Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 30, 24 July 1869 — Ke ku ana mai o ke Keiki Alii KE DUKE O EDINEBORO MA HONOLULU NEI. [ARTICLE]

Ke ku ana mai o ke Keiki Alii KE DUKE O EDINEBORO MA HONOLULU NEI.

Mahope iho o ka hora 4 o ke ahiahi Poakolu iho nei, Iulai 21, ua uluaoa ae ke kaona nei, ma ka hoohikilele ana mai a ka manamana laau kuhikuhi o Kaimuki, e hoike ana, he mokuahi kaua ke holo mai nei ma ka lae o Kawaihoa. O ke ala like ae la no ia o na kanaka a pau o ke kulanakauhale Alii, e hi-o ana a e haiamu ana maluna o na aleo, a e naholo ana i kai o Ainahou e ike, a e kohokoho ana kekahi poe, "o ka moku o ke Keiki Alii a Victoria, ke Duke o Edineboro;" a pela wale no, a kaalo ana ka moku maanei o ka lae o Lae Ahi. Oia naue malie mai la no o ua moku nei, a kuu ana ka heleuma ma ka nuku o Mamala, me ke pailata ole nana i kuhikuhi. O ke Keiki Alii iho no kona pailata ma kona ano Kapena. Ia wa, ua loheia aku na leo namu a me na leo olelo kanaka, e hooia ana, "o ka mokuahi "Galatea" keia, ka moku o ke Keiki Alii." Aole no i pau ka nune ana; aka, ma ka hoi ana mai o ka waapa pailata, lohe pono ia mai ana, o ka moku no o ka Malihini Alii, a kakou e kau loa nei na maka, e ake o ka hiki mai, a hookipa mai ma ko kakou mau kaiaulu, me ke ano, me he malihini io la na kakou, oiai he Aupuni Moi ko kakou e like me kona. Aohe i liuliu iho mahope o ka pae ana mai o ke pailata (McIntyre) mauka nei, hiki mai ana ka waapa o kekahi alii koa o ka moku, a kipa ana ma ka Hale Oihana o Mr. T. H. Davies, kekahi o na haole Beritania kalepa ma Honolulu nei. Malaila no kahi i luana iki ai, a hiki mai ana ke Kanikela Beritania, J. H. Wodehouse Esq., me kona aahu, e hoike ana, he Kanikela oia. Mahope iho o ka launa pokole ana, ua holo aku ke Kanikela Beritania iluna o ka manuwa, maluna o ka waapa o ke alii koa o ka moku i holo mai ai. I ka lohe ana o ka poe ma ko kakou Alo Alii, ua wikiwiki lakou e hoouna aku ia Kiaaina J. O. Dominis a me Col. H. Penikalaka, ka Puuku Nui o ka Moi, e holo e hookipa mai i ka Malihini Alii. Ua hoohakaliaia ka lele ana mai o ke Keiki Alii, a ke kakahiaka Poaha ae, nolaila, ua hoi mai ko kakou mau Elele i hoounaia aku, me ke kali no ka la e hiki mai ana. Ma ka hora 8 o ke kakahiaka Poaha, ua haawi mai ka moku o ke Keiki Alii, i na pu aloha he 21 i ke Aupuni Hawaii. Mahope iho, ua pakui aku ka puu o Puowina, i ka haawi ana i ke aloha aku o keia Aupuni, i ka moku o ke Keiki Alii. I keia kahahiaka i haiia, ke holoholo mai nei na kanaka, ke hookahakaha mai nei na koa hele wawae o uka nei a me na koa kaua lio hoi, a ua hoopihaia aku o kai o Ainahou

e na makaikai o na waihooluu kanaka o na ano a pau, ke hele la a haki nua na kanaka i ka ike aku. Kokoke e hiki iho i ka hora 9 1/2, hiki mai ana ka waapa o ua Keiki Alii nei, a pili ana ma ka uapo makai iho o ka Hale Mahoe, ma Ewa ae. I ka pili ana mai o ka waapa, pii koke mai la ke Keiki Alii, a launa, a lulu lima aloha me ke Kiaaina o Oahu nei, oiai e kali ana oia malaila me kona mau ukali, oia o Mekia E. Hofemana, F. H. Harris, o ka Puuku o ka Moi a me ke Kanikela Beritania, me ke Kaa Alii pu hoi kekahi e ku ana. I hele aku laua e hookipa mai i ke Keiki Alii. Kuhikuhi ae la ke Kiaaina, i ke Keiki Alii, e kau iluna o ke kaa lio. Pii aku la ia me kekahi mau alii ona a me ke Kanikela Beritania pu. O kekahi mau ukali o ua Keiki Alii la, ua hookipaia ae maluna o kekahi kaa lio e ae. Aohe i liuliu iho, o ka holo aku la no ia o ke Kaa Alii, i ukaliia e na'lii i haiia maluna, a komo ana ma Papakanene, ka hale i hoomakaukauia nona. Mamua nae o ka pili ana mai o ka waapa o ke Keiki Alii i ka uapo, ua haawi ae na makaikai i na huro ana, a ua wehe mai no ke Keiki Alii i kona papale kapu. Ma na

wahi a pau ana i holo aku ai, a huro ia mai, ua wehe ae no ia i kona papale me ke kunou ana. He ano opiopio loa keia Keiki Alii. Ma ka ike aku i kona mau helehelena, ma kahi paha o ka 25 makahiki. Ua kahikoia oia i ke kapa Alii Moku, me na hoailona ano Kapena ; a he oiaio no, he Kapena kona kulana maluna o ka moku. He 5 minute i hala ae o ka hora 12, haalele iho la ke Keiki Alii ia Papakanene, a holo aku la e ike i ka Moi, maloko o ka Hale Alii Iolani, i ukaliia e ka Mahele B. Koa

Kaua Lio. Kapena Alabati F. Kauka. Ma keia holo ana o ke Keiki Alii e ike i ka Moi, ua kahikoia oia i kona mau aahu Alii a pela no hoi kona mau hoa opio iho a pau. I ka hiki ana aku o keia huakai ike Alii ma ke alo iho o ka Hale Alii ponoi, ua lele aku oia, a e ku ukali mai ana kekahi mau Alii, na lakou i lawe aku e hooikeike i ka Moi ma ke keena Hookipa, kahi a ka Moi a me ka lehulehu o na Alii e hoolai ana, a e kali ana no ua Malihini Alii nei. He hapalua hora a oi ae ka launa oluolu ana, a hoi aku la ka Malihini i ka Hale i hoomakaukauia nona. Mamua o ka holo ana e ike i ka Moi, ua ku ukali mai na puali koa pualu, Raipela a me Pukaa maloko o ka pa Alii. He 16 wal no na la o ka holo ana mai a ua moku nei o ke Keiki Alii a ku ma Honolulu nei, mai Bolapola mai. Ua ku mua ae oia ma Hilo ma ka la 18 iho nei, he elua la o ka noho ana a mailaila mai i keia awa. O ka nui o na alii a me na kanaka apau maluna o keia moku "Galatea," he 560. Aia hoi maluna ona he Poe Puhi ohe no ke Keiki Alii. O kekahi hoi o na mea ano hou maluna ona, he waapa mokuahi he 20 tona ke kaumaha.