Ma ka ne oluolu aha mai o Mr. Kuuai, nana e kii aku ka pake mauka, e noi aku iaia e iho mai e kamaiiio pu me n'u. Ano kn hooholoia nna okn manao pela, nolaila, na loaa in'u he wa kaawale e hele aku ni e makaikni ma na wahi kaulana o keia apaua.

| Ala ae la ko innkou knknhinka nui, a i hoomakaukau no ka holo aku i ka ma-

knikai. 11010 nku la niakou a liiki n«a Waiawa, kipa aku uu me Mr. Kaukau a me kuu walii hoa ae aie no lioi, ma ka j hnle o Mr. Kaiunhi, ua hookipa oluolu I mai oia a me kouaohnna ia makou ; ma. j laila no hoi i maiamoia ai ko makou pulo ohana. Ua haawi mai no hoi oia ia'u, $"2.00 no kc aupuni o ke Akua, a ua hanai mai no hoi ia makou i ka ni a me ka ia no hoi. Ma ia hope ihoo ka luana ana, ua holo pu a!;u oia i knmaaina no makou nana e kuhikuhi i na wohi pa-na a me ka heiau kaulann o Polihale ; he heiau kahiko loa keia a me ka limu p«laho ole (Pahnpaha o Polihale), ua ike makou i keia limu kupanaha. Haalele makou ia wahi, a hoi mai la a hiki ma ke one kani o Nohili, Ua lohe mai nae makou, aole ka e kani ua one nei, no ka ua ana i kekahi mau la iho. A hiki makou malaiia, ua hoao koke no! makou, a ua ike io au i ke kani, o o ke kani paha ia la, ke puiwa la na 1.0 o ma- j kou e ku kokoke mai ana. He inea ku- l panaha maolī keia ! ; Haalele hoi makou i keia wahi, me Ka ■ pau ole no nae o ka makemake, a hnli. hoi mai la, a i nana mai ka hana, e haale I ae ana ka wailiula o Kaunafewa, oiai e ' lana ana i ka lepo. O keia mea kupanaha no hoi kekahi. | Ua hoike ia mai ke kupanaha o kcia| mea, ma ka hoouna mua ia ana o kekahi wahi kanaka i hele pu mai me makou ma ia huakai, e ho!o e oia mnmua, a e kaii iki hoi makou mahope, i ike pono ia ke ano o ka wai. laia nae e holo la me kona lio, me ke kuehu ae hoi o ka lepo, a nana aku la makou i ke aka o ka lio a me kc kaoaka ilalo o ka lepo liula, alualu I maī la makou ia ia la, otai ke holo la kc- \

l.i ma ua wailiuU a ke holo aku nei no h#>« makoti a hiki i kahi i hui ai, A in mak«Hj hoi e ku «na. huli hke aku la niakou a nana i hojx\ c lann nm« ana ka >vai. akn. aole nne he wai manli. hē lepo wale ii)o no. He keu no hni o ka maikai o keia wahi. Ua kamailio mua ia mai no au e na kamaaina no keia mea a me ke one knni. ao(e nae au i manaoio. aka, i ka ike maka ana, akahi no a hoo- ; pauia ko'u kuhihewa a me ka hoomalo-, ka hoi. He nani lun ole hoi na wah* kaulana o Waimea. i ike ole ia e a'u mainua. aka, o Kawailiula nae kn'u niea i makamoe) lon. | Hiki awakea nku makou ma ka hnle.' a mnha iki, ninau aku au ia Mr. Kauai. 1 no kn pake ana i kii ai, nka, i mai la kela. %, Ao!e au i hiki, no ka nui loa o ka wai ma ka muliwai, aole e hiki nku nw keknhi aoao, rna kahi hoi oka pake i noho ai. ,? P. M. Hora "2—Halawai pule no na kanaka ma ka halepule o Waimea nei, uo ka hoolohe ana i kn haiia o »a olelo a ke Akua ma ka waha o kahi nmhhini. Me he mea la he elua haneri kanaka a keu i hiki mai ma keia anaina pule, aka. ua oluolu 110 i ka hui pu ana mni e hoolohe i ka olelo maikui a ke Akua. Ua maikai no ka makou malama ana, mai ka hoomaka ona o ka hana a hiki wale i ka pau ana. Ua lulu dula lakou no ka Oihana Misionari Pake, a ua loaa ma ia lulu nna, he 0 13.00, a hui pu me na dala eiua a Mr. Kaluahi, ua loaa he $15. 0 keia mau d;ila, ua waiho aku au ma ka lima o ke Kahu Malanm Waiwni o ia Ckalesia } oia hoi o J. Kauai Esq , a nana no e hoihoi aku i ka Puuku o ka Papa Hawaii. P. M. Ilora —Haawi au i ko'u aloha hope ia Mrs. a me Mr. Kauai, no ko laua hookipa lokomnikai ana mei ia'u, o me ke kokua pu mai no hoi i na lio. Ma ka ae oluolu ana mni o Rev. A. Kaukau, nolaila, ua holo pu aku makou no ka hoi i Koioa. Ia makou e naue hele ana, kipa iki ae la au e launa me na pake ma Waimeaa me Hanapepe, ua waiho aku au i kuu mnnao paipai hope loa ia lakou, no ko lakou malama nna i na hana pouo a ka Haku. Ia makou ma ke alanui, he wahi kilihuna ua iki ka i hoopulu elo iho ia makou, aka, ia makou i hiki ai ma Koloa, ua hakukele loa ke olnnui i ka ua, oiai ua ua ia iho iloko o na la o'u ma Wa»mea a me llanapepe. Kipa o Mr. Kaukau a me kuu kauaka ma kahi o Mr. Heiekuoihi, a owau hoi, ua hoi hou au ma kahi o Mr. Kamika, kahi a'u i noho oluolu mua ni. Aper 29.—N0 ka pilikia o Mr. Helekunihi, ua hele hou makou me Mr, Kaukau a hiki ma Lihue. Ma ka lokoallikai no o Mr. Kamika, ua kokua mai no oia i lio no'u, a pela hoi o Mr. Helekunihi 1 ho uo kuu kanaka. Haawi aku no au i ko'u aloha ia Mr. Kamika a me kona ohana, a ia Mr. Helekunihi no hoi a me koua ohana, a o ko makou hoio no hoi ia i Lihue. He la ua luln no keia, aka, aole no makou i pulu nui loa i kaua, a hiki awakea ana makou ma Lihue, a kipa aku la ma ka hale o Ilev. J. Waiamau, a aloha aku me ka lulu lima pu me ka ohana. Ua paina awakea makou malaila me ka oluolu. Ua launa mai kekahi pake a Mr. Laiki me a'u, a ua kukakuka au me ia no na hana poao e pili ana i ko ke Akua aupuni. I ka auina la, ua kii mai o Mr. Laiki ia'u e hoi aku me ia a me Mr. Wilikokiopio e noho ai'. Ua ae aku au i kana noi, a malaila ko'u paina ahiahi. I ka po aua iho, ua iho aku au e ike i ke kula himeni a Mr. Waiamau, maloko o ka luakiui. He eha kane a me eha no hoi wahine e himeni ano. He mau puukani no, o ua maikai ko lakou himeni ana. 1 keia po, ua hookipaia aku au e Mr. Raiki e moe ma kona hale i hoomakaukauia me ka maikai. Aper 30.—Ma ka ae oluoloana mai 0 Mr. Waiamau, ua holo aku maua e launa me na pake ma na halekuai ma Nawiliwiii, a me na pake kanu raiki o ke kahawai o Huluia a me na pake hana ma ka hui wihko. Ua haawi aku au ia lakou 1 ua buke i piii i ka olelo maikai, a pela no e ao aku ai ia lakou no ka pono o ka uhane, a paip&i ia lakou e hale mai i ka halawai puk* ma ka la Sabaij. Ua ae

oiuoiu hke ma» no lakou 1 na n>ea a'u i noiaku »i. tl!ua hele ana o'u e ike i na liiKina. He eono k% nui i loaa ia maua. Ua kamaiiK» au ia ls*kou e me ka mea i loaa ia'u. Ua lohe no lakou, a ua hoike mai i ko lakou manao oHoIi no na olelo paipai ia lakou no na hana pono. O Mr. Kaukau hoi, ua hoi aku oia i keia kakahmka i Waimea, a un waiho mai i koim aloha ia uiakou. t*a lana ae ko'u manao, aia pu me ia ka Uhane o ke Akua, c maiama moikai ana iaia ma ke alanui, a hiki aku i kona home o ka aina le|K» ula o Waimea. (Aote i pau.)