Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 31, 31 July 1869 — Page 1

Page PDF (1.58 MB)

This text was transcribed by:  Kaulana Mckee
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA NUPEPA KUOKOA

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII


BUKE VII. HELU 30.    HONOLULU, IULAI 31,1869    NA HELU A PAU 400.

Ka Nupepa Kuokoa,

I kela Poaono kēia Poaono.

$2.00

No na mahina he Umikumalua!

$1.00 no na mahina eono.

ME KA HOOKAA MUA MAI.

@

“KA NUPEPA KUOKOA”

is published in Honolulu

EVERY SATURDAY

$2.00 per annual, or $1.00 per six months, in advance.

@

Ka Nupepa Kuokoa.

@ MOOLELO HAWAII.

A no keiki mea, wale iho la no lakou nei i ka hope o ia mea, aka, o ua keiki nei nae, aohe ona kamaʻilio iki mai no ia mea a me ka makuahine, ua ku mea, ua ike no ke keiki I ke ano o ia mea, e like me ke aoia ana mai e kona makuahine, “e hoʻomanawanui,” a pela no kēia I hana ai.
           Mahope iho o ka pau ana o ka Oihana paikau, ua hoalaia ae na kaua oo-ihe, a he hana weliweli no hoi i ka nana aku. Aka, ma ka nana ana aku nae i ka poe I mua ma ia mea, aohe no hou he akamai a koe aku. E kaua mau ana kela a me keia aoao i na ahiahi a pau, me na ihe hau i wahi ole ia ke poo – a o ke akamai paha ke kumu o ia pale ole ia ana. Me he wai auau la ia mea i ka poe i ike; a he mea makemane muia ia poe.

HOI ANA I EWA.

           I ua keiki nei a me ka makuahine I kau ae ai ma ka waa, a holo aku la a ha la ke awa o koo, nonoi ae la ke keiki I hoe nana e hoe ai, a ua loaa mai no iaia. A na ka makuahine no i aoao aku i ke ana o ka hoe ana, a pela no I mākaukau ai ua keiki nei ma ka hoe ana ; a no kona maamaa iki no kekahi mamua i ka hoehoe waa wiliwili, oiai ua hoolako ia no e na makua a lako.
           Ia lakou nei i pae ai ma Ewa, a hala paha he mau la, ua pau na loina a me na hana a na makua, ua koi kou mai no lakou i Honolulu maluna o ka waa.
           I ka hala ana iho ia lakou nei o na hebedoma elua a ekolu paha, a ma ka la i o Muku, pau ana ua mau alii nei i Waikiki i ka heenalu, a ahiahi wale, hiki ana ma Laeahi, a o Hilo ae ke ao. He hale okoa no ko kelii makua, a he hale okoa no hoy ko kelii opio; aia nae ma ka hale o kelii opio ua keiki nei me na makuakāne pu ma ia hale hookahi.
           Ma ke ao ana ae o Hilo, a i ka mehana loa ana ae, kahea mai ana ka makuakāne, (Papa) E li-e. O, wahi a ua keiki hei. O ke kua e la no ia o ua keiki nei, a hele aku la a noho ma ka aoao o ka makuakāne, oiai e moe papu mai ana oia ma kekahi hapa o ka hale, a malaila no hoi lakou a pau, a o kekahi hapa no hoi o ka hale i ua alii opio nei, a e nana mai ana no hoi iaia nei. Pane mai la ka inoa me ka ninau mai, “O Kamokupanee, a o Lualewa, owai kau mea makemake o laua i kou manao?” Aohe hiki i ua keiki nei ke pane, oiai aohe i maopopo iaia ke ano o ia ninau. A liuliu wale, paneia mai ana e kekahi mea, aohe paha I maopopo I ke keiki ia nīnau. Ua hahana mai ke ano o ua nīnau la, a penei ka haina; “O Kamokupanee, oia ke’lii makua, a o Lualewa, oia ke’Lii opio.” A no keia mau mea elua a ia la i hahai mai ai, ua kupilikii loa ka manao o ke keiki no keia ninia ma ke alo o kahi o laua la, no ka mea, hahai ae la kela, “O ke’lii makua, oia ke’lii waiwai, a o ke’lii opio, aohe ana waiwai.”
           A ua ka hiki maikai ole i ua keiki nei ke pane ma ka aoao kūpono i kona makemake ke kono, ua pane ae @ me ka ia ana iho. Me Lualewa no hoy pana wau. Eia mai hoy ka ia la iaia nei. “He alii waiwai ole keia a kaua la.” Wahi hoi a ke keiki, “O ka hoolohe no hoi paha ka pono o ke alii waiwai ole, i waiwai ai no hoi, alaila, waiwai pu no hoi me ke kanaka.” Piha loa ae la ko loko o ka hale i hoapono i ko ia nei manao, a o ua ahí opio nei no kekahi i hoapono aku ia manao.
           Elua la o ko lakou noho ana malaila, a hoi mai la ia huakai i Honolulu. A ia wa koke no, lohe ka makuahine ia mau pane ana a ke keiki mai kona makuakāne ponoi ae, alaila, oholi loa iho la kela, no ke ano @ o ia pane ana, a me he mea la e ao aku ana ia mau olele i kana’Lii.

LAWE KE’LII OPIO I UA KEIKI NEI.

           Oiai e ulu ke akamai o na kaikamahine a ka poe lawaia a ke’Lii makua, no ka ukeke, a ua piha o kai o Kakaako I ka poe hoʻolohe, no ka lealea maoli o ka lākou ekeke mai, ma ko lākou mau waha no niau a me na apana ha launiu lahilahi; a o ua keiki nei kekahi ilaila I na ahiahi a pau e nana ana malaila.
           A I ua keiki nei nae e nanea ana, hiki hiki ana ke kii a ka makuahine, oiai ua hiki ae o Kalaheana ma ko lakou hale, he elele I hoouna ia mai e ke’Lii opio, e kii mai I ua keiki nei. A hai ana iaia ka elele, a lohe no hoi oia I na huaolelo, a nolaila, aohe ona minamina a koe mai ke haalele iho ia anaina, a nolaila, ua hoolaulua iho no oia, aka, no kona kii pinepineia mai, nolaila, kuka ae la oia I na manao elua iloko ona, I ka pono o kona noho mamuli o ka makemake I ka lealea, a o ka pono ke hoʻolohe I no kauoha a pau a ka makua; aka, aia nae ka hapa nui o kona manao ma ka lealea. A loihi wale ia kuka ana, a ua ekolu a eha paha elele I hoounaia mai ka makuahine mai, alaila, hoopau ae la oia I ka manao makemake ma ka lealea, a o ka hoʻolohe wale no ka pono. Ku ae la oia a hoi pu aku la me ka elele I ka hale. O ke kino wale no keia o ia nei e hoi nei, aka nae, aia no ka eleele paa o kona manao ma ka lealea, imua a i hope kona mau kaina wawa; a pela mau no a hiki ana i ka hale, aia hoi, ua hala e aku la elele i hoounaia mai ke’lii mai.
           A ike mai la ka makuahine i ko ia nei hiki ana aku, i mai la oia, “hoi mai la ka oe?” A pela no keia i ae aku ai. A i hou mai la ka makuahine, “Ia nei iho nei ko makuakāne, a hoi aku nei, i kii mai nei ia oe, e hoi oe me ke’lii, kahi a maua i ao aku ia i na mea a pau e pono ai oe ma ka hoolohe a me ka malama, no ka mea, aole oe na maua; oia nae hoy, ua imi iho maua a loaa oe, alaila, e lilo oe i kanaka no ke’lii e pono ai a me na’lii a pau a ko makuakāne, e like me kau ae ana imua ona, a imua hoi o keia alu au. A ma ia ae ana au, ua kiiia mai nei oe e like me ko’u makemake a me kou makuakāne i ao aku ai ia oe. A ua ike no hoy maua, ua hoolohe mai oe i ka maua ao ana ia oe.”
           O ka laua ao ana iaia, aole me ka hoopai, aole no hoy ma kekahi ano e ae, no ka mea, ua nui ko laua menemene ana nona, a no ka maopopo no hoi ia laua ke ano maikai o ka laua keiki, ma kana mau hana imua o laua.
           A i kekahi manawa, e pii ana lakou iuka o Kipapa, mai Kumelewai aku ma Waipio uka, i ka hana auwai mahina, a kau ae la ma kona kua ka makuahine i ua ope malo nei a laua, a hookomo i kona mau poohiwi i na aweawe o ia mea a paa, a ao mai la i ka pane ana, “E noho – e!” a pela aku i ko lakou wa e pii ana me ka maalo kanaka ole, no ka mea, ua hala e ka nui o kanaka mamua, a o lakou wale no keia e pii nei; eia ka auanei he pakela loa aku ia hana ma ke alo alii, aolo i kana mai. Pioo ka mea akahi akahi a noho ae ma ke alo alii no ia mau hana, oia ka anoho a me ka hoalu ana ilalo i ke kapa a kīhei paha, a oia wale no ke kalahala o na mea a pau loa e maalo ana ma na alanui. A ina no he paa lole ko kekahi wai moe iho ilalo; a pela no hoy i ka mea e lei ana i kekahi mea ma kona a-i a ma ke poo paha, o ke kala ae no ka pono a @ ia mea, i ka wa e @ a, alaila oe i ka @ a ka make.
           A i ua keiki nei no hoi e kamailio pu ana me ka makuahine, pau loa ae ia kona manao i ka lealea ana i paulele nui loa ai.
           Mamua nae o ka haalele ana iho o ke keiki i kona makuahine, i ae la oia. “Pehea la wau e hana’i, ke puka mai kuu aloha nou a me ka makuakāne, oiai ke kaawale nei au, a e pau ana paha ko kākou noho pu ana?” I mai ka makuahine, “Mai manao mai oe ia maua, o ke’lii wale no kou makuakane a me kou makuahine, iaia kau ai a me kau i-a, ke kapa hoi a me ka malo.” I hou mai la ke keiki, “A pehea au ke hele mai e ike ia oe I kekahi wa, oiai e noho koke ae ana paha oe e like me keia wa?” He pono no I ka wa pono, aka, o ka oi loa aku no nae o ka pono, o kou noho pu no me ke alii, me ka hoomanao ole mai ia māua, ina paha māua e noho koke ana e like me keia wa, a ina no hoi ua mamanao aku ma kahi e, wahi a ka makuahine.
           Ma kēia mau kamaʻilio ana a lāua, ke aneane aku la e kaalo aku ka la ma kela aoao o ke kuahiwi o Kaala, ia wa, pane mai ka makuahine, “Ua po oe.” Homai ka ihu, wahi a ke keiki. Pela no lāua I hoopau @ I ka noho pu ana, a kua e la ke keiki a hoi aku la I kahi o ke’lii.
           Mamua nae o kona hiki ana aku i kahi ona i kiiia mai ai, ala mai la iloko ona ka noonoo ana i na rula a pau a kona mau makua i ao mai ai iaia mamua.
           Ma kona hoomanao ana nae i keia wahi ana e hele ai, oia no kahi ma ke alo aku o ka Hale Hookolokolo, a he kapakakahai, a he lehulehu wale na hale hei au e ku ana malaila, ua paa i ka pa paehumuia hela a me keia hale, a he mau kii laau ke ku ana mawaho o ia mau pae humu, he mau kii ano wahine ia, a e kau ana imua o lakou ka maia iholena a popoulu hoi. A me ia no hoi na maia maoli e kau ana imua o na kii ano kane ma ka lele, maloko o ka pa paehumu laau lama. A ma ke kua o ua poe kii laau ano kane la, he anuu, ewalu iwilei ka laula; a ua paa ia mea i na mahele oloa keokeo a puni, i omauia ma na aho a pau i hoahoia a puni ua anuu la ma ka aoaoa kau o ka hale. A pela no hoi ke opu, ua like no kona kiekie a laula hoi me ko ka anuu; ua uhi maoliia nae ia i na kapa aeokahaloa, me he kapa moelola la; a o na lala liilii laau lama, ma kona poo maluna, me he oho kuwalawalwa la a wanaoa hoi i ka na nana aku; e ku ana ia ma ka aoao hema o ka hale, a e huli ana kona alo i na kii a me ka anuu, a mawaena o ia mau mea mai o a o, ua kipapa maikai ia i na pōhaku a puni, a mawaena pono o laila ka puka pa a me ka hale. A o ka hale hoi, ua uhiia i na la-i maloo, a ua like ke ano o ka hanaia ana me ko Hale o Keawe ma Honaunau, i Hawaii. Aia malaila kahi noho mau o ua alii opio nei. Ua kapaia ka inoa o ia hale, o Hale o Lono. He nui no hoi na hale e ae o ia ano, a ua uhiia no i na la-i maloo; pela no hoi i na laau pou a oa hoy, he laau lama wale no. Pela no hoi ke ano heiau Hale o Lono; a elua hale paehumu e ae, a o ko laua inoa e kapaia ana, Hale Hui, Hale o Kaili. P ka hale hui, no ke’koa hui ia, hale o Kaili, no ke’kua o Kaili, a malaila e noho ai ia mau akua.
           Iaia nei nae i kokoke aku ai ilaila, ua ike aku ia i na laau lama elua i peaia ma ka puka o ka pa e komo aku ai, a mawaho ae paha o ia mau laau. Aka hoi, mamua nae o kou komo ana aku, e wehe mua ae oe i kou kapa e aahu ana i kou ili. A oiai nae hoy, aole ia i lihi koke aku i ua mau hale la, hemo e ae la no kona kapa, a hele aku la, a ku ana keiia ma ka hale a-i-puupuu mawaho mai, eia ka auanei malaila ua alii nei, e kakali ana o ko ia nei hiki aku. A ike ia mai la nae keia e ko loko o ka hale, pela lakou a pau i kahea mai ai iaia nei e komo aku maloko. A pela no hoi keia i komo aku ai a noho iho la ma kae kapuahi e a ana. Ua popo ae la no keia i kona wahi kapa i hele aku ai, a noho a malihini iho la no keia. Aka, o ke’lii nae a me ka poe hoi a pau o loko o ka hale, launa oluolu mai la iaia nei. Poeleele loa iho la, a o ke’lii a me ua kukui e a ana ka mālamalama o ia wa.
           A pau ke paina ana ma ka hale mua a ia nei i komo aku ai, a ma ia hope iho, eu ae la ke’lii a hoy aku la i Haleolono a pela no hoi keia i @ p uaki ai a nono pu ana me lakou. Iaia nei nae e hele pu ana me lakou @, hooalike aku la keia me ka lakou la hele ana, a ua like no hoi ia me na @ i hahai mua ia mai ai iaia e na makua.
           Ma ke ao ana ae nae, ke maopopo iho la keia i na mea a pau i oleloia ae nei maluna. Pela iho la hoi keia i kamaaina mua ai i na nohona alo alii. Aka nae, o keia alii ka oi o na kapu alii, no ka mea, ua huiia na ano kapu alii ekua iaia, i olelo ia ai e kākou mamua aku nei, oia ke kapu moe a me ke kapu wohi. No Keopuolani mai ka moe, a no Kamehameha hoi ka wohi.              (Aoli i pau.)

He Palapala Hoike hana mawaena

O NA PAKE MA KA MOKUPUNI

O Kauai, na S. P. Ahiona.

           Mei 12. – A.M. Ma waioli au e paipai ana i na puke na lakou no halekuai malaila, P.M. holo hou i Princeville e malama i ka halawau Poakolu no na pake olaila, iloko o ka hale Kula haole, he 30 a oi o lakou i hiki ae me ka hoolohe pono no kuu pule a me ka haiao ana.
           Mei 13, 14. – A.M. Ma Waioli au keia la e launa aku ai me na pake malaila no ka hana o ka Haku.
           Mei 15. – A.M. Ma Waioli no au e paipai i na pake, no ka halawai pule pake no ke kakahiaka a e o ka la apopo P.M. Pii aku maua a Princeville e paipai i na pake malaila noia kumu hookahi no, Ua oluolu no na pake i ko lakou ae mai, e iho ma Waioli i ka pule.
           Mei 16. – Sabati ma Waioli A.M. hola 10 ½ halawai pule pake, He kakahiaka ua loa keia, nolaila aole hiki ke hele nui mai na pake mai Princeville mai, aka Ua akoakoa mai na pake ma keia kakahiaka he 30 a oi. Ua noho malia loa lakou a hoolohe no hoi ina olelo maikai a ko lakou wahi hoa o ka aina, e ao aku hoi i na olele maikai a ke Akua, P.M. he Ahaaina o ka Hake, ma ka luakini o Waioli, i malamaia e ko lakou kahu oua Rev. A. Pali, ua hui aku no keia malihini kaapuni aina me na hoahānau, o kela ekalesia e hoomanao pu no ka make ana ko kākou Haku ma ke kea no kākou.
           Mei 17. – A.M. Hoomakaukau au e haalele ia Hanalei, nolaila, ua hele aku au e ike i na pake halekuai ma Waioli, o ko’u paipai hope loa ana keia ia lakou. E malama i ka hana maikai o ka Haku, me kuu haawi aku i kuu aloha hope loa ua lakou. Pela no o Mrs. Johnson me kona ohana, ua haawi no au i kuu aloha ia lakou a pau, Hoomakaukau no lio, haawi au i ko’u aloha hope ia Mr. a me Mrs. Wilcox me na keiki a laua waiho au i kuu mahalo ia lakou no ka lokomaikai ia’u, i ka malama ana i na hebedoma elua me ka oluolu, Pela nohoi kolaila kahu me kona o hana, a o ka haalele noia ia Hanalei, a huli hoi ma Koloa. Mahope o ka loa 12 M. hiki ae maua ma Anahola. Ua kipa maua ma ka halekuai o na puke malaila, ua oluolu no kuu hoaaina i ka hoomakaukau i wahi mea paina no ka aina awakea no’u. Hola 2 P.M. ma Anahola aku, a hiki aku i Lihue i ka hola 5. Ua hookipa oluolu hou mai o Mr. W. H. Rice ia’u me Mr. Wilikoki ma ko lāua hale. Ua launa hou no au me Rev. Waiamau ma kona home malaila no o Rev. Kaholokahiki, a o ka launa oluolu hou noia.
           Mei 18. – He la hoike kula aupuni keia, o ka apana o Lihue. Ua hookipa no o Rev. Waiamau ia’u a me Rev. Kaholokahiki e makaikai aku i ko lakou hoike ana. Aia no maloko o ka luakini hoolepope keia hana, ua akoakoa mai na kumu me na haumana, ua piha no kahi hale i na makua me ka poe makaikai, i ka hola 9 ½ oia ka hoomaka ana o ka heluhelu. Kakaulima, helunaau, huinahelo. Ua mahalo nui au ia Mr. Hapuku mākaukau loa kana mau haumana, i na mea oia la, a me ke akamai i ka himeni, he mau haumana keikikane wale no. O ke kula kaikamahine hoi, a Miss Nancy ke kumu i kokua ia e kekahi haumana o ke kulanui o Waialua mamua, oia o Sarah Pukala ma na hīmeni ko’u mahalo nui I ko lāua kula, a pela kekahi kana e ae, he nui na hīmeni i keia la i mele ua mai. Ua puu kani no keia mau opiopio Hawaii. Ua ikaika no hoi keia poe kumu i ke alakai ana i ko lakou mau haumana. Eia hoy, no kuu wikiwiki e hoy aku ma Koloa oiai, ua lohe niai au aia ke kuna “Neki Mela” malaila, e holo ana i Honolulu i ka hora 4 o keia la, nolaila, ua noi au ia Mr. J. Waiamau, e hookuu mai ia’u e hoy, oiai, aole i pau loa na hana hoike o keia la, aua olioli mo kela i ka hookuu ana mai ia’u a me Rev. Kaholokahiki, mamua ae o ka hookuu ana mai ia maua, ua noi mai ia maua i wahi manao paipai no na kula, ua paipai aku nohoi au a pela nohoi o Mr. Kaholokahiki Haawi maua i ko maua Aloha hope loa i ke anaina holo okoa, a me na makamaka a pau na haele na kanaka na pake, o ka haalele no ia ia Lihue, a o ka hoi mai no ia i Koloa, oia paka ka hora 12 o ke awakea. O Holokahiki kekahi e hoy ana ma keia moku me kona kaikuahine, a pela no hoi kuu wahi hoahele. Hoea aku makou ma Koloa, mahope o ka hora 2 o ke ahiahi, ma keia ike hou ana ia Koloa, ua ano e mai na helehelena o ka aina, ua kupu mai na liha o ke kula, ua ua ia iho, ua maikai ka aina ke nana aku, a ole hoy elike me mamui, ka hele a “koele na iwi o Hua i kala.”
           Ua kipa hou aku au ma ka home o kuu makamaka lokomaikai, nana au i hookipa mamua, oia o Rev. J. W. Smith. Ua hala oia ma Waimea no kekahi hana, aka, ua hookipa oluolu loa mai ia’u o Mrs. Smith me ka laua mau keiki ia’u, ua hoomakaukau mai lakou i wahi paina no’u, a o Mr. Kaholokahiki ma, ua kipa aku lakou ma ko Rev. Helekunihi home. Aole i liuliu iho ko’u hoomaha ana no ka wela o ka hele ana mai o ke alanui, ma ka home oluolu o Mrs. Smith o ko’u ho-ea nela noia, no ka mea, ke hea maila ka hae o “Neki Mela” e hele aku na ohua, e liulie a hoomakaukau, o haole ananei i ka hope waa, nolaila, haawi aku la au i ko’u aloha hope loa ia Mrs. Kamika me kona ohana, a me Rev. Helekunihi, ua hele aku nohoi a’u e ike ia Rev. Dole me kona ohana, o ko makou haalele iho la noia i keia mau home a’u i hai ae la maluna, iho aku la makou ma ke aea ku moku. Halawai iho la au me Mr. G. W. Lilikalani, lulu lima hou maua me ke aloha pumehana, a, no ka lohi loa o ka moku i ka hoopiha ana, molaila, ua poeleele ka holo ana o ka moku. Haawi aku la au i ko’u aloha hope loa i na kamaaina maia wahi a me hoa aloha na makamaka, oiai o ko’u setona hope loa no hoi keia e pau ai ke “Kamaa” ana i ka lepo o Kauai o Manakalanipo. A kau aku la makou maluna o ka moke, o Rev. Kaholokahiki a me Rev. Kauaihilio a me Palau a me na ohua e ae, a hoomakaukau mai no hoi na keiki o ke kai i ka lakou hana huki ka heleuma, loaa iho la no ia o “Neki Mela,” i ka makani maikai, e “Kuku” ka hana ia “Neki Mela” maia po a ao ae inana ae ka hana ua nalowale o Kauai, eia makou i ka hapalua o ke kai o Kauai, me Oahu.
           Mei 19 – Maluna o makou o “Neki Mela” apo keia la, no ka nāwaliwali o ka makani. Ua aneane no e pili i ka lae o Waianae o ko makou hoopiipii ana, a hiki i ka la 20 awakea ae, loaa iho la makou i kahi makani, na ia wahi makani makou i lawe aku, a ku poeleele mawaho o ka Nuku o Mamala, a no ka poeleele nolaila, ua hiki ole ke hookomo i ke awa a pili i ka uapo.
           Ia makou nae e liuliu ana i na wahi puolo, pili ana na waapa o na keiki o ka uapo, a o ko’u haawi koke aku la no ia i ko’u haawi koke aku la no ia i ko’u aloha i ke Kapena, a o ko’u kau iho la no ia a me kuu wahi kanaka maluna o ka waapa, a o ka hora 7 no ia o ke ahiahi. Hiki hoi ma ka hale, a halawai pu me ka ohana me ka olioli, me ke kukuli hoomaikai aku i ke Akua, ka mea nana i malama ia makou ma keia kaawale ana no ka mahina okoa, me ka poino ole hoi o makou a pau.
           E na makamaka heluhelu nūpepa Kuokoa, me na hoa aloha hoy o’u iloko o ka Haku, ua maopopo no ia oukou iloko o keia moolelo loihi, no  keia hana nui hoi a ko oukou makamaka i hapai ai, e hoomaka ana mai ka la 15 o Augate 1868, a hiki i keia la 20 Mei 1869; ua like no ia me na malama eiwa a me na la oi. Ua poai puni ia na mokupuni, mai Hawaii o Keawe, a Kauai o Manokalanipo. Ua launu nui au me kuu mau hoa o ka aina hanau, me kuu hooikaika aku no hoi ia lakou i ka olelo maikai a ke Akua. Aole nae e hiki ia’u ke kai aku, ua hua mai na mea a’u i hana ai. E ike no hoi oukou, ua waiho ia ae imua o ke akea kekahi mau kumu e akaka ai, e hua ana no, no ka mea, ke hele nui nei no kekahi poe pake i ka pule, i ke kula Sabati, a i ke kula ma ka olelo haole a me ka olelo Hawaii. Ua pule no kekahi poe pake, me ka hoike mai i ko lakou manaoio. Nolaila me he mea la, ua ulu, ua kumu, ua l@, ua lau a ua pua no hoi, a o ka hua mai koe. aka, o kuu manao kanaka no ia, a o ka hua mai a me ka hua ole, o ke Akua wale no ka mea ike ma ia mea. Aole no hoi i loaa iaʻu kekahi wa kaawale e hoemaha, oiai ua piha loa au i ka hana i na la a pau. O ka haiolelo kanaka nae ka mea i nui loa ai o ka’u hana, me ka manuahi mai hoi o ka olelo paipai no ka poe Iapana, aka, ua hooikaika mau no kuu wahi kino mawaliwali a omaimai no hoi, me ke kuemi ole mai i hope, oiai o kaʻu ono loa no ia o na hana a ka Haku.
            Ua lilo ka hapa nui o koʻu manawa i ka noonoo ana, e waiho i na hana ma kahi aʻu i noho ai, a e hele aku au e kaupuni i keia mau mokupuni, me ka hoomanawanui no, aka, ua malama mai no ka mea Mana Loa ia makou a pau i ka wa kaawale a me ka wa e noho pu ana. E hoonani aku kakou i ke Akua.
            Aole no au e kahea a pau ae hoi i ko’u hooikaika ana i ka olelo maikai a ke Akua, aka, e hoomau aku no au i ka auamo i ke kea o Iesu; a pela e hoike kaapuni aku ai iwaena o kuu mau hoa aloha o ka aina iloko o keia pae aina me ka wiwo ole, me ka lana o kou manao, e hoohuli ana no ke Akua ia lakou a pau, mai ka hoomana pegana mai a i ka hoomana Karistiano.
            Ke hilinai nei au ia oukou e na haipule oiaia o ke Akua, e pule ikaika i ke Akua, e launa mai kona Uhane Hemolele iwaena o na pake mai Hawaii a Kauai, alaila, aole no paha e liuliu, e ike ana no kakou, ua lilo kekahi poe o lakou i poe hipa maikai na ke Kahuhipa nui oia o Iesu Kristo, ko kakou Haku. E kuu mau kaikuaana iloko o ka Haku, na Kahu Ekalesia a me na hoahanau Hoole Pope a pau, e ao aku i na pake e noho kokoke ana me oukou ma ka olelo maikai a ke Akua, e like me ka mea hiki ia oukou, me ka launa aloha aku no ia lakou, me he mau hoa’loha lla, a me he mau hoahanau la; mai hoolilo ia lakou me he mau malihini io la iwaena o oukou, i pakele ai ko lakou mau uhane, a i lilo ai hoi lakou i poe haipule oiaio, i like ai ia me ka Iesu kauoha, “E aloha oe i kou hoalauna, e like me kou aloha ia oe iho.”
Maanei au e hoomaha ai no kuu kakau ana i kuu Moohana, a ina e loaa kekahi mea ano nio, alaila, e hoike aku no au, imua o oukou iloko o keia Nupepa. Ke aloha aku nei au ia oukou ne mea i hookipa oluolu ia’u ma ko oukou home nani, kahi a’u i kipa aku ai.
    E hoomau ia ke aloha i ke Akua Mana Loa., Nana i alakai iaʻu maluna o na moku, na ale kawahawaha o keia mau kai elima o Hawaii nei, ka mea hoi nana au i alakai ma na wahi a’u i ike ole ai mamua, ke aloha aku nei au ia oukou na mea i kokua mai i ko oukou mau lio, kahi aʻu i hele ai a me na hoa pu nana au i alakai ma na pali piiku o Hilo, a ma na muliwai hohonu o Kauai a me ke alanui nakakaka o Kau, a me ke alanui pohopoho o Hamakua, Hawaii.
    Ke aloha pu aku nei no hoi au ia olua ma Lunahooponopono o ka nupepa kaulana, me oukou hoi e na keiki noeau i ka ulele hua kepau no keia moohana, a pela no hoi ka poe heluhelu nupepa, i hoomanawanui mai nei i keia hoike hana loihi a ko oukou makamaka ili-puakea, no ka aina Pua kaulana mai. E hoomailai aku no hoi kakou i ke Akua Mana Loa, me ka malama pono i kaua mau kauoha a pau, me ka paulele maluna o Iesu Kristo ko kakou Haku, a nana no e haawi mai i ka pomaikai no ko kakou halawai hou ana ma keia ao, a pela no hoi e haawi pu mai ai ia kakou a pau i ka pomaikai i oi kelakela loa no kela ao. A ke waiho pu aku nei no hoi au malalo iho i ka Papa Hoike o ka nui o na pake ma keia Pae Aina, a me ka nui o na Buke i haawi waleia ia lakou. A o ka malu o ke Akua me kakou a pau. Amene.

NA BUKE I HAAWI WALEIA NO NA PAKE.


INOA O NA WAHI I NOHO AI NA PAKE      Kumumua    Kauoha Hou         Buke Himeni

Haiku, Maui                                                                       25        0            0
Paholei, “   “                                                                         6        0            0
Kaluanui, “   “                                                                                  2        0            0
Ulupalakua, “   “                                                                             25        1            1
Waihee, “   “                                                                       14        0            0
Wailuku, “   “                                                                         5        0            0
Waikapu, “   “                                                                        1        0            0
Hilo, Hawaii                                                                          3        0            0
Paukaa, “   “                                                                       17        0            0
Onomea, “   “                                                                        7        0            0
Kaupakuea, “   “                                                          44        0            0
Kaneohe, Oahu                                                                 19        0            0
Kualoa, “   “                                                                        11        0            0
                                                                                               152        1            1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.