Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 32, 7 August 1869 — NU HOU KUWAHO. [ARTICLE]

NU HOU KUWAHO.

Ma ke ku ana mai 0 ka mokuahi "ldaho" rna Hono!u!u nei i ke ahlahi Sabati i ha!a, i!oko o na la he umi mai Kapaīakiko mai, ua lo,ta mai na nupepi a hiki i La ;a o kona haaleie ana. 0;a koia malaio ihonei : No Amerika. Ma ke kakahiaka 0 ka la 13 0 luiai, ua pae aku ka waea e.'eio moe moana 0 Farani ma ka mokupuoi o Sar .1 lherre, ma ka h--ma iho o k;i mokupuui 0 iSu Faunaiani. Ue wahi mokupuni no keia no Farani. Mai keia mokupuni aku e hoomoeia ai a hiki i Makekuseka. Ua hookuiia aku ka piko 0 keia waea me ka wae-a o!e!o e waiho ana ma ka aina. Ma ka !a Sabati, liiiai 11, ma ke ku!anakauhaie o Loko Paakai. ua halawai i!io o Yeung me ka Lunakanawai Taramnbu!u a me kekahi poe kalopa o Kikako, a ua kukakuka no kekahi mau mea, U<t kamailio iakou no ka hiki ke malama pono ia na Moremona e ko Genera!a Kalani hooponopono aupuni ana. Ua hai aku 0 Brigaham Young, ke Kauia Moremona 0 Uu, iie makemake ioa la e iohe koke i ka hoopauia ae 0 kekahi mau luna aupuni mai Uta aku. Ua ao aku nae ka lunakanawai iaia. e hai aku i kona mau manao ia Generala Ka'iani. Ua olelo mai ua Kauia Moremona !a, ke hoopau wale nei 0 Generala Kalani i na Moremona me ke kumu ole. Ua olelo hou mai hoi oia, ao!e loa e hoolohe ana na Moremona i kek.ihi Kanawai i hooholoia e na Ahaolelo e kue ona i ka mare lehulehu, no ka mea, nohe pono i na nhaolelo ke kau i kanawai hooweliweli oia nno. Ua ao ka lunakanawai iaia, e pono e hooioheia a malama ia ke kanawai, a 0 ka poe i noho kuikahi ole, e pono e hookaawale ia lakou. Kupanalia no ka hoopaakiki 0 ka Moremona i ka mnre lehulehu.

M;i k;t wai halan;i ma kc awnwa o Colorado, mokuaina o Tesnka, ua pii ae ka wai : a hala innluna o na pou inau e knuia ni ka waea olelo aina. O kekahi poe he nui i hooiialanaia na wahi, ua lioio. aku lakou, a o kekahi, ua pinana ne maluna o nn lala l;«nu,, a noho mnluna iho o lakou no kekahi mau la. L T a hoounaia mni he mau kokua malu-

na o na mokuahi i kn poe i hoopoinoia inn koia wai halana. Akahi wale no wai l:niana nui i ikeia ma In muhwai o Golor;ido, no ka inea, ua pii ae ka wai a i ke kanaha-; kumamahiku knpuai me S iniha ke kiekie. ! Ua ili iho ka poino nui maluna o na kanaiea e noho ana, a ua ulupa pu īa hoi na mahiai • nui. He mau kanaka kekahi i kanuia ma- i lalo o keia wai halana.

Ke hoomakaukau nei kekahi mnu moku-; aina o Amerika iluipuia e hoikeike i na inoa o na kanaka a lakou i makemake ai no kn manawa e hiki mai ana. Ua hiki ae kekahi ngona o na maia mahiai nui ma na mokuaina Henui ma ke kula- ; nakauhale o Kapalakiko. 0 ke kumu nui o kona hele ann mai, he makemake oia e ha.; naia i palapala hoolimalima no na pake he iwakalua iausani ka nui, a e hoounaia aku ma na mala mahiai o ka Hema e hoohanaia ai. iNa kekahi luna ma Kapalakiko e hoouna aku, ke ae oia i ka palapala hoolimalima. Ua hoounaia aku ma ke ala e hiki ai i lvikako, he 5,000 no keia mau n»ala mahiai. Ua hookupu hou aku o Geoli Pihoile, kekahi o na kanaka waiwai o Amerika Huipuia, 1 he huokahi miliona dala no Ka oihana hoo-; naauao. O ka nui oia mau dala, mailoko mai o na dala o kona mau mnhele i hoaieia ' ma ka hema. A he S3Si.OOO ma ke daia : pepa o Ferolida. Ma ka halawai o ka Ahahni Eiele o ka poe lretani ma ke kulaiuikauhale o Kikako, ua hooholo iho lakou i olelo hooholo, e hoohiki ana e malama i ka hooioli o ka pauku 15 o ke kumukanawai o Amerika Huipuia, : e pili ana i ke kohobaiota o na kamaaina, 5 me ka manao ole i ka wnihooluu o ke kanakn, ma paha he eleele, ulaula a keokeo, me \ kn manao oie hot i kona kulana māmua iho. I Ke inahalo aku nei lakou i ka iuna ahaolelo: Sumncr, no kona hooupu wale ana oe no ke ; kaiepa keakea ole ia : a ke makemake nei; iakou i ka poe helo mai o lreSani e iiio i mau paahana ma na kulanakauhale nui. Ua hoo-; holoia he oleio hooholo aneane like loa na > balota, no ke koho baiota ona o na wahine.; Ua houhikiia ke Kuhina hou o na Aumo- * ku Kaua o Amenkn Huipuia, oia o Robes-; son e ka !unakanaw*ai kiekie ma \Vasineto. ! na. He loio Kuhma kana oihana ma ka | mokuaina o Nu ierese, mamua o kona hoo-! kohuia ana aku i Kuhina, | K kokoke ana paha e hookuuia o Adima> j nl« Doh!«#ren iwui ke poo ina? o ka Buro o| ka oihana kaua ; n e hookauia ae ana paha [ tna kekahi mau oihaaa eae. | No Cuba. Ua haaiele iho kekahi inoku kiahia ī kei aw*a o Nu loka, a ua hoio aku i Cuba i»« ; na pu, na pauil.i a me na hko knna a pau ! no k;i o vtr akalii | luaku;uamaluua kauaku maluna iiio i mauao »

e ma kx o ka pc« o C-tvi. ii [ikou i holo aku a hoopi»rii ma Upexver. o ki vn no ii t puka ae 2; si nr.i kore ! i nviwiena o na kea o Cuta e noho ana ma na hale !o!e. No keii kumu hoemka'oka'u. ua hooie iho ua ia 1 ke komo ana aku iioko 0 ke k'3ua. ,Mi ka ;a eiua ae. ua iohe ni koa Sepanla rr.i kekahi wahi kokoke rnaī, nolaili. ua hoomakaukaa lakou e heie mai e kaua me na k ?a o C'uba ma ke!a w thi i hoopaeia aku ai. aka. ua hoemu hope aku keka» hi aii: ko,-\ Amenk» rne aa koa mnlaio ona, \ ka poe koa S*p*ma me ka make ole o kekahi mea hookahi. No ka hoemuia ana aku 0 na koa Sepania, nolaila, ua līuuo ae ua poe malihini nei e kau maluna 0 ka moku a pau. koe waie no elua. Ua ku ae o Genera!a De Kods ma Hav3na mamuli o kona hele ana m*i e iawehwe 1 ka oihana i haawiia aku iaia. I kona hiki ana mai, ua hoolohe ae oia i kekahi oie!o kuihaaa, e olelo ana, ke hoenuia nei ka poe kipi ma na wahi a pau, aka, na ka poe gorih wale no e hoomau nei i keia kaua. Ina e hop;i;a keia poe no ka pepehi a me ke puhi nhi. a'aiia. e hookolokoloia lakou ma ke kanawai koa. Ua hoonohoia 0 Genera!a e rn<ho a!ii koa nui mniuna 0 ka p:iiena wae.oa n ka aina, a ke hoomaka nei oia i ka hana ikaika . o kue aku ai i ka poe kipi. Ua papaia na nupepa 0 C';l>a, r.ole e hoolaha i na nu hou ano pili aupuni. Ma ka la 4 o lulai, ua makaikai hele aku 0 Genera!.i De K<;di 1 na koa ku mau a me na koa puali pualu ma ke kulanakauhuie o Havana a me kahi e kokoke mai ana. Ua hookuuia aku na kanaka i lilo i paahao pio na ka puali Sepania, a i hoopaaia ma kahi kapili moku, me ka ae ana mai e hele mai imua o ka aha hookolokoio keia a me keia pio i hookuuia aku. Ua houluulu ae kekahi puulu haole ma Amerika Akau, a ua hele aku i Canada, me ka manaomalai'a ae e holo ai a hiki i Cuba, a komo aku iloko 0 ka aoao kipi. O ka nui 0 kela puali 1 houluulu ai, he elima haneri. No Mexilt*o. Ua lilo ae ia Generala Luperona ia Samana, a ua kukala ne oia, he waiwai ia 110 ke nupuni Ripubalika Dominika. O na olelo ae like a pau e pili ana i kona hooliloia aku malalo 0 Amerika Huipuia, he mea oie loa. He nui loa ka makemake 0 ko Nicaragua pon e hoohelelei iho na paka ua, no ka mea, ua hele ka aina a pamaloo. Aohe lohelohea hou ia inai 0 ke alanui kaa ahi e hooholoia ana mai kela noao mni a hiki ma keia kapakai 0 ka moana Pakipika. No Europa. Ke haule mai nei no na hoohaunaele nna a ka poe Peniana ma Enelani i na la a pau. Ma kekahi wahi, ua kipuia kekahi kanaka mawaho iho no 0 kona hale ponoi. Ua hopuia n;.e a hoopaaia ka mea powa. Ua hooholo k;t Ahaolelo Alii nia Laelana, he mau hoololi ma ka bila e hoopau anu i ka uku nna i ka Eka!esia Irelani. Ua makemake ka hale alii e hoihoi aku i ka Hale 0 na inakaainana i ka bila me na hoololi, aka, ao!e i ae iki ka Hale 0 lalo e hookomo hou aku i ka biia me na hoololi. O ka mea a ka Hale o lalo 1 hooholoai 1 ka hila holookoa, oia ka lakou e paa nei me ke ae ole aku 1 na hoololi a ka hale alii. Ma keia e ike iho ai kela a me keia aupuui Moi, he oi loa aku ka pono 0 ka maheleia ana o na hale eiua, okoa ko na alii, a okoa ko na makaainana. 0 keknhi 0 na Haku 0 Enelani, 0 Haku Havilona kona inoa, ua hookohuia iho ia i Kuhina noho no Euelani ma St-pnnia, a ua hoounaia aku. Un haiia ka lono, ma ka makahiki IS7O e hiki mai ana, e kukuluia ana ma Lndana ka hoomaka ana o ka hoikeike 0 na mea ulu a na paahana. 1 inea e hoohalike aku e hke me ka hnna a ka aouo pili aupuni ma Jieritania nn ka hoohnlawai ana ma kekahi mau wahi o ke aupuni e kue aku i ka bila e hoopau ana i ka ukuia o ka Ekalcsia lre!ani, pc!a hoi ka aoao kuokoa e hoala nei i mau halawai e mahalo ana i ka btla. Ua honlaha ae kekahi nupepa o Amerika i kona lono, e olelo ana, ua loaa mai i na alakai o ka Ahahui Hoomoe waea o Farani na pono, e haawi ana ia lakou na hooponopono ana 110 kekahi mau makahiki. Pehea hoi, ina e hoomoe ae ann na haole wniwni 0 Amerika i waea olelo na lakou a hiki 1 Farani, e ae ia mai paha auanei Inkou e like me kela. Ua hookolokoloia ka Bihopa 0 Linz imua 0 kekahi aha hookolokolo k*vila, no ka hookokono ana e hoohuli i ka noho ana malu 0 ka lehulehu, a ua hoopaiia oia he ekolu malama ms ka hana oolea. Ua koho hou ia ko Sepnnia maa kuhina 1 keia wa. he ewalu p ;!u ko lakeu nui, aka, 0 ke poo nae o keia Aha Kuhina. oia no o Generala Parima t me kona ano Kuhina Kaua pu. Ma kekahi la o lulai, u:i make iho ia ma ke nupuni o Scpania kekahi wahine i noho a make iloko 0 ka manaoio hoolepope. nka, 1 kona hoolewaia ana, ua ae ia aku oia e kanu pu ia iloko 0 ka pa kupapau 0 na Ka{olika, aole hoi ka hookaeia e iike me kekahi iva i hahi. O ka maka mua keia o na kupapau i kanu ia aku iloko 0 ka p* } ope. O ka lono a kakou 1 lohe iho nei, e hoihoi maī ana ke aupuni Faram i kona niau ktw mai ka malaina ana mai ia lioma, aohe oiaio o la lono, aka, ke malama maka hiia* hs!a o!e la no o Farani. me he ano aupuui moi honua h ko kn Pope. Nui ko Farani h<* anpuni honna ke'a maluna. Ai 1 k\ tkc aiv.i iho ma'ok»» o ui nup>epa t ulki mai uie he mu ia, iu m<ikahik! puui

nuk.iik-\i k?;a -1 k-;k.ihi mau kane a wai;in'* 0 r.a aupuni 0 Europa. Ke hoikei.i mai r.ci. o hele hou ar.a 0 V ;tora i ka maka;A32 tm na aim. oiueiu o Heievet:i. a c>aiuna 0 r.a miuna mni a ea maikai 0 Aiapa. a mai-:aj;a ae paha auanei. ho-o a? e ike i kani Ka>ki:ncJt!n® a 1:;. ka a ka o P':ru«ir2. O ka hooiiina M k hoi 0 B-:r : .Jar.'a nui a me lft»!:ini, ke Aiiī Ka Mea Kiekie. ke Kei- '• ki Aiii 0 Wale. ui hoouna ku '>.1 i k.\r,\ pi'apala keno i ke Keiki A .1 a ka Emepen Napoliona e ho!o ae i Enehm, a e h\o 1 mea hookipa r.a ua ke t ki a;?i !» oka aioa i«apoo ole 0 ka h. i 0 ka b !a kanawai no ke kuai ana aku 0, ke aupuni o Beriiani J nui i na waea olelo a pau e moe ann ir.a B«/ritania sho. ua he!uhelu alua ia i mua 0 ka H.t!e Ahaoleio 0 na Makaainini. • Ke hoakoakoa net kekahi poe hui waiwai; i he!e a nu: na me ka manao e hoo« | mn? i waea o!e!o mo-e «nawaena o | Geremnnia a me Amerika Huipuia, e pae | ana rua ke awa o Poiomaka (Portsmouth) I ma Nu Hamtsire. j U.i hoapono mni nn aupuni 0 Farar.i a me | Peru?ia i ko Sepin;a nupuni nui. ! O ka Aiiaololo o ia aupuni, ua hoopanoeia a | hiki aku i O*atob.i ae ni i, a!ai!a lioomaka i hou. Mamua nku okn lieopaneeia ana, ua J kohoia eia Ah.i, lie e nana ai i na hana 0 ke aupuni, oiai ka wa e hoomaha ana. Ua papa aku ka Mui 0 Kusia i na Hihopn Ku?ia h pau ma koua aupuni, ao!e e hele aku i ka halawai nui a ka i'ope i kahea ino nei. Ua hiki ae na lono ma Europa, ua hoomaka nku na moku knua a me na koa o ka Mikado, e leie kaua aku maluna oka poe euemi ma Hakeel.iiii. Oka hooeua nae, aole i lohea mai. Ma ka la 20 o lulai, ua hiki aku ma ke kuUnakauhale nui 0 Ladana, na keiki hoe waapa ikaika 0 ke kulanui 0 Havard o Konetikuta me ke ola kupono, a e hoaoao koke ana no lakou ma ia manawa koke mai. O ka la ol 0 Augate. 0 ia ka I;\ i hooholoia e na noao eiua, 0 ia ka la e heihei ni, a akaka nawai la 0 laua ke eo. Ua iohe pu ia no hoi, o ka Emepcra a Berusia, oia kekahi 0 na Aiii Nui 0 Europa e hele nka e maknikai i ka weheia ana o ka auwaha eli 0 ka Puali 0 Suaga i ka inalama aenei 0 Sepatemaba. O ka Moi hoi o Aigupita, aia oia ma kana hunkai heie makaikai, a ua hookipaia ma ka Hale Alii Victoria iloko 0 kona hanohano nui. Pela no ka hana na Alii ai moku i ike iho, ua hele a Inko. O ke Keiki Alii hoi a kakou i ike iho nei ma Honolulu, oia kekahi o na Alu puni makaikai 0 keia mnkahiki. O lakou a pnu, he mau Alii nui wale no, no na Aupuni nui.